منصور حقیقتیان

هدف: بسیاری از صاحب نظران حوزه جامعه شناسی و روان شناسی معتقدند که دوره نوجوانی آغاز مرحله شکل گیری هویت است و یکی از وظایف نهادهای اجتماعی کمک به بازتولید هویت ملی در نسل نوجوان و جوان می باشد. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف بررسی جامعه شناختی تاثیر عوامل فرهنگی بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان انجام شد.   روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجرا مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش کلیه نوجوانان 16-13 سال استان کهگیلویه و بویراحمد به تعداد 51339 نفر بودند که حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر در نظر گرفته شد و این تعداد با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته (93 سوالی) بود که روایی صوری و محتوایی آن تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ بالاتر از 70/0 برآورد شد. داده ها با روش تحلیل مسیر در نرم افزارهای SPSS و AMOS تحلیل شدند.   یافته ها: یافته ها نشان داد که هویت قومی و پایبندی به رسوم با بازتولید هویت ملی در دانش آموزان همبستگی مثبت و معنادار و گسترش فرهنگ تساهل و تسامح، بی سازمانی خانواده و گسترش فضای مجازی با بازتولید هویت ملی در آنان همبستگی منفی و معنادار داشت (P<0.001). همچنین، مدل جامعه شناختی تاثیر عوامل فرهنگی بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان برازش مناسبی داشت و در این مدل، عوامل فرهنگی بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان تاثیر مستقیم و معنادار داشت  (P<0.001).   نتیجه گیری: طبق نتایج این مطالعه، عوامل فرهنگی تاثیر معناداری بر بازتولید هویت ملی در دانش آموزان داشتند. بنابراین، برای بازتولید هویت ملی در دانش آموزان می توان زمینه بهبود عوامل فرهنگی را مهیّا ساخت.

امروزه مسائل زیست محیطی، مفهوم اجتماعی دارد و می توان گفت مشکلات زیست محیطی ریشه فرهنگی-اجتماعی دارند. رفتارهای زیست محیطی انسان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر محیط زیست، مد نظر بسیاری از اندیشمندان، پژوهشگران و محیط گرایان قرار گرفته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. در حال حاضر یکی از چالش های اصلی دنیای مدرن، شکل گیری بحران های زیست محیطی است که متأثر از رفتارهای انسانی است. فراوانی مسائل زیست محیطی در سال های اخیر، توجه و حساسیت اندیشمندان حوزه های مختلف، به ویژه جامعه شناسان را به این موضوعات برانگیخته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. مطالعه حاضر با هدف تبیین جامعه شناسی تأثیر فرهنگ مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی با استفاده از رویکرد کمی و روش پیمایش به انجام رسیده است. جامعه آماری پژوهش جوانان 35-18 ساله شهر تهران بوده اند که 453 نفر از آن ها در شش منطقه و برحسب وضعیت توسعه یافتگی این مناطق با استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای انتخاب و با استفاده از ابزار پرسش نامه مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده های پژوهش در دو قسمت توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته های توصیفی نشان دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست محیطی بین افراد مورد مطالعه است. یافته های استنباطی پژوهش، بیانگر این است که متغیر مصرف گرایی درمجموع در حد متوسط، توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست محیطی را بین افراد مورد مطالعه دارد و اثر این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز مستقیم و معنادار است. درباره تأثیر ابعاد این متغیر بر رفتار مخرب زیست محیطی نیز باید گفت اثر ابعاد فردمحوری، لذت و تجمل گرایی و تخیل گرایی بر رفتار زیست محیطی مستقیم و معنادار و اثر بعد کثرت گرایی غیرمعنادار است. درنهایت تفاوت معناداری بین مردان و زنان و همچنین سطح توسعه یافتگی مناطق مختلف به لحاظ میزان اثرگذاری متغیر مصرف گرایی بر رفتار مخرب زیست محیطی وجود ندارد.  

وفاق اجتماعی یکی از مباحث بنیادی جامعه شناسی است که در شاخه های مختلف آن از جمله جامعه شناسی شهری، روستایی ، فرهنگی ، مذهبی ، قومی ، سیاسی و .. مورد بررسی قرار می گیرد. جامعه شناسان معتقدند که جوامع انسانی زمانی به موجودیت خود ادامه می دهند که اعضای آن برپایه یک وفاق ارزشی با یکدیگر تعامل داشته باشند. هدف اصلی در این پژوهش مدل یابی ساختاری عوامل اجتماعی و فرهنگی موثر بر وفاق اجتماعی در کلانشهر اهواز است.جامعه آماری کلیه شهروندان شهر اهواز بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 384 نفر وبا شیوه نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. مراحل تجزیه وتحلیل آماری آن با استفاده از نرم افزار SPSS23 و اسمارتPLS صورت گرفته است. نتایج تحقیق نشان داد که متغیرهای فرهنگ اقوام با ضریب مسیر(640/0) ، سبک زندگی با ضریب مسیر(164/0) احساس محرومیت نسبی با ضریب مسیر(138/0)،مسئولیت پذیری اجتماعی با ضریب مسیر(126/0) ، عدالت اجتماعی با ضریب مسیر(114/0) در سطح معنی داری بیشتر از 05/0 تأیید شدند و به ترتیب بیشترین تأثیر را بر میزان وفاق اجتماعی در کلانشهر اهواز داشته اند.

امروزه موضوع آزار جنسی زنان در محیط کار به انحاءمختلف و در اکثر کشورها با درجاتی متفاوت دیده می شود. به نظر می رسد ازآنجاکه زنان مدیر میانی سقف شیشه ای را در سازمان ها شکسته و به تبع آن باعث ایجاد تغییراتی در توزیع قدرت سازمانی شده اند، به شیوه ای متفاوت از زنان پائین دست مورد آزار جنسی قرار می گیرند. در همین راستا در این پژوهش تلاش شد روایت دقیقی از تجربه های آزار جنسی زنان مدیر میانی پس از ارتقا و ارتباط آن با تغییر ساختار قدرت سازمانی به دست آید. برای رسیدن به این مطلوب، با 15 نفر از زنان مدیر میانی در سازمان های تولیدی زیرمجموعه وزارت صمت به شیوه ای پدیدارشناسانه (توصیفی) مصاحبه عمیق انجام شد و تجربه های این زنان با نگاهی به نظریات جامعه پذیری، نابرابری جنسیتی، آزار جنسی و قدرت مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که سازمان ها از طریق مواردی چون پنهان کاری مردان مدیر در وجود برخی از امکانات برای مدیران، ایجاد محیط کار و دفتر متفاوت با مدیران مرد، دخالت در امور اداری از سمت سایر همکاران و ممانعت از حضور زنان در شبکه های مدیران هم رده، سعی در حفظ ساختار قدرت پیشین دارند. همچنین، زنان مدیر میانی با اَشکالی متفاوت از آزار جنسی ازجمله کنایه شنیدن از دیگر مردان و زنان درباره چگونه مدیرشدن، کمترشدن آزارهای جنسی آشکار و ناتوانی بیشتر در اعتراض به آزارهای جنسی روبه رو می شوند.

پژوهش حاضر با هدف تبیین جامعه شناختی تأثیر عدم ابراز وجود و ابراز بیان بر احساس محرومیت نسبی انجام شد. پژوهش حاضر پیمایشی و به لحاظ ماهیت نیز توصیفی و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسشنامه محقق ساخته و در طیف لیکرت است. جامعه آماری پژوهش حاضر، کلیه افراد 15 سال به بالای ساکن منطقه 13 شهر اصفهان بودند. بر اساس فرمول کوکران در سطح خطای 5 درصد، 384 نفر نمونه تعیین شد ولی با توجه به تعداد توزیع 420 پرسشنامه، مجموعاً 400 پرسشنامه صحیح پُر شده بود که مبنای تحلیل قرار گرفت. روش نمونه گیری در دسترس بود. بعد از تأیید روایی ابزار سنجش با تحلیل عاملی تأییدی و پایایی که با ضریب آلفای کرونباخ به دست آمد، تجزیه و تحلیل داده ها انجام شد. در بخش توصیفی از آماره های پراکندگی و مرکزی نظیر میانگین و انحراف معیار استفاده شد. نرم افزار مورد استفاده spss نسخه 25 بود. برای آزمون فرضیه ها از مدل معادلات ساختاری استفاده شد. نرم افزار مورد استفاده با توجه به توزیع غیرنرمال بودن داده ها، Smart Pls نسخه سوم بود. نتایج آزمون فرضیه ها نشان داد: عدم ابراز بر محرومیت نسبی تأثیر مثبتی دارد(t-value=30.449, β=0.692.). عدم ابراز بیان بر محرومیت نسبی تأثیر مثبتی دارد (t-value=84.064, β=0.835.).  

در دنیای امروز رشد شگفت انگیز و خارج از حد تصور رسانه ها، آن ها را به ابزاری قدرتمند تبدیل ساخته است که نه تنها وظیفه ی اطلاع رسانی نهفته در ماهیت خود را به خوبی انجام می دهند؛ بلکه پا را فراتر نهاده و به همه زوایای زندگی انسان وارد شده و تحت تأثیر خود قرار داده اند. گوناگونی نقش های اجتماعی زنان و مردان،بازگوکننده این واقعیت است که مفاهیم زنانگی و مردانگی (جنسیت) به شدت تحت تأثیر عوامل اجتماعی قرار دارند. زنان و مردان هریک به گونه ای در رسانه ها بازتاب داده می شوند. تصویر زنان در رسانه های جمعی دارای وجهه ای ایدئولوژیک برای تداوم مناسبات مردسالارانه بوده است. در برابر سوژگی زن در گفتمان مردسالار؛ استراتژی مبارزه برای ساختارشکنی و در هم شکستن قالب های کلیشه ای، در مدرنیته متأخر جریان یافته است. هدف پژوهش حاضر تحلیل گفتمان سوژگی زن ایرانی در شبکه اجتماعی اینستاگرام می باشد. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی است. تکنیک مورد استفاده تحلیل گفتمان انتقادی و مشخصاً رویکرد تحلیل گفتمان فرکلاف می باشد. جامعه مورد مطالعه در این پژوهش، صفحات مرتبط با طبقه ی نظری گفتمان های سوژگی در شبکه ی اجتماعی اینستاگرام کاربران ایرانی می باشد که با ملاحظات نظری و تحلیل محتوای کیفی انتخاب شده است. مقوله های نهایی به دست آمده در پژوهش شامل زن شیء واره، تجلیل نارسیسم، نظام طبقاتی جنسیتی، اهمیت زدایی از نقش، طبیعی شدگی مراتب بالاسری، سلب حقوق، دیگری سازی مضاعف می باشد که منطبق با گفتمان سوژگی زنان می باشد.

هدف پژوهش حاضر واکاوی دوگانه ی امید و یاس اجتماعی است. روش پژوهش حاضر کیفی از نوع نظریه ی مبنایی است. نمونه گیری به صورت نظری انجام و با 20 نفر از صاحب نظران، شامل متخصصین و اساتید دانشگاه باسابقه ی پژوهشی مرتبط، مصاحبه هایی رودررو، عمیق و با طرح پرسش های باز انجام پذیرفت. نتایج نشان داد که، مقوله های محوری امید اجتماعی در ایران شامل" امکان پویایی و تحول، پیش بینی فرصت های مناسب در آینده، تصور آینده بهتر مطمئن تر و پاسخ مثبت به آینده روشن" هست. مقوله های محوری یاس اجتماعی در ایران شامل" نارضایتی اجتماعی، زیست اجتماعی پرتنش، بیگانگی اجتماعی به دست آمد. شرایط علی امیدواری اجتماعی شامل " پویایی و پیشرفت، بازتولید انگیزه، احساس کارآمدی و کنترل بر محیط" عوامل علی یاس اجتماعی شامل " احساس خطر و جامعه ریسکی، رسانه و محتوای سراسر ناامیدکننده، ارزیابی منفی آینده، فرسودگی" هست. شرایط زمینه ای امیدواری اجتماعی "امید سازگاری در آینده روشن، پویایی و نشاط اجتماعی، تحقق نیازهای اساسی" و شرایط مداخله گر یاس اجتماعی شامل" نداشتن افق روشن برای فردا، تحلیل رفتن مشروعیت سیستمی، اختلال در کارکردهای حیاتی جامعه" است. پیامدهای امید اجتماعی "سلامت اجتماعی، پایداری اجتماعی، سرزندگی" است و پیامدهای یاس اجتماعی به ترتیب" آینده هراسی، بازتولید مسائل حاد اجتماعی، تقابل نیاز و محرومیت، رواج رویکرد جمع گریزی، تقابل نیاز و محرومیت، جمع گریزی" به دست آمد. درنهایت راهبرد افزایش امید اجتماعی در ایران شامل " تشدید هیجان های مثبت، افزایش اعتماد اجتماعی، مشارکت و تعاملات اجتماعی، فراهم نمودن امکان تحرک اجتماعی و افزایش حمایت اجتماعی" پیشنهاد شد.

هدف: این پژوهش با هدف شناخت رابطه بین تاب آوری و مهارت های زندگی زنان سرپرست خانواده شهر اصفهان صورت پذیرفته است. جامعه آماری این پژوهش شامل زنان سرپرست خانواده شهر اصفهان (کمیته امداد امام و سازمان بهزیستی) می باشدروش : پژوهش ازنوع کمی و به روش پیمایشی می باشد ابزار گردآوری اطلاعات در این پژوهش 2 پرسشنامه (پرسشنامه تاب آوری و پرسشنامه مهارت های زندگی زنان) می باشد . روایی ابزار این پژوهش پس از تدوین نهایی و تأیید استاد راهنما با استفاده از نظرت اساتید محترم در گروه جامعه شناسی دانشگاه، اعتبار صوری انجام شده و اعتبار محتوا هم به قضاوت متخصصان مورد تأیید قرارگرفته است. پایایی ابزار پژوهش نیز بر اساس آزمون آلفای کرونباخ برای پرسشنامه تاب آوری 78/0 و برای مهارت های زندگی 75/0 به تأیید رسیده است.حجم نمونه با استفاده از نرم افزار SAMPLE POWER  spssبرابر با 270 نفر و شیوه نمونه گیری ، سهمیه ای می باشد. ابزار تجزیه وتحلیل نرم افزار آماری (1968محصول شرکت IBM)SPSS & AMOS بوده است.یافته ها: یافته های  پژوهش نشان می دهد؛ 37 درصد از عامل تغییرات مهارتهای زندگی مربوط به متغیر تاب آوری و مؤلفه های آن (ظرفیت و توانایی تطبیق، بازتوانی و احیاء، ظرفیت تحمل و جذب فشار، سرعت بازگشت به شرایط عادی) می باشد ومقدار سطح معناداری نیز در خروجی نرم افزار و در کادر وزن های رگرسیونی نیز برابر با 0001/0 گزارش شده است. بنابراین می توان مهارتهای زندگی را بر اساس تاب آوری در جامعه آماری پیش بینی نمود. همچنین با توجه به اینکه تاب آوری مفه ومی چندبعدی اس ت ، فرهن گ کل ی جامع ه، خرده فرهنگها، خانواده ها، مدارس، مراکز آموزش عالی و حمایته ای اجتم اعی مناس ب می تواند در توانایی تاب آوری افراد م ؤثر باشد. بنابراین پیشنهاد می شود از آن جا که تاب آوری به عنوان متغیری کارآمد وموثر برای افزایش سلامت روان، خوش بینی و رضایت از زندگی زنان سرپرست خانوار محسوب می شود، لذا ارگانهای دخیل در این بخش ، آموزش تاب آوری را در دستور کار خود قرار دهند.

فرهنگ عامل تمایز جوامع و گروه ها و رکن اصلی شخصیت و هویت انسانی هر ملت است و می توان از فرهنگ و هویت فرهنگی خاص سخن گفت. مهاجرپذیری در کلان شهرها با فرهنگ ها و قومیت های گوناگون، سبب تنوع فرهنگی شده، فرهنگ افراد بومی و غیربومی را تحت تأثیر دو جریان خاص گرایی و عام گرایی قرار داده، جدایی گزینی فرهنگی از پیامدهای آن است. هدف پژوهش بررسی تأثیر مؤلفه های جهانی شدن و سنت گرایی، همچنین مهاجر بودن، دین داری، فضای مجازی، میزان تحصیلات و پایگاه اقتصادی- اجتماعی بر خاص گرایی فرهنگی در بین شهروندان همدانی و نیز تفاوت آن در میان افراد بومی و غیربومی بوده و با رویکرد نظام فرهنگی و متغیرهای الگویی پارسونز و نظریه های جهانی شدن و سنت گرایی انجام شده است. تحقیق با روش پیمایشی و با استفاده از پرسشنامه با نمونه ای به حجم 500 نفر که با روش خوشه ای چندمرحله ای و نمونه گیری تصادفی انتخاب شده اند، انجام و برای تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS وPLS استفاده شده است. بر اساس تحلیل معادلات ساختاری، فرضیه های تحقیق تأیید و حکایت از تأثیر معنادار متغیرهای مستقل بر خاص گرایی فرهنگی دارد؛ و در مجموع نیز 67 درصد واریانس خاص گرایی فرهنگی را توضیح می دهند.

هدف از انجام این مطالعه تحلیل جامعه شناختی تاثیر ارزش ها برسبک زندگی ایرانی اسلامی بوده است . جامعه آماری این مطالعه جوانان بهشهر بوده اند حجم نمونه که با استفاده از نرم افزار sample power حجم نمونه تعداد 250 نفر برآوردشده است . روش تحقیق اسنادی و پیمایش بوده است . ارزش ها در چهار بعد اجتماعی ، سیاسی ، مذهبی ، اقتصادی و متغیر سبک زندگی ایرانی اسلامی با شاخص های گذران اوقات فراغت ، مدیریت بدن، ارتباط، مصرف و خانواده عملیاتی شدند . ابزار گردآوری داده ها در بخش اسنادی فیش برداری و در بخش پیمایش پرسشنامه بوده است . ابزار تجزیه و تحلیل داده ها نرم افزار spss21,amos18بوده است . مهم ترین یافته های پژوهش بیانگر آن بود که ارزش ها به طور کلی بر سبک زندگی ایرانی اسلامی تاثیر معنادار دارد و با توجه به ضریب تعیین به دست آمده می توان انتظار داشت که تا 24 درصد از واریانس متغیر سبک زندگی ایرانی اسلامی توسط ارزش های جوانان تعیین می شود. یافته های دیگر بیانگر آن بود که کلیه ابعاد ارزش بر سبک زندگی ایرانی اسلامی تاثیر معنادار داشته اند و ارزش های مذهبی با 20 درصد و ارزش های سیاسی 12 درصد و ارزش های اجتماعی با 11درصد و ارزش های اقتصادی با 6 درصد از واریانس سبک زندگی ایرانی اسلامی را به طور معناداری پیش بینی می کنند .

امروزه فقر در ابعاد مختلف عامل حاشیه نشینی برخی افراد در کلان شهرها می گردد که عامل معضلات بسیار و سلب حق شهروندی در مورد آن ها شده است. هدف اصلی این پژوهش ارائه راهبردهای توانمندسازی فرهنگی در مناطق حاشیه نشین شهر اصفهان است. شناسایی قابلیت ها و محدودیت های حاشیه نشینان برای دستیابی به راهبردهای توانمندسازی آنان بسیار مؤثر است. روش تحقیق حاضر آمیخته ای از روش توصیفی- پیمایشی مبتنی بر تکنیک سوات است. شیوه گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و مصاحبه با کارشناسان و مسئولان شهرداری اصفهان است. در یافته های حاصل از کدگذاری اولیه تحقیق، تعداد 16 نقطه قوت فرهنگی، 23 مورد از نقاط ضعف، 25 فرصت و 22 عامل از تهدیدهای فرهنگی به دست آمد. بر اساس ماتریس ارزیابی عوامل درونی و بیرونی، نتایج نشان می دهد که منطقه شماره (10) شهرداری برخلاف منطقه 12 و 14 شهرداری که در وضعیت نامناسب و رو به ضعف قرار داشته اند، در وضعیت مناسب قرار دارد و می توان با به کارگیری استراتژی تهاجمی رشد و توسعه در جهت حداکثر رساندن فرصت ها استفاده نمود. در مقابل با استفاده از استراتژی رقابتی و تدافعی، نیاز شدیدی به ارزیابی مجدد، اصلاح ساختار و سیاست های راهبردی در مورد حاشیه نشینان ناحیه 12 و 14 شهرداری احساس می شود.

یکی از غنی ترین حوزه های بحث اشکال بازنمایی رسانه ها به هویت های جنسیتی مربوط می شود. در این بین اینترنت و فضای وب یکی از مؤلفه های اصلی شکل گیری و بازنمایی هویت زنان در جوامع جدید است. هدف پژوهش حاضر بازنمایی سیمای زن در گفتمان مبارزه علیه سوژگی زن در شبکه اجتماعی اینستاگرام است. روش تحقیق در این پژوهش، تحلیل محتوای کیفی با رویکرد استقرایی است. جامعه مورد مطالعه صفحات مرتبط با گفتمان مبارزه علیه سوژگی زن در شبکه اجتماعی اینستاگرام کاربران ایرانی است که با ملاحظات نظری و تحلیل محتوای کیفی انتخاب شدند. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 6 صفحه که ماهیت پیام آن ها با یکدیگر متفاوت بود، به عنوان نمونه های تحقیق انتخاب شدند. نتایج نشان داد مقوله های نهایی به دست آمده شامل هویت یابی بازاندیشانه، بازسازی متون اجتماعی مخدوش، برابر خواهی، جهان شمولی خواسته های زنان، رهایی سوژه های مورد انقیاد، نقد حاشیه ای شدن زن، رسانه به مثابه امتداد زبان مبارزه، مقاومت نمادین بود که منطبق با گفتمان مبارزه علیه سوژگی زنان می باشد. بنابراین می توان نتیجه گرفت شبکه اجتماعی اینستاگرام به مثابه حوزه عمومی، شرایطی را برای بازنمایی و بازسازی متفاوت از زنان فراهم نموده و زمینه مبارزه زنان علیه سوژگی و شیءوارگی در گفتمان مردسالار را مهیا ساخته و به ابزار رهایی زنان تبدیل گشته اند.    

خشکسالی و تأثیرات اقلیمی، کم آبی را به بحران اساسی در پایداریِ حیات اقتصادی و سیاسی بسیاری از روستاها در مناطق خشک و نیمه خشک تبدیل نموده است. درحال حاضر خشک شدن رودخانه زاینده رود از مهم ترین چالش های اصفهان است؛ که علاوه بر تنش های اجتماعی سبب بروز بسیاری از تأثیرات سیاسی و اقتصادی نیز شده است و شعاع تأثیرات آن در شرق اصفهان بیش از سایر مناطق بوده است. از این رو پژوهش کاربردی حاضر با هدف واکاوی خشکی زاینده رود و پیامدهای اقتصادی- سیاسی آن برجامعه کشاورزان شرق اصفهان با روش پیمایش انجام شد. جامعه آماری پژوهش سرپرستان خانوار کشاورز شرق اصفهان بودند(41000 =N)؛ که بر اساس فرمول کوکران و با روش نمونه گیری تصادفی از نوع خوشه ای تعداد (380) نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. جمع آوری داده ها از طریق پرسش نامه محقق ساخته شده و تجزیه و تحلیل اطلاعات با روش تحلیل عاملیِ تأییدی و با استفاده از نرم افزار amos و Lisrel صورت گرفت. یافته هایِ تحقیق وجود تبعات اقتصادی- سیاسی خشک شدن رودخانه زاینده رود را بر جامعه کشاورزان شرق اصفهان تأیید نمودند. و نتایج آزمون فرید من نشان داد که از بین شش عاملِ در نظرگرفته شده، عاملِ قیمت املاک و مستغلات، در بالاترین رتبه(45/4) و عاملِ امنیت اقتصادی در پایین ترین رتبه (57/2) قرار دارد. در نهایت نتایج حاکی از آن است که ضریبِ إستاندارد و مقدار T محاسبه شده تبعات اقتصادی و سیاسی خشکی رودخانه زاینده رود در عامل هایی همچون قیمت املاک و مستغلات(71/.)، امنیت اقتصادی(87/.) و سرمایه سیاسی(61/.)، کاهش چشم گیری در بین جامعه کشاورزان شرق اصفهان داشته، درعامل وابستگیِ کشاورزان به دولت (59/.)، افزایش و در عامل هایی همچون شیوه زیست مادی(73/.) و وضعیت اقتصادی(75/.) مردم نیز تغییرات واضح و آشکاری داشته است.

در حال حاضر مسائل زیست محیطی، چالشی فراگیر و جهانی قلمداد می شود. رفتارهای زیست محیطی انسان به عنوان یکی از مهم ترین عوامل مؤثر بر محیط زیست، مدنظر بسیاری از اندیشمندان، پژوهشگران و محیط گرایان قرار گرفته است. در همین راستا جامعه شناسان تحلیل و بررسی مسائل زیست محیطی را نیازمند مطالعات جامعه شناختی و راه حل های اجتماعی می دانند. پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کمی و با هدف تبیین جامعه شناختی رفتارهای زیست محیطی جوانان شهر تهران انجام شد. روش استفاده شده در این پژوهش، پیمایش و ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه بود. جامعه آماری پژوهش، جوانان 18-35 ساله شهر تهران بودند که 453 نفر از آن ها در مناطق مختلف شهر و با مدنظر قراردادن وضعیت توسعه یافتگی این مناطق به عنوان نمونه انتخاب شده و با استفاده از شیوه نمونه گیری سهمیه ای مطالعه شدند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته های توصیفی پژوهش نشان دهنده وضعیت نسبتاً مطلوب رفتار زیست محیطی در بین افراد مطالعه شده است. یافته های استنباطی پژوهش بیانگر این است که متغیرهای مستقل پژوهش (طبقه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، سطح دین داری، مصرف گرایی و آگاهی زیست محیطی) درمجموع 26درصد توان تبیین واریانس متغیر رفتار زیست محیطی را در بین افراد مطالعه شده دارند. اثر همه متغیرهای مستقل به جز متغیر سرمایه فرهنگی بر متغیر رفتار مخرب زیست محیطی به لحاظ آماری معنادار است. شایان ذکر است اثر متغیرهای طبقه اجتماعی و آگاهی زیست محیطی بر رفتار مخرب زیست محیطی معکوس و اثر متغیرهای مصرف گرایی و سطح دین داری بر این متغیر مستقیم است. متغیر طبقه اجتماعی نیز به صورت غیرمستقیم و با میانجی گری متغیر دین داری بر رفتار مخرب زیست محیطی اثر معکوس دارد.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                      

خشونت واقع بر زنان در خانواده می تواند به سلامت و امنیت آنان (بعنوان نیمی از جامعه) و کودکان (آینده سازان جامعه) آسیب رساند و خانواده را دچار بحران نماید. به علاوه این امر در خانواده نه یک موضوع خانوادگی بلکه یک معضل اجتماعی است چنانچه بحران خانواده دامن جامعه را نیز خواهد گرفت و خود از عوامل بازدارنده توسعه می باشد. تحقیق حاضر در تلاش است تا پیامد های خشونت نمادین را در روابط خانوادگی مورد بررسی قرار دهد؛ خشونتی که حافظه جمعی از آن بعنوان خشونت یاد نمی کند و مورد غفلت جمعی قرار گرفته است. روش پژوهش از نوع پیمایشی و با ابزار پرسش نامه است. هدف تحقیق کاربردی است. جامعه آماری تحقیق شامل زنان متأهل شهر تهران هستند که بر اساس ملاک توسعه یافتگی، مناطق 2، 6، 10، 13 و 17 انتخاب و 450 نفر از زنان این مناطق به عنوان حجم نمونه براساس نرم افزار sample power تعیین شده و به روش نمونه گیری سهمیه ای مورد بررسی قرار گرفته اند. واحد تحلیل فرد است و در تحلیل داده ها و آزمون فرضیات از همبستگی پیرسون و مدل سازی معادله ساختاری استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد متغیر آموزش و تحصیلات برخودشکوفایی، ازخودبیگانگی و بر سرمایه فرهنگی فرزند با نقش میانجی خشونت نمادین معنادار است. ولی متغیر توسعه یافتگی مناطق بصورت مستقیم بر خشونت نمادین موثر است اما بر خودشکوفایی بر ازخودبیگانگی و بر سرمایه فرهنگی فرزند با نقش میانجی خشونت نمادین معنادار نیست. نتایج تحقیق حاضر نشان می دهد که متغیر خشونت نمادین در رابطه بین متغیر سطح تحصیلات و پیامدهای خشونت مذکور، نقش میانجی ایفا می کند اما در رابطه بین متغیر سطح توسعه یافتگی مناطق و پیامدهای این خشونت نقش میانجی ندارد.

این پژوهش با هدف بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با اولویت نظام های ارزشی جوانان، مورد مطالعه: جوانان 29-15 ساله شهر اردبیل در سال 1399 انجام شد. در این پژوهش آنچه مورد توجه است، ضرورت اهمیت دادن به اولویت نظام های ارزشی جوانان است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شد و در جهت ارتقا روایی سنجه های پرسشنامه از اعتبار صوری و قابلیت اعتماد نیز با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ که برای کلیه متغیرها بالاتر از 70/0 به دست آمد. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه جوانان 29-15 ساله شهر اردبیل هستند که تعداد آن ها طبق آمار ثبت و احوال شهر اردبیل 193826 (95822 پسر و 98004 دختر) نفر گزارش شد که از بین آن ها با استفاده از فرمول کوکران تعداد 598 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه انتخاب گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از دو شیوه آمار توصیفی و استنباطی و با بهره گیری از نرم افزار spss پس از تهیه جدول ماتریس، اطلاعات در قالب جداول یک بعدی و دوبعدی تنظیم شد. یافته های پژوهش نشانگر این بودند که بین متغیرهای مستقل میزان استفاده از رسانه های جمعی، دینداری، شبکه های اجتماعی، سرمایه اجتماعی، سرمایه فرهنگی، سرمایه اقتصادی و ارتباط با گروه های مرجع با متغیر وابسته اولویت های ارزشی رابطه معنی داری وجود دارند. این نتایج تلویحاتی را برای استفاده در زمینه انتخاب نظام های ارزشی توسط جوانان به دنبال دارد.واژگان کلیدی: اولویت های ارزشی، شبکه های اجتماعی و سرمایه فرهنگی.

بررسی تاریخ ایران نشان می دهد موضوع مادری و این که تا چه اندازه می تواند بر جایگاه اجتماعی زن و موقعیت او تأثیرگذار باشد چندان مطرح نبوده و تحقیقات عمیق و روشمندی پیرامون آن صورت نگرفته است.هویت مادری موضوعی مغفول که ابعاد آن ناشناخته است. وضعیت و چگونگی هویت مادری منوط به شناخت عناصر و شرایط هویت ساز است از این رو پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه بین سبک زندگی و حمایت اجتماعی با هویت مادری در بین زنان شهر اصفهان انجام شده است. پژوهش حاضر، کمی و بصورت توصیفی-همبستگی از نوع پیمایشی انجام شده است. حجم نمونه برابر 667 نفر تعیین و با استفاده از نمونه گیری سهمیه ای، سهم جمعیتی هر منطقه از شهر اصفهان مشخص و زنان متأهل در هر منطقه به صورت تصادفی انتخاب شدند. جهت جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه محقق ساخته با اعتبار صوری و پایایی تایید شده، استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد هویت مادری زنان در سطح متوسط به بالا(میانگین 6/3 از 5) است. سبک زندگی اکثر زنان نیمه سنتی/مدرن است. نتایج مدل ساختاری حاکی از آن است که سبک زندگی و حمایت اجتماعی می تواند 34درصد تغییرات هویت مادری را پیش بینی کند. تحصیلات بطور غیرمستقیم با هویت مادری ارتباط داشته و متغیر سن با هویت مادری رابطه معنی داری ندارد. اگرچه هویت مادری در بین زنان امری انتخابی محسوب می شود اما می توان گفت علیرغم استقلال هویتی زنان، هنوز هویت دیگری، یعنی فرزند بعنوان عنصری هویت ساز برای زنان محسوب می شود.

با توجه به پیچیده شدن روابط اجتماعی و سیاسی، منابع اطلاعاتی و آگاهی افراد جامعه که زنان نیمی از جمعیت آن را تشکیل می دهند، نقش مهمی در توسعه انسانی و مشارکت های سیاسی-اجتماعی جامعه ایفا می کند. پژوهش حاضر با هدف شناسایی رابطه ابزارهای نوین ارتباطی و آگاهی سیاسی زنان تهرانی، به بررسی رابطه سواد رسانه ای بر مؤلفه های آگاهی سیاسی زنان تهرانی شامل رویدادها، الگوها، سازمان ها و احزاب، شخصیت ها، خواسته ها، نیازها و حقوق زنان، کارکردهای نظام و تحلیل های سیاسی می پردازد. روش پژوهش، پیمایشی و اسنادی و جامعه آماری شامل کلیه زنان تهرانی بالای 20 سال به تعداد 4,369,551 نفر و حجم نمونه 384 نفر بود. پرسشنامه ها به روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی، توزیع و داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند. آنچه این پژوهش را از سایر تحقیقات انجام شده متمایز می سازد، برگزیدن سه نوع رسانه دیجیتال (وب سایت ها، وب پورتال ها و شبکه های اجتماعی) و نیز نمونه گیری از میان جامعه شهری، بدون توجه به پایگاه های اقتصادی و اجتماعی زنان است. نتایج نشان می دهد رابطه آماری معنادار (مستقیم) میان سواد رسانه ای دیجیتال و آگاهی سیاسی زنان تهرانی به ویژه در شاخص شناخت و درک آنان از مفاهیم سیاسی، الگوها و مکاتب سیاسی روز وجود دارد. این در حالی است که افزایش آگاهی سیاسی زنان می تواند تعاملات سیاسی آن ها را تسهیل کند و در صورت استمرار مشارکت، بستر شکل گیری گفتمان های متعدد و جدیدی را در جامعه فراهم سازد.

هدف این پژوهش بررسی میزان تأثیر بر توسعه صنایع کوچک و تبدیلی در شهرهای کوچک و متوسط استان لرستان است که با روش پیمایش انجام شده است. اطلاعات مورد نیاز با پرسشنامه و با انتخاب نمونه ای به تعداد 483 نفر از جمعیت 12022 نفری و با تکنیک نمونه گیری چند مرحله ای (به ترتیب: طبقه ای، سهمیه ای و تصادفی) جمع آوری شده اند و برای صورت بندی چارچوب نظری پژوهش از نظریه های جامعه شناسانی مانند روزنشتاین، اورت.اس.لی، مک کله لند، و... استفاده شده است. پایایی کل پرسشنامه این پژوهش 7/. به دست آمده است و فرضیه ها با رگرسیون چند متغیره آزمون شده اند. نتایج پژوهش نشان می دهند به ترتیب متغیرهای مهاجرفرستی به میزان 537/0-، وجود اختلافات قومی به میزان 329/0-، سنت های ناکارآمد به میزان 151/0- و کمبود انگیزه پیشرفت به میزان 087/0- بر توسعه صنعت تأثیر منفی دارند. هم چنین متغیر مهاجرفرستی بیشترین تأثیر و متغیر کمبود انگیزه پیشرفت، کمترین تأثیر را بر توسعه صنعت نشان داده اند و در وزن های رگرسیونی، کاهش سرمایه اجتماعی تأثیری بر متغیر وابسته نداشته است. در مجموع، فرضیه های تحقیق تأیید شده اند و بنا بر نتایج، موانع اجتماعی و فرهنگی بر توسعه صنایع کوچک و تبدیلی در شهرهای کوچک و متوسط استان لرستان تأثیر منفی گذاشته اند.      

بیماران به ویژه مادران که خود نقش مراقبت و پرستاری از اعضای خانواده را برعهده دارند، در هنگام ابتلا به بیماری های صعب العلاج، نیازمند هم دلی، همکاری و مساعدت اطرافیان خود هستند. خلق معنا در زندگی مادران بیمار می تواند به تاب آوری مقاومت آنها در مواجهه با بیماری کمک کند. در این پژوهش با استفاده از رویکرد پدیدارشناختی و با به کارگیری فن مصاحبه عمیق و ثبت و ضبط گفته های مشارکت کنندگان، به تبیین جامع شناختی معنابخشی به زندگی در مادران دارای بیماری های صعب العلاج در کلان شهر تهران پرداخته شد. این پژوهش در میان ۱۲ نفر از مادران بیمار بین ۳۲ تا ۶۵ سال دارای فرزند، با روش انتخاب هدفمند از دو طریق مراجعه به بیمارستان های عرفان نیایش و سینا و نیز از مصاحبه با مادران بیمار در دسترس، به شیوه گلوله برفی انجام شد. در این پژوهش ۴۴ مفهوم، ۱۰ درون مایه توصیفی و ۴ درون مایه تبیینی استخراج شد. نتایج نشان دادند مشارکت کنندگانی که معنای زندگی شان، احساس کارایی و اثربخشی یا حس تعلق به خانواده می باشد،تاب آوری بسیار بالایی در مواجهه با بیماری از خود نشان می دهند.