فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۸۱ تا ۲۰۰ مورد از کل ۳۲۰ مورد.
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
254 - 282
حوزههای تخصصی:
هدف: عواملی چون بهبود شرایط زندگی، افزایش طول عمر و امید به زندگی در سالمندان منجر به ازدیاد سالمندان در جوامع مختلف ازجمله ایران شده است و سالمندی نسبت به دوره جوانی با توجه به شرایط سنی و کاهش نسبت فعالیت کاری از فراغت بیشتری برخورداراست لذا هدف پژوهش حاضر آینده نگاری اوقات فراغت سالمندان بر اساس رویکرد فعالیت های بدنی بود.روش: این پژوهش با بهره گیری از الگوی تحلیل لایه ای علت ها در چهار سطح تحلیل لیتانی، علل اجتماعی، گفتمان و جهان بینی و اسطوره ای به واکاوی برخورد روش علّی لایه ای با مسئله می پردازد. بنابراین از طریق مطالعه منابع موجود در ادبیات پژوهش، مصاحبه با خبرگان ورزشی و آینده پژوهی و استفاده از سئوالات تحلیل علّی- لایه ای به توصیف مسأله در سطوح چهارگانه اقدام می کند.یافته ها: تحلیل علّی لایه ای اوقات فراغت سالمندان با رویکرد فعالیت بدنی و ورزش با 27 شاخص معرف تعریف گردید و نشان داد وجود مسائل در سطوح چهارگانه ضرورتی به منظور نگاهی جامع تر به ماهیت مسائل و موضوعات و ایجاد کننده انتظام فکری در رویارویی ساختارمند با مسائل می باشد. نتیجه گیری: نتایج نشان داد به منظور برنامه ریزی و سیاست گذاری های صحیح و دقیق برای پاسخگویی به نیازهای سالمندان، به ویژه در بخش ورزش و فعالیت های بدنی در قالب اوقات فراغت توجه به لایه گفتمان سازی و اسطوره ها و استعاره ها موجب می شود که مجموعه اقدامات سازنده در این لایه ها به حل شدن برخی از مسأله ها و موضوعات قرار گرفته در لایههای بالاتر منجر شود که بستری را برای سالمندی فعال فراهم می کند.
طراحی مدل شایستگی مدیران فرهنگی آینده با استفاده از رویکرد آمیخته (مورد مطالعه: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
135 - 171
حوزههای تخصصی:
هدف: مدیران فرهنگی، نقش بسزایی در تحقق رسالت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بعنوان نهاد اصلی پاسخگوی مسائل فرهنگی در جامعه بر عهده دارند. بنابراین، هدف پژوهش، ارائه مدل شایستگی مدیران فرهنگی آینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی با استفاده از روش آمیخته است.روش: جامعه آماری بخش کیفی شامل فرهنگی مجموعه های وابسته به وزارت فرهنگ هستند که حداقل از 5 سال سابقه کاری در سمت های مرتبط باحوزه فرهنگ و از تحصیلات کارشناسی ارشد به بالای مدیریت برخوردارند. انتخاب این نمونه ها با روش نمونه گیری هدفمندانجام و مصاحبه های نیمه ساختاریافته با طرح 7 سوال کلی تا تحقق اشباع نظری در مصاحبه 11 ادامه یافت. تحلیل داده ها در سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی منجر به استخراج 98 مفهوم، 19 مقوله فرعی و در نهایت 7 مقوله اصلی از تلفیق مفاهیم شد. در مرحله کمی نیز، بر مبنای مولفه های استخراج شده پرسشنامه تنظیم و در اختیار 280 نفرازمدیران حوزه فرهنگ قرار گرفت. داده ها با استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری و نرم افزار اسمارت پی ال اس آزمون شدند تا اعتبار روابط موجود میان متغیرهای مدل تایید گردد.یافته ها: برمبنای مدل نهایی، محرک های فردی بر شایستگی عمومی و تخصصی؛ بسترهای سازمانی، تغییرات فرهنگی، شایستگی عمومی و تخصصی بر استراتژی های شایسته محور و سرانجام استراتژی های شایسته محور بر توسعه فرهنگی تاثیرگذارند. نتیجه گیری: با توجه به تغییرات شتابان فرهنگی در جامعه، بایسته است که انتخاب و انتصاب مدیران در سازمان های فرهنگی، با رعایت و استقرار قواعد آینده نگرانه صورت پذیرد.
آینده پژوهی در رشته آموزش جغرافیا دانشگاه فرهنگیان(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲
220 - 246
حوزههای تخصصی:
1.هدف: هدف از این مقاله شناسایی نیروهای پیشران کلیدی موثر بر آینده رشته آموزش جغرافیای دانشگاه فرهنگیان، جهت تحلیل و مدیریت آن ها بوده است.2. روش: به این منظور نمونه پژوهشی شامل 19 نفر از خبرگان دانشگاه فرهنگیان به شیوه هدفمند انتخاب شده و با نظرخواهی از آن ها در قالب روش دلفی، مولفه های موثر شناسایی شده و با تشکیل ماتریس اثرات متقابل در نرم افزار میک مک، نیروهای پیشران کلیدی استخراج و تحلیل شده اند.3. یافته های پژوهش: رشته آموزش جغرافیا نیمه پایدار بوده و نیروهای پیشران کلیدی تاثیرگذار بر آینده این رشته شامل این موارد خواهند بود: رشد فناوری های نوین آموزشی، سطح آموزش های گروه، تجارب جهانی، ارزیابی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، حمایت های وزارت آموزش و پرورش، انسجام داخلی دانشگاه فرهنگیان، کارآیی علم جغرافیا در زندگی آینده، سیاست های ملی در زمینه تربیت معلم و تغییرات جمعیت، همکاری بین گروه آموزش جغرافیا با سایر گروه های دانشگاهی، بهینه سازی فضا و امکانات آموزش جغرافیا. این نیروهای پیشران کلیدی در 7 حیطه قرار می گیرند. 4. نتیجه گیری: چنانچه این نیروهای کلیدی و حیطه ها مد نظر قرار گیرند، می توان امید داشت که این رشته همچنان به روند رو به رشد خود ادامه دهد.
شناسایی و تبیین پیشران های مؤثر بر توسعه گردشگری با رویکرد آینده پژوهی (مورد مطالعه: منطقه آزاد تجاری- صنعتی انزلی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
222 - 253
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر، شناسایی مهم ترین پیشران هایی است که بر توسعه آینده صنعت گردشگری منطقه آزاد انزلی اثرگذار هستند تا از این طریق بتوان برخلاف مطالعات تبیینی که تنها یک آینده مشخص را پیش بینی می کنند، به خلق چند آینده ممکن، باورپذیر و محتمل پرداخته و درنهایت، به ساخت آینده مطلوب و مرجح دست یابد. در این راستا، پژوهش حاضر با روشی توصیفی – تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده پژوهی، در پی شناسایی مهم ترین پیشران هایی است که بر توسعه آینده صنعت گردشگری منطقه آزاد انزلی تأثیرگذار هستند.روش: این تحقیق، با روشی توصیفی – تحلیلی و با رویکرد اکتشافی آینده پژوهی و با مصاحبه از 20 نفر از خبرگان و متخصصان مسلّط بر موضوع و منطقه مورد مطالعه، به صورت هدفمند، پیشران های کلیدی با روش تحلیل مضمون شناسایی گردید. سپس با استفاده از روش تحلیل ساختاری و تکنیک تحلیل اثرات متقاطع و با بهره گیری از نرم افزار میک مک، میزان اثرگذاری و وابستگی هریک از آن ها با یکدیگر مشخص شد.یافته ها: نتایج پژوهش، حاکی از آن است که از میان 24 پیشران شناسایی شده، حرکت از سمت اقتصاد محصول محور به سمت اقتصاد خدمات (تجربه) محور، توجه به تخریب خلّاق در برابر توسعه طرح های تکراری در حوزه گردشگری، خلق جاذبه های مکمل، با توجه به مزیت های رقابتی منطقه، شفاف سازی فرایندی در هدایت سرمایه گذاری های گردشگری، توجه به مدیریت برند منطقه در حوزه تجارت کالا، استفاده از آموزش های کاربردی برای مردم محلی و کسب و کارها، استفاده از ظرفیت های بخش خصوصی در اشکال مختلف و سرمایه گذاری در گردشگری سلامت، به ترتیب اثرگذارترین پیشران ها در توسعه آتی منطقه خواهند بود.نتیجه گیری: مطالعه حاضر نشان داد که شناسایی عناصر کلیدی که مؤثر بر توسعه پایدار گردشگری منطقه آزاد انزلی، نقشی حیاتی در پایداری اقتصادی منطقه در بلندمدت خواهد داشت و درنهایت رقابت پذیری مقصد را در برابر سایر مقصدها در آینده افزایش خواهد داد که در آن، همه ذی نفعان از توسعه گردشگری سود خواهند برد.
بازنمون مطالعات حوزه آینده پژوهی در نشریات علمی ایران از سال 1387 تا 1401(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲
1 - 30
حوزههای تخصصی:
هدف: پژوهش حاضر در نظر دارد با مطالعه و مقایسه موضوعات مورد بررسی در تولیدات علمی فرارشته آینده پژوهی (در مفهوم عام آن)، اشتراک و افتراق زیرحوزه های 18 گانه مرتبط با هر یک از شش مفهوم آینده پژوهی، آینده نگاری، آینده شناسی، آینده اندیشی، آینده گرایی و آینده کاوی را نشان دهد.روش:این پژوهش از حیث روش، توصیفی-اکتشافی است که ب ا بهره گیری از فنون علم سنجی انجام شده و بر پای ه رویک رد کیفی در پی گردآوری داده ها به منظور مفهوم سازی و ارائه تحلیل های تجویزی است. مبنای تجزیه و تحلیل ها نیز مقالات علمی پژوهشی و علمی ترویجی نمایه شده در پایگاه نشریات علمی ایران (مگیران) است. شیوه های گردآوری اطلاعات و روش تجزیه و تحلیل، بررسی کتابخانه ای علمی و تخصصی است. تجزیه و تحلیل داده ها با بهره گیری از نرم افزار Excel انجام پذیرفت. یافته ها:یافته ها گویای این است که بیشترین فراوانی مقالات در حوزه مطالعات آینده به ترتیب به حوزه شهری و منطقه ای 205 مقاله، دینی و مذهبی 128 مقاله و دفاعی و نظامی 102 مقاله است. ضمناً بالاترین میزان رشد مقالات حوزه های مورد مطالع ه در سال 1400 است. نتیجه گیری:نتایج این پژوهش در راستای مقایسه فراوانی مق الات علم ی منت شر شده در شش مفهوم م ورد مطالع ه مرتبط با آینده در دوره پانزده ساله 1387 تا 1401 است که نتایج تجزیه و تحلیل ها گویای این است که بیشترین فراوانی مقالات به ترتیب به مفهوم آینده پژوهی با 822 و آینده نگاری با 279 عنوان پژوهش اختصاص دارد. ضمن اینکه بالاترین رشد مقالات در این پانزده سال برای مفهوم آینده پژوهی می باشد.
طراحی سناریوهای آینده فرهنگ سیاسی در ایران (1402-1412)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲
63 - 101
حوزههای تخصصی:
هدف: این مطالعه با هدف بررسی و طراحی سناریوهای وضعیت آینده فرهنگ سیاسی در ایران، با رویکرد آینده پژوهانه به مقوله فرهنگ سیاسی انجام شده است که نقطه قوت و تمایز این اثر با آثار پیشین به شمار می آید. شناخت فرهنگ سیاسی به مثابه ترسیم شیوه نگرش مردم نسبت به نظام سیاسی از آنرو حائز اهمیت می باشد که ضمن ایجاد شرایط فهم ارتباط بین عناصر مختلف حیات انسانی، مبیّن تغییرات اجتماعی و سیاسی حاکم بر آینده یک نظام سیاسی در نتیجه دگرگونی های بین نسلی بشمار می آید. روش: با توجه به این امر از روش های کمی و کیفی و روش سناریونگاری پیترشوارتز جهت پاسخ به سؤال اصلی بهره مند شده ایم. همچنین جهت جمع آوری اطلاعات به بررسی ادبیات تحقیق و اسناد و مدارک در قالب روش کتابخانه ای و مصاحبه نیمه ساختاریافته با پنل 25 نفره خبرگان اقدام شده است و همچنین از روش دلفی فازی استفاده و برای سنجش پایایی، از روش تحلیل ساختاری مبتنی بر جداول ماتریس روابط متقابل براساس نرم افزار میک مک و برای طراحی سناریوها از نرم افزار سناریوویزارد بهره مند شدیم. یافته های پژوهش: پنج عدم قطعیت کلیدی در ارتباط با وضعیت آینده فرهنگ سیاسی در ایران متصور می باشیم: اسطوره سازی، عدالت خواهی، فرهنگ عاشورایی و مهدویت، پیوند دین و سیاست و استقلال خواهی، که مبتنی بر آن چهار سناریوی فرهنگ سیاسی مردم سالاری دینی، انحصارگرایی دینی، مشارکت دموکراتیک و فرهنگ سیاسی تبعی-مشارکتی قابل ترسیم هستند.نتیجه گیری: از میان 4 سناریوی طرح شده، سناریوی فرهنگ سیاسی تبعی-مشارکتی از بیشترین درجه احتمال وقوع برخوردار است.
ترسیم سناریوهای بدیل دگردیسی هویت شهر تهران با کاربست روش تحلیل لایه ای علی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲
174 - 219
حوزههای تخصصی:
هدف:آسیب های ناشی از جهانی شدن و شهرنشینی شتابان هویت کلان شهرها را تحت تأثیر قرار داده است؛ لذا حفظ آن مسئله ای مهم در توسعه پایدار است. هدف این پژوهش بررسی تغییرات هویت تهران با روش کیفی آینده پژوهی (تحلیل لایه ای علی)، به منظور ساختارشکنی از مسئله هویت شهر و تدوین سناریوهای بدیل است. روش: جامعه آماری این پژوهش 14 نفر از متخصصان شهرسازی، معماری و جامعه شناس شهری هستند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده و با ابزار مصاحبه نیمه ساختاریافته مورد مصاحبه قرار گرفته اند. به منظور سنجش پایایی و اعتبار، با اتکا به ادبیات موضوع و یافته ها، دستورالعمل مصاحبه و نمونه گیری نظری، یافته ها به 2 نفر از متخصصان ارائه شده و مورد تأمل قرار گرفت. سپس با تحلیل تم مصاحبه ها، نظرات آن ها در قالب 4 جدول لیتانی، علل سیستماتیک، گفتمان و جهان بینی، استعاره و اسطوره تبیین شد. یافته ها: یافته های مطالعه نشان می دهد در لایه لیتانی مسئله مشهود «بحران هویت تهران» در چهار مقوله «آشفته، شهر تقابل ها، هویت سیال و بی روح»؛ در لایه علل سیستماتیک «جامعه کوتاه مدت، فضاهای سودازده، گردونه بی مهار، بلازه شدن»، در لایه گفتمان و جهان بینی «مدرنیسم توسعه نیافتگی، نئولیبرالیسم شهری، توسعه جهانی، فردگرایی» و در لایه چهارم «هر آنچه سخت و استوار است دود می شود و به هوا می رود، عریان شدگی فقر و غنا، در گردباد کلان شهر جهانی، شهر نسیان زده» مطرح هستند. نتیجه گیری: دو پیشران مدرنیسم توسعه نیافتگی و نئولیبرالیسم شهری، مبتنی بر اهمیت و غیرقطعی بودن انتخاب شدند و بر اساس آن 4 سناریو تدوین گردید که می تواند در فرایند مدیریت شهری مورد توجه قرار گیرد.
مطالعه پیشران های مؤثر بر پایداری مسکن شهر قزوین، بر مبنای رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۸ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱
199 - 221
حوزههای تخصصی:
هدف: امروزه رشد شتابان شهرها و افزایش جمعیت شهرنشین حکایت از به وجود آمدن ناپایداری در مناطق شهری دارد. در راستای کاهش ناپایداری در شهرها پارادایم پایداری و آینده نگاری بیش از گذشته مورد توجه قرار می گیرد. آینده نگاری مسکن در برنامه ریزی شهری و توسعه پایدار شهرها به عنوان یک زیرساخت اساسی نقش مهمی دارد. بنابراین بررسی آینده محتمل پایداری مسکن شهر قزوین در این پژوهش مورد توجه قرار گرفته است.روش: در این پژوهش با استفاده از روش دلفی و نرم افزار میک مک پیشران های موثر پایداری مسکن شهر قزوین براساس رویکرد آینده پژوهی در ابعاد چهارگانه جمع بندی و تحلیل شده و به صورت یک پژوهش جامع و کاربردی ارائه شده است.یافته: بر اساس بررسی های صورت، پیشران های «توسعه مختلط مسکونی»، «دسترسی واحد مسکونی به خدمات»، «انسجام و تعاملات اجتماعی» و «هویت و سرزندگی» بر پایداری مسکن بیشترین تاثیرگذاری و پیشران های «دسترسی واحد مسکونی به خدمات»، «انسجام و تعاملات اجتماعی» و «معماری پایدار هماهنگی با اقلیم و مصالح بومی» بیشترین تاثیر پذیری را نسبت به پایداری مسکن را دارا هستند.نتیجه گیری: پیشران های واقع در ناحیه یک گراف گراف تاثیرگذاری و تاثیرپذیری، پیشران های دو وجهی هستند و بر پایداری سیستم تاثیرگذاری بسیار بالایی دارند. به عبارتی پیشران های راهبردی سیستم هستند. همچنین پیشران های واقع در ناحیه دو گراف، کمترین نظارت و مدیریت بر آن وجود دارد، بنابراین محدوده ی بحرانی را تشکیل می دهند.
خوشه بندی و تحلیل وضعیت مقالات علمی در حوزه آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
1 - 22
حوزههای تخصصی:
هدف: خوشه بندی و تحلیل هم واژگانی، روشی جهت آشکارسازی روابط، پیوندها و مصوّرسازی ساختار فکری یک رشته علمی است. این پژوهش می کوشد تا با استفاده از فن هم واژگانی، ساختار فکری مقالات حوزه آینده پژوهی در ایران را مورد مطالعه قرار دهد.
روش: پژوهش حاضر، توسعه ای، از نوع توصیفی – تحلیلی با رویکرد علم سنجی است. جامعه آماری پژوهش، 921 رکورد مقاله بازیابی شده در حوزه آینده پژوهی است.
یافته ها: یافته های پژوهش حاضر نشان داد که مقالات حوزه آینده پژوهی در ایران، اغلب با رشد مثبت همراه بوده و از نظر فراوانی، واژگان کلیدی سناریو، جمهوری اسلامی و آینده نگاری، بیشترین فراوانی را در پژوهش های آینده پژوهی ایران داشته اند. یافته های مربوط به خوشه بندی سلسله مراتبی، منجر به شکل گیری 8 خوشه در این حوزه گردید که به ترتیب، «چشم اندازهای آی سی تی»، «جغرافی دان های عاشق آینده»، «توسعه دانشی»، «آموزش عالی آینده گرا»، «آینده دین»، «روابط منطقه ای»، «آینده نگاری راهبردی» و «وزن سنگین روش» نام گرفتند.
نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش حاضر و فراوانی بالای کلیدواژه سناریو و همچنین چگالی و روابط این کلیدواژه با دیگر کلیدواژه ها، می توان به این نکته پی برد که روش سناریونویسی، روش غالب در پژوهش های حوزه آینده پژوهی در ایران است. همچنین با توجه به خوشه های مستخرج، مشاهده شد که این پژوهش ها از تنوع بالایی برخورداراند، اما پرداختن به آینده در بسیاری از حوزه ها هنوز مغفول مانده است.
سناریوهای محتمل بر آینده تجهیزات پزشکی در ایران با تاکید بر فناوری های نوین اطلاعاتی و تأثیرات کرونا ویروس(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
203 - 234
حوزههای تخصصی:
هدف: پیشرفت در فناوری اطلاعات و قدرت محاسبات غیرمتمرکز در بسیاری از کشورهای جهان، امید بهره مندی از فناوری های نوین اطلاعاتی ازجمله هوش مصنوعی را جهت رفع چالش های منحصر به فرد در زمینه بهداشت جهانی از جمله بحران ناشی از کرونا ایجاد کرده است. در پژوهش حاضر به بررسی سناریوهای محتمل آینده در صنعت، به منظور کشف فرصت های جدید جهت افزایش سطح سلامت و افزایش سطح کیفی زندگی می پردازیم.روش: جنس پژوهش حاضر از نوع اکتشافی است و روش مورد استفاده، آمیخته ترتیبی می باشد که در دو بخش کمی و کیفی انجام شده است. بخش کمی به روش معادلات ساختاری می پردازد و بخش کیفی دربردارنده روش های دلفی، ماتریس متقاطع و سناریونگاری است.یافته ها: با درنظر گرفتن ادبیات پژوهش، هفده پیشران در سه بعد موثر بر پژوهش، شناسایی شد که در روش دلفی صحت عوامل تایید، رتبه بندی و میزان قطعیت آنها محاسبه شد. روابط پیشران ها و ابعاد شناسایی شده در قالب فرضیه و ارائه مدل به روش معادلات ساختاری سنجش و تایید شد، با استفاده از روش ماتریس متقاطع نیز پنج پیشران به عنوان ریسک و هدف شناساسایی شد، درنهایت با اجماع عدم قطعیت و پیشران های ریسک و هدف، چهار سناریو تدوین گردید.نتیجه گیری: ساختار درمان و تجیهزات پزشکی با تاثیرپذیری از شرایط کرونایی و توجه به سرعت رشد، استفاده بهینه و هوشمند از فناوری های نوین دیجیتال، پدیدارنده ی تحول گسترده در این حوزه است و امکان نیل به آینده ی مطلوب را با بهره مندی از سناریو شکل گیری جامعه به هم پیوسته جهانی و تحقق بهداشت جهانی در تعامل پیشران های هوش مصنوعی، نیازهای جدیدتولید، تحریم، اینترنت اشیا و بلاک چین، تصویر می سازد.
تحلیل پیشران های موثر در توسعه صنعت ورزش با استفاده از رهیافت آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
303 - 325
حوزههای تخصصی:
هدف: امروزه فراگیر شدن صنعت ورزش، به عنوان ابزاری برای توسعه در ابعاد سیاسی، اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و غیره مطرح است؛ لذا لزوم تبیین عوامل مؤثر در رشد و توسعه این ابزار می تواند در نیل به اهداف و سیاست های استراتژیک کشورها مؤثر واقع شود. از این رو هدف از پژوهش حاضر، تحلیل پیشران های مؤثر در توسعه صنعت ورزش با استفاده از رهیافت آینده پژوهی است.روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از نظر ماهیت، بر اساس روش آینده پژوهی، تحلیلی و اکتشافی است که به صورت آمیخته (کیفی و کمی) انجام شد. شیوه گردآوری اطلاعات، اسنادی و کتابخانه ای است و اطلاعات مورد نیاز توسط مصاحبه های عمیق نیمه ساختار یافته با 28 نفر از متخصصان و خبرگان واجد شرایط حضور در مصاحبه از سراسر کشور بدست آمد که شامل 9 پیشران و 68 شاخص اصلی بود. جهت تجزیه و تحلیل داده های جمع آوری شده از ماتریس 9 در 9، اثرات متقاطع توسط نرم افزار میک مک استفاده گردید.یافته ها: نتایج نشان داد؛ پیشران سیاسی و دیپلماسی، پیشران خصوصی سازی و پیشران علمی و آموزشی به عنوان پیشران های تأثیرگذار و تأثیرپذیر در آینده نقش مهمی در روابط سیستم دارند. آینده صنعت ورزش ایران به توسعه این پیشران ها وابسته است و این موارد، مهم ترین و تأثیرگذارترین شاخص ها در توسعه صنعت ورزش هستند.نتیجه گیری: باتوجه به پیشران های شناسایی شده، نیاز است تا دست اندرکاران صنعت ورزش، موارد آموزشی و دیپلماسی را بیشتر در دستور کار خود قرار دهند.
تحلیل تأثیر بازنشستگی های پیش از موعد بر صندوق بازنشستگی تأمین اجتماعی ایران با استفاده از پویایی های سیستم در افق 1430(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
213 - 240
حوزههای تخصصی:
هدف: سنجش تأثیر عوامل مختلف بر سیستم های بازنشستگی به دلیل تعدد متغیرهای تأثیرگذار و تغییر آن ها در افق های زمانی بلندمدت به سادگی امکان پذیر نمی باشد. هدف این مقاله ارائه مدلی است که به وسیله آن بتوان تأثیر قوانین بازنشستگی پیش از موعد را بر صندوق بازنشستگی پبش بینی نمود.روش: این پژوهش با استفاده از پویایی های سیستم و در نظر گرفتن حلقه های بازخوران، به درک رفتار غیرخطی و شناخت قانونمندی های حاکم بر پدیده بازنشستگی های پبش از موعد پرداخته و مدلی برای تحلیل تأثیر این نوع بازنشستگی ها در سازمان تأمین اجتماعی طراحی و پیاده سازی می نماید که تا حدود زیادی ویژگی های عالم واقع را دارا می باشد.یافته ها: نسبت بازنشستگان پیش از موعد به بازنشستگان عادی در سال 1430 نسبت به سال 1395 افزایش چشمگیری خواهد داشت. همچنین افزایش بازنشستگی پیش از موعد (حتی با فرض جایگزینی کامل)، کاهش بیمه شدگان و افزایش بازنشستگان و بازماندگان را در بر خواهد داشت؛ به نحوی که افزایش یک درصدی آن می تواند به طور متوسط کاهش 16 هزار میلیارد ریالیِ درآمد سالانه سازمان را طی 35 سال آتی رقم بزند.نتیجه گیری: تصویب برخی از قوانین بدون توجه به سنجش عواقب آن، می تواند پایداری صندوق و امنیت اقتصادی و اجتماعی کشور را در بلندمدت به خطر بیندازد. مدل ارائه شده در این پژوهش نشان می دهد؛ با حفظ شرایط فعلی درخواست بازنشستگی های پیش از موعد، دارای روندی صعودی بوده و بار مالی زیادی بر دوش سازمان خواهد گذاشت. این مسأله، لزوم اصلاح قوانین مزبور و برقراری محدودیت های بیشتر جهت استفاده از این نوع بازنشستگی ها را طلب می نماید.
شبکه های اجتماعی و آینده مشارکت سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
135 - 157
حوزههای تخصصی:
هدف: ظهور فن آوری های ارتباطی نوین در سراسر جهان در عرصه های سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی تأثیرگذار بوده است. با به وجود آمدن شبکه های اجتماعی و توسعه آن در زندگی بشر، این شبکه ها در افزایش مشارکت سیاسی نیز بسیار اثرگذار عمل کرده اند. هدف اصلی مقاله حاضر، بررسی این مسأله است که با گسترش شبکه های اجتماعی، چه سناریوهایی برای آینده مشارکت سیاسی متصور است؟روش: تحقیق حاضر از نوع تحلیلی – توصیفی با رویکرد آینده پژوهی، با استفاده از روش سناریوپردازی و ترسیم آینده های محتمل است.یافته: پس از بررسی عوامل و پیشران های تأثیرگذار در آینده شبکه های اجتماعی و مشارکت سیاسی، دو عدم قطعیت اصلی – به مثابه عوامل تعیین کننده و با قطعیت کم – در خصوص آینده شبکه های اجتماعی و مشارکت سیاسی شناسایی شده است که عبارت است از: 1– رویکرد حاکمان در استفاده از شبکه های اجتماعی 2- رویکرد و نگرش حاکمان نسبت به مشارکت سیاسی. باتوجه به دو عدم قطعیت فوق، پنج سناریو متصوّر است. 1- نگاه مثبت حاکمان به فعالیت شبکه های اجتماعی و مشارکت سیاسی 2- نگاه مثبت حاکمان به شبکه های اجتماعی و مخالفت با مشارکت سیاسی 3- نگاه منفی حاکمان به شبکه های اجتماعی و موافقت با مشارکت سیاسی 4- نگاه منفی حاکمان به فعالیت شبکه های اجتماعی و مشارکت سیاسی 5- نگاه حاکمان به مشارکت سیاسی و شبکه های اجتماعی به عنوان فرصت و تهدید.نتیجه گیری: درصورتی که حاکمان نگاه مثبتی به فعالیت شبکه های اجتماعی داشته باشند، فعالیت این شبکه ها گسترش یافته و باعث افزایش مشارکت مردم در امور سیاسی و انتخابات خواهد شد. در صورتی که نگاه منفی نسبت به فعالیت این شبکه ها از سوی مدیران جامعه حاکم گردد، با جلوگیری از فعالیت و گسترش این شبکه ها شاهد افول مشارکت سیاسی در آینده خواهیم بود.
کاهش نابرابری حمل و نقل در شهرهای هوشمندآینده به وسیله ترکیب فناوری های نوین و بازی وارسازی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
179 - 212
حوزههای تخصصی:
هدف: مباحث مرتبط با برنامه ریزی شهرهای آینده، یکی از موضوعات مورد توجه پژوهشگران است که به ایجاد مفاهیمی همچون شهر هوشمند و شهر زندگی پذیر منجر شده است. از طرفی رشد نابرابری، یکی از دغدغه های مهم در این حوزه است. هدف نهایی این پژوهش، ارائه رویکردی برای کاهش نابرابری در حوزه حمل و نقل شهری به وسیله آموزش و نهادینه سازی رفتارهای مطلوب شهروندی در زمینه حمل و نقل می باشد.
روش: در این مقاله، از مطالعات اسنادی و کتابخانه ای با هدف شناسایی ابعاد نابرابری، فناوری های نوین در شهرهای هوشمند آینده و چگونگی تدوین یک سیستم بازی وارسازی استفاده شده است. همچنین روش دلفی به منظور شناسایی مهم ترین فناوری ها در شهرهای هوشمند آینده بکار گرفته شده است.
یافته ها: اینترنت اشیا، ابرداده و پردازش ابری به عنوان مهم ترین مباحث فناوری های نوین از نظر خبرگان، شناسایی و رویکرد پیشنهادی با هدف ترغیب شهروندان، به استفاده از سیستم های حمل و نقل فعال و همگانی و در نتیجه کاهش نابرابری ارائه گردید.
نتیجه گیری: چارچوب طراحی شده، با استفاده از فناوری های نوین برای برنامه ریزی و مدیریت شهرهای آینده و بهره گیری از مفهوم بازی وارسازی، هزینه های ایجاد زیرساخت، جمع آوری و تحلیل داده را کاهش می دهد. همچنین این امکان را به وجود می آورد تا شهروندان با رفتارهای صحیح حمل و نقلی آشنا شده و با استفاده از حمل و نقل فعال و همگانی نابرابری در شهرهای آینده را کمرنگ نمایند.
آینده پژوهی تفسیر قرآن؛ بسترها و بایسته ها(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
55 - 78
حوزههای تخصصی:
هدف: علم تفسیر، به عنوان مهم ترین علم متکفل فهم قرآن، احتیاج به روشمند شدن و به روز شدن دارد تا بهره برداری از آموزه های قرآن برای همه اقشار مردم به سهولت صورت گیرد. در این پژوهش، منظور از «آینده پژوهی در تفسیر»، توانایی ایجاد مدل های مطلوب برای کارآمدی بیشتر تفسیر در آینده، با بهره گیری از ابزارهای علمی، خلاقیّت و با تکیه بر مبانی و قواعد تفسیر و جبران آسیب های تفسیر در گذشته می باشد. روش: این پژوهش، با روش توصیفی تحلیلی، پاسخگوی این پرسش است که زمینه ها و بایسته های آینده پژوهی در تفسیر کدام است؟ یافته ها: نتایج تحقیق حاکی از آن است که توجه ویژه به قرآن، به عنوان مهم ترین منبع تفسیر، تعقل و تدبر روشمند در تفسیر، توجه به پیش نیازهای تفسیر، تفسیر بر اساس مقتضیات زمان، لزوم توجه به تفسیر موضوعی، بررسی تاریخ تفسیر و رعایت آداب و شرایط تفسیر، از مهم ترین بایسته های تفسیر در آینده است که لازم است گروهی فرهیخته و اندیشمند در حوزه تفسیرپژوهی و آینده-پژوهی، به تدوین مدل های مطلوب تفسیرپژوهی بپردازند. نتایج: با توجه به تحولاتی که در حوزه دانش ها، روش ها و انتظارات از علوم در آینده به وقوع می پیوندد، تفسیر نیز متحول خواهد شد. بنابراین، برای این که در نتیجه این تحول، تفسیر قرآن دچار آسیب های مختلف نشود، لازم است بسترها، اصول و بایسته های مختلف تفسیر، مورد توجّه مفسّران و قرآن پژوهان قرار گیرد.
رویکرد نخبگانی و آینده تمدن اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
65 - 81
حوزههای تخصصی:
هدف: هدف این پژوهش، شناسایی سناریوهای محتمل در آینده تمدن نوین اسلامی است.روش: روش مورد استفاده در این پژوهش، روش میکس متد می باشد. این روش، ترکیبی از تکنیک های تجزیه و تحلیل روندها، پیشران ها، ماتریس اثرات متقاطع، پرسشنامه و سناریونویسی می باشد. جامعه آماری؛ شامل استادان دانشگاه و متخصصین در حوزه تمدن اسلامی بوده و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران انتخاب شده است.یافته ها: یافته های حاصل از پژوهش، شناسایی سه سناریو است. در سناریو اول؛ تمدن اسلامی سیر افول و اضمحلال را تجربه خواهد کرد و در وضعیت ضعف و انفعال قرار خواهد گرفت. در سناریوی دوم؛ تمدن اسلامی در یک وضعیت ثابتی قرار خواهد گرفت و حرکت به سمت پیشرفت یا افول در آن دیده نخواهد شد. در سناریوی سوم؛ تمدن اسلامی، سیر پیشرفت و توسعه را تجربه خواهد نمود و به شکل چشمگیری متحول خواهد شد. این سناریو، به دلیل ارزش سازگاری بالا به عنوان سناریوی قوی و محتمل شناسایی شده است.نتیجه گیری: چنانچه مؤلفه های تأثیرگذار بر تمدن اسلامی در یک وضعیت همسو قرار گیرند، در آینده تمدن نوین اسلامی متأثر از این مؤلفه ها، سیر صعود و پیشرفت را طی خواهد نمود.
تبیین وضعیت زیست پذیری کلان شهر تهران در دوران پساکرونا با رویکرد آینده پژوهی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
27 - 63
حوزههای تخصصی:
هدف: در این پژوهش، ضمن تبیین وضعیت آینده پژوهی، زیست پذیری کلان شهر تهران، جهت تعیین وضعیت های محتمل آینده، عوامل کلیدی و ارتباطات بین آن ها تجزیه و تحلیل و رتبه بندی شدند.
روش: پژوهش حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و از نظر روش شناختی، توصیفی – تحلیلی است. در بخش نخست، با مرور مبانی و استخراج مهم ترین عوامل کلیدی، حکمروایی سیل با استفاده از تکنیک دلفی و نظرخواهی از 30 کارشناس، شاخص های اجماع و قطعیت، اولویت و اهمیت به ارزیابی عوامل پرداخته شد. با تعیین عوامل کلیدی و پارامترهای وردی در مجموع 51 پیشران کلیدی، جهت ورد به نرم افزار Micmac آماده شدند در بخش نهایی و ارائه سناریوها از تحلیل متقاطع به کمک نرم افزارScenario Wizard استفاده شد.
یافته ها: از 2550 ارزش محاسبه شده در ماتریس اولیه اثرات متقاطع، 826 مورد دارای تأثیرگذاری زیاد، 1058 مورد دارای تأثیرگذاری متوسط، 666 مورد دارای تأثیرگذاری کم و 51 مورد بی تاتیر ارزیابی شده اند. ارزیابی وضعیت اثرگذاری و اثرپذیری عوامل کلیدی نشان می دهد که از بین 6 عامل اصلی، محیط شهری (S) و خدمات و زیرساخت های شهری مسکن (S)، اثرگذارترین ابعاد بر روند تحولات زیستی کلان شهر تهران بوده اند.
نتیجه گیری: از 14 پیشران کلیدی و مهم متغیرهای آلودگی هوا (U1)، وجود حیوانات موذی (U3)، سر زندگی فضاهای عمومی (U6)، تبادل نظر مدیران شهر در تصمیم گیری های مربوط به مسائل و بحران ها (M4)، آگاهی لازم شهروندان برای مشارکت در تصمیم سازی ها و تصمیم گیری ها در زمان بروز بحران (M5)، به عنوان متغیرهای دو وجهی و تاثیرگذار، دارای بیشترین اهمیت بوده اند. همچنین از مجموع 259 وضعیت حاکم بر صفحه سناریو، تعداد 155 حالت و 52.45 درصد وضعیت بحرانی، تعداد 85 حالت و 28.95 درصد در حالت مطلوب و تعداد 55 حالت و 18.60 درصد وضعیت ایستا را نشان می دهد.
تدوین سناریوهای آینده صنعت ساختمان مبتنی بر فناوری های نوین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
181 - 202
حوزههای تخصصی:
هدف: آینده صنعت ساختمان، به طور فزاینده ای متأثر از تکنولوژی های نوین است. به منظور اتخاذ راهبردهای مناسب در رویارویی با تکنولوژی های نوین، شناخت آینده های محتمل صنعت ساختمان، امری ضروری است. پژوهش حاضر، با هدف تبیین عدم قطعیت های تکنولوژیک و تدوین سناریوهای آینده صنعت ساختمان انجام شده است.
روش: پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی است و با ترکیبی از روش های کمی و کیفی انجام شده است. نخست؛ برای تعیین پیشران های تکنولوژیک، از روش مطالعه کتابخانه ای، سپس جهت تبیین عدم قطعیت های تکنولوژیک، از روش تحلیل ساختاری و در آخر، برای تدوین سناریوهای آینده صنعت ساختمان، از روش شوارتز استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، از خبرگان صنعت ساختمان تشکیل شده است.
یافته ها: در این پژوهش، 9 عدم قطعیت تکنولوژیک تأثیرگذار بر آینده صنعت ساختمان شناسایی و برای هرکدام از عوامل، سه حالت نزول، رکود و پیشرفت در نظر گرفته شده است. تحلیل داده ها، توسط نرم افزار سناریو ویزارد، بیانگر وقوع هشت سناریوی قوی و محتمل می باشد. پس از دسته بندی نتایج، سبد سناریوها، مشتمل بر چهار گروه سناریوی پیشرفت، معطوف به پیشرفت، معطوف به رکود و معطوف به نزول تدوین شده است.
نتیجه گیری: در سناریوی پیشرفت، 89 درصد عدم قطعیت های تکنولوژیک، در وضعیت توسعه کاربرد قرار گرفته اند. در سناریوی معطوف به پیشرفت، 56 درصد عوامل، در وضعیت پیشرفت قرار دارند که بیانگر توسعه کاربرد عوامل کلیدی تکنولوژیک است. در سناریوی معطوف به رکود، هیچ گونه پیشرفتی در کاربرد عدم قطعیت های تکنولوژیک صورت نگرفته و در وضعیت ایستا قرار گرفته اند. در سناری معطوف به نزول، عدم قطعیت های تکنولوژیک، در وضعیت کاهش کاربرد قرار گرفته اند.
طراحی الگوی تاب آوری کسب و کارهای نوپا: مسیری به سوی آینده نگاری کسب و کارهای نوپا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
155 - 179
حوزههای تخصصی:
هدف: تاب آوری در کسب و کارهای نوپا، مسأله چالش برانگیزی است که نظر سیاست گذاران این حوزه و صاحبان کسب و کار را به خود جلب کرده است. پژوهش حاضر، تلاشی به منظور ارائه مدل طراحی الگوی تاب آوری کسب و کارهای نوپا، به عنوان مسیری به سوی آینده نگاری کسب و کارهای نوپاست.
روش: این پژوهش، از لحاظ هدف، کاربردی است و از منظر گردآوری اطلاعات، یک پژوهش کیفی است که با روش تحلیل محتوا انجام شده است. روش گردآوری اطلاعات، مصاحبه نیمه ساختاریافته است. مصاحبه با مشارکت کنندگان، تا رسیدن به نقطه اشباع نظری ادامه یافته است که این مهم، با انجام 15 مصاحبه حاصل گردید. مشارکت کنندگان، با روش گلوله برفی و هدفمند انتخاب شده و تجزیه و تحلیل داده ها، به واسطه سه مرحله کدگذاری (باز، محوری، گزینشی) با نرم افزار MAXQDA2020 بوده است.
یافته ها: بر اساس نتایج تحقیق مؤلفه های «تاب آوری شناختی، تاب آوری مالی، تاب آوری انطباقی» و همچنین عوامل سازمانی تأثیر گذار پیشایند، پیشران ها و پَس ران ها و پیامدهای تاب آوری مشخص شدند. در این پژوهش، آینده نگاری و آینده پژوهی، از عوامل پیشرانِ تاب آوری کسب و کارهای نوپا شناخته شدند.
نتیجه گیری: تاب آوری موجب می شود تا کسب و کارها، به شرایط پویای محیط خود پاسخ مؤثری داده و شایستگی هایشان را از طریق آینده نگری استراتژیک به حداکثر برسانند و درنتیجه، ارزش بیشتری را نسبت به رقبای خود در حوزه کسب و کارها کسب کنند. در این خصوص، می توان ادغام آینده نگاری در فرایند تاب آوری کسب و کارها را به عنوان یک عامل تسهیل گرو پیشران پیشنهاد نمود.
طراحی مدل مدیریت منابع انسانی سازمان های آینده چابک در نظام اداری ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آینده پژوهی ایران دوره ۷ بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۱
241 - 270
حوزههای تخصصی:
هدف: منابع انسانی، از مهم ترین عوامل تأثیرگذار بر سازمان های چابک آینده بوده است. هدف تحقیق، ارائه مدل مدیریت منابع انسانی در سازمان های آینده چابک و تعیین ضریب اهمیت ابعاد و مؤلفه ها می باشد. تبیین ابعاد مدیریت منابع انسانی و ابعاد سازمان چابک و اولویت بندی این ابعاد و مؤلفه ها در سازمان های مورد مطالعه، نوآوری و سهم ارزش افزایی این پژوهش می باشد.روش: تحقیق از منظر هدف توسعه ای، از نظر روش توصیفی و پیمایشی است. از مرور ادبیات و پیشینه تحقیق و همچنین نظر خبرگان که از طریق نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، ابعاد چابکی و ابعاد و مؤلفه های مدیریت منابع انسانی، طی سه مرحله با استفاده از روش دلفی غربال شده و با استفاده از روش بهترین – بدترین (BWM) ضریب اهمیت یا وزن آن ها برای سازمان ها بدست آمد.یافته ها: از نتایج بدست آمده، 9 بُعد چابکی و 5 بعد و 30 مؤلفه مدیریت منابع انسانی بدست آمد. از ترکیب ابعاد و مؤلفه ها، مدل مدیریت منابع انسانی در سازمان های چابک آینده بدست آمد. بر اساس مدل ارائه شده، بیشترین درجه اهمیت در بین ابعاد مدیریت منابع انسانی، بُعد جذب و در بین مؤلفه ها، انتخاب بر مبنای شایسته سالاری، شایسته گزینی و گزینش متمرکز بوده است.نتیجه گیری: با توجه به نتایج تحقیق، بایسته است که در سازمان های آینده، چابک بر رعایت و استقرار قواعد جذب و گزینش نیرو به عنوان مهم ترین مؤلفه همّت گماشته، بر رعایت شایسته سالاری و شایسته گزینی در بکارگیری و انتصاب افراد تأکید گردد.