مطالب مرتبط با کلیدواژه

علوم انسانی

۱.

رویکردهای مختلف نسبت به رابطه علم و دین

نویسنده: علینقی امیری

منبع: پژوهش های دینی ۱۳۸۵ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: اسلام مسیحیت علم دین معرفت شناسی علوم انسانی دین شناسی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه علم
حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد موضوعی فلسفه های مضاف فلسفه دین

تعداد بازدید : ۲۹۱۶ تعداد دانلود : ۱۳۹۶

در این مقاله رویکردهای مختلف «رابطه علم و دین» مورد بررسی قرار گرفته‏اند. در این زمینه به سه رویکرد متداول اشاره شده است. در رویکرد اول دیدگاه پوزیتویستی نسبت به علم و دین، بخصوص مسیحیت، تجزیه و تحلیل شده و موضوعیت نتایج حاصل از آن در اسلام مورد نقد واقع شده است. در رویکرد دوم، ضمن بیان مفروضاتی نسبت به دین شناسی و معرفت شناسی، ارتباط این دو مجموعه و در نتیجه نسبت بین علم و دین تبیین شده و در آن بر ارتباط دین یا بخشی از علوم تأکید گردیده است. در رویکرد سوم با طرح پیش فرض‏هایی راجع به معرفت رویکرد دوم، ارتباط بین دین و همه علوم مورد تأکید واقع شده است.

۲.

رویکردهای مختلف نسبت به رابطه علم و دین

نویسنده: علینقی امیری

منبع: پژوهش های دینی ۱۳۸۵ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: اسلام مسیحیت علم دین معرفت شناسی علوم انسانی دین شناسی علوم تجربی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول

تعداد بازدید : ۱۶۱۴ تعداد دانلود : ۷۳۰

۳.

چیستی و هستی علوم انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدباقر حشمت زاده

منبع: قبسات ۱۳۸۳ شماره ۳۴

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی انسان‌شناسی روابط هستی فرایند علم و معرفت، توسعه

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق

تعداد بازدید : ۱۸۱۳۹

انسان بالاترین رتبه را در بین مخلوقات داراست. او عامل اصلی علم و شناخت وهم پس از خالق، اصلی‌ترین موضوع شناخت و معرفت است. انسان با داشتن روح ملکوتی و جسم ناسوتی موجودی دوبعدی و منحصر به فرد است. او اگر برای علم و پژوهش موضوعیت و اولویت پیدا کند، مقدمات تاسیس علوم انسانی شکل می‌گیرد و نقطه آغاز و عزیمت این رشته طرح مجهولات اساسی درباره آدمی است . هنگامی‌که با کمک مفروضات و معلومات اثبات شده و متدها و روش‌های خاص علوم انسانی ، سؤالات مزبور پاسخ گفته شود، معارف انسان‌شناسی تولید و حاصل می‌گردد این معرفت پس از الاهیات مهم‌ترین و اولی‌ترین دانش بوده و برای دسترسی به آن باید از معلومات و اطلاعات مربوط به همه موجودات مطلع بود. از آنجا که این دانش دربارة انسان و جهت بهینه‌سازی حیات و سعادت اوست، فوق العاده مهم و ضروری است. لیکن علیرغم چنین ارزشی و اهمیت ذاتی، در عمل این دانش در جامعه و در بین آدمیان و در قیاس با سایر علوم و فنون ، چندان نقش و جایگاهی ندارد. در این رابطه می‌توان دور باطل و تسلسلی را دید که نمایانگر اوج آسیب‌ها و ناهنجاری‌های این معرفت بوده و راهبرد بهینه اعتلاء و ارتقاء علوم انسانی، شکستن این دور باطل است: سؤالات و دست‌اندرکاران چنین می‌نمایند که ضعف بنیادی و وضعیت موجود و ضعیف این معرفت،‌عامل اصلی انزوای آن است. در حالی که اصحاب این دانش بر این باورند که عدم توجه مسؤولین و عدم اعتنا به تولیدات و محصولات این علم، موجب ضعف و انزوای آن شده است.

۴.

بررسی چالش ها و نارسایی های تحصیلات دانشگاهی در حوزه علوم انسانی تاملی بر نظرات دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نعمت اله عزیزی

منبع: آموزش عالی ایران پاییز ۱۳۸۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی آموزش عالی چالش ها توسعه کیفی آموزش و پژوهش

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی علم و معرفت و تکنولوژی جامعه شناسی علم

تعداد بازدید : ۲۲۴۲ تعداد دانلود : ۱۰۰۶

بررسی تحولات آموزش عالی و تحلیل رشد و توسعه کمی و کیفی موسسات دانشگاهی کشور در چند دهه اخیر مبین وجود چالش ها و نارسایی های متعددی است که ریشه در سیاست ها، خط مشی ها و رویکردهای حاکم بر نظام آموزش عالی کشور و واقع بینانه نبودن برنامه ها و عدم توجه به اصول بنیادین برنامه ریزی در برنامه ریزی دوره ها و رشته های دانشگاهی در مراکز آموزش عالی کشور دارد. آسیب شناسی تحصیلات دانشگاهی در حوزه علوم انسانی، نشان می دهد که چنین وضعیتی در این حوزه علمی به مراتب، نگران کننده تر است. این در حالی است که توسعه مواج و خیره کننده فناوری اطلاعات و ارتباطات و هم چنین پدیده هایی چون جهانی شدن و به هم ریختن و حذف پاره ای از مرزهای فکری و فلسفی و شکل گیری پارادایم های نوین، زمینه توجه به الگوهای نوینی از دانشگاه ها در هزاره سوم مطرح و بستر ظهور نسل های جدیدی از موسسات آموزش عالی را فراهم نموده است. از این رو، ما در کنار مسایل و تنگناهای جاری نظام آموزش عالی خود با مجموعه جدیدی از چالش ها و رسالت های جدیدی مواجه هستیم که جز با مهندسی مجدد نظام آموزش عالی نمی توان با موفقیت آن ها را مدیرت نمود. در این ارتباط، انجام تغییرات و اصلاحاتی در علوم انسانی و انطباق آن با شرایط مذکور از اهمیت بالایی برخوردار و مستلزم تلاش و جدیت بیشتری از جانب مدیران و متولیان مراکز دانشگاهی است. این مقاله در صدد است تا با بررس دیدگاه دانشجویان علوم انسانی درباره جایگاه این علوم در آموزش عالی کشور، مشکلات و نارسایی های اثر گذار بر کیفیت آموزشی و پژوهشی آن را تحلیل و راهکارهایی را نیز در جهت بهبود فعالیت های علمی و پژوهشی در این علوم، پیشنهاد نماید.

۵.

بررسی میزان شایستگیهای کانونی در میان دانشجویان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمود شارع پور صادق صالحی محمد فاضلی

منبع: نامه علوم اجتماعی ۱۳۸۰ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی بازار کار آموزش عالی شایستگیهای کانونی فنی – مهندسی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی کاربردی و برنامه ریزی اجتماعی

تعداد بازدید : ۱۸۷۱

هدف ما از این تحقیق تعیین میزان شایستگی های کانونی در بین دانشجویان بوده است. با بررسی موضوع و مصاحبه با مدیران واحدهای صنعتی، فهرستی از ویژگی هایی که باید دانشجویان آموزش عالی در همه رشته ها دارا باشند، به عنوان "شایستگی های کانونی" تعیین شد. این تحقیق از نظر روش شناسی از نوع پیمایش بوده و برای جمع داده های آن از تکنیک پرسشنامه استفاده شده است. جامعه آماری آن دانشجویان سال آخر رشته های فنی و مهندسی و علوم انسانی دانشگاه های صنعتی شریف، تهران و مازندران در سال 1379 بوده اند و در نمونه گیری از روش طبقه بندی متناسب استفاده و حجم نمونه با فرمول کوکران محاسبه شده است. پس از نمونه گیری و جمع آوری اطلاعات، میزان تسلط دانشجویان بر هر یک از شایستگی های کانونی، بر حسب نمره های کسب شده، تعیین شده است. در زمینه هر شایستگی، نمره های دانشجویان بر حسب متغیر جنس، سن، نوع دیپلم تحصیلی، نوع رشته تحصیلی در دانشگاه، معدل تحصیلی، اشتغال یا عدم اشتغال در دوران تحصیل، نوع اشتغال، طبقه اجتماعی و محل تحصیل مورد مقایسه قرار گرفته و تفاوت های معنادار نمره های شایستگی ها در زمینه هر متغیر مشخص شده است. مهمترین متغیرهایی که سبب تفاوت معنادار در میزان شایستگی های دانشجویان شده اند، معلوم شده است. در نهایت میزان شایستگی های کانونی دانشجویان سه دانشگاه ایران ارزیابی شده است

۶.

جایگاه دین در عرصه علوم انسانی در ایران بعد از انقلاب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: یحیی فوزی

منبع: فصلنامه علمى پژوهشى متین ۱۳۸۸ شماره ۴۳

کلیدواژه‌ها: علم دین انقلاب اسلامی ایران علوم انسانی متافیزیک

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۰۵ تعداد دانلود : ۱۰۲۹

در این مقاله ابتدا در قالب یک بحث نظری به بررسی دیدگاههای اثبات گرایی و مابعد اثبات گرایی در مورد امکان تاثیر گذاری ارزشهای دینی در علوم به خصوص علوم انسانی پرداخته شده است و با توجه به پذیرش نظری تاثیر ارزشها در علوم انسانی در دیدگاههای مابعد اثبات گرایی، تلاش گردیده تا ضمن بررسی گفتمانهای مختلف در مورد نحوه تاثیرگذاری ارزشهای دینی در علوم انسانی در دوران بعد از انقلاب اسلامی، ویژگیهای گفتمان و راهبرد مسلط در این دوران تبیین گردد.

۷.

علوم انسانی - اجتماعی از بحران تا بومی سازی: انتقادات و راه کارها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهلا باقری

منبع: روش شناسی علوم انسانی(حوزه و دانشگاه) ۱۳۸۷ شماره۵۴

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی تحقیقات بنیادی بحران هویت، بومی سازی علوم اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۷۰۳۶ تعداد دانلود : ۳۶۰۰

علوم انسانی در حیطه موضوعی خود، فهم معمای انسانی، تشخیص مسایل و ارایه طرحی برای رفع گرفتاری انسان را بر عهده دارند. علم شناسی معاصر نشان می دهد که علم، پدیده ای فرهنگی و انسانی و حاوی پیام های ارزشی است.در این مقاله پس از طرح مساله بحران در علوم انسانی و اجتماعی معاصر، به ضرورت سامان بخشیدن به حرکتی جدید در این عرصه پرداخته و گسترش راه مطالعات انتقادی را نقطه عزیمت مطلوبی برای بومی سازی علوم اجتماعی معرفی کرده است. این مقاله، به طرح برخی نکات عمده انتقادی از دیدگاه های مختلف در مبانی و مبادی علم مدرن پرداخته، از لزوم نظریه پردازی و تولید علوم انسانی و اجتماعی بومی یاد کرده، لوازم و خطوط عمده چنین ضرورتی را ترسیم کرده و در انتها، در دو سطح سخت افزاری و نرم افزاری به ارایه پیشنهادات در دو حوزه صف و ستاد دانشگاه ها و وزارت علوم، تحقیقات، فناوری پرداخته است.

۸.

چشم انداز علوم انسانی و معرفتهای میان رشته ای

نویسنده: رحمان پاریاد عباس معدن دار آرانی

منبع: عیار سال سیزدهم زمستان ۱۳۸۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۰)

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی آموزش عالی برنامه درسی رویکرد تلفیقی رویکرد میان رشته ای

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم انسانی روش شناسی علوم انسانی و طبیعی روش شناسی های حوزه علوم انسانی در مقایسه با دیگر منابع تولید داده

تعداد بازدید : ۱۶۲۲ تعداد دانلود : ۷۸۶

بر اساس منطق فازی، مسائل عالم پیچیده و چند وجهی یا چند پارادایمی هستند. بر مبنای این رویکرد، اول آنکه برای امور، پدیده ها و مسائل این عالم پیچیده راه حل قطعی و واحدی وجود ندارد و دوم آنکه راه حل مسائل را نیز نمیتوان فقط در قالب پارادایم یک رشته علمی خاص جستجو کرد، بلکه باید به ابعاد مسائل از زوایای پارادایمهای رشته های مختلف نظر افکند. نکته دیگر اینکه موضوع اصلی رشته های علوم انسانی، انسان و جامعه انسانی است و این رشته ها در تعامل با نیازهای جامعه انسانی هستند و با توجه به تنوع نیازها و عوامل مختلف تاثیرگذار بر مسائل و امور جامعه انسانی، این قبیل رشته ها نمیتوانند متکی به خود باشند. از طرف دیگر، دیدگاههایی که علوم انسانی را صرفاً بر تجربه گرایی و حسیگرایی و فلسفه تحصلی قرار میدهند، هر چند جلوه هایی سطحی از تولید علم را پیش روی ما میگذارند، اما به دور از کاربردهای پژوهشی و ناتوان از حل ریشه ای مسائلی هستند که امروز در علوم انسانی برگرفته از سنت غربی، گرفتار آنیم. بدین ترتیب، فلسفه آموزش در گذشته صرفاً به انتقال مجموعه ای از یک دانش سازمانیافته محدود میشد که این رویکرد در چهارچوب و برنامه ای برآمده از یک نظام رشته ای با ساختار و زنجیره ای مشخص از مفاهیم، روشها و گامهای آموزشی عملی میشد. اما امروزه فلسفه آموزش و برنامه ریزی درسی به ویژه در حوزه علوم انسانی با محوریت انسان نگاشته و از طرف دیگر، زمینه برای بروز و ظهور خلاقیتهای فردی فراهم میشود. در هر حال، امروزه آشنایی با رویکردهای تلفیقی و میان رشته ای و تبیین آنها برای برنامه ریزان درسی به ویژه در دانشکده ها و مؤسساتی که در پی دستیابی به مرزهای جدید و خلق رهیافتهای مناسب در عرصه علوم انسانی هستند، مخصوصاً در تدوین و تصنیف کتب علوم انسانی، لازم و کارامد است.

۹.

جایگاه خطیر علوم انسانی

نویسنده: احمد احمدی

منبع: عیار سال چهاردهم بهار ۱۳۸۸ شماره ۱ (پیاپی ۲۱)

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی علوم طبیعی علوم ریاضی منابع اجتماعی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۲۴۰۱ تعداد دانلود : ۱۴۳۸

نقش آشکار علوم انسانی در تبیین مبادی و مبانی علوم تجربی و ریاضی مؤید جایگاه خطیر علوم انسانی است. علوم انسانی عامل تعیینکننده اهداف، غایات و نحوه استفاده علوم دیگر است، چنانکه علوم دیگر به لحاظ نظری و ارزشی و کاربردی محاط بر علوم انسانی و در آنها غوطه ورند. در این مقاله ضمن توجه به ضرورت قرار دادن علوم انسانی به عنوان پشتوانه فرهنگ و ارزشهای اصیل هر ملت، نگاه نقادانه به وضعیت آن در شرایط کنونی شده است.

۱۰.

جامعه دینی ، معارف وحیانی و علوم انسانی

نویسنده: منصور میراحمدی

منبع: دانشگاه اسلامی سال یازدهم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۲ (پیاپی ۳۴)

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی جامعه دینی معارف وحیانی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی روش شناسی بومی سازی علوم انسانی

تعداد بازدید : ۲۰۷۶ تعداد دانلود : ۱۰۴۲

موضوع اصلی مقاله، نسبت سنجی معارف وحیانی و علوم انسانی در جامعه دینی است. مقاله با به کار گیری الگوی روشی ""فهم اجتهادی"" تلاش می کند ایده ""نیازمندی دو سویه جامعه دینی به معارف وحیانی و علوم انسانی و ضرورت تعامل این دو در تنظیم مناسبات زندگی جمعی"" را استدلال کند. از دیدگاه مقاله حاضر، نیازمندی علوم انسانی به معارف وحیانی در ارزشگذاری و جهت گیری ارزشی تدبیر عقلایی جامعه و نیازمندی معارف وحیانی به علوم انسانی در تحقق خارجی آموزه ها و معارف وحیانی با بهره گیری از قواعد و مناسبات عقلایی مکنون در علوم انسانی، تعامل مذکور را نشان می دهند.

۱۱.

هرمنوتیک علوم انسانی« درآمدی بر هرمنوتیک ویلهم دیلتای»

نویسنده: سید حمیدرضا حسنی

منبع: انجمن معارف اسلامی سال اول زمستان ۱۳۸۳ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: فهم علوم انسانی هرمنوتیک تبیین التفات دیلتای فلسفه حیات

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای هرمنوتیک

تعداد بازدید : ۵۸۸۷ تعداد دانلود : ۲۴۸۱

ویلهم دیلتای از نظریه پردازان مهم علوم انسانی و مباحث هرمنوتیکی است که در علوم انسانی، معرفت شناسی مستقلی را ایجاد کرد. نگاه دیلتای به هرمنوتیک از زاویه عینیت بخشیدن به علوم انسانی است. هسته اصلی پروژه دیلتای، تفاوت گزاردن بین علوم انسانی و علوم طبیعی است؛ لذا موضوع اصلی در هرمنوتیک دیلتای، نه شناخت متن و نه شناخت معنای متن، بلکه شناخت زندگی و حیات متبلور شده و ظهور یافته در متن است. دغدغه مهم دیلتای، هجمه پوزیتیویسم بر عینیت و واقعیت علوم انسانی است. او تلاش کرد با ارائه ضابطه و ملاکی برای عینی کردن علوم انسانی، نشان دهد که این علوم نیز در ردیف علوم طبیعی، عینی، ارزشمند، معتبر و واقع نما هستند. از منظر دیلتای، معرفت به علوم انسانی از طریق جایگزینی خود به جای مؤلف (به معنای عام) صورت می گیرد و بطور کلی، پیش فرض هر علم انسانی، وجود قابلیت جایگزین کردن انسان در زندگی ذهنی و درونی دیگران است. به دیگر سخن از دیدگاه دیلتای فهمیدن عبارت است از کشف خود در درون مؤلف. این نوشتار ضمن پرداختن به پیش زمینه های اثرگذار بر هرمنوتیک دیلتای، گزارشی کوتاه از مبانی هرمنوتیکی وی را ارائه می کند.

۱۲.

بررسی کاربرد نشریات ادواری در برون داده های علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی دانشگاه شیراز طی سالهای 1998 تا 2007(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: فاطمه فهیم نیا فاطمه جعفری

منبع: تحقیقات اطلاع رسانی و کتابخانه های عمومی (پیام کتابخانه سابق) سال پانزدهم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۵۸

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی علم سنجی برون دادهای علمی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۵ تعداد دانلود : ۷۷۳

هدف از انجام این پژوهش تعیین و بررسی سهم نشریات ادواری در برون دادهای علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی (دانشکده ی ادبیات و علوم انسانی، علوم تربیتی، علوم اجتماعی، مدیریت و اقتصاد) دانشگاه شیراز نمایه شده در Web of Science طی سالهای 1998 تا 2007 است. جامعه ی آماری این پژوهش را تعداد 1067 استناد از مجموع 51 عنوان مقاله ی نمایه شده در نمایه های استنادیA&HCI و SSCI تشکیل می دهند. این پژوهش به روش تحلیل استنادی انجام شده است. در این پژوهش سهم نشریات ادواری نسبت به سایر منابع اطلاعاتی، زبان نشریات مورد استناد، میزان استناد به مجله های رتبه بندی شده در گزارش های استنادی مجله ها (JCR)، تعیین مجله های هسته بر اساس قانون برادفورد و مطابقت فهرست پراستنادترین مجله ها با فهرست موجودی دانشگاه شیراز مورد بررسی قرار گرفت. نتایج به دست آمده نشان داد که نشریات ادواری، نقش مهمی در تولید اطلاعات علمی اعضای هیات علمی دانشکده های علوم انسانی این دانشگاه دارند به طوری که میزان استناد به این نوع منابع 68 درصد است.

۱۳.

مطالعهء تأثیر استفاده از اینترنت بر رفتار پژوهشی اعضای هیأت علمی دانشگاه تهران (با تأکید بر سه شاخة علوم انسانی، علوم پایه، و فنی و مهندسی)

نویسنده: عباس حری مریم اسدى

منبع: تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی بهار ۱۳۸۲ شماره ۴۰

کلیدواژه‌ها: اینترنت علوم انسانی پژوهش دانشگاه تهران اعضای هیأت علمی رفتار اطلاع یابی علوم پایه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۷۲۲ تعداد دانلود : ۸۹۲

هدف از مطالعه حاضر بررسسی تاثیر استفاده از اینترنت بر ر فتار پژوهشی اعضای هیأت علمی رشته های دانشگاه تهران در سه شاخهء علوم انسانی، علوم بایه، و فنی و مهندسی بوده است. اعضای هیأت علمی علوم انسانی. معتقدند که اینترنت تا حدودی توانسته است بر کیفیت وکمیت پژوهشی آنان موثر باشد در حالیکه اعضای هیأت علمی علوم یایه و فنی و مهندسی معتقدند که استفاده از اینترنت برکیفپت وکمیت پژوهش آنان تأئبر عمده داشته است. تفارت معنی داری میان میزان تأئیر استفاده از أینترنت بر فرابند پژوهش در سه شاخه"" مشاهده شد. سهولت و سرعت بازیابی اطلاعأت. بهبود دسترس پذیری، مفید بودن أز نظر کاربران، هزینه و پشثیبانی فنی و خطوط ارتباطی مناسب به عنوان مهم نرین عرامل مؤثر در اسنفاده از امکانات شبکه توسط اعضای هبأت علمئ، سه شاخه ببان شد مهم ترین عوامل موئر بر عدم اسنفاده از اینترنت عبارتند از: عدم آموزش، مناسب نبودن کیفیت و کمیت امکانات سخت افزاری و نرم افزاری رایانه ای موجود در دانشگاه، تردید در هویت نشر الکترونیکی، متنوع بودن مرتورهای جست و جو از نظر روش استفاده، ترافیک شبکه، عدم دسترسی به محل مدرک بازپابی شده به صورت تمام متن و نداشتن وقت کافی. یافته های پژوهش جهت توسعة شبکة اینترنت و آموزش استفاده کنندگان مفید خواهد بود. در پایان پیشنهادهایی براساس نتایج حاصل ارائه شده است.

۱۴.

زمینه ها و رویکردهای پژوهش کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن روحانی

منبع: راهبرد بهار ۱۳۸۹ شماره ۵۴

کلیدواژه‌ها: پژوهش کیفی پژوهش کمّی علوم انسانی علوم طبیعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی علوم سیاسی روش شناسی تکنیکها و ابزارهای پژوهش در علوم سیاسی و روابط بین الملل

تعداد بازدید : ۲۷۷۹ تعداد دانلود : ۳۰۰۵

نوشتار حاضر(1)، ضمن اشاره به چیستی پژوهش کمی و کیفی و نقدهای مطروحه پیرامون الگوی پژوهش کمی، به چالشی که پس از ویلهلم دیلتای در مرزبندی میان سنت های علوم طبیعی و انسانی پدید آمد، می پردازد و نسبت دو الگوی پژوهشی را با علوم مذکور، نشان می دهد. در این رهگذر دیدگاه های تجربه گرایان، پوزیتیویست ها و ایده الیست ها مورد بحث قرار گرفته است. مقاله در ادامه، مبانی معرفت شناسانه و هستی شناسانه دو الگوی پژوهش کمی و کیفی را تشریح و بر ضرورت توجه پژوهشگران به این تمایزها تاکید نموده است.

۱۵.

علم هرمنوتیک

نویسنده: ون ای هاروی مترجم: محمد ناصحی

منبع: پژوهشنامه فلسفه دین (نامه حکمت سابق) سال اول پاییز و زمستان ۱۳۸۲ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: تفسیر علوم انسانی هرمنوتیک متن مؤلف پیش ساختار فهم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی فلسفه و منطق فلسفه غرب رویکرد تاریخی دوره معاصر (قرون 20 و 21) فلسفه قاره ای هرمنوتیک

تعداد بازدید : ۲۱۹۰ تعداد دانلود : ۶۹۷۱

در این نوشتار ، مؤلف ، پس از تعریف علم هرمنوتیک و تبیین پیوندهای ریشه شناختی آ ، مسائل سه گانه ی اصلی این علم را مطرح می سازد . سپس با نگاهی گذرا ، به تحولات علم هرمنوتیک نوین و منشاء آن ، یعنی جریان های فکری معاصر ( اعم از نظریه های جدید رفتار بشری در علوم روان شناسی و اجتماعی ، تحولات شناخت شناسی و فلسفی و بالاخره براهینی که توسط بعضی از فلاسفه همچون ویتگنشتاین ارائه شده ) می پردازد . پس از آن ، مؤلف با طرح سوالاتی اساسی ، شرح و تبیین چهار طریق متمایز تصویر و تعریف علم هرمنوتیک را در پی می گیرد ...

۱۶.

ماهیت جرم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: حسن عالی پور

منبع: پژوهش حقوق و سیاست بهار ۱۳۸۹ شماره ۲۸

کلیدواژه‌ها: جرم نسبیت علوم انسانی ماهیت حقوق کیفری پویایی تعریف

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی حقوق حقوق جزا و جرم شناسی جرم شناسی و کیفر شناسی

تعداد بازدید : ۷۰۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۳۱۴

ماهیت یا چیستی جرم در علوم انسانی از طریق تعریف مفهومی آن شناخته می شود، اما در حقوق کیفری که اساس آن قانون کیفری است، فرایند شناخت ماهیت جرم به همان تعریف قانون از جرم ختم می شود؛ حال آنکه تعریف قانونی از جرم، چون حالت ارجاعی به مصادیق مجرمانه دارد، اساساً تعریف محسوب نمی شود و بنابراین درک ماهیت جرم منحرف به سه مسیری می شود که نهایتاً پرده از ماهیت جرم در مفهوم نوعی خود بر نمی دارد: نخست بررسی مصادیق مجرمانه که در واقع بیان چیستی هر یک از جرایم است، نه مفهوم کلی جرم. دوم استفاده از داده های علوم دیگر، به ویژه جامعه شناسی و اخلاق که در این صورت فقط قالبی از حقوق کیفری می ماند و سوم مقایسه جرم با عناوین مشابه که این شیوه نیز در راستای تفکیک جرم است تا تشخیص ماهیت آن. اما باید اذعان کرد که جرم موضوعی میان رشته ای است و به قیمت غلبگی سایر رشته ها در تبیین ماهیت جرم باید از همه آنها در مباحث حقوق کیفری سود جست. در این جستار سعی می شود تا از طریق تعریف جرم، ماهیت جرم- هرچند به صورت سوال برانگیز - تبیین شود که مساله آمیز کردن خود شیوه ای بنیادین است برای مراحل بعدی در تقویت حقوق کیفری ایران.

۱۷.

تحلیل استنادی نشریات علوم انسانی در پایگاه PJCR در سال های 1382-1386 (ویژه نامه علم سنجی)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: رویا مقصودی دریه

منبع: علوم و فناوری اطلاعات تابستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۶)

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی مجلات ضریب تاثیر بررسی استنادی پایگاه PJCR شاخص نزدیکی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۹۰۱ تعداد دانلود : ۱۳۳۵

این مقاله با بهره گیری از روش تحلیل استنادی به بررسی مجله های سال های 1382-1386 حوزه علوم انسانی موجود در پایگاه گزارش های استنادی نشریات فارسی1 (PJCR) پرداخته است. در این تحقیق، وضعیت ضریب تاثیر2 و شاخص نزدیکی3 مجلات این حوزه در سال های مورد نظر بررسی شده اند. همچنین، برترین ناشران مجلات حوزه علوم انسانی با توجه به فاکتور ضریب تاثیر معرفی گردیده اند. بررسی ها نشان داده است که به طور متوسط، در سال های مورد بررسی، بیش از 75% مجلات این حوزه دارای ضریب تاثیر بوده اند، در حالی که در این سال ها فقط 30% مجلات این حوزه، شاخص نزدیکی داشته اند. مقایسه میانگین ضریب تاثیر نشریات حوزه علوم انسانی با سایر حوزه ها، نشان از بالاتر بودن ضریب تاثیر نشریات این حوزه دارد.

۱۸.

اصل بیطرفی در تحقیق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید علی اکبر رزمی

منبع: کتابداری و اطلاع رسانی دوره هشتم زمستان ۱۳۸۴ شماره ۴ (پیاپی ۳۲)

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی تحقیق محقق بیطرفی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۴۸۷۶ تعداد دانلود : ۱۰۸۸

در جریان تحقیق تفاوت عمده ای در علوم انسانی و اجتماعی در مقایسه با علوم تجربی دیده میشود. وجود احساسات طرفدارانه یا مخالفت جویانه و نیز احساس مشخص بودن نتیجه دو آفت عمده ای هستند که دقت بیشتر در تحقیقات این علوم را ضروری میسازند. طرفداری از یک دین، یک حزب سیاسی، یک شهر، یک تیم ورزشی و... مثالهایی هستند که به وفور در موضوعات تحقیق وجود داشته و خطر عدم رعایت امانت و تغییر غیر موجه نتیجه را ایجاد مینمایند. اقدامات ضروری و نکات لازم الرعایه برای جلوگیری از این مشکل (عدم رعایت بیطرفی) یکی از محور های اساسی بحث روش تحقیق میباشد که پس از تبیین ابعاد این مشکل موضوع این مقاله میباشند. این اقدامات برای پنج مرحله عمده تحقیق یعنی انتخاب همکاران، تبیین یا اصلاح موضوع، انتخاب روشهای تحقیق، انتخاب منبع و بالاخره تجزیه وتحلیل و جمع بندی نتایج پیشنهاد و توضیح داده شده است.

۱۹.

تطبیقی مکتب های ادبیات

نویسنده: صدیقه شرکت مقدم

منبع: ادبیات تطبیقی جیرفت زمستان ۱۳۸۸ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی ادبیات تطبیقی آثار ادبی مکتب فرانسوی نظریه های ادبیات تطبیقی مکتب امریکایی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۵۸۲۷ تعداد دانلود : ۲۹۲۵

در مقاله حاضر، سعی بر آن است که توضیحی چند درباره ادبیات تطبیقی داده شود؛ سپس مقایسه ای بین مکاتب ادبی انجام گیرد؛ آنگاه، قلمرو ادبیات تطبیقی و بازتاب آن در ایران و جهان امروز بررسی، و سرانجام، اهمیت آن در دنیای فعلی با ذکر دلایل آشکار شود.ادبیات تطبیقی، از شاخه های جدید و گسترده ادبیات و ادبیات نمایشی امروز است که در آن، تشابه و تفارق نمونه های مختلف آثار ادبی بررسی می شود. در ادب تطبیقی، آنچه مورد نظر محقق و نقاد است، نقش اثر ادبی نیست، بلکه در کیفیت و تجلی و انعکاسی است که اثر ادبی قومی در ادبیات قوم دیگر پیدا میکند. ادبیات تطبیقی نه تنها از مرزهای سیاسی، زبانی، ملی، کشوری و فرهنگی فراتر میرود، بلکه به دنبال گشودن افق های تازه فکری است؛ به عبارت دیگر، ادبیات تطبیقی نه تنها در پی ایجاد ارتباط و گفتمان با دیگر رشته های علوم انسانی است، بلکه درصدد ایجاد تفاهم میان فرهنگ های مختلف است. از این رو، تحقیق و تفحص در این موضوع، بسی مهم و قابل اهمیت است.

۲۰.

بررسی مقایسه ای میزان مهارت های زندگی دانشجویان رشته های فلسفی و غیرفلسفی دانشکده های علوم انسانی دانشگاه های دولتی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محسن فرمهینی فراهانی مهدی سبحانی نژاد فاطمه پیداد

منبع: مطالعات برنامه درسی آموزش عالی سال اول بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: علوم انسانی مهارت های زندگی دانشجویان فلسفه دانشجویان غیرفلسفه

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۲۲۷ تعداد دانلود : ۱۵۵۴

هدف پژوهش حاضر، مقایسه مهارت های زندگی دانشجویان رشته های مختلف فلسفی و غیرفلسفی علوم انسانی است تا میزان تاثیر مطالعات فلسفی بر رشد مهارت های زندگی دانشجویان فلسفی تعیین و تفاوت این دو گروه مشخص شود روش پژوهش، توصیفی- مقایسه ای است و جامعه آماری پژوهش، کلیه دانشجویان کارشناسی ارشد دوره های روزانه و شبانه مشغول به تحصیل در سال 87-1386 دانشگاه های دولتی شهر تهران بودند. حجم نمونه در گروه غیرفلسفی 90 نفر و در گروه فلسفی 49 نفر تعیین شد. ابزار پژوهش، فرم مقیاس سنجش مهارت های زندگی دانشجویان بوده که برای اولین بار در ایران توسط محقق ساخته و اعتباریابی شده است. روایی مقیاس، مورد تایید صاحبنظران و پایایی آن نیز با محاسبه آلفای کرونباخ در هر یک از مقیاس های فرعی و نهایتاً در مجموع نه مقیاس مهارت زندگی، 94/. بدست آمد. داده های حاصل با دو دسته آزمون های توصیفی و استنباطی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفتند. نتایج تحقیق نشان داد دانشجویان گروه فلسفی و غیرفلسفی در مهارت های بهداشت و سلامت جسم و روان، حرفه ای، داشتن هدف در زندگی، خودآگاهی و تصمیم گیری تفاوت معنی داری با یکدیگر ندارند. اما در مهارت های روابط بین فردی و اجتماعی، حل مساله و تفکر انتقادی و شهروند مسئول بودن با یکدیگر تفاوت معنی دار آماری دارند، به عبارت دیگر مهارت دانشجویان رشته های فلسفی در این چهار بعد از دانشجویان رشته های غیرفلسفی بیشتر است. همچنین مشخص شد که بین مهارت های زندگی دانشجویان گروه فلسفی و غیرفلسفی بطور کل نیز تفاوت معنی دار وجود دارد و میانگین امتیاز مهارت های زندگی دانشجویان رشته های مختلف فلسفی از غیرفلسفی بیشتر است. مقایسه به تفکیک جنس در دو گروه نشان داد که در گروه فلسفی زنان و مردان از نظر میزان برخورداری از مهارت های زندگی تفاوت معنی داری با یکدیگر ندارند ولی در گروه غیرفلسفی زنان در دو مهارت تفکر انتقادی و حرفه ای از مردان نمره بالاتری کسب کردند.