ارزیابی سامانه اطلاعاتی هوشمند براساس ویژگی های شناختی کاربر (مطالعه موردی: محیط یادگیری الکترونیکی) (مقاله علمی وزارت علوم)

چکیده

یکی از اهداف ایجاد سامانه ها ی اطلاعاتی ارائه خدمات متناسب با ویژگی های شناختی کاربران آن است. این امر باعث افزایش بهره وری سامانه، رضایت کاربران و علاقه مندی آنان به استفاده از سامانه های اطلاعاتی می گردد. با توجه به اینکه آموزش و یادگیری الکترونیکی، یکی از پرکاربردترین حوزه های ارتباط انسان با رایانه و ارائه اطلاعات است، بستر پیاده سازی و ارزیابی این پژوهش در محیط یادگیری الکترونیکی است. هدف پژوهش حاضر، ارزیابی کارایی یک سامانه یادگیری الکترونیکی هوشمند در مقایسه با یک سامانه یادگیری الکترونیکی ساده است. سامانه یادگیری الکترونیکی هوشمند، سامانه ای است که مطابق با ویژگی های شخصیتی و احساسی کاربر عمل می کند. در این پژوهش، سامانه یادگیری الکترونیکی هوشمند از مدلی استفاده می کند که در آن میزان خوشایندی به عنوان یکی از مهمترین متغیرها در تعیین احساسات محاسبه و براساس آن با کاربران تعامل انجام می شود. مدل به کارگرفته شده، مدلی است که توانایی تشخیص خوشایندی کاربران را براساس ویژگی های شخصیتی، اهداف یادگیرنده و رویدادهای محیط یادگیری دارد. ارزیابی مدل در دوگام انجام می گیرد: گام اول تعیین اینکه آیا مدل در محیط آموزش الکترونیکی با محتواهای گوناگون آموزشی قابلیت کاربردپذیری دارد و گام دوم اینکه ارائه راهبردهای مناسب به کاربران پس از پیش بینی وضعیت احساسی آن ها براساس میزان خوشایندی، تاثیر بر وضعیت رضایت و میزان یادگیری کاربران داشته است یا خیر. ارزیابی مدل در گام اول، در دو سامانه آموزش درس مبانی کامپیوتر و برنامه سازی برای دانشجویان رشته مهندسی کامپیوتر دانشگاه تهران و آموزش لغات زبان انگلیسی به صورت عمومی برای تمام افراد انجام گرفت. نتایج نشان داد قدرت پیش بینی میزان خوشایندی در مولفه احساس در محیط های آموزشی با محتواهای گوناگون آموزشی یکسان است و قابلیت تعمیم مدل تأیید شد. در گام دوم، دو سامانه آموزش لغات زبان انگلیسی در دو نسخه ساده و هوشمند مورد بررسی قرار گرفت. در نسخه ی هوشمند خوشایندی به صورت خودکار تشخیص داده می شود و متناسب با آن، سامانه، واکنشی را درخور وضعیت کاربر ارائه می کند و اطلاعات را نمایش می دهد. نتایج مقایسه دو سامانه اطلاعاتی هوشمند و ساده نشان داد که کاربران سامانه هوشمند را جذاب تر و نزدیک تر به ویژگی های شخصیتی شان می دانند. همچنین آن ها تأیید کردند که سامانه هوشمند، وضعیت احساسی آن ها را به خوبی درک کرده و متناسب با آن واکنش نشان داده است و این سامانه می تواند در بهبود فرآیند یادگیری آن ها موثر واقع شود زیرا نحوه ارائه اطلاعات براساس ویژگی های شناختی کاربران صورت گرفته است.