پیش بینی طرحواره معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی بر اساس باورهای غیرمنطقی والدین و الگوهای ارتباطی والد-فرزند (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

هدف: هدف پژوهش تعیین طرحواره معیارهای سرسختانه/عیب جویی افراطی بر اساس باورهای غیرمنطقی والدین و الگوهای ارتباطی والد-فرزند در دختران نوجوان بود. روش: روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری شامل دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم و والدین آن ها در شهر تهران در سال 1395 به تعداد ۴۹۴۲۱ نفر بود. از میان آن ها به روش نمونه برداری در دسترس بر اساس فرمول پیشنهادی ون وورهیس و مورگان (2007) و با در نظر گرفتن احتمال ریزش نمونه ۲90 نفر از دبیرستان دخترانه شهید دستغیب از منطقه سیزده، دبیرستان دخترانه آیین اسلام از منطقه پانزده و هنرستان دخترانه آزادگان از منطقه یک انتخاب شد. ابزار پژوهش پرسشنامه الگوهای ارتباطی والد-فرزند باقری (1392) و نسخه کوتاه پرسشنامه طرحواره یانگ 1988 بود که توسط دانش آموزان و پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز (1968) بود که توسط هر دو والد تکمیل شد. پس از حذف 63 پرسشنامه مخدوش و 8 داده پرت، داده های گرد آوری شده با استفاده از روش رگرسیون چندمتغیری سلسله مراتبی تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که از بین مؤلفه های الگوی ارتباطی پدر-فرزند متغیرهای رسمیت (1۷1/0 =β)، ارزش مشروط (151/0 =β)، و درهم تنیدگی (۳۱۲/0 =β)، و از بین مؤلفه های الگوی ارتباطی مادر-فرزند متغیرهای انعطاف ناپذیری (1۸1/0 =β)، محدودیت (15۵/0 =β)، و باورهای غیرمنطقی مادر (۱۹۶/0 =β)، به صورت مثبت طرحواره ناسازگار عیب جویی افراطی/معیارهای سرسختانه را در دختران نوجوان پیش بینی می کند (001/0=P). نتیجه گیری: لازم است که با آموزش والدین و ایجاد شناخت در آن ها در مورد عواملی که طرحواره ناسازگار عیب جویی افراطی/معیارهای سرسختانه را در نوجوانان شکل می دهند؛ مانع از بروز آسیب هایی ناشی از الگوهای ارتباطی ناسازگار والدین و باورهای غیرمنطقی آن ها در بسیاری از حوزه های زندگی نوجوانان شد.