مطالعات زنان

نمایش ۲٬۴۲۱ تا ۲٬۴۴۰ مورد از کل ۶٬۰۰۰ مورد.

۲۴۲۱.

در آمدی بر نقش زنان در مخاصمات و استقرار صلح

نویسنده: مهدیه شادمانی

منبع: فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان سال دوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: زنان سازمان ملل متحد صلح پایدار فمینیسم صلح طلب

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۸۵۴ تعداد دانلود : ۲۸۱۵

بررسی مسائل خشونت ، تجاوز و چگونگی استقرار صلح، نکته مهمی را به بشریت یادآوری می کند که زنان نقش مهمی را در ایجاد صلح پایدار در سایه رهایی از تبعیض و خشونت ایفا می کنند، اما متأسفانه دیدگاه های فمینیستی افراطی ، کمبود نیروهای زن و عدم تخصیص بودجه های موثر ، نقش این اقلیت مبارز را با چالش های جدی رو به رو کرده است. این مقاله با استناد به خشونت علیه زنان به عنوان تهدید علیه صلح پایدار ، ارزیابی اقدامات زنان در جهت استقرار و استمرار صلح در سطح جامعه جهانی به خصوص در قالب مأموریت های سازمان ملل تلاش کرده است.

۲۴۲۲.

سالخوردگی جمعیت: یک مسئله ی اجتماعی جمعیتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: محمدجواد محمودی

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال نوزدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۷۳

کلید واژه ها: سالخوردگی جمعیت سالخوردگی فردی سن بازنشستگی جمعیت 60 ساله و بیشتر آستانه ی سالخوردگی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۸۳۵ تعداد دانلود : ۱۱۴۷

سالخوردگی جمعیت پدیده ای جدید در بسیاری از کشورهای جهان است، هر چند که بین مناطق مختلف جهان در این زمینه تفاوت هایی وجود دارد. به طوری که شدیدترین میزان کاهش باروری و سریع ترین نرخ های سالخوردگی جمعیت در کشورهای در حال توسعه در حال رخ دادن است. در ایران نیز کاهش چشمگیر نرخ باروری در دهه ی هفتاد و تداوم و تشدید آن در دهه ی هشتاد ترکیب سنی جمعیت را در آینده ی نزدیک سالخورده می کند. سرعت و شدت زیاد کاهش باروری در ایران با شیب تندتری از سایر کشورها مشاهده می شود. در ایران، در سال 1394 حدود 10 درصد جمعیت بالای 60 سال سن داشته اند. در 35 سال آینده یعنی سال 1429، درصد سالخوردگی جمعیت ایران به 33 درصد افزایش خواهد یافت. آنچه این روند را در ایران مسئله آمیز می کند، نبود یک سیاست جامع جمعیتی و سند سالمندی است. اکنون نیز در صورت بی توجهی و سهل انگاری و فقدان برنامه ریزی، در آینده ی نزدیک نیز با مشکلات انبوه جمعیت سالخوردگان به ویژه زنان مواجه خواهیم شد. در این مقاله تلاش می ش ود پدیده ی سالخوردگی در ایران در ابعاد مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در ادامه، برای درک صحیح و درست از نگرانی های موجود میان کارشناسان در خصوص سیاست گذاری و اجرای سیاست های جمعیتی، پس از مرور مهم ترین مطالعات انجام شده در زمینه ی سالخوردگی جمعیت، به ابعاد و شاخص های سالخوردگی جمعیت اشاره می شود.

۲۴۲۳.

بررسی عوامل موثر بر جایگاه زنان در ساختار قدرت نهاد خانواده (نمونه موردی: زنان متأهل شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: مرضیه مردانی مجید موحد

منبع: جامعه شناسی نهادهای اجتماعی دوره سوم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۸

کلید واژه ها: خانواده زن ساختار قدرت دموکراتیک بودن

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۶۶ تعداد دانلود : ۸۹۸

تا چند دهه قبل شکل مسلط خانواده در ایران، خانواده ی گسترده تابع سنت و مذهب بود، که ریاست اصلی آن در اختیار پدر بود، اما تغییرات اجتماعی ناشی از انقلاب صنعتی با ایجاد تغییراتی در نقش های اجتماعی زنان، زمینه را جهت تغییر ساختار قدرت در خانواده را فراهم نمود و سیستم مردسالاری سنتی را با چالش هایی مواجه ساخت. موقعیت زنان نیز از نظر تحصیلات و پایگاه اقتصادی اجتماعی بهبود یافت و به دستیابی آنان در کنترل منابع و قدرت تصمیم گیری در خانواده منجر گردید .با توجه به اصل مشورت، این واقعیتی غیرقابل انکار است که اگر هر دو همسر در تصمیم گیری ها مشارکت داشته باشند، نتایج بهتری نیز حاصل خواهد شد. پژوهش حاضر با استفاده از رویه ی پیمایش و پرسشنامه در شهر شیراز، انجام می شود. جمعیت نمونه 600 نفر از زنان متاهل هستند که از طریق نمونه گیری طبقه بندی سهمیه ای انتخاب شدند. واکاوی داده ها با استفاده از تکنیک های رگرسیون تک متغیره، چند متغیره و F تست نشانگر آن است که بین میزان پذیرش ارزش های دینی در باب خانواده، دینداری، تحصیلات زن، شوهر و والدین، منزلت شغلی مرد با ساختار قدرت در خانواده ارتباط معناداری وجود دارد. از بین این عوامل ارزش های دینی در باب و تحصیلات مادر به ترتیب بیشترین تأثیر را بر ساختار قدرت در خانواده دارند.

۲۴۲۴.

بررسی رابطه بین موقعیت محله و احساس امنیت اجتماعی زنان (مقایسه تطبیقی دو محله ونک و سرآسیاب)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: منصوره اعظم آزاده مریم قاضی نژاد آرزو صادقی ولنی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ 205 - 224

کلید واژه ها: احساس امنیت اعتماد محله موقعیت نظم

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۶۸ تعداد دانلود : ۶۲

با ورود به هزاره جدید، جهان شاهد رشد جمعیت و شهرنشینی، به ویژه در کشورهای در حال توسعه بوده است. این روند موجب توسعه شهرنشینی، گسترش کلان شهرها و پیچیده تر شدن روابط اجتماعی شده است. ظهور چنین شهرهایی همراه با بروز مسائل مختلف شهری، از قبیل: گسترش حاشیه نشینی، افزایش جرایم اجتماعی و در مجموع کاهش امنیت اجتماعی بوده است. در این میان، زنان دغدغه های خاص خود را دارند. این مطالعه در صدد بررسی عوامل مؤثر بر احساس امنیت اجتماعی زنان ساکن در محلات ونک و سرآسیاب است. مدل نظری تحقیق (با الهام از دیدگاه نظریه پردازانی همچون گیدنز، پارسونز، اسکوگان و پین) از مجموعه ای از متغیرهای اثرگذار بر احساس امنیت در محله تشکیل شده است. این متغیرها شامل متغیر موقعیت محله به منزله متغیر مستقل و نظم و اعتماد به منزله متغیر پیوند دهنده موقعیت محله و احساس امنیت اند. به منظور بررسی تجربی مدل تحقیق، از روش پیمایش و تکنیک پرسش نامه به عنوان ابزار جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. جمعیت نمونه این پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شد که متشکل از 270 نفر از زنان ساکن در محله ونک و سرآسیاب است. نتیجه بیانگر تفاوت احساس امنیت زنان براساس موقعیت محله است. نتایج ضریب رگرسیونی چند متغیره نشان داد در هر دو محله، موقعیت محله در ابعاد کالبدی فیزیکی و غیرکالبدی اجتماعی و اعتماد بین شخصی بر احساس امنیت ساکنان تأثیرگذار است و آنچه سبب تمایز احساس امنیت در این دو محله می شود، اثر نظم فیزیکی (بتا 51درصد)، اعتماد تعمیم یافته (بتا 15درصد) و اعتماد بنیادی (بتا 10درصد) در محله ونک و نظم اجتماعی (بتا 27درصد) در محله سرآسیاب است.

۲۴۲۵.

تقابل گفتمان هویت غالب و مغلوب زنان ایرانی و مغولی در تاریخ جهانگشا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نسرین فقیه ملک مرزبان فرشته میلادی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ 557 - 572

کلید واژه ها: تاریخ جهانگشای شیوه بازنمایی زنان گفتمان جنگ هویت اجتماعی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۹۲ تعداد دانلود : ۷۱

تاریخ جهانگشای علاوه بر اهمیت تاریخی و اجتماعی، از منظر تحلیل نظام های گفتمانی نیز اثری درخور تأمل است. در غلبه نظام گفتمانی مسلط بر اثر، یعنی «گفتمان جنگ»، یکی از رویکردهای گفتمانی متمایز آن را باید در شیوه حضور اجتماعی زنان بررسی کرد. تمرکز پژوهش حاضر بر رویکرد نقش گرایی هالیدی است؛ رویکردی که الگوهای تجربه را در قالب فرایندها و از طریق فرانقش اندیشگانی در زبان بازنمایی می کند. با تمرکز بر این فرانقش به همه بخش هایی که هریک از زنان ایرانی و مغولی حضور داشتند توجه شده و با جمع آوری همه جملات مربوط به این مشارکان، ویژگی های هریک از این دو گروه ارائه شده است. هدف این پژوهش ذکر وقایع تاریخی و بیان جایگاه اجتماعی زنان در دوره مغول نیست، بلکه آنچه اهمیت دارد، نوع تاریخ نگاری، شیوه بیان نویسنده و رابطه آن با دیدگاه وی است؛ یعنی شیوه بازنمایی حضور زنان در فرایندها و نوع نام گذاری آن ها که از طریق آن دیدگاه ذهنی متن یا نویسنده و نوع نگرش وی به منزله شاخص ترین نویسنده عهد مغول در ایران مشخص خواهد شد.

۲۴۲۶.

بررسی تأثیر وسایل ارتباطی نوین بر گروه های خانوادگی (مطالعه موردی: دانشجویان دختر دانشگاه شیراز)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده: بیژن خواجه نوری لیلا بهمنی مریم سادات دل آور

منبع: علوم اجتماعی شوشتر سال دهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۳۴)

کلید واژه ها: اینترنت ماهواره تلفن همراه وسایل ارتباطی نوین مرد سالاری گروه های خانوادگی ارتباط ناب

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۹۷ تعداد دانلود : ۷۵۶

هدف از نگارش پژوهش حاضر، بررسی تأثیر وسایل ارتباطی نوین بر گروه های خانوادگی و چگونگی پیوند آنها در جامعه مورد مطالعه است. برای بررسی این موضوع از روش پیمایش و اطلاعات آن از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل دانشجویان دختر دانشگاه شیراز است که با استفاده از جدول لین و خطای 5 درصد 395 نفر برآورد شده و در نهایت نمونه مورد نظر، با روش خوشه ای انتخاب شد. نتایج به دست آمده از این پژوهش، حاکی از آن است که میزان استفاده از وسایل ارتباطی نوین با وضعیت تأهل، ارتباط ناب و مردسالاری و گروه های خانوادگی رابطه معناداری دارد.

۲۴۲۷.

رابطه تعارضات بین والدینی و گرایش به رفتارهای پرخطر: با نقش میانجی شدت تعارضات والد-نوجوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: ایرج مختارنیا علی زاده محمدی مجتبی حبیبی

منبع: مطالعات زن و خانواده دوره چهارم پاییز و زمستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۸)

کلید واژه ها: نوجوانان تعارضات بین والدینی شدت تعارض والد - نوجوان گرایش به رفتارهای پرخطر

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۰۷۴ تعداد دانلود : ۵۴۰

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر نقش میانجی تعارضات والدین با نوجوانان در رابطه با تعارضات بین والدینی و گرایش به رفتارهای پرخطر در نوجوانان انجام شد. روش پژوهش حاضر، توصیفی و از نوع مدل یابی معادلات ساختاری است و جامعه آماری در این پژوهش، دانش آموزان شهرستان قدس استان تهران است که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای،610 نفر از آن ها انتخاب شدند. ابزار پژوهش، پرسشنامه تعارض والد-نوجوان، مقیاس تعارضات بین والدینی و پرسشنامه خطرپذیری نوجوانان ایرانی بود. نتایج تحلیل مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که مدل نظری پژوهش که متغیر شدت تعارضات والد-نوجوان به عنوان متغیرهای میانجی در رابطه با تعارضات بین والدینی و گرایش به رفتارهای پرخطر وارد مدل شده بود، دارای شاخص های برازش مناسبی با داده ها بود (08/2=df/S–Bχ2، 042/0=RMSEA، 99/0=CFI، 92/0=GFI). همچنین در این مدل تمامی مسیرهای مستقیم، غیرمستقیم و کلی برای پیش بینی گرایش به رفتارهای پرخطر معنی دار به دست آمد؛ بنابراین تعارضات بین-والدینی با در نظر گرفتن عوامل میانجی در پیش بینی خطرپذیری نوجوانان نقش دارد. همچنین می توان بیان کرد که مدل بافتی-شناختی قابلیت تبیین گرایش به رفتارهای پرخطر را دارد. کلیدواژه ها: تعارضات بین والدینی، شدت تعارض والد-نوجوان، گرایش به رفتارهای پرخطر، نوجوانان

۲۴۲۸.

بررسی امکان تداخل صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده با مراجع دیگر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: جواد خالقیان الهه نوری امید محمدی

منبع: مطالعات راهبردی زنان سال هجدهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۷۲

کلید واژه ها: تداخل دادگاه عمومی صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده صلاحیت محلی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۶۳ تعداد دانلود : ۱۴۳۴

در برخی دعاوی صلاحیت ذاتی دادگاه خانواده در تداخل با مراجع دیگر اعم از قضاوتی و غیرقضاوتی قرار می گیرد. در مواردی، امکان جمع صلاحیت دادگاه خانواده با مرجع دیگر و رسیدگی در هر دو مرجع به صورت هم زمان وجود دارد (اجتماع بالقوه و بالفعل)؛ در برخی موارد هر دو مرجع صالح به رسیدگی اند، اما در صورت طرح دعوی در یک مرجع نمی توان همان دعوی را هم زمان در مرجع دیگر طرح کرد (اجتماع صلاحیت ها به صورت بالقوه و عدم اجتماع به صورت بالفعل)؛ در برخی دیگر از تداخل ها، اجتماع صلاحیت ها امکان پذیر نبوده و قانون درباره ی مرجع صالح رسیدگی تعیین تکلیف می کند و علت تداخل در این موارد اقتضای رسیدگی در هر دو مرجع و ترجیح یکی بر دیگری با اعتبار معتبر است. مراجعی که صلاحیت ذاتی آنها با دادگاه خانواده امکان تداخل دارد عبارت اند از دادگاه عمومی حقوقی، دادگاه عمومی کیفری، شوراهای حل اختلاف، ادارات ثبت اسناد. نتیجه اینکه هر چند قانون گذار در تحولات جدید گام های مؤثر برای بهبود وضعیت فعلی برداشته، اما در امر صلاحیت ابهاماتی را ایجاد کرده است. حتی در امر صلح و سازش میان مراجع صلاحیت دار فوق نیز تداخل و موازی کاری هایی می توان مشاهده کرد.

۲۴۲۹.

توازن حق های زنان در قانون اساسی با تعهدات و مشارکت شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: عباس میرشکاری مرضیه مختاری سید جواد فراهانی

منبع: پژوهشنامه زنان سال هفتم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۱۷

کلید واژه ها: حقوق زنان قانون اساسی حقوق شهروندی شهروندی تعهدات شهروندی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۲۵ تعداد دانلود : ۶۹۸

تئوری شهروندی علاوه بر حقوق، همراه عناصر تعهدات و نیز مشارکت تعریف می شود. از این جهت طرح حقوق زنان، اگر فارغ از طرح تکالیف، تعهدات آنگونه که مطلوب قانون اساسی است، مورد نظر باشد بحثی ناتمام و ناکارآمد است. از سوی دیگر،استفاده از تئوری های شهروندی به عنوان ابزار توصیف و تفسیر قانون اساسی، امکان درکی متوازن از حقوق و تعهدات زنان در منطق قانون اساسی را نیز فراهم می گرداند.البته در ذیل تئوری های شهروندی مهم ترین نکته بی گمان نظریه ورزی پیرامون ”حقوق شهروندی“ است. در این مقاله با تمرکز بر نظریه های حقوق شهروندی و صورت بندی کلی آنها در دل تئوری های مربوط به شهروندی،سعی می شود ابزاری برای درک عمیق روح و اهداف قانون اساسی و سازوکارهای مناسب آن برای حمایت از حقوق و آزادی های اساسی شهروندان زن تدارک دیده شود و نهایتا درکی متوازن از حقوق و تعهدات شهروندی زنان ارائه شود. همچنین در این مقاله، فرضیه توازن حقوق،تعهدات و مشارکت شهروندان زن در منطق قانون اساسی به بحث گذاشته می شود و در این راستا حتی الامکان تفاسیر تازه ای از اصول 3،8،14،40،50 و نیز شیوه ی تفسیر قید""طبق قانون"" در ذیل بسیاری از اصول مربوط به حقوق ملت،متناسب با مسائل مربوط به شهروندی زنان ارائه شود.

۲۴۳۰.

دلالت های جمعیت شناختی نظریه فمینیستی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده: اسماعیل چراغی کوتیانی

منبع: معرفت فرهنگی اجتماعی سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۳ (پیاپی ۲۷)

کلید واژه ها: فمینیسم باروری جمعیت دلالت نظریه فمینیستی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۳۱۳ تعداد دانلود : ۱۲۲۵

فرایند نوسازی با دگرگونی های ژرفی در عرصه های گوناگون زندگی فردی و اجتماعی انسان ها همراه بوده و خانواده را به عنوان ساحتی مهم حوزه زندگی بشر، دچار دگرگونی نموده است. یکی از پیامدهای این تغییرات، تحولاتی جمعیتی بود که جوامع بشری را با چالشی جدی مواجه ساخت. نوسازی در نیم قرن اخیر، از طریق عوامل گوناگون بر کاهش باروری جوامع انسانی تأثیر گذاشته است. یکی از این عوامل، اشاعه اندیشه های فمینیستی است. این نوشتار، با روش اسنادی و کتابخانه ای، به واکاوی دلالت های جمعیت شناختی نظریه فمینیستی می پردازد. یافته ها حاکی از این است که نظریه فمینیستی، با اشاعه اندیشه هایی چون فردگرایی، نگرش منفی به ازدواج، تولید مثل و نقش مادری و تجویز سقط جنین و آزادی های کامل جنسی، و تحقیر کارخانگی و تشویق زنان به کسب تحصیلات عالیه و اشتغال خارج از خانه و نیز تشویق زنان به بازتعریف هویت زنانه، بر تحولات جمعیتی و کاهش باروری تأثیر گذاشته است. به نظر می رسد، دلالت های فمینیستی، موجب مسائل نوینی برای جوامع شده و به دلیل ناسازگاری با آموزه های دینی و الگوی اسلامی – ایرانی خانواده، نمی تواند مورد پذیرش قرار گیرند.

۲۴۳۱.

بررسی محتوایی ابعاد حجاب در جامعه امروزی (مطالعه موردی: دانشجویان دختر شهر آبادان)

نویسنده: عدنان موسوی رابطی

منبع: پژوهش ملل دوره اول مهر ۱۳۹۵ شماره ۱۰

کلید واژه ها: حجاب علوم انسانی دانشجویان دختر ارزش های دینی شهر آبادان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در اسلام حجاب و عفاف

تعداد بازدید : ۱۲۳۸ تعداد دانلود : ۱۲۱۸

این مقاله در حوزه علوم انسانی و نقش آن در خدمت امر به معروف و نهی از منکر در جامعه است؛ رابطه ی دین و علوم انسانی یک رابطه ی لاینفک و تحت تأثیر یکدیگر است، هدف پژوهش حاضر بررسی رابطه ی دین و نظام جسمانی (حجاب) و شبهات مطرح شده از مفهوم آزادای در بین دختران است. با توجه به نقش مهم دانشگاه و دانشجویان در جامعه در زمینه ی رشد تحقیقات برای گسترش امر به معروف و نهی از منکر، به طرح سئوال مهمی پرداخته می شود که آیا ارتباطی بین آزادی و حجاب هست یا خیر؟ و سعی براین است در پرسشنامه ای که تدوین شده بررسی نماییم آیا دانشگاه تحت تأثیر ایدئولوژی های کشوری است یا نظام کشوری تحت تأثیر ایدئولوژی دانشگاهی؟ به دنبال یافتن جایگاه دانشگاه که معدن تولید علم در این ایدئولوژی است، می باشیم. روشی که در این تحقیق مورد استفاده قرار گرفته، تحقیقی پیمایشی است که در آن با استفاده از پرسشنامه و به طور مستقیم به مصاحبه شوندگان ارائه شده است. در پایان به ارائه ی نتیجه گیری و راهکارهایی پرداخته می شود.

۲۴۳۲.

بررسی جامعه شناختی عوامل مؤثر بر ترجیح باروری زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: نعیما محمدی بتول صیفوری

منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده (فرهنگی - دفاعی زنان و خانواده سابق) سال یازدهم پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳۶

کلید واژه ها: زنان شاغل ترجیح باروری نگرش باروری انگیزه باروری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۱۰۹ تعداد دانلود : ۸۵۲

موضوع این مقاله تبیین عوامل جامعه شناختی مؤثر بر ترجیح باروری زنان در شهر کرمان است. روش پژوهش از نوع پیمایش و برای آزمون فرضیات از ابزار پرسشنامه استفاده شده است. نمونه آماری شامل342 زن متأهل شاغل در سازمانهای دولتی شهر کرمان است که با شیوه نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان داد که نگرش منفی پاسخگویان نسبت به آینده جامعه (51/0) بیشترین همبستگی را با ترجیح باروری دارد؛ پس از آن سهم فردگرایی (305/0-)، منفعت طلبی (24/0-)، نگرش نسبت به فرزند (29/0)، خردگرایی (16/0-) و رضایتمندی زناشویی (28/0) محاسبه شده است. متغیرهای میزان مطالعه، تحصیلات، درامد و استفاده از رسانه به شکل غیر مستقیم ترجیح باروری زنان را تحت تأثیر قرار می دهد. مبتنی بر یافته ها مهمترین عامل اثربخش بر ترجیح باروری زنان نگرش منفی آنها نسبت به آینده است که به شکل غیر مستقیم تحت تأثیر میزان درامد (42/0)، میزان استفاده از رسانه ها (33/0) و میزان تحصیلات (39/0) است. پیشنهاد می شود با پرداختن به ابعاد معنوی فرزندآوری و تقویت پیامهای امیدبخش در رسانه ها و دانشگاه ها، نگرش زنان نسبت به باروری مثبت، و از کالاگون شدن پدیده فرزندآوری جلوگیری شود.

۲۴۳۳.

حقوق اقلیتها در حقوق بینالملل و جمهوری اسلامی ایران

نویسنده: منیره اخوان

منبع: فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان سال دوم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۴

کلید واژه ها: اسلام حقوق بین الملل قانون اساسی اقلیت های مذهبی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۱۹۸۵ تعداد دانلود : ۴۵۷۱

حقوق اقلیتهای مذهبی جز لاینفک حقوق بشر تلقی می شود و با توجه به آسیب پذیر بودن حقوق اقلیت های مذهبی ، رعایت حقوق آن ها برای دولت ها ناشی از الزامات داخلی و بین المللی است که امروزه بسیاری آن ها را با چالش هایی رو به رو کرده است . در واقع امروزه ، این مبحث یکی از مهم ترین موضوعات حقوق بشری در عرصه بین الملل محسوب می شود که جمهوری اسلامی ایران نیز با آن به صورت تنگاتنگی در ارتباط است. اگرچه جمهوری اسلامی ایران از معدود کشورهایی است که صراحتاً موضع خود را نسبت به حمایت از اقلیت ها اعلام کرده است و طبق قانون اساسی نیز بالاترین جایگاه مدنی- سیاسی را برای افراد در نظر گرفته است؛ اما همواره از سوی برخی کشورها به نقض حقوق اقلیت ها متهم می شود که در این میان تضییع حقوق بهاییان ساکن در ایران همچنان به صورت مکرر مطرح می شود . این پژوهش در واقع قصد دارد با نگاهی واقع بینانه به واکاری حقوق اقلیت ها در حقوق بین الملل ، اسلام و قوانین جمهوری اسلامی ایران بپردازد.

۲۴۳۴.

مطالعه پدیدارشناسانه عشق ازدواجی در دوران آشنایی (تجربه زیسته کنش گران تازه ازدواج کرده شهر اصفهان از آشنایی تا لحظه عقد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا مختاری مسعود کیان پور احسان آقابابایی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴ 517 - 538

کلید واژه ها: ازدواج انتخاب تجربه زیسته عشق عشق ازدواجی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۶۱ تعداد دانلود : ۴۵

وجود عشق به منزله مبنایی برای ازدواج و انتخاب همسر در جامعه کنونی ایران اهمیت یافته است. از همین رو، این پژوهش با اتخاذ رویکرد کیفی و روش پدیدارشناسی به توصیف چیستی و چگونگی تجربه زیسته عشق ازدواجی در دوران آشنایی تا لحظه عقد از منظر کنش گران تازه ازدواج کرده می پردازد. جامعه مطالعه شده شامل شهروندان متأهل شهر اصفهان است که در سال های ابتدایی زندگی مشترک اند. از طریق نمونه گیری هدفمند و با مصاحبه عمیق با 24 نفر، داده ها جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل پدیدارشناسی هشت مرحله ای، مبتنی بر روش باتلر کیسبر، تحلیل شد. تحلیل داده ها نشان می دهد که تجربه زیست شده عشق ازدواجی در دوران آشنایی تا لحظه عقد از طریق نوعی تقابل عقل و احساس در سه مرحله زمانی برساخته می شود؛ تقابل میان «رمانتیک گرایی پیشین» و «واقعیت گرایی پیشین» قبل از مواجهه و میان «به دل نشستن»، «واقعیت گرایی پسین» و «رخدادهای جرقه ای» بعد از مواجهه با طرف مقابل، که به طورکلی با مضمون «سرگردانی میان بیم و امید» مشخص شد. لحظه عقد نیز در عین داشتن چنین تقابلی، به عنوان لحظه ای محوری در آگاهی کنش گران، با در بر داشتن مضمون اصلی «دوگانگی لحظه عقد»، از یک سو «اوج سرگردانی» را در خود دارد و از سوی دیگر به این سرگردانی خاتمه می دهد؛ به این معنا که پس از لحظه عقد، تردید کنش گران به صفر می رسد و آن ها نوعی «تحول احساسی» را تجربه می کنند.

۲۴۳۵.

مطالعه تجربه زنان عضو هیات علمی دانشگاه از ایفای مسئولیت های خانوادگی و شغلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: شهلا باقری شیما سادات حسینی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ 117 - 134

کلید واژه ها: پدیدارشناسی تعارض نقش ها زنان مسئولیت های خانوادگی شغلی هیئت علمی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۱۰۰ تعداد دانلود : ۶۶

روند روبه افزایش مشارکت زنان در آموزش عالی به عنوان عضو هیئت علمی و پذیرفتن نقش های اجتماعی هرچند از پیشرفت در عرصه علمی و اجتماعی نشان دارد، تعدد نقش های اجتماعی و خانوادگی در این حیطه چالش های جدیدی را به وجود آورده است. این مطالعه به درک پدیدار شناسانه از وضعیت زنان عضو هیئت علمی در جایگاه ایفای نقش های شغلی و خانوادگی آنان پرداخته است. پژوهش حاضر با رویکرد پدیدارشناختی از نوع تحقیق کیفی است. روش گردآوری داده ها از طریق مصاحبه مسئله محور انجام شد. مشارکت کنندگان 13 نفر از استادان خانم عضو هیئت علمی دانشگاه های تهران اند که براساس نمونه گیری هدف مند انتخاب شدند. در تحلیل نتایج از تحلیل مضمون و روش کولایزی استفاده شده است. یافته های تحقیق در چهار مضمون اصلی «نقش خانگی و ایفای نقش در خانواده»، «نقش شغلی و ایفای نقش در دانشگاه»، «توأمانی ایفای نقش های شغلی و خانوادگی « و «مواجهه با حل مسائل و مشکلات توأمانی ایفای نقش های دوگانه» طبقه بندی شد. از درک معنایی مقوله ها این گونه استنتاج شد که استادان هیئت علمی زن با چالش هایی در خصوص تعدد نقش های شغلی و خانوادگی مواجه اند که در صورت اتخاذ تدابیر و راهبردهای مناسب از سوی فرد، خانواده یا سازمان مربوطه به راحتی می توانند بین نقش ها و مسئولیت های خود تعادل ایجاد کنند.

۲۴۳۶.

شاخصه های سیاسی- اجتماعی نگاه جاهلی به زن در متون تاریخی و رواییِ قرن 2- 7ه .ق(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: خدیجه عالمی حانیه عسکری پروین سهیل شماعی

منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۸ بهار ۱۳۹۵ شماره ۱ 135 - 146

کلید واژه ها: زن شاخصه سیاسی و اجتماعی متون تاریخی و روایی نگاه جاهلی

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست

تعداد بازدید : ۵۹ تعداد دانلود : ۴۹

انزوای سیاسی و اجتماعی زن در دوره پیش از اسلام و نقش کم رنگ وی در این عرصه، با ظهور اسلام متحول شد. با این همه، در دوران خلفا، با ورود عناصری از تعالیم یهودیت و مسیحیت و احیای افکار و سنن جاهلی، زمینه این فترت فراهم شد و بازتاب آن در متون تاریخی و روایی به وضوح نمایان شد. نقد و بررسی این نگاه جاهلی در متون تاریخی و روایی قرون 2 7 ه .ق. محور عمده این پژوهش است، تا به این مسئله بپردازد: شاخصه های سیاسی و اجتماعی نگاه جاهلی به زن در متون تاریخی و روایی قرون2 7 ه .ق. چگونه بوده است؟ در پاسخ به سؤال مذکور، این مدعا مطرح می شود که بسیاری از روایات مندرج در متون تاریخی و رواییِ قرون مورد نظر، حاوی نگرش زن ستیزی بوده یا سلسله روایات موثق و مطمئنی ندارند و در زمره جعلیات قرار دارند. از دستاوردهای این پژوهش، شناسایی روایت های غیر موثق است که در اصلاح و تغییر دیدگاه های جاهلی به زن تأثیرگذار خواهد بود. روش تحقیق در این پژوهش تاریخی تحلیلی است و با استفاده از متون و منابع مکتوب قرون 2 7 ه.ق. انجام شده است.

۲۴۳۷.

بررسی فرآیند جهانی شدن و توانمندیهای اجتماعی زنان مسلمان

نویسنده: حمیده صالحیان لنا عبدالخانی

منبع: زن و فرهنگ سال هفتم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲۸ 103-119

کلید واژه ها: جهانی شدن حقوق و علوم سیاسی توانمندیهای اجتماعی زنان مسلمان

حوزه های تخصصی:

حوزه‌های تخصصی مطالعات زنان

تعداد بازدید : ۲۵۲ تعداد دانلود : ۲۱۵

ضرورت بررسی در خصوص جایگاه زن مسلمان در فرآیند جهانی شدن و تحولات بین المللی با هدف تعدیل و ارتقای منزلت ایشان امروزه امری قابل تأمل می باشد. تحقیق و پژوهش در زمینه مسائل زنان مسلمان با در نظر گرفتن مطالبات ایشان در مراحل مختلف برنامه ریزی و تصمیم گیری اجتماعی و فرهنگی جوامع بر این مهم افزوده است. عوامل اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی حاکم بر جامعه و تجربیات جهانی حاصل از جهانی شدن، فرصتها و تهدیدهایی فراروی ایشان قرار داده است.این تحقیق ضمن بررسی آثار مثبت و منفی جهانی شدن برای زنان به حرکت اجتماعی که با توجه به چالش هایی که وجود دارد و کوششی برای تحقق خواستهای استراتژیکی که ضامن از میان بردن تبعیض و نابرابری در عرصه های گوناگون زندگی و فراهم آوردن محیط مناسب و در خور برای زنان مسلمان در بنای توانایی های تولیدی و خلاقانه آنها، تبدیل نموده است را بازنمایی سازد، لذا ضرورت دارد برای ارتقا منزلت زنان در جامعه تلاش هایی از سوی نهادهای تصمیم گیری،نخبگان و سیاست گذاران فرهنگی و مهم تر از همه خود زنان مسلمان صورت گیرد.

۲۴۳۸.

تعیین کننده های رفتار باروری زنان گروههای مذهبی شیعه و اهل سنت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سید محسن سعیدی مدنی حامد کریمی اردشیر جلیلیان محمدعلی آرمند

کلید واژه ها: باروری تنظیم خانواده و باورهای فرهنگی اقتصاد و اجتماع گروه های مذهبی زنان

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۴۸۴ تعداد دانلود : ۹۰۳

عوامل اقتصادی اجتماعی و فرهنگی در میزان باروری تا چه حد مؤثّر است و باروری زنان در میان زیر گروه های مختلف مذهبی به چه صورت است؟ برای پاسخ به این سؤالات، داده ها با استفاده از روش پیمایشی و پرسشنامه ساخت یافته در مورد 362 زن شیعه و سنّی در شهر سرپُل ذهاب انجام گرفت، جمع آوری شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نشان داد که تفاوت آماری معنی داری بین باروری این دو گروه مذهبی از زنان وجود دارد؛ هر چند میزان باروری در هر دو گروه کم است. این معنی داری توانایی فرضیه الهیات ویژه را در تبیین تفاوت باروری میان زیرگروه های مختلف جمعیّتی آشکار می کند. تحلیلهای چند متغیّری نشان داد که ترکیبی از ویژگیهای فرهنگی، اقتصادی اجتماعی و جمعیّتی سهم تعیین کننده تری (39 درصد در مقابل 1/20 درصد) در تبیین باروری زنان سنّی در مقایسه با زنان شیعه دارد. هم چنین، تحلیل چند متغیّری نشان داد که با کنترل تمام متغیّرهای مستقل، مذهب تأثیر معنادار خود را حفظ کرده است؛ هر چند شدّت این رابطه با کنترل دیگر متغیّرها کاهش یافته است. بر اساس این نتایج در سیاستگذاریهای جمعیّتی آینده، سیاستها باید بیشتر معطوف و متمرکز بر زنان ازدواج کرده تک فرزند و بویژه بدون فرزند باشد که در نمونه مورد بررسی و در میان زنان شیعه مذهب (28/8 درصد بدون فرزند) نمایانتر است. بنابراین، سیاستهای دولت باید با خواسته ها و منافع زنان و خانواده ها همسو باشد.

۲۴۳۹.

حمایتهای ویژه از زنان در معاهدات عام بینالملل

نویسنده: الهام آخوندان

منبع: فصلنامه مطالعاتی صیانت از حقوق زنان سال اول بهار ۱۳۹۵ شماره ۳

کلید واژه ها: جنسیت خانواده حقوق زنان تبعیض حقوق اسلامی معاهدات بین المللی

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۳۳۱۳ تعداد دانلود : ۳۶۱۹

امروزه یکی از مهم ترین مسائل جوامع انسانی مساله رعایت حقوق زنان و حفظ منزلت والای آنان و پرهیز از برخوردهای تبعیض آمیز و مبتنی بر جنسیت با زنان است. در همین راستا دولت ها و سازمان های بین المللی، کنوانسیون ها و اسناد بین المللی مهمی را که همگی در جهت نفی هر گونه تبعیض علیه زنان و احقاق حقوق آنان و برقراری تساوی بین حقوق زن و مرد هستند، تدوین کرده و به تصویب رسانده اند. معاهدات عام بین المللی هرکدام به نحوی حقوق زنان را مورد تأکید قرار دادند، ولی نتوانستند مدافعان حقوق زنان را راضی کنند. بر این اساس برخی تشکل های زنانه و جریان های فمینیست، تلاش خود را به این سمت معطوف ساختند که سازمان ملل متحد را وادار به عقد معاهداتی نمایند که موضوع اصلى آن، زنان و حمایت های قانونی در جهت برخورداری زنان از حقوق و آزادی های اساسی برپایه تساوی با مردان باشند. در میان اسناد بین المللی ارائه شده برای ارتقای وضع زنان کنوانسیون رفع کلیه اشکال تبعیض علیه زنان مهم ترین سندی است که اساس تفکر سازمان ملل متحد را در این زمینه تشکیل می دهد. این کنوانسیون همانند سایر معاهدات بر اساس و مبنای تفکر فمینیستی و غربی شکل گرفته است و تشابه حقوق مرد و زن را بیان می کند. تأکید بر تساوی زنان با مردان (و نه تنظیم روابط حقوقی عادلانه متناسب با واقعیات و نیز حفظ ارزش های زنان با تأکید بر رفع محرومیت از زنان) یکی از مبانی فکری حاکم بر کنوانسیون های بین المللی می باشد، که موجب طرح انتقادات فراوانی از سوی کشورهای اسلامی شده است. همچنین یکی دیگر از مهم ترین انتقادات ناظر بر پیگیری حمایت از حقوق زنان در ضمن تأمین ثبات و تقویت بنیان خانواده و تعدیل حقوق و تکالیف زنان و مردان در آن است که این مهم در نگاه نهادهای ملل متحد در اغلب موارد مغفول مانده است. در اندیشه ى دینى اسلام ضمن تأکید بر حفظ هویت مستقل انسانى براى زن، به نقش هاى بى بدیل او در خانواده توجه شده است. نقش ممتاز زن در خانواده در قالب مادرى و هم چنین ویژگى ها و خصلت هاى منحصر به فردش در ارائه ى نقش همسرى نیز براى وى شخصیتى حقوقى (داراى وظایف و حقوق ویژه) ایجاد کرده است. از سوی دیگر، هویت مستقل در اجتماع از وى فردى مسئول و ذى حق مى سازد. چنانچه براى احقاق حقوق سیاسى ، اجتماعى و اقتصادى او نیز مکانیزم هاى متعددى در شریعت اسلامى تعبیه شده است. در این مقاله نگارنده در نظر دارد با تبیین اسناد عام و خاص بین المللی، مبانی حمایت کننده حقوق زنان را مورد بررسی قرار دهد، سپس به طور مختصری برخی از انتقادات و ایرادات وارد بر معاهدات بین المللی را مطرح نماید.

۲۴۴۰.

اثر نابرابری جنسیتی بر رشد، بهره وری و باروری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: زهرا افشاری سمیرا کاکاوند

منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان (مطالعات زنان سابق) دوره چهاردهم تابستان ۱۳۹۵ شماره ۲ (پیاپی ۴۷)

کلید واژه ها: نابرابری جنسیتی باروری رشد بهره وری

حوزه های تخصصی:

تعداد بازدید : ۱۶۹۳ تعداد دانلود : ۱۲۰۱

در این مقاله به مطالعه اثر نابرابری جنسیتی بر رشد بهره وری و باروری پرداخته می شود. برای این منظور از داده های پانل استانی در دوره زمانی 1391-1377 استفاده شده است. نتایج نشان می دهدکه افزایش بهره وری و باروری اثر مثبت و معناداری بر رشد اقتصادی استان ها داشته است. درحالی که نابرابری جنسیتی به طور کلی نابرابری جنسیتی بر رشد اثر منفی و معنادار داشته است. به علاوه نابرابری جنسیتی در آموزش از طریق کاهش سرمایه انسانی بر رشد اثر منفی و معنادار داشته است. همچنین مدل نمایانگر یک رابطه مثبت ومعنا دار بین نابرابری جنسیتی و باروری می باشد. مدل یک رابطه منفی بین دو جزء دیگر نابرابری جنسیتی یعنی نابرابری آموزشی ونرخ مشارکت زنان و باروری را نشان می دهد. باروری بالاتر با توجه به افزایش زمان اختصاص یافته به کار خانگی ذخیره انسانی اندوخته شده را کاهش و در نتیجه مشارکت زنان درکار بازاری را کاهش می دهد. از سوی دیگر افزایش نابرابری جنسیتی از طریق کاهش زمان اختصاص یافته به کار بازاری وتخصیص بیشتر زمان به کار خانگی موجب افزایش نرخ باروری شده است. توسعه اقتصادی از طریق تغییر در نهادهای اجتماعی منجر به فرصت های برابرتر برای زنان می شود که موجبات مشارکت بالاتر زنان در نیروی کار، کاهش نابرابری جنسیتی در آموزش و سلامت زنان را فراهم می سازد. از سوی دیگر توسعه اقتصادی با کاهش نابرابری جنسیتی قدرت تصمیم گیری زن در خانواده را افزایش می دهد که مشارکت بالاتر و در نتیجه کاهش باروری را به دنبال دارد. را به دنبال دارد.مشارکت بالاتر و در نتیجه کاهش باروری را به دنبال دارد.

درخت حوزه‌های تخصصی