معرفی و اعتباربخشی آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی در ارزشیابی عملکرد تحصیلی دانش آموزان (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

استفاده از نقشه های مفهومی به عنوان ابزارهای ارزشیابی تحصیلی چندین دهه است که در کانون توجه محققان و مربیان قرار دارد. هدف از تدوین این مقاله معرفی و اعتباربخشی شیوه های استفاده از نقشه مفهومی به عنوان ابزارهای ارزشیابی تحصیلی است. به طور مشخص در اینجا شیوه های ترسیم و تکمیل (آزاد و هدایت شده) نقشه مفهومی معرفی می شود و این نقشه ها از لحاظ شاخص های رواییِ محتوایی، رواییِ ملاکی، رواییِ افتراقی و پایاییِ نمره گذاران مورد بررسی قرار می گیرد. نمونه آماری پژوهش 221 نفر از دانش آموزان سال دوم متوسطه رشته علوم تجربی شهر تبریز در سال تحصیلی 88-1387 بودند که در هشت کلاس حضور داشتند. یافته های پژوهش حاضر به طور کلی نشان داد که آزمون های مبتنی بر نقشه مفهومی از روایی محتوایی بالایی برخوردارند. همچنین این آزمون ها دارای مقادیر متفاوت همبستگی (با مقدار متوسط 50/0) با یک آزمون چهارگزینه ای بودند. همه آزمون های نقشه مفهومی به خوبی از عهده تشخیص تفاوت بین نمرات دو گروه تحصیلی بالا و پائین برآمدند. همچنین نتایج نشان داد که ضریب توافق نمره گذاران آزمون های نقشه مفهومی در حد بالایی است. با مقایسه چهار شیوه آزمون مشخص شد که روش تکمیل هدایت شده در روایی محتوایی و پایایی نمره گذاران نسبت به دیگر روش ها بهتر است و شیوه ترسیم آزاد در روایی ملاکی و روایی افتراقی، نسبت به دیگر شیوه های آزمون نقشه مفهومی، دارای شاخص های بالاتری است.