عصمت نبی از منظر ابن ابی جمهور احسائی (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

مقاله حاضر در پی آن است تا مسئله عصمت انبیاء را از منظر ابن ابی جمهور احسائی تبیین و دیدگاه این متفکر بزرگ امامیه را در این راستا تشریح کند. ابن ابی جمهور احسائی (838 912ق) به عنوان شخصیتی که جایگاه مهمی در مسیر ادغام شاخه های مختلف نظری در سایه تعالیم امامی دارد، بر مبنای دیدگاه جمع گرای خود در زمینه منابع معرفتی، با ایجاد هماهنگی و همخوانی میان سه رویکرد کلامی، حکمی و عرفانی، عصمت نبی را اثبات می کند. ابتدا از منظر کلامی، با ارائه تقریری از نظریه لطف، سپس از دیدگاه حکمت الهی، با بهره گیری از نظریه عنایت و در نهایت از نظرگاه عرفان اسلامی و از مجرای مقام خلیفگی انسان کامل و مفهوم اعتدال، ضرورت عصمت نبی و گستره آن را اثبات کرده است. از امتیازات دیدگاه ایشان نسبت به پیشینیان آن است که علاوه بر تأکید بر منصب ظاهری پیامبر و مقام رسالت، از منظر جایگاه باطنی وی در عالم و ضرورت وجودی او (انسان کامل) به مسئله عصمت پرداخته است.