درخت حوزه‌های تخصصی

زبان شناسی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
زبان شناسی چیست؟ زبان شناسی کاربردی زبان شناسی نظری سیر تحول زبان شناسی (تاریخچه) علوم مرتبط میان رشته ای ها نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱۰٬۱۴۱ تا ۱۰٬۱۶۰ مورد از کل ۱۰٬۶۸۷ مورد.
۱۰۱۴۱.

درک تضمنِ مدرج در کودکان 3 تا 7 ساله تک زبانه فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علم زبان سال ۱۱ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱۹ 77 - 106

کلیدواژه‌ها: تضمنِ مدرج تشبیه استعاره کودکان تک زبانه فارسی زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۷۰
درک تشبیه نیازمند دو مهارت کاربردشناختی مجزا است: درک شباهت موردنظر و استخراج تضمنِ مدرج (مانند «نینا مانند یه خرگوشه» که به طور معمول متضمن «نینا یه خرگوش نیست» است). باوجوداین، مهارت دوم در پژوهش های داخلی تاکنون مطالعه نشده است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی توانایی کودکان 3 الی 7 ساله و بزرگسالان تک زبانه فارسی زبان در درک تضمنِ مدرج بود. به این منظور، 50 کودک تک زبانه فارسی زبان 3، 4، 5، 6 و 7 ساله به روش نیمه تصادفی انتخاب و با 10 بزرگسال مقایسه شدند. درواقع، عملکرد آزمودنی های پژوهش در آزمایش قضاوت شباهت و در آزمایش دوم که به شکل یک بازی صورت گرفت، بررسی و مقایسه شد. در آزمایش اول، آزمودنی ها باید جمله «x مانند y است» را به عنوان جمله بیان کننده شباهت درک می کردند. در آزمایش دوم، آزمودنی ها با دریافت سرنخ هایی به شکل استعاره (نینا یه خرگوشه) و تشبیه (نینا مانند یه خرگوشه)، باید تصویر متناسب به آن سرنخ (یه خرگوش، یه دختر یا یه دختر خرگوش مانند) را انتخاب می کردند. یافته های پژوهش نشان داد که کودکان 3 ساله قادر به درک تضمنِ مدرجِ «x یک y نیست» بودند، درحالی که کودکان 5 الی 7 ساله، همانند بزرگسالان بیشتر پاسخ های منطقی را انتخاب می کردند. نتایج پژوهش نشان داد که کودکان از همان اوایل کودکی قادر به درک و استخراج تضمنِ مدرج هستند و با افزایش سن، انتخاب معنای تحت اللفظی تشبیه و استعاره کاهش می یابد.
۱۰۱۴۲.

روش ها و چالش های آموزش زبان انگلیسی به دانش آموزان نابینا و کم بینا در مدارس استثنایی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های زبانشناختی در زبانهای خارجی دوره ۱۴ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳ 403 - 414

کلیدواژه‌ها: آموزش زبان سرزندگی Vitality کم بینا کلام گرایی verbalism نابینا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۰۷
ازآنجاکه رویکردها و تکنیک های آموزشی نامناسب، افراد نابینا را از انتخاب رشته های نیازمند به مهارت درزبان خارجه باز می دارد، مطالعات درزمینه آموزش زبان خارجه به چنین فراگیرانی ضرورت دارد. لذا، مطالعه حاضر برآن بوده است تا درباره چالش ها و نقاط قوت معلمان زبان انگلیسی در مدارس نابینایان و کم بینایان ایران و همچنین تکنیک ها و مواد درسی بکارگرفته شده توسط آنان پژوهش نماید. بدین منظور، با درنظرگرفتن روش توصیفی– تحلیلی برای پژوهش، پس از مصاحبه با تمامی معلمان زبان انگلیسی در چنین مدارسی در تهران و مشاهده کلاس های آنان، تحلیل موضوعی روی داده های به دست آمده صورت پذیرفت. یافته ها گویای این مطلب است که با توجه به عدم برگزاری دوره های آموزشی مناسب برای معلمان از سوی وزرات آموزش و پرورش و فقدان مواد درسی مناسب سازی شده، روش قدیمی دستور زبان و ترجمه و نیز تکنیک ها و مواد درسی مشابه با آنچه برای فراگیران بینا به کار می رود، درکلاس های نابینایان نیز مورد استفاده قرار می گیرد. درحالی که طبق پژوهش های اخیر، این فراگیران رفتارهای اجتماعی و شیوه های فراگیری متفاوتی دارند. این پژوهش به سیاست گذاران و کارشناسان این حوزه پیشنهاد می دهد تا باارزیابی مجدد دوره های آموزشی قبل و حین خدمت معلمان نابینایان، دوره هایی مؤثرتر تدوین و برگزار نمایند. همچنین، به ایجاد تکنیک ها و مواددرسی ویژه برای این دسته از فراگیران و تشکیل محیط های آموزشی تلفیقی کارشناسی شده متشکل از دانش آموزان بینا و نابینا توصیه می نماید.
۱۰۱۴۳.

The Effects of Task-Based Collaborative Output Activities and Scaffolding Techniques on EFL Learners' Writing Performance: A Mixed-Methods Study(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: The Journal of English Language Pedagogy and Practice, Vol.۱۶, No.۳۲, Spring & Summer ۲۰۲۳ 245 - 276

کلیدواژه‌ها: Collaborative Output-based Activities Scaffolding Writing Performance

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۲۵
Literature review confirms that TBCOA and ST were effective in improving EFL learners’ writing skills. However, a new study is necessary to compare the rate of effectiveness of these activities and techniques on Iranian intermediate L2 learners' writing performance. Moreover, the impact of two types of TBCOA versus two types of ST on intermediate EFL learners' writing performance was compared. This research followed a quasi-experimental design. A sample of 80 intermediate-level EFL learners, selected through convenience sampling from a private language school, constituted the participants. The learners were divided into four groups. The homogeneity of the participants in terms of writing performance was checked through a quick placement test at the outset of the study. Furthermore, the effects of debating vs. dictogloss., teacher scaffolding vs. peer scaffolding, and overall TBCOA vs. overall ST were compared through ANCOVA, with the pretest scores treated as the covariate. Debating outperformed dictogloss, teacher scaffolding was more effective than peer, and the overall TBCOA group significantly performed better than the general ST group in writing performance. The learners' interview results concerning the role of TBCOA and ST in their writing production resulted in several common themes, which were categorized into 16 codes for debating, 11 codes for dictogloss, six common codes for teacher scaffolding and peer scaffolding. This study provides implications for EFL writing instruction.
۱۰۱۴۴.

بررسی ویژگی های ساختاری- معنایی ضمایر منفی در زبان روسی و خطاهای موجود در ترجمه ی آنها به زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۳ شماره ۶ (پیاپی ۸۴) 65 - 104

کلیدواژه‌ها: ضمیر ضمیرمنفی خطا زبان روسی زبان فارسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۳۲
در این پژوهش برآنیم تا به بررسی ویژگیهای ساختاری-معنایی ضمایر منفی در زبان روسی پرداخته و همچنین معادلهای فارسی مناسب برای این ضمایر و خطاهای موجود در ترجمه ی آنها به زبان فارسی را بیابیم. از آنجا که مبحث ضمایر منفی به لحاظ ویژگیهای ساخت واژی، معنائی و کاربردی در زبانهای روسی و فارسی متفاوت است، زبان آموزان ایرانی به هنگام فراگیری و کاربرد این ضمایر در کلام همواره با مشکلات متعددی مواجه می شوند. در این پژوهش این سوال مطرح می شود که علل ایجاد این مشکلات و همچنین بروز خطا در ترجمه ی ضمایر منفی به فارسی چه بوده است. هدف از این پژوهش این است که با بررسی ضمایر منفی در زبانهای روسی و فارسی، علل این مشکلات را بیابد و برای رفع آنها راه کارهایی ارائه نماید.  نویسندگان این مقاله با روش تحلیلی- مقایسه ای و با تکیه بر منابع نظری موجود و همچنین از طریق مقایسه ی 160 مورد ضمیر منفی در چهار ترجمه ی موجود از رمان ادبی قمارباز[i] به بررسی دقیق این ضمایر وهمچنین خطاهای موجود در ترجمه ی آنها به زبان فارسی پرداخته اند. از نتایج پژوهش روشن شد که زبانشناسان ایرانی دردسته بندی معنایی و دستوری ضمایر، نامی از ضمایر منفی به عنوان گروه مستقلی از ضمایر به میان نیاورده اند که این خود یکی از دلایل عدم درک آنها توسط فراگیران زبان روسی بوده و استفاده از زبان میانجی به عنوان اصلی ترین عامل در بروز خطا در ترجمه ی ضمایر منفی روسی به فارسی محسوب می شود.   1 Игрок (The Gambler)
۱۰۱۴۵.

EFL Learners’ Speaking Enhancement through WhatsApp Messages: A Case of Learners' Gender and Affection

نویسنده:
منبع: Research in English Education Volume ۹, Issue ۲ (۲۰۲۴) 46 - 59

کلیدواژه‌ها: Anxiety Gender motivation proficiency skills Satisfaction WAA

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۵ تعداد دانلود : ۱۴۴
Mobile technologies and portable devices have a crucial role in mobile-assisted language learning (MALL). This paper evaluates the difference of gender in the improvement of oral skills via WhatsApp Application (WAA) and the impression of mobile devices on students’ motivation, satisfaction, and anxiety and the learners’ opinions. A mixed method study was used on the sample size. Quasi-experimental and non-experimental survey designs were carried out in this research. The study’s participants were composed of 30 EFL learners at an upper-intermediate level in Zanjan, Iran. A face-to-face verbal interview was implemented for recording the pre-test before setting up the experimental course on WAA and by creating the interaction group on WAA, the learners communicated (written and voice messages) with the tasks that they received every week for six weeks. Then the teacher ran another interview and used a questionnaire consisting of thirty 5-point Likert item questions adopted from Horwitz et al. (1986) to estimate the participants’ contentment and attitude with mobile education classes, the effectiveness of this process on their inspiration to get involved in class interaction, and the anxiety of learners in this approach. The findings displayed that the female participants’ performance was slightly better than male participants and the use of WAA on mobile devices can enhance speaking proficiency among EFL learners by decreasing their anxiety and increasing motivation resulting in their satisfaction.
۱۰۱۴۶.

افعال کنشی و انواع آن در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و زبان شناسی دوره ۱۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۳۸ 21-40

کلیدواژه‌ها: دستور نقش و ارجاع افعال کنشی وضعیت امر ساخت منطقی نمود

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۷ تعداد دانلود : ۱۵۶
دستور نقش و ارجاع افعال زبان را منطبق با وضعیتهای امر به چهار دسته شامل ایستا، کنشی، پایا و لحظه ای تقسیم می کند.طبقه افعال کنشی خود به زیر طبقاتی مانند مصرفی،اجرایی، تولیدی و غیره در این دستور تقسیم می شوند. هدف از پژوهش حاضر، بررسی مطابقت طبقه بندی افعال کنشی ارائه شده توسط ون ولین (2005) با افعال کنشی در زبان فارسی است..جهت نیل به این هدف، چارچوب نظری ون ولین (2005) برای تحلیل داده ها مورد استفاده قرار گرفت به این معنی که 98 فعل کنشی از مکالمات روزمره، تارنما های اینترنتی و کتب زبان فارسی استخراج گردید و در دسته بندی افعال ارائه شده توسط ون ولین قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که طبقه بندی افعال کنشی در زبان فارسی کاملا مطابق با دسته بندی ون ولین نبوده، چنان که دسته جدیدی از افعال به نام افعال حسی به طبقه بندی از پیش موجود اضافه شد و در ساخت ظرفیتی طبقات حرکتی، حرکت در حال سکون، اجرایی و استفاده یا کاربرد تغییراتی ایجاد شد.
۱۰۱۴۷.

اهمیت لغات و ترکیبات گویش سیستانی در متون ادب فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (شماره ۱۶) 125 - 141

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی گویش سیستانی متون ادبی لغت ترکیب

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۶ تعداد دانلود : ۱۰۵
برخی از لغات و ترکیبات در متون ادبی به کار رفته که در فرهنگ های لغت موجود، ضبط نشده است. در پژوهش حاضر، به روش توصیفی- تحلیلی، پاره ای از این لغات و ترکیبات که هنوز در گویش سیستانی به کار می روند بازیافت و شناسایی شده است. این لغات و ترکیبات را از نظر ساختاری، به دو بخش می توان تقسیم کرد. غالب آنها بدون هیچ تفاوتی، در گویش سیستانی و متون ادبی کاربرد دارند. بخش اندکی تفاوتی جزیی، در اندازه حذف یا اضافه شدن یا تبدیل یک واژه، با یکدیگر دارند. از منظری دیگر، این لغات و ترکیبات، یا اصلا در فرهنگ ها ضبط نشده اند، یا اینکه دارای چند معنا هستند اما یکی از معانی آنها که در فرهنگ های لغت متروک مانده، درگویش سیستانی، به کار می رود. این لغات و ترکیبات، از نظر نوع کلمه، به ترتیب بسامد شامل فعل، صفت و اسم می شوند. افعال هم غالبا ترکیباتی هستند که معنایی کنایی از آنها استنباط می شود. شناسایی و بازیافت چنین لغات و ترکیباتی، افزون بر اینکه موجب غنی تر شدن دایره واژگانی و معنایی زبان فارسی می گردد، در برخی موارد، بنابر شواهدی که در متن ذکر می شود، می تواند در توضیح و تحلیل دشواری های متون ادبی هم گره گشا باشد.
۱۰۱۴۸.

The Comparative Effect of Illustration-Interaction-Induction (III) and Present-Practice-Produce (PPP) Approaches on the Frequency of Use of Discourse Markers Among Iranian EFL Learners in State High Schools

نویسنده:
منبع: Research in English Education Volume ۹, Issue ۲ (۲۰۲۴) 73 - 88

کلیدواژه‌ها: discourse markers (DMs) illustration-interaction-induction (III) log-likelihood test monoconc pro-semester present-practice-produce (PPP)

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۸
Discourse markers (DMs) play a significant role in both written and spoken language since they function as coherent devices, offering cues and guidance for the understanding of the reader or listener. The frequency of DMs in a language may have a substantial influence on an individual’s competency and overall English abilities. With an increased frequency of using these markers, individuals enhance their ability to form cohesive and logical sentences, hence improving their proficiency as speakers or writers.The goal of this study is to compare how the illustration-interaction-induction (III) and present-practice-produce (PPP) approaches affect the frequency of DMs in the expository writing of Iranian high school students. The study involved a sample of 30 intermediate Iranian EFL learners enrolled in state high schools in the city of Kelachay, Guilan, Iran. The research was conducted across three settings, namely pre-test, treatment, and post-test. Participants were asked to write an expository paragraph as part of the pre-test. During the treatment phase, after the instruction of the DMs using the PPP approach, the participants were asked to write a second expository paragraph. Following the implementation of the III approach as the second intervention phase in the study, the subsequent post-test was conducted, wherein participants were asked to compose one additional paragraph. The three sets of paragraphs were compiled into three learner corpora and analyzed to determine the frequency of DMs. The log-likelihood and effect size calculators demonstrated the superiority of the III approach in terms of the frequency of DMs used in the expository paragraphs of Iranian EFL learners in state high schools. The findings provided robust support for the efficacy of the III approach in the context of teaching DMs.
۱۰۱۴۹.

بررسی نشانگر های فراگفتمان در متقاعدسازی رایانامه درخواست دانشجویان به اساتید دانشگاه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: ژوهش های زبان شناسی: نظریه و کاربرد سال ۲ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۴) 173 - 201

کلیدواژه‌ها: نشانگر های فراگفتمان متقاعدسازی فراگفتمان تبادلی فراگفتمان تعاملی مثلث بلاغی ارسطو

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۴۰
بهره گیری از نشانگرهای فراگفتمان یکی از شیوه های متقاعدسازی در تعاملات زبانی دانشگاهی است. این نشانگرها ابزاری برای تسهیل ارتباط، افزایش خوانایی متن، ایجاد ارتباط با خوانندگان و درگیرکردن آن ها و پیشگیری از رد تفسیرهای نویسنده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نشانگر های فراگفتمان در ارتباط دانشگاهی دانشجویان با اساتید بوده است. به این منظور، ۲۰۰ رایانامه دانشجویی (تعداد کلمات پیکره: ۱۳۱۰۳) بصورت تصادفی در محدوده زمانی سال های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ از دانشجویان دانشگاه پیام نور جمع آوری شد. سپس، پیکره جمع آوری شده با استفاده از الگوی تحلیلی نشانگرهای فراگفتمان هایلند (2005) و مثلث بلاغی ارسطو (هایلند، 2005) تحلیل شد. به عبارت دیگر، پیکره پژوهش در استفاده از نشانگر های فراگفتمان تبادلی (شامل گذارها، چارچوب سازها، ارجاع های درون متنی، استنادنماها و ابهام زداها) و نشانگر های فراگفتمان تعاملی (شامل تردیدنماها، یقین نماها، نگرشنماها، ارجاع به خود و مشارکت جویی) بررسی شد. همچنین، درباره ارتباط بسامد نشانگر های فراگفتمان تبادلی و تعاملی با توجه به مثلث بلاغی ارسطو (شامل راهبردهای اخلاق و اعتبار، ترحم و منطق) بحث شد. نتایج پژوهش نشان داد که استفاده از نشانگر های فراگفتمان تعاملی بیش از نشانگر های فراگفتمان تبادلی بوده است. همچنین، نشانگر مشارکت جویی که نوعی تمسک به احساس و ترحم برای متقاعدسازی است، بیشترین بسامد را میان نشانگرهای تعاملی داشت. به علاوه، استفاده ازگذارها که نوعی تمسک به منطق در متقاعدسازی مخاطب است، بیشترین بسامد را در میان نشانگرهای تبادلی داشت. مقایسه نتایج این پژوهش با پژوهش های پیشین نشان داد که استفاده از نشانگرهای فراگفتمان، بسته به بافت و گونه استفاده شده تغییر می یابد.
۱۰۱۵۰.

وندهای زبان پشتو از منظر رویکرد صرف واژگانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبانشناخت سال ۱۵ بهار و تابستان ۱۴۰۳ شماره ۱ (پیاپی ۲۹) 167-188

کلیدواژه‌ها: وند اشتقاقی وند تصریفی صرف واژگانی زبان پشتو تکیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۸ تعداد دانلود : ۱۲۹
در این پژوهش، فرایندهای اشتقاق و تصریف در زبان پشتو در قالب رویکرد «صرف و واج شناسی واژگانی» بررسی و تحلیل شده است. در این مقاله، ۱۳۱ وند زبان پشتو، از جمله ۴۰ وند تصریفی و ۹۱ وند اشتقاقی، را با توجه به رفتارشان نسبت به پایه های که به آن متصل می شوند در چارچوب رویکرد کیپارسکی (۱۹۸۲) در دو طبقه خنثی و غیرخنثی تقسیم و بررسی شده اند. این پژوهش نشان می دهد که بیشتر وندهای زبان پشتو یا تکیه برند یا اتصال آنها به پایه موجب تغییر جایگاه تکیه می شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که رویکرد کیپارسکی (۱۹۸۲) که به عنوان یک نظریه مطرح برای مطالعه ساختمان واژه های انگلیسی تدوین شده است، قابلیتِ تحلیل وندهای خنثی و غیرخنثی در زبان پشتو را نیز دارد. بر اساس این پژوهش، بیشتر وندهای زبان پشتو غیرخنثی هستند و در لایه اول قرار می گیرند. لازم به ذکر است که تعداد وندهای خنثی در مقایسه کمتر، ولی کاربرد آنها در زبان وسیع تر است. علاوه براین، همان طور که نظریه صرفِ واژگانی فرض می کند، پسوندهای خنثی و غیرخنثی بر اساس فرضیه ترتیب سطوح سازماندهی شده اند.
۱۰۱۵۱.

بررسی، نقد و تحلیل واژگان معادل یابی شده درسنامه زیست شناسی دوره متوسطه اول و دوم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۳۶ 139 - 158

کلیدواژه‌ها: مصوبات فرهنگستان زبان واژههای معادلیابی شده آموزش یادگیری کتب درسی برنامهریزی زبان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۱۵
در پژوهش حاضر به مطالعه موردی واژه های معادل یابی شده در درسنامه زیست شناسی پرداخته شده و سنجش میزان مقبولیت واژه های تخصصی معادل یابی شده به زبان فارسی در درس زیست شناسی دوره متوسطه اول و دوم، بر اساس مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی و بر پایه معیارهای واژه سازی و واژه گزینی نقد و بررسی شده است. روش تحقیق به صورت کیفی و کمی است. در روش کیفی، پرسش نامه ای از نوع نگرش سنجی بسته به صورت جداگانه به 50 دانش آموز داده شده است و در روش کمی، داده ها با تحلیل آماری بیان شده اند تا تأثیر واژه های معادل یابی شده بر استقبال کاربران سنجیده شود. نتایج تحقیق با توجه به ساخت واژه های معادل یابی شده از نظر بهره وران تفاوت معناداری را نشان می دهد؛ یعنی دانش آموزان با همان اصطلاحات و واژگان تخصصی لاتین بهتر می توانند معنی واژگان را مفهوم سازی و درک کنند. به همین دلیل واژه ها به سه دسته (آشنا، نسبتاًآشنا و ناآشنا) تقسیم شده اند و نظر دانش آموزان در مورد کل واژه های معادل یابی شده بررسی و تحلیل گردید که نتیجه منفی بود. نظر دانش آموزان به این اشاره دارد که معادل های ارائه شده برای واژه های ناآشنا مناسب نیستند؛ اما معادل های ارائه شده برای واژه های آشنا و نسبتاًآشنا از نظر ایشان مناسب تر هستند.
۱۰۱۵۲.

مقایسه چگونگی جایگزینی واکه های کوتاهِ وام واژه های انگلیسی و عربی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۳۵ 127 - 107

کلیدواژه‌ها: جایگزینی واج تلفظ وام واژه های عربی تلفظ وام واژه های انگلیسی واکه های افراشته کوتاه محدودیت های نویسه ای نظریه بهینگی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۱۵
جایگزینی یک واجِ زبان وام دهنده با نزدیک ترین آوای موجود در زبان وام گیرنده «جایگزینی واج» نامیده می شود. زبان های انگلیسی و عربی به طور مشترک دارای واکه های افراشته کوتاه /I/ و /U/ هستند که زبان فارسی فاقد آن هاست. هدف این پژوهش توصیفی-تحلیلی که در چارچوب نظریه بهینگی(پرینس و اسمولنسکی، 1993 /2004) انجام شده، مقایسه و تبیین چگونگی جایگزینی این دو واکه در وام واژه های انگلیسی و عربی است. یافته های پژوهش پیشِ رو نشان می دهد دو واکه کوتاه /I/ و /U/ در وام واژه های انگلیسی به ترتیب به نزدیک ترین واکه ها یعنی واکه های افراشته کشیده [i] و [u] تبدیل می شوند. ولی این دو واکه کوتاه در وام واژه های عربی به ترتیب به واکه های نیم افراشته کوتاه [e] و [o] تبدیل می شوند؛ زیرا شیوه تلفظ دو واکه کوتاه /I/ و /U/ به نشانه های نویسه ای کسره و ضمه در زبان فارسی بستگی دارد؛ درحالی که کسره و ضمه در زبان عربی به ترتیب به صورت دو واکه افراشته کوتاه /I/ و /U/ تلفظ می شوند، در زبان فارسی به ترتیب به صورت دو واکه نیم افراشته کوتاه [e] و [o] تبدیل می شوند. بنابراین تحلیل تلفظ کسره و ضمه با بهره گیری از محدودیت های نویسه ای که به اطلاعات نویسه ای دسترسی دارند انجام شد. این محدودیت ها ایجاب می کنند که کسره و ضمه در زبان فارسی همیشه به ترتیب باید به صورت [e] و [o] تلفظ بشوند.
۱۰۱۵۳.

بررسی زباهنگ دل نگرانی برای دیگری در ایرانیان: از هیچ دلی تا فرادلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان پژوهی سال ۱۶ تابستان ۱۴۰۳ شماره ۵۱ 41 - 75

کلیدواژه‌ها: زباهنگ دل نگرانی هیچ دلی برون دلی درون دلی فرادلی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۰
برقراری تعامل اجتماعی، بخش جدایی ناپذیر زندگی است و انسان ها، برای درک احساسات و عواطف یک دیگر به شیوه ای متفاوت ابراز نگرانی می کنند. درحالی که برخی نسبت به دغدغه مندی های شخص مقابل خود بی تفاوت هستند، برخی دیگر تنها همزبانی می کنند و در سطحی بالاتر برخی تمایل دارند خود را جای دیگری گذاشته و برای او گام هایی بردارند. در پژوهش کیفی حاضر، نگارندگان به بررسی 448 پاره گفتار به دست آمده از 30 فیلم و سریال با ژانر اجتماعی و 211 پاره گفتار جمع آوری شده از مکالمات افراد (با بازه سنی 18 تا 69 سال) در مکان های عمومی، خصوصی (رسمی/غیررسمی) و فضای مجازی مربوط به زباهنگ «دل نگرانی نسبت به دیگری» پرداخته و آنان را در چهار سطح هیچ دلی، برون دلی، درون دلی و فرادلی براساس الگوی مفهومی تحلیلی زباهنگ مورد مداقه قرار دادند. نتایج نشان داد افراد با اهداف متفاوتی مانند دلسوزی، نصیحت، سلب مسئولیت و تبرئه خود، تغییر در تصمیم، شماتت، فداکاری، گلایه و موارد مشابه از این زباهنگ استفاده می کنند. افزون براین، این زباهنگ تأییدی بر فرهنگ های تعارف، جمع گرایی، هلویی، اغراق افزوده و غیرمستقیم گویی ایرانیان است که افراد نسبت به آن در مرحله درون آگاهی قرار دارند. همچنین، یافته ها نشان می دهند امروزه میزان دل نگرانی افراد بیشتر به سمت هیچ دلی و برون دلی پیش رفته که این امر نمایانگر متمایل شدن آنان از جمع گرایی به سمت فردگرایی است. بنابراین، واکاوی این زباهنگ به شناسایی بیشتر سطوح درون دلی و فرادلی در قالب عبارت های زبانی کمک بسیاری می کند و راه را برای به فرهنگی و شناسایی ژن های معیوب در جامعه هموار می سازد.
۱۰۱۵۴.

نقش خودکارآمدی نگارش و استراتژی نگارش در عملکرد نگارشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای زبانی دوره ۱۵ بهمن و اسفند ۱۴۰۳ شماره ۶ (پیاپی ۸۴) 405 - 436

کلیدواژه‌ها: خودکارآمدی نگارش استراتژی های نگارش عملکرد نگارشی نگارش استدلالی نگارش روایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۱
هدف این پژوهش بررسی رابطه بین خودکارآمدی نگارش و استراتژی در عملکرد نگارشی است. بدین منظور، 110 شرکت کننده دو پرسش نامه، شامل پرسش نامه خودکارآمدی نگارش و پرسش نامه استراتژی نگارش را تکمیل کردند و دو نگارش استدلالی  و روایی  منتخب از بخش نگارش آزمون تافل را نوشتند. برای تحلیل داده ها، از ضریب هم بستگی و تحلیل رگرسیون خطی چندگانه استفاده شد. یافته ها نشان داد که هیچ رابطه معناداری بین خودکارآمدی نگارش و استفاده از استراتژی نگارش وجود نداشت. رابطه معناداری بین خودکارآمدی نگارش و موفقیت در نگارش پیدا شد. همچنین، رابطه منفی بین استراتژی نگارش و عملکرد نگارشی دیده شد. نتایج رگرسیون نشان داد که تنها خودکارآمدی نگارش عملکرد نگارشی را پیش بینی کرد. نتایج این پژوهش می تواند به معلمان زبان کمک کند تا عملکرد نگارش زبان آموزانشان را بهبود بخشند.
۱۰۱۵۵.

بررسی جایگاه و مقوله نحوی وجه نمای «چِمان» در کُردی کلهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زبان و گویش های غرب ایران سال ۱۲ پاییز ۱۴۰۳ شماره ۴۶ 43 - 58

کلیدواژه‌ها: وجهیت قید وجهی وجهِ معرفتی کردی کلهری رویکردِ شاخص بنیادِ چینکوئه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۷
وجهیت در زبان های مختلف به کمک مقوله های دستوری متفاوت ازجمله صفات وجهی، قیود وجهی، افعال کمکی وجهی و افعال واژگانی وجهی بیان می شود. در این پژوهش توصیفی- تحلیلی، از رویکرد شاخص بنیاد چینکوئه (2004) استفاده شده است تا ماهیت عنصر «چِمان» و به طور خاص مقوله و جایگاه نحوی آن در کردی کلهری مشخص گردد. از شمّ زبانی یکی از نویسندگان که گویشور کردی کلهری است در ارائه و تحلیل داده ها استفاده شده است. با استناد به شواهدی مانند «اختیاری بودن حضور این عنصر در جمله»، «نپذیرفتن پیشوند نفی»، «به کار نرفتن آن با وجه التزامی» و «قرارگرفتن بعد از قیدهای ارزیابی» نشان داده شد که عنصر مذکور به مقوله دستوریِ قید تعلق دارد و با قائل شدن به وجود فرافکن وجه معرفتی بر فراز گروه زمان در این زبان، به این نتیجه رسیدیم که جایگاه نحوی این عنصر به مثابه قید وجهی، شاخص فرافکن وجه معرفتی است. همچنین مشاهده شد که رویکرد شاخص بنیاد چینکوئه کفایت لازم را برای توصیف و تبیین ماهیت و رفتار «چمان» در این گونه زبانی دارد.
۱۰۱۵۶.

تحول فاءِ اعجمی یا صامت دولبی سایشی واک دار β از زبان طبری کهن تا زبان مازندرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه فرهنگستان دوره ۲۰ بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۸۰) ویژه زبان ها و گویش های ایرانی 73 - 100

کلیدواژه‌ها: زبان شناسی تاریخی زبان های ایرانی زبان طبری زبان مازندرانی متون کهن طبری فاء اعجمی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۳۲
از میان زبان های ایرانی دوره میانه که دارای واج گونه سایشی دولبی واک دار β هستند، می توان به سغدی، پهلوی اشکانی، فارسی میانه ترفانی و بلخی اشاره کرد. واج مذکور که نزد قدما به فاءِ اعجمی نیز معروف است، در متون اولیه اسلامی به صورت «ڤ»، «ف» و صورت تصحیف شده آن، «ق» مضبوط است. اما نکته قابلِ توجه این است که زبان فارسی میانه نشانه ای برای این صامت در خط پهلوی ندارد. به همین دلیل، می توانیم ادعا کنیم که این واج حاصل تحول خودِ زبان طبری در دوره نو و با کمی تسامح، نیای همین زبان در دوره میانه بوده است. علی رغم آنچه از متون فارسی قرون اولیه اسلامی درمورد این صامت به دست آمده و درباره آن مطالب متعددی نگاشته شده، از وجود چنین صامتی در زبان طبری، هیچ صحبتی به میان نیامده است. کلماتی مانند «*سَفزه» و «اَفروج» که در متون کهن طبری ثبت شده اند، به روشنی نشان دهنده این صامت در این زبان هستند. همچنین می دانیم که واج گونه β، زمان زیادی در زبان های ایرانی نو باقی نمانده و در گونه های مختلف زبان فارسی، به واج های p، b، v و f بدل شده است. اما در زبان طبری کهن و برخی واژه ها در گویش های مازندران، تحول آوایی دیگری رخ داده که حاصل آن به تولید مصوت ō̆ یا ū̆ انجامیده است، مانند «اوروج o/urūj»، «شو šō»، «اوou/o »، «اوکَتَن o/ukatan»، «فَرسیو farsiyo» و «لو lu». در این مقاله، قصد داریم با رویکرد زبان شناسی تاریخی، وجود فاءِ اعجمی در زبان طبری و بقایای آن در زبان مازندرانی را اثبات کنیم و به تبیین قواعدی بپردازیم که توجیه کننده این تحول آوایی رخ داده در زبان طبری باشد. همچنین موارد استثنا زبان طبری را مرور می کنیم و درنهایت، به قاعده ای که جایگزین تحول یادشده گشته است، اشاره خواهیم کرد. سرانجام از میان همین یافته ها، به شناسایی دوره های تحول زبان طبری دست خواهیم یافت.
۱۰۱۵۷.

بررسی گسترش معنا و بافت کاربردی واژه ها و اصطلاح ها به/ از حوزه خودرو در گونه گفتاری زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان فارسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (شماره ۱۶) 23 - 49

کلیدواژه‌ها: واژه های حوزه خودرو اصطلاح های حوزه خودرو گسترش معنایی گسترش بافت کاربردی نظریه ربط

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۸۹
واژه ها و اصطلاح های بسیاری درباره حوزه خودرو دستخوش انواع گسترش معنا یا گسترش بافت کاربردی شده اند. پیکره زبانی این پژوهش مجموعه واژه ها و اصطلاح هایی است که با تغییر معنا یا گسترش بافت کاربردی به حوزه خودرو راه یافته یا از حوزه خودرو به گنجینه واژگان زبان فارسی افزوده شده است. هدف اصلی این پژوهش توصیفی- تحلیلی ارائه و تعریف این واژه هاست. سپس به چگونگی رخداد این تغییرها و گسترش ها با بهره گیری از نظریه «ربط» اسپربر و ویلسون پرداخته شده است. طبق نتایج گویشوران زبان فارسی با توجه به دانش ها، تجربه ها و اطلاعات زمینه ای مشترکشان هم معنای اولیه این دست واژه ها و اصطلاح ها را می دانند، هم به معانی و کاربرد گسترش یافته آنها دسترسی دارند. مطابق نظریه «ربط» هنگامی که شنونده واژه یا اصطلاحی درباره حوزه خودرو دریافت می کند، با در نظر گرفتن بافت موقعیت، آن را با اطلاعات زمینه ای خود می سنجد و تطبیق می دهد و سرانجام درک می کند منظور گوینده معنی اولیه آن واژه و اصطلاح، یا معنی گسترش یافته آن است. دلیل این بده بستان واژه ها و اصطلاح ها جدایی ناپذیری حوزه ترابری از زندگی انسان و بهره بردن از ویژگی های خودرو در توصیف برخی از ویژگی های بدن و رفتار انسان است.  
۱۰۱۵۸.

نگاهی نو به اسم مرکب فعلی در زبان فارسی: رویکردی برون اسکلتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های ایرانی سال ۸ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۳) 115 - 148

کلیدواژه‌ها: مدل برون اسکلتی اسم مرکب فعلی اسم مرکب فعلی با ساختار موضوعی اسم مرکب فعلی نتیجه ای بافت نحوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۱ تعداد دانلود : ۱۶۸
در زبان فارسی کمتر پژوهشی به تحلیل اسم های مرکب فعلی با رویکردی نحوی پرداخته است. هدف پژوهش حاضر ارائه تحلیلی برون اسکلتی از ساختار اسم های مرکب فعلی براساس مدل  برون اسکلتی بورر[1](2013) است. در این رویکرد، واژه ها فاقد هرگونه طبقه واژگانی هستند و طبقه آن ها تنها در بافت نحوی مشخص می شود. بورر اسم های مرکب فعلی را فاقد هرگونه ساختار موضوعی می داند. همچنین، از نظر او، اسم های مرکب فعلی از نوع نتیجه ای و هسته پایانی هستند. این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی انجام و داده های آن از منابع مکتوب فارسی معیار گردآوری شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد زبان فارسی، علاوه بر اسم های مرکب فعلی نتیجه ای هسته پایانی که با نظرات بورر همسو است، دارای اسم های مرکب فعلی نتیجه ای هسته آغازی و اسم های مرکب فعلی با ساختار موضوعی نیز است بر این پایه، مطالعه پیش رو بر اساس داده های زبان فارسی تقسیم بندی های جدیدی را بر مبنای قوانین مدل برون اسکلتی ارائه می کند. در این تقسیم بندی، اسم های مرکب فعلی نتیجه ای زبان فارسی دارای دو ساختارمتفاوت [N-V]v CN[v]]N و [Ndev-N] هستند. همچنین، اسم های مرکب فعلی با ساختار موضوعی، در زبان فارسی به 2 گروه معلوم و مجهول تقسیم می شوند.[1] Borer
۱۰۱۵۹.

نمود تقریب و ساخت افعال متوالی زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان شناسی و گویش های خراسان سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۳ شماره ۳۷ 66 - 51

کلیدواژه‌ها: ساخت فعل متوالی نامتقارن نمود تقریبی دستور نقش و ارجاع رابطهی الحاق-پیوند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴ تعداد دانلود : ۹۰
ساخت نمودی یکی از روابط معنایی میان بندی است که مراحل پیش از آغاز تا پایان یک رویداد را نشان می دهد. نمود تقریب یکی از انواع ساخت نمودی است که بیانگر مرحله پیش از آغاز است و احتمال وقوع رویدادی را در زمان گذشته، حال و آینده نشان می دهد. در زبان فارسی از ترکیب فعل معین «داشتن»، پیشوند «-می» و فعل اصلی ساخت مستمر ماضی و مضارع ساخته می شود که بیانگر نمود ناقص دستوری است و باتوجه به بافت در صورتی که فعل اصلی از افعال لحظه ای یا ایستا باشد بیانگر نمود واژگانی تقریب است. در پژوهش حاضر نمود تقریب ساخت افعال متوالی زبان فارسی در چارچوب دستور نقش و ارجاع مورد بررسی قرار گرفته است که هدف آن تعیین نوع عمل فعل اصلی و رابطه الحاق پیوند نمود تقریب افعال متوالی زبان فارسی است. در راستای دستیابی به این هدف داده ها از فرهنگ فارسی عامیانه نجفی، پایگاه دادگان زبان فارسی، سایت ها و سایر آثار پژوهشی گردآوری شدند و پس از تعیین متوالی بودن آنها بر مبنای معیارهای آیخنوالد، در چارچوب دستور نقش و ارجاع نوع عمل و رابطه الحاق-پیوند آنها توصیف و تبیین شدند. نتایج حاصل از پژوهش نشان داد که ساخت متوالی نمود تقریبی دارای رابطه الحاق-پیوند ناهمپایگی هسته ای است.
۱۰۱۶۰.

Ideological Reconfigurations and National Identity in Post-2003 Iraqi Presidential Rhetoric: A Critical Discourse Analysis(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: international Journal of Foreign Language Teaching & Research, Volume ۱۲, Issue ۴۸, Spring ۲۰۲۴ 149-159

کلیدواژه‌ها: Critical discourse analysis Iraqi Presidential Speeches National identity and Ideological Shifts

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۲ تعداد دانلود : ۱۲۶
The focus of this paper is to determine the extent to which changes in the ideological frameworks took place after 2003 when the removal of Saddam Hussein's Ba'athist dictatorship set up a democratic system for Iraq. Using the frameworks of Critical Discourse Analysis, more specifically Fairclough's three-dimensional model and van Dijk's socio-cognitive approach, this study conducts a critical investigation into the reframing of national identity, ideological structures, and religious themes in presidential discourse. This article provides an overview of the major ways in which the Iraqi presidents have used language in an attempt to redefine national unity, balance references to Islam, and build legitimacy in light of continuing political transitions. The most important findings provide substantial shifts away from the authoritarian themes and toward inclusiveness, with each administration changing its speech to adjust to the increasingly complex sociopolitical situation. The purpose of this analysis is to identify the role that discourse plays for state-building as a process and to develop a model of political communication after a conflict. The most important findings provide substantial shifts away from the authoritarian themes and toward inclusiveness, with each administration changing its speech to adjust to the increasingly complex sociopolitical situation. The purpose of this analysis is to identify the role that discourse plays for state-building as a process and to develop a model of political communication after a conflict.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان