فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲٬۴۲۱ تا ۲٬۴۴۰ مورد از کل ۶٬۵۱۵ مورد.
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۱۶ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱
51 - 78
حوزههای تخصصی:
در این پژوهش، تلاش شده بازپذیری اجتماعی زندانیان با استفاده از رویکرد نظریه داده بنیاد بررسی و مطالعه شود. هدف از این تحقیق تبیین مدل و الگوی موفق بازپذیری اجتماعی برای زنان مجرم است. داده های این پژوهش کیفی از طریق مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته با 21 زن، که در مرکز خدمات حمایتی بهزیستی پرونده داشته و همگی در گذشته تجربه مشترک حبس و زندگی در زندان داشته اند، جمع آوری شده و با استفاده از رویه نظریه داده بنیاد مرحله کدگذاری و تحلیل داده ها انجام پذیرفته است. یافته های اکتشافی پژوهش نشان می دهد عوامل متعددی در شکل گیری مقوله مرکزی، یعنی «بازپذیری اجتماعی به مثابه حرکت به سمت عادی سازی زندگی و همنوایی اجتماعی»، زنان اثرگذار است و عوامل زمینه ای همچون ویژگی های فردی، طردنشدن و پشتیبانی از سوی خانواده و دسترسی به سرمایه ها تأثیرگذارند. از سوی دیگر، عوامل مداخله گرانه ای همچون انگیزه های مادرانه، توانمندی و بازتوانی زنان و عدم مصرف مواد مخدر بر فرایند بازپذیری اجتماعی اثرگذارند. یافته های تحلیلی حاکی از آن است که استراتژی ها و راهبردهای زنان به منظور بازپذیری اجتماعی در دو مقوله مناسب سازی و سالم سازی محیطی و گسترش شبکه های اجتماعی قرار می گیرد که درنهایت مجموع این عوامل و استراتژی ها، رضایت از زندگی و سازگاری و ساماندهی اجتماعی یا به عبارت دیگر بازپذیری اجتماعی زنان را میسر می کند.
کنش اجتماعی زنان در جنگ جهانی اول و دستاوردهای آنان پس از جنگ در غرب(با تاکید بر حق رای زنان)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه زنان سال نهم تابستان۱۳۹۷ شماره ۲ (پیاپی ۲۴)
151-179
حوزههای تخصصی:
جنگ جهانی اول تأثیرات بسزایی در ارتباط با مشارکت و حضور زنان در عرصه های مختلف فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و اقتصادی داشت. نوشتار پیش رو در صدد است تا با ابتنا بر روش تاریخی-تحلیلی ضمن بررسی جایگاه زنان در طول جنگ جهانی اول در کشورهای غربی تأثیر مشارکت زنان بر روند جنگ و کارکردهای آنان در این حوزه را مورد بررسی قرار داده و شرایط دوره پس از جنگ را عمدتا بر اساس دستاوردهای آنان در جهت بدست آوردن حق رای را مورد مداقه قرار دهد. تدقیق در مسائل زنان پیش از جنگ نشان از تلاش جهانی آنان برای رسیدن به حق رأی در وهله اول بوده که وقوع جنگ مانع از پیگیری این امر شد و زنان دوشادوش مردان در جهت پشتیبانی از جبهه جنگ و همچنین حفظ جبهه داخلی تلاش مضاعفی از خود نشان دادند تا به این ترتیب ضمن اثبات وفاداری خود به کشور، به عنوان شهروندان صاحب حق مدنی به رسمیت شناخته شوند. در نتیجه این جنگ نگاه به زنان و به رسمیت شناختن حق آنان در کشورهای مختلف سرنوشت متفاوتی را رقم زد ولی در نگاه بلند مدت اکثریت کشورهای غربی پس از جنگ، سیاست واقع گرایانه و مثبتی بر واگذاری برخی حقوق زنان را در پیش گرفتند
بررسی تأثیر مقدار حضور در عرصه عمومی و استفاده از رسانه های جمعی بر مقدار آگاهی زنان نسبت به حقوق خانوادگی خود مورد مطالعه:زنان شهر ارومیه در سال 95(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۳۳)
17 - 36
حوزههای تخصصی:
این پژوهش، با هدف بررسی مقدار آگاهی زنان شهر ارومیه از حقوق خانوادگی خود با توجه به تأثیر متغیرهای مقدار حضورشان در عرصه عمومی و مقدار استفاده از رسانه های جمعی انجام شده است. روش پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه بوده است. جامعه آماری پژوهش دربرگیرنده تمامی زنان بالای 19 سال ساکن شهر ارومیه در سال1395 می باشد که بر اساس فرمول کوکران، تعداد 385 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب شدند و پرسش نامه ها از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای بین پاسخگویان توزیع شد. یافته های پژوهش نشان می دهند، مقدار آگاهی زنان شهر ارومیه از حقوق خانوادگی شان در سطح متوسط (54%) بوده و عوامل حضور در عرصه عمومی، مدت استفاده از رسانه های جمعی و متغیرهای زمینه ای(سن، تأهل و پایگاه اجتماعی و اقتصادی) در مقدار آگاهی آنان از حقوق خانوادگی شان مؤثر می باشد. تحلیل رگرسیون چندگانه نشان داد، متغیر حضور زنان در عرصه عمومی با ضریب بتای (667)، بیش ترین سهم را در تبیین و پیش گویی مقدار آگاهی زنان از حقوق خانوادگی شان داشته است. هم چنین، با تحلیل مسیر معلوم شد، مدل تجربی پژوهش حدود 60 درصد از واریانس متغیر آگاهی زنان از حقوق خانوادگی را تبیین می کند.
مساله گی جنسیت در اندیشه علامه طباطبایی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
تفکیک «جنس» و «جنسیت» از مبنایی ترین انگاره های فمینیستی تلقی شده است. فمینیست ها بر این اساس، ادعای برساخت بودن بسیاری از ویژگی های زنانه را که طبیعی تلقی می شدند، مطرح نموده و نظریه های انتقادی و هنجارین خود را در راستای رفع فروتری زنان، پایه گذاری می کنند. بر این اساس، برخی برنامه ریزان حوزه مطالعات زنان ایران، در مورد اندیشمندانی مانند علامه طباطبایی ره ادعا می کنند که؛ چون جنسیت مسئله مدنظر این شخصیت ها نبوده، نمی توان اندیشه های ایشان را به عنوان رقیبی برای نظریه های فمینیستی یا چارچوبی منسجم برای فهم، تبیین یا اصلاح وضعیت زنان تلقی نمود. بررسی این ادعا مسئله اصلی پژوهش است. نتایج این پژوهش که با روش تحلیل محتوای کیفی آثار علامه خصوصا (المیزان) انجام گرفت نشان می دهد: علامه درصدد ارائه مباحثی منسجم در دفاع از وضعیت زن در اندیشه اسلامی و نقد آن در جوامع اسلامی و مدرن بوده، این مباحث را ناظر به مهم ترین انگاره های فمینیستی طرح و در چارچوبی علمی هدایت نموده است؛ از این رو توجه به تفکیک بین جنس و جنسیت یکی از ویژگی های صورت بندی مسائل زنان در اندیشه علامه است. با این وجود، چون ایده پردازی های ایشان ناظر به مباحث اقناعی و انتقادی نسبت به آموزه های اسلامی و فمینیستی است، نمی توان دیدگاه ایشان را به عنوان نظریه علمی با ویژگی های نظریه تجربی قلمداد نمود.
بررسی میزان انطباق واقعیتِ روابط زناشویی در ایران با مفهوم رابطه ناب گیدنز؛ مورد مطالعه شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
گیدنز، تحولات اخیر در حوزه روابط صمیمی را در قالب فرایند تغییر شکل صمیمیت به سوی رابطه ناب توضیح می دهد و آن را فرایندی جهانی می داند. تعبیری که در بسیاری از تحلیل هایی که از تحولات خانواده و روابط زناشویی در ایران صورت می گیرد نیز مورد توجه قرار گرفته و برخی از پژوهشگران این حوزه از تغییر شکل روابط زناشویی در ایران به سمت رابطه ناب گیدنزی سخن به میان آورده اند. بر همین اساس در مقاله حاضر، که با تکیه بر یافته های یک مطالعه پیمایشی با حجم نمونه 482 نقر در شهر تهران به مرحله نگارش درآمده است، به دنبال پاسخ به این سئوال هستیم که با توجه به واقعیت روابط زناشویی در جامعه امروز ایران، آیا می توان از ایده شکل گیری رابطه ناب گیدنزی در این جامعه دفاع نمود؟ برای این منظور در مطالعه حاضر مدلی مفهومی از ابعاد مختلف رابطه ناب مورد نظر گیدنز مرکب از 5 شاخص اصلیِ «نقش های زناشویی»، «منطق زناشویی»، «اعتماد زناشویی»، «دوام زناشویی» و «اهمیت زناشویی» ساخته و این مدل را در مطالعه پیمایشی یاد شده در معرض آراء پاسخگویان قرار دادیم. نتایج حاکی از آن است که رابطه ناب مورد نظر گیدنز با میانگین درصدیِ نزدیک به 32% (در مقابل رابطه سنتی با میانگین درصدیِ بیش از 68%) تعبیر مناسبی برای توصیف وضعیت روابط زناشویی در جامعه ما فراهم نمی آورد و با توجه به عدم توازن نمرات به دست آمده برای ابعاد مختلف روابط زناشویی می توان اذعان نمود که شاخصه اصلی این جامعه را باید در ترکیب های نگرشی نامتوازن در خصوص زناشویی خلاصه نمود.
ارائه مدلی برای خرید آنلاین در میان زنان با استفاده از روش کیفی تئوری داده بنیاد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
امروزه با گسترش فناوری اطلاعات در جهان و ورود سریع آن به زندگی روزمره، مسایل و ضرورتهای تازه ای از قبیل خرید آنلاین به وجود آمد ه است. دراین راستا، پژوهش حاضر با توجه به نقش زنان بعنوان یکی از بازیگران اصلی تصمیم گیر خرید در خانواده در پی ارائه مدل خرید آنلاین در زنان است این پژوهش در چارچوب رویکرد کیفی و با به کارگیری روش تحقیق داده بنیاد (رویکرد اشتراوس کوربین) انجام گرفته است. ابزار جمع آوری داده ها مصاحبه عمیق بوده و به منظور گردآوری داده ها با به کارگیری روش نمونه گیری هدفمند با 15 نفر از زنان شهر تهران که در حیطه خرید آنلاین دانش، تمایل و تجربه غنی داشتند مصاحبه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، کد گذاری محوری و کد گذاری انتخابی با استفاده از نرم افزار MAXQDA10 صورت پذیرفته است. نتایج پژوهش حاضر منجر به شناسائی 28 مقوله فرعی و 9 مقوله اصلی شد که در قالب مدل پاردایمی شامل قصد استفاده از خرید آنلاین به عنوان مقوله محوری و شرایط علی ( ادراک از سیستم خرید و ویژگیهای مشتری)، عوامل زمینه ای ( تسهیلات و امکانات)، شرایط مداخله گر(کامیابی در خرید و سازگاری و پذیرش اجتماعی) ، راهبردها (ویژگیهای وب و محصول و آمیخته ترفیع) و پیامدها (خرید آنلاین) قرار گرفت.
تجربه ی زنان از فرایند اجتماعی سازی بدو استخدام (مورد مطالعه: شاغلین سازمان های دولتی شهر ایلام)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات راهبردی زنان سال بیست و یکم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۸۱
111 - 141
حوزههای تخصصی:
واکاوی تجربه ی زنان تازه استخدام شده در سازمان های دولتی شهر ایلام در بازه ی زمانی سال های 1394 تا 1397 هدف اصلی پژوهش حاضر است. تعداد 21 مصاحبه ی عمیق با روش کیفی در بین تمامی زنان شاغل تازه استخدام شده شهر ایلام با استفاده از نمونه گیری هدفمند و نظری تا رسیدن به مرحله ی اشباع داده ها انجام و برای تجزیه و تحلیل اطلاعات از شیوه تحلیل تماتیک بهره گرفته شد. خروجی مصاحبه ها در قالب 6 مقوله ی اصلی، 22 مقوله ی فرعی و 89 کد مفاهیم، کدگذاری شد. نتایج نشان داد که زنان تازه استخدام شده تجربه ی خود را از فرایند اجتماعی سازی بدو خدمت شامل تجربه های خوشایند یا ناخوشایند و دانش حقوقی در روزهای اول استخدام بیان کردند. انتظار زنان شاغل از برنامه ی توجیهی بدو استخدام شامل دو محور نیازسنجی و مدیریت عملکرد شغلی است که مقوله ی نیازسنجی بیشترین اهمیت را از منظر زنان شاغل تازه استخدام شده دارد. همچنین مقوله های آشناسازی با فرایندهای درون سازمانی و آموزش در نقش و یادگیری سازمانی ازجمله نیازهای آموزشی زنان شاغل در بدو استخدام بیان شده اند. زنان شاغل مهم ترین دغدغه را شامل حمایت و پشتیبانی عاطفی و توجیه مقدماتی و مسائل و مشکلات را عواملی مانند تنش و اضطراب، سازمان دهی نامناسب و ضعف مدیریت در بدو خدمت دانسته اند.
بررسی رابطه نابرابری، تفاوت و ستمگری با مطالبات اجتماعی زنان (مطالعه موردی زنان شهر تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مطالعه و بررسی زمینه های مختلف شکل گیری مطالبات اجتماعی و عوامل مؤثر بر آن، ضرورت جدی و انکارناپذیر موضوع شناسایی مطالبات اجتماعی زنان است. در عین حال شناسایی مطالبات اجتماعی زنان، گام بلندی در سیاستگذاری ها و برنامه ریزی ها در حوزه زنان و خانواده است. در این مقاله، رابطه متغیرهای تفاوت، نابرابری و ستمگری با مطالبات اجتماعی زنان در نمونه آماری 400 نفره از زنان 25 - 55 ساله ساکن شهر تهران بررسی شد. پژوهش به شیوه پیمایش و از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و با استفاده از ابزار پرسشنامه ، نابرابری، تفاوت و احساس ستمگری را به عنوان متغیرهای مستقل و مطالبات اجتماعی زنان را به عنوان متغیر وابسته سنجیده شد. یافته ها، فرضیه ها را تأیید کرد و نشان داد که متغیرهای نابرابری، تفاوت و ستمگری اثر معناداری بر مطالبات اجتماعی زنان دارند و با افزایش متغیرهای متغیرهای نابرابری، تفاوت و ستمگری، مطالبات اجتماعی زنان به نحو معناداری افزایش می یابد. بر اساس نتایج به دست آمده، در پایان پیشنهاداتی برای کاهش زمینه های نابرابری، تفاوت و ستمگری برای زنان ارائه شده است.
بررسی رابطه ویژگی های شخصیتی مادران با سلامت روان و میزان خلاقیت فرزندان دختر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه زنان سال نهم بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ (پیاپی ۲۳)
101-122
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر به بررسیرابطهویژگی هایشخصیتی مادران با سلامت روان و میزان خلاقیت فرزندان دختر می پردازد. روش این پژوهش توصیفی از نوع مطالعات همبستگی است. جامعه آماری پژوهش کلیه دانش آموزان دختر تیزهوش شاغل در مدارس سمپاد استان همدان و مادران آنها بود، که تعداد کل آنها 4189 نفر است. حجم نمونه با عنایت به اینکه از مدل یابی ساختاری استفاده شده است، 435 نفر در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها شامل: پرسشنامه شخصیتی نئو (مک کری و کوستا، ۱۹۸۵)، مقیاس نگرش خلاقیت عابدی(1383) و فرم کوتاه مقیاس بهزیستی روانشناختی ریف(1989) استفاده شد. داده ها با استفاده از روش آماری معادلات ساختاری توسط نرم افزار پی ال اس (Smart PLS) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که بین ویژگی هایشخصیتی مادران با سلامت روان و میزان خلاقیت فرزندان دختر رابطه وجود دارد.
تحلیل شخصیت «هوو» در رمان های کلیدر و شوهرآهو خانم (آثار: دولت آبادی و افغانی)
منبع:
زن و فرهنگ سال دهم پاییز ۱۳۹۷ شماره ۳۷
71-85
حوزههای تخصصی:
هدف از پژوهش حاضر، بررسی شخصیت «هوو» در ادبیات داستانی معاصر بود. یکی از ویژگی های ادبیات معاصر، توجه بیشتر به امور اجتماعی و حضور پر رنگ زنان در حوزه ی شعر، نثر و به ویژه داستان است؛ پیوند بین مسائل اجتماعی و زبان روشن است؛ به گفته ی زبان شناسان، زبان آیینه ی فکر و تحولات فکری جامعه است. محمود دولت آبادی و علی محمد افغانی از نویسندگان سرشناس معاصر به شمار می آیند که طرح مضامین اجتماعی در آثار آنان حضوری پررنگ دارد. یکی از این مضامین، پردازش شخصیت «هَوو» است. «شوهرآهو خانم» و «کلیدر» هر دو از تأثیرگذارترین رمان های معاصر هستند که شخصیت زن در جایگاه «هوو» در آن ها نقش مؤثری دارد. در این پژوهش، ضمن تحلیل این شخصیت ها، دریافت می شود که دولت آبادی و افغانی از کدام عناصر داستانی برای آفرینش بهتر و واقعی تر این شخصیت ها، بهره برده اند. پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است و یافته های آن نشان می دهد که هر دو نویسنده در پردازش شخصیت «هوو» از شیوه ی بیان مستقیم به خوبی استفاده کرده اند. از بین شیوه های غیرمستقیم نیز اغلب از روش «توصیف» بهره گرفته اند. با این که هر دو نویسنده به خوبی معضلات و پیامدهای ناگوار چندهمسری را بیان کرده اند؛ اما با دیدگاهی مردانه و جانب دارانه و در فضایی مردسالارانه آن را ترسیم کرده اند.
جهانی شدن فرهنگ و سبک زندگی با رضایت جنسی زنان متأهل شهر زنجان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۰ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
451 - 471
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر به بررسی نقش جهانی شدن فرهنگ و سبک زندگی بر رضایت جنسی زنان متأهل توجه دارد. جهانی شدن در چند دهه اخیر تغییرات عمیقی در عناصر فرهنگی، سبک زندگی، ایده ها، آرمان ها و افکار افراد ایجاد کرده است که نیازمند بررسی و تفحص است. با این هدف، مطالعه حاضر به روش پیمایش، با ابزار پرسش نامه بر مبنای نظریه اریک فروم، آدلر و گیدنز انجام شده است. تعداد 384 نفر از زنان متأهل ساکن شهر زنجان به روش خوشه ای انتخاب شدند که نمونه تحقیق حاضر را تشکیل می دهد. متغیر وابسته این پژوهش رضایت جنسی زنان متأهل در ابعاد رضایت از رابطه، ارتباط با همسر، سازگاری، اضطراب رابطه ای و اضطراب شخصی و متغیر مستقل اول جهانی شدن فرهنگ در سه بعد نگرش به جهانی شدن، گرایش به نوگرایی و ارزش های فرهنگی نو است. متغیر مستقل دوم سبک زندگی در ابعاد سلامت معنوی، سلامت اجتماعی، سلامت جسمانی، سلامت روان شناختی، ورزش و تندرستی، تغذیه و وزن است. نتایج تحقیق نشان می دهد که بین جهانی شدن فرهنگ و رضایت جنسی رابطه معکوس و معناداری وجود دارد و همچنین بین رضایت جنسی با سبک زندگی رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. بنابراین، نتایج تأییدکننده فرضیه اصلی تحقیق حاضر است.
میزان و چگونگی مشارکت زنان در مساجد (مورد مطالعه: مساجد شهرستان پاکدشت)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال نهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴ (پیاپی ۳۶)
217 - 234
حوزههای تخصصی:
این تحقیق به منظور آگاهی از میزان و چگونگی حضور و مشارکت زنان در مساجد شهرستان پاکدشت طراحی و تدوین شده است. در این راستا با 30 نفر از زنان مساجد پاکدشت که به صورت هدف مند از 6 مسجد از میان کلیه ی مساجد شهر پاکدشت (با توجه به جهات گوناگون جغرافیایی) انتخاب شدند، مصاحبه ی عمیق صورت گرفته است که داده های حاصل از این مصاحبه ها با استفاده از تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها نشان داد, زنان پاکدشتی در رابطه با میزان حضور خود در فعالیت های مشارکتی در مسجد را بین 2 تا بیش از 6 ساعت در هفته بیان کرده اند. این مشارکت در امور گوناگونی حاصل می گردد که در مجموع شامل حضور و مشارکت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در مسجد می باشد. مشارکت فرهنگی شامل فعالیت هایی مانند شرکت در فعالیت های قرآنی، آموزش احکام و اخلاق، کلاس های تفسیر، جلسات امر به معروف و نهی از منکر، برگزاری اعیاد و مراسمات مذهبی و.. مشارکت اجتماعی شامل فعالیت هایی مانند شرکت در مشاوره های خانوادگی و اجتماعی، هم اندیشی برای حل مشکلات همسایه ها و مردم و مشارکت سیاسی شامل مباحثی مانند شرکت در جلسات بسیج، سخنرانی های سیاسی- عقیدتی می باشد. مشارکت سیاسی، در پایین ترین سطح و مشارکت اجتماعی در بالاترین سطح فعالیت قرار داشتند. به این معنا که اغلب زنان مراد نهایی از حضور در فعالیت های مسجد را تعاملات اجتماعی عنوان کرده بودند. با این وجود، در میان این فعالیت ها مشارکت فرهنگی از تنوع بالاتری برخوردار بود.
تحلیلی بر هویت فرهنگی دانشجویان دختر ساکن خوابگاه مطالعه ای تطبیقی در خوابگاه های دولتی و خصوصی شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
مسئله هویّت از مضامین مهمی است که در بعد فردی و بعد اجتماعی- فرهنگی می تواند ابزار گویایی برای فهم شرایط جامعه باشد. یکی از منابع تغییرات هویتی تجربه محیط های جدید زندگی است. نمونه ای از آن در مورد دختران جوانی مصداق داردکه برای ادامه تحصیل به شهری دیگر و به محیط زندگی خوابگاهی وارد می شوند. پژوهش حاضر برای شناخت چگونگی هویت فرهنگی دختران ساکن خوابگاه، با رویکرد کیفی پدیدارشناختی به انجام رسیده است. افراد نمونه از میان دختران ساکن در خوابگاه های شهر تهران به شیوه تعیین پیشینی ساختار نمونه و با لحاظ کردن دو عامل نوع خوابگاه و میزان پایبندی دینی، که در مطالعات اولیه تاثیر آنها بر موضوع مطالعه تایید شد انتخاب شدند. هویّت فرهنگی را در ابعاد خانوادگی، دینی، جنسیتی و حوابگاهی مورد مطالعه قرار داده ایم. بر اساس یافته ها در خوابگاه های دولتی، دختران مذهبی از نظر هویت فرهنگی با انسجام هویتی بیشتر و چالش های هویتی کمتری مواجه بودند و دختران غیرمذهبی دارای هویت خانوادگی کمرنگ تر وهویت خوابگاهی ضعیف تر بوده، گرایش بیشتری به هویت جنسیتی مدرن داشته و درمجموع دارای انسجام هویتی کمتری بودند. در خوابگاه های خصوصی، دختران مذهبی احساس تعلق پایینی به خوابگاه داشتند و دختران غیرمذهبی که غالبا دارای تعلقات خانوادگی نسبتا بالا و هویت خانوادگی قوی بودند افراد خوابگاه را قابل اعتماد و معاشرت نمی دانستند. این افراد رویکرد نقادانه به منابع سنتی هویت یابی پیدا کرده و سعی داشتند هویتی ورای ارزش های مسلط در جامعه ارائه دهندکه به ارزش های مدرنیته غربی نزدیک تر بود .
تأثیر سبک زندگی در سازمان فضایی معماری مسکونی در ایران (نمونه مورد مطالعه: آشپزخانه حد فاصل سال های 1304 تا 1357 ﻫ.ش)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اوایل قرن بیستم با ظهور فناوری های جدید، تغییراتی در معماری مطبخ به عنوان یکی از مهمترین عرصه های حضور زنان در واحد مسکونی صورت گرفته است. این تغییرات در ساختار، جانمایی و معماری فضای مطبخ متناسب با ویژگی های فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی زنان بوده که در گذر زمان به صورت های مختلف نمود یافته است. هدف این تحقیق بررسی تأثیر سبک زندگی در قالب مؤلفه های تکنولوژی و نقش جنسیتی زنان به عنوان متغیرهای مستقل بر ویژگی های معماری و سازماندهی فضایی آشپزخانه به عنوان متغیر وابسته است و دوره پهلوی متغیر کنترل می باشد. روش های تحقیق در این پژوهش، از نوع توصیفی- تحلیلی، تاریخی- تفسیری و میدانی است. گردآوری داده ها به صورت کتابخانه ای، اسنادی و مشاهده مستقیم و میدانی بوده است. نتایج تحقیق نشان می دهد شاخص های مربوط به جنسیت در این دوره باعث تساوی زن و مرد به ویژه در طبقات متوسط و مرفه اجتماع شده است که به تبعِ آن، فضاهای اندرونی و بیرونی به تدریج حذف و آشپزخانه از گوشه حیاط و زیرزمین به داخل خانه منتقل شده است و به عنوان یک فضای بینابین (عرصه مشترک) در ارتباط با سایر فضاها قرار گرفته است. ظهور دستاوردهای معماری مدرن نیز، امکان این تغییر و تحولات را میسر کرده است
بررسی برازش الگوی مفهومی مبتنی بر پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس عوامل اجتماعی اقتصادی و ویژگیهای شخصیتی با میانجیگری سبک زندگی در زنان شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف بررسی برازش الگوی مفهومی مبتنی بر پیش بینی رضایت زناشویی بر اساس عوامل اجتماعی اقتصادی و ویژگیهای شخصیتی با میانجیگری سبک زندگی در زنان شهر تهران انجام شد. روش پژوهش کمّی پیمایشی، و جامعه آماری شامل تمام زنان متأهل شهر تهران است که تعداد آنها 2210287 نفر براورد شده است و از این تعداد 384 مورد بر اساس فرمول کوکران به عنوان نمونه انتخاب شده اند. گردآوری داده ها با استفاده از چهار پرسشنامه سبک زندگی والکر، رضایت زناشویی انریچ، آزمون شخصیتی نئو و پرسشنامه محقق ساخته عوامل اجتماعی اقتصادی و روش مورد مطالعه الگوسازی معادلات ساختاری بوده است. نتایج نشان از برازش نهایی الگوی ارائه شده دارد. اگرچه ارتباط بین متغیرهای عوامل اجتماعی اقتصادی با رضایت زناشویی معنی دار نیست، بین عوامل اجتماعی اقتصادی و سبک زندگی، ویژگیهای شخصیتی و سبک زندگی، ویژگیهای شخصیتی و میزان رضایت زناشویی و سبک زندگی و میزان رضایت زناشویی زنان مورد مطالعه ارتباط معنی داری وجود دارد. به طور کلی و با توجه به نتایج، می توان چنین نتیجه گرفت که رضایت زناشویی چند بعدی، و تحت تأثیر عوامل زیادی است و لذا از آنجا که متغیر رضایت زناشویی هم از بعد عینی و هم بعد ذهنی برخوردار است بشدت هم تحت تأثیر عوامل روانشناختی بویژه ویژگیهای شخصیتی است و هم از عوامل جامعه شناختی مانند سبک زندگی تأثیر گرفته است.
تأثیر مدرنیته بر خانواده
حوزههای تخصصی:
مدرنیته، شیوهای نوین در حوزههای مختلف زندگی انسان است که با ارائه سبک جدیدی از زندگی، تحولیفراگیر را در جامعه به ارمغان آورد. برای بررسی این مسئله، مقاله حاضر، پیامدهای مدرنیته در خانواده را بررسی میکند. مدرنیته، تأثیرات مثبتی مانند رفاه، سهولت دسترسی به دنیای اطلاعات و... بود، اما پیامدهای منفی نیز به همراه داشت. هدف از بررسی این موضوع، روشنکردن ابعاد منفی مدرنیته بر خانواده است تا با نگاهی نو به این مسئله از اثرات منفی آن بر خانواده به عنوان مهمترین عضو جامعه کاسته شود. نوشتار حاضر بعد از بررسی منابع اسلامی، تحلیلی، جامعهشناسی و سایر منابع، با روش فردی، کتابخانهای، توصیفی و کاربردی پس از اشاره به جایگاه خانواده در اسلام و مؤلفههای مدرنیته، به پیامدهای منفی مدرنیته از جمله تغییر در ساختار و فرهنگ خانواده و شیوه همسرگزینی، کاهش روابط عاطفی خانواده، نرخ باروری و افزایش طلاق میپردازد.
ادراک زنان از گردشگری تک جنسیتی، کارکردها، چالش ها و راهبردهای مواجهه در خانواده(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در توسعه و سیاست دوره ۱۶ تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲
295 - 318
حوزههای تخصصی:
گردشگری به منزله یک فعالیت فراغتی مدرن در جوامع معاصر شناخته می شود. با این حال، همچون بسیاری از فعالیت های فراغتی، دسترسی به سفر و گردشگری توزیع برابری در میان دسته های مختلف اجتماعی از جمله طبقات و جنسیت های مختلف (زنان و مردان) ندارد. از سوی دیگر، طبقه متوسط در جامعه ایران دگرگونی های وسیعی را در ارزش ها، الگوهای رفتاری و انتخاب ها در دهه های اخیر تجربه می کند. از همین رو، هدف پژوهش حاضر پاسخ به دو پرسش ذیل است: نخست اینکه زنان امروز طبقه متوسط در کلان شهرهای ایران چه کارکردهایی برای سفرهای تک جنسیتی ادراک می کنند؟ و دوم اینکه زنان مذکور در سفرهای تک جنسیتی پیش، حین و پس از سفر چه چالش هایی را ادراک می کنند و برای مواجهه با این چالش ها چه راهبردهایی را اتخاذ می کنند؟ برای این منظور رویکرد کیفی و روش مردم نگاری اتخاذ شد. در این زمینه، از چهارده زن مصاحبه عمیق انجام شد. یافته ها نشان داد زنان دو نوع کارکرد سلبی و ایجابی برای سفرهای تک جنسیتی/ تنها قائل اند. مهم ترین چالش آن ها، پیش از سفر، جلب رضایت خانواده و مدیریت منزل در غیابشان بود. چالش های حین سفر نیز به دو گونه عاطفی و کارکردی قابل دسته بندی بود. چالش های پس از سفر نیز چندان حائز اهمیت دانسته نمی شد. زنان برای مقابله با این چالش ها راهبردهای گوناگونی اتخاذ می کردند که طیفی از واکنش های منفعلانه تا فعالانه و خلاقانه را در برمی گرفت. در مجموع، سفر تک جنسیتی یا تنها برای زنان عرصه تجربه ، محک زدن و اثباتِ قدرت، عاملیت و استقلال آن ها در جامعه معاصر ایرانی بود.
فضای مجازی و بازتعریف نقش های جنسیتی؛ برساخت تعارضات زنانگی در فیس بوک کردی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۰ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱
47 - 73
حوزههای تخصصی:
رشد و گسترش استفاده از فیس بوک فضایی را برای کنشگری زنان کُرد فراهم کرده است که به صورت تاریخی مجال چندانی برای کنشگری نداشته اند. ما در این پژوهش به بررسی برساخت تعارض های زنانگی در فیس بوک کُردی پرداخته ایم. روش پژوهش مردم نگاری انتقادی مجازی است. داده های پژوهش طیف گسترده ای شامل مصاحبه های ساخت نیافته، تصاویر، مشاهده مشارکتی و غیرمشارکتی، یادداشت های میدانی و... است که با روش نظریه مبنایی برساختی تحلیل شده اند. یافته های پژوهش بیانگر این است که زنان در فیس بوک کردی دو بعد اصلی از زنانگی را برساخت می کنند: نقد بستر ساختار مردسالارانه و ستایش کنشگری زنانه. نقد بستر ساختار مردسالارانه شامل سیاست زدایی از زنانگی، مالکیت زدایی از تن زنانه و بسترزدایی فرهنگی از زنانگی است و ستایش کنشگری زنانه شامل مقاومت زنانه، نمایش به مثابه کنش، تقدیس رنج زنانه، سلبی شدن کنش و ستایش فردگرایی زنانه است. اما در این میان لایه های مختلفی از تعارض های زنانگی برساخت پیدا کرده است که عموماً دربرگیرنده نمایش وضعیت ستم دیدگی زنان کرد و نمایش این وضعیت است. در فیس بوک کردی شاهد نمایش وضعیت ستم دیدگی هستیم و تلاش چندانی برای تفسیر وضعیت ستم دیدگی و ارائه راهکارهای رهایی بخشی از این وضعیت وجود ندارد.
تحلیل آموزش، پذیرش و تغییر رفتار حجاب دختران در مراحل مختلف تحول (از کودکی تا جوانی)(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
مطالعات اسلامی زنان و خانواده سال ۵ پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۹
106 - 124
حوزههای تخصصی:
هدف اصلی مقاله حاضر، معرفی روش های تربیتی مبتنی بر دیدگاه روان شناختی در تربیت حجاب دختران است. رعایت حجاب برای زنان، آثار گسترده ای شامل احساس آرامش فردی، ارتقای حریم و حفظ جایگاه خود ارزشمندی، افزایش اعتماد به نفس، سلامت روابط اجتماعی، افزایش رضایتمندی زناشویی، افزایش اعتماد اعضای خانواده به یکدیگر، پیشگیری از آسیب های اجتماعی و غیره را به دنبال خواهد داشت. از طرف دیگر، حجاب نشانه ای از ایمان به اسلام است. در این مقاله تلاش شده است با بهره گیری از دانش روان شناسی و بر اساس رویکرد تحولی، چگونگی شکل گیری رفتار محجبانه در دختران توضیح داده شود. بر این اساس، سطح آمادگی های فرد مهم ترین مبنای نوع آموزش است. یافته ها نشان می دهد که اولاً آموزش، پذیرش و تغییر رفتار حجاب در دختران نیازمند اقدام در سال های اولیه است. ثانیاً ابتدایی ترین روش یادگیری حجاب روش یادگیری مشاهده ای و مبتنی بر وجود رفتار الگوی مؤثر در پیرامون کودک است. ثالثاً با تحول جسمی و شناختی کودک نباید از نقش عوامل بیرونی دیگر غافل شد. رابعاً بروز نگاه ها و رفتار انتقادی در دختران نباید با واکنش های غیر منطقی رو به رو شود و خامساً تکیه بر اینکه رعایت حجاب یک دستور الهی است، ضمن آنکه در مراحل سنی گوناگون قابل توصیه است، نیازمند تقویت بنیان های فکری دختران در حوزه مباحث خداشناسی است.
مسائل اخلاقی انتخاب جنسیت جنین با دلایل غیر پزشکی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
با ظهور تکنولوژی های پیشرفته در امر باروری و ناباروری، بسیاری از والدین در رسیدن به آرزوی دیرینه خویش که همانا انتخاب جنسیت فرزندان پیش از تولد است نزدیک تر شده اند. استفاده از این فن آوری مدرن، موافقان و مخالفانی دارد؛ انتخاب جنسیت به دلایل پزشکی (برای جلوگیری از انتقال بیماری به نسل بعدی) به طور گسترده ای مورد قبول واقع شده است، ولی این انتخاب به دلایل غیر پزشکی (ترجیح جنسی پدر و مادر)، موضوعی قابل بحث در سیاست اخلاقی و عمومی بسیاری از کشورهاست. روش پژوهش حاضر به شیوه اسنادی انجام شده و از مقالات و متون فارسی و انگلیسی مرتبط با اظهار نظر موافقین و مخالفین انتخاب جنسیت جنین، همچنین از بانک های اطلاعاتی در دوره زمانی 2017- 1996 استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که انتخاب جنسیت جنین قبل از بارداری به دلایل غیرپزشکی، نیاز به تجدید نظر و تدوین قوانین موضوعه دارد. این روند به طور خاص برای تعدیل در خانواده و تجربه داشتن فرزند از هر دو جنس قابل پذیرش است، اما نیاز به نظارت دستگاه های اجرایی و سیاستگذار جمعیتی و مشاوره پزشکی به خانواده های متقاضی دارد.