مطالب مرتبط با کلیدواژه

تکیه


۱.

مقایسه مشخصه های زبرزنجیری در زبان های فارسی و ژاپنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آهنگ مشخصه های زبر زنجیری تکیه نواخت مورا وزن طبیعی گفتار

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری واج شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری رده شناسی زبان
تعداد بازدید : ۱۵۰۹ تعداد دانلود : ۸۹۴
در زبان شناسی مقابله ای اعتقاد بر این است که ساخت ها و الگوهای زبان مادری فراگیران، در روند یادگیری زبان خارجی اثر گذارند و منشا بسیاری از خطاهای زبانی به شمار می روند. از این رو آگاهی های حاصل از مقابله ساخت های دو زبان، به دست اندرکاران آموزش زبان خارجی و افرادی که متون و مطالب درسی را تهیه می کنند کمک می کند تا هم بطور مستقیم و هم غیرمستقیم تفاوت های دو زبان را به فراگیران یادآور شوند و نسبت به خطاهای زبانی که به طور ناخودآگاه مرتکب می شوند آگاه کنند. همچنین با استفاده از داده های حاصل از مقابله زبان ها معلمان زبانهای خارجی می توانند در تمرین هایی که برای فراگیران در نظر می گیرند بر مشخصه های متفاوت زبان خارجی تاکید بگذارند تا فراگیران بر به کارگیری این مشخصه ها تسلط کافی پیدا کنند. در همین زمینه مقاله حاضر به مقایسه مشخصه های زبر زنجیری دو زبان فارسی و ژاپنی اختصاص دارد. در این پژوهش، نویسنده می کوشد بر اساس مراحل کار در زبان شناسی مقابله ای ابتدا مشخصه های زبرزنجیری را در زبانهای فارسی و ژاپنی توصیف کرده و سپس ضمن مقایسه آنها پیش بینی هایی را درباره مشکلات دانشجویان فارسی زبان در یادگیری تلفظ و گفتار زبان ژاپنی انجام دهد.
۲.

منادا نقش دستوری ناشناخته(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تکیه منادا آهنگ ندایی زبرزنجیریها

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان زبانشناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
تعداد بازدید : ۲۹۹۹
نقش نهادی اسم را دستوریان سنت گرا نشناخته اند. زبانشناسان نیز به غلط آن را مربوط به انتقال تکیه اسم به هجای اول می دانند. در این گفتار ثابت شده است که منادا شدن اسم در فارسی مربوط به آهنگ ندایی است.
۳.

بررسی آواشناسی گویش کوردهی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آهنگ قلب گویش واج تبدیل تکیه کورده دگرگونی های آوایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۳۸ تعداد دانلود : ۱۴۴۰
یکی از راه های حفظ زبان ها و گویش ها کوشش برای ثبت علمی دقیق آن هاست. در این مقاله سیستم آوایی گویش کوردهی به گونه ای مختصر مورد بررسی قرار می گیرد. پس از معرفی واج ها و واج گونه های گویش کوردهی، ساختار هجایی سپس فرایند های آوایی و آنگاه مشخصات زبر زنجیری گویش مورد بررسی قرار گرفته است.
۴.

تکیه در واژه های روسی و فارسی و تداخل آن ها از منظر زبان آموزان فارسی زبان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی واژه تلفظ زبان روسی تکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۴ تعداد دانلود : ۹۵۹
تکیه از جمله ویژگی های دستوری زبان می باشد که در هر دو زبان روسی و فارسی در سطح واژه مطرح می شود. از آنجا که رعایت تکیه در زبان روسی برای زبان آموزان فارسی زبان در هنگام ادای واژگان گاه با مشکلاتی همراه می باشد، در این تحقیق سعی شده تا ضمن بررسی این موضوع در دو زبان، به پژوهشی در مسائل مهم آن از جمله بررسی علل تداخل تلفظ واژه های روسی در بین فارسی زبانان پرداخته شود. افرادی که در حال فراگیری زبان خارجی میباشند، ناخودآگاه سعی در تعمیم ساختارهای زبان مادری خود که تسلط نسبی بدان دارند به درون ساختارهای زبان خارجی دارند، که باعث تداخل ها و خطاهایی در آموزش میگردد. به دلیل گستردگی موضوع از جنبه های مختلف نظری در بین زبان شناسان ایرانی و روسی، بر اساس محوریت تداخل تکیه برای فارسی زبانان، ابتدا مباحث نظری مطرح شده و سپس به بررسی کاربردی و تداخل های احتمالی، از جمله واژه های مشترک بین دو زبان روسی و فارسی و تداخل آن ها با یکدیگر، واژه های به ظاهر یکسان در ساختارهای مفرد و جمع زبان روسی، واژه های دو واریانتی زبان روسی، متحرک بودن تکیه در زبان روسی، تکیه اسامی روسی در حالات مختلف مفرد و جمع و تکیه در واژه های به ظاهر یکسان اجزای مختلف کلام روسی پرداخته شده است.
۵.

روند تحولات نفار در معماری بومی مازندران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: مازندران بومی تکیه امام حسین سقانفار نفار حضرت ابوالفضل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۶ تعداد دانلود : ۱۰۲۱
در منطقه شمال ایران با توجه به فرهنگ و شرایط خاص آب و هوایی این ناحیه که تا حدی با سایر نواحی ایران تفاوت دارد، در طول زمان، معماری خاصی شکل گرفته که برخاسته از فرهنگ برونگرا با ریشه های ایرانی و اسلامی بوده است. سقانفار، نوعی نفار است که به نام حضرت ابوالفضل، ساقی لب تشنگان کربلا بنا شده است. مبحث اصلی این مقاله با توجه به پژوهش های میدانی مطالعه و شناخت نفارها و سیر تکاملی آن به سقانفار، و شناخت معماری بومی مازندران و انعکاس اعتقادات و باورهای آئینی و مذهبی مردمان بومی مازندران در معماری سقانفارها و تکایا به دنبال آن در آداب و رسوم ماه محرم است. این گونه معماری توسط روستاییان ابداع و کامل شد و توسط آنها نیز مراقبت و حفاظت شده و می شود. معماری سقانفارها، جزیی از معماری بومی و روستایی این منطقه محسوب می شود و تنها گونه معماری است که برای یک شخص ""حضرت ابوالفضل"" ساخته شده و در جهت حفاظت و پاسداری از فرهنگ ارزشمند"" عاشورا"" رواج یافته است. فرضیه مقاله این است که سقانفارها، حلقه ای از تاریخ معماری ایران است که به دلیل عدم مطالعات و پژوهش های مناسب و کامل مغفول مانده اند. این مقاله سعی دارد با شناخت این نوع بناها و کشف ریشه های معماری آنها، بتواند کمکی باشد در راستای شناخت اصالت های بومی و استفاده از آنها در بازپیرایی معماری معاصر از آفت هایی که از جوانب مختلف بدان وارد می شود.
۶.

ساخت وزنی و تکیه واژه در فارسی؛ پژوهشی بر اساس نظریه تکیه وزنی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: پایه تکیه ساخت وزنی نظریه تکیه وزنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۶ تعداد دانلود : ۷۹۳
در این مقاله در چارچوب دو نظریه وزنی بروس هیز (1981 و 1995) چگونگی ساخته شدن پایه ها از هجاها، و چگونگی ساخته شدن کلمات از پایه ها را در زبان فارسی رسمی و شمرده توصیف کرده ایم، و نیز وضع تکیه واژه را در این زبان مورد بحث قرار داده ایم. پایه ها و تکیه واژگانی فارسی را از حیث پارامترهای چهارگانه و دو ارزشی هیز (1981) به شرح زیر توصیف کرده ایم: پایه های راست گرا و حساس به کمیت که از راست به چپ ساخته می شوند، و واژگانی با تکیه اصلی مقید. اما درچهارچوب نظریه جدید تر هیز (1995)، واژگان این زبان دارای پایه های آیمبی و قاعده تمام کننده پایانی است.
۷.

بررسی صفت های کوتاه در مقایسه با صفت های بلند(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: تکیه سبک علمی زبان محاوره صفت های کوتاه صفت های بلند ترکیبات ثابت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴۴ تعداد دانلود : ۹۱۲
در زبان روسی، صفت های کوتاه در کنار صفت های بلند، به عنوان گونه­ای از صفت های بلند به کار می روند. گاه کاربرد یکی از این صفت ها به استفاده از دیگری ترجیح داده می­شود و علت این ترجیح، با مسائلی متفاوت همچون سبک، معنا، نقش در جمله، تغییر پذیری و یا تغییر ناپذیری آن­ها ارتباطی تنگاتنگ دارد؛ از این روی، بسته به اینکه کدام گونه از صفت ها در کدام ساختار جمله مناسب­تر است، باید یکی از آن­ها را برگزید؛ همچنین نباید این صفت ها را با مقوله­های شبیه آن از لحاظ تلفظ و نوشتار (صفت های فعلی، قید ها، مقوله قید حالت و модальные слова یعنی کلمه هایی که به کمک آن­ها، گوینده ارتباط جمله خود را با واقعیت نشان می­دهد) اشتباه گرفت. در زبان روسی، برخی اقسام کلام همچون صفت های کوتاه، صفت های فعلی و قید های فعلی، بیشتر در زبان رسمی و ادبی استفاده می شوند؛ اما این بدان معنا نیست که در زبان محاوره کاربرد ندارند. به طور کلی، صفت های بلند به لحاظ صرف شدن، هماهنگی با اسم و کاربرد بیشتر در زبان روسی، برای دانشجویان خارجی ملموس ترند؛ بدین سبب، در پژوهش حاضر، بیشتر بر صفت های کوتاه و در صورت نیاز، مقایسه آن ها با صفت های بلند تأکید کرده ایم تا به کمک شیوه آموزشی گذر از مطالب آسان به سوی مطالب مشکل­تر، این گونه صفت ها را نیز بیشتر بررسی و مطالعه کنیم.
۸.

بررسی درنگ شعری در وزن شعر فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: عروض وزن شعر تکیه درنگ شعری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۴ تعداد دانلود : ۸۱۷
درنگ شعری (Caesura)، وقفه یا مکث در سطری از شعر است که میتوان آن را در اشعار زبانهای مختلف یافت؛ در شعر فارسی، تا کنون چندان به مبحث درنگ توجه نشده و رابطهی آن با وزن شعر، تبیین نگردیده است. در شعر عروضی فارسی، مهمترین محل ظهور درنگ های شعری، در حدفاصل دو مصراع بیت و در میانهی مصراعهایی است که وزن دوری دارند. این مقاله، به بررسی سایر درنگهای درونمصراعی پرداخته است. درنگها را میتوان بر اساس رابطهی میان آنها و وزن شعر عروضی فارسی، به دو نوع تقسیم کرد: درنگهای اجباری و درنگهای اختیاری. درنگ اجباری، مختص اوزانی است که فقط از هجای بلند تشکیل شده اند. در این اوزان، درنگ در ایجاد وزن شعر، نقشی اساسی دارد و تغییر جایگاه آن، وزن شعر را مختل میکند. دیگر، درنگ اختیاری است که در اوزانی به وقوع میپیوندد که در آنها، هر دو نوع هجای کوتاه و بلند وجود دارد. در این اوزان، درنگها، نقش مکمل و یاریگر وزن را بر عهده دارند و رعایت آنها، بر موسیقی شعر می افزاید.
۹.

بررسی بن مایه های تاریخی نمایش مذهبی در ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

کلیدواژه‌ها: تعزیه تشیع تکیه حسینیه سوگواری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره کلیات رابطه تاریخ با علوم دیگر
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تاریخ اسلام و سیره تاریخ و سیره شناسی تاریخ تشیع
تعداد بازدید : ۱۳۶۵ تعداد دانلود : ۶۸۱
نمایش مذهبی یکی از مؤلفه های فرهنگی دیرینه تاریخ ایران است. در فرهنگ تشیع، نمایش مذهبی یا به عبارت مصطلح آن، تعزیه به عنوان یکی از مراسم عزاداری برای شهادت سیدالشهدا ابی عبدالله الحسین(ع) شناخته می شود. پس از شهادت مظلومانه امام حسین(ع)، مسلمانان به خصوص شیعیان با برپا کردن مراسم سوگواری برای زنده نگه داشتن فلسفه قیام امام حسین(ع) کوشیده اند. در این پژوهش به روش توصیفی تحلیلی و بر پایه منابع کتابخانه ای، قدمت نمایش مذهبی در ایران، تاریخ پیدایش تعزیه در ایران و چگونگی کاربری تکیه ها و حسینیه ها در ایّام سوگواری بررسی می شود.
۱۰.

پیرامون کسره اضافه و تکیه در تلفظ نام و نام خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تکیه واژه بست پی بست کسره اضافه نام کوچک نام خانوادگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵۶ تعداد دانلود : ۶۲۷
یکی از کاربردهای کسره اضافه که طبق جستجو های نگارنده تاکنون به آن پرداخته نشده است، چسبیدن آن به نام کوچک هنگام تلفظ نام و نام خانوادگی است. به رغم این که کسره اضافه به هر اسمی در ساخت های اضافی یا وصفی می چسبد، به هر نام کوچکی افزوده نمی شود. براساس مطالعات قبلی، تکیة اسم بر هجای آخر واقع می شود. بنابراین، این گونه برداشت می شود که چون نام و نام خانوادگی از مقوله اسم اند، تکیه آنها نیز لزوماً بر هجای آخر قرار می گیرد. ولی در این پژوهش به این نتیجه رسیده ایم که تکیه نام و نام خانوادگی در مواردی بر هجای آخر قرار نمی گیرد. الگوی تکیه نام و نام خانوادگی و موارد افزودن و حذف کسره اضافه به نام کوچک به هم مرتبط اند و تابع محدودیت های زبان شناختی و فرازبان شناختی گوناگونی هستند. این موارد یک به یک در این مقاله مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند.
۱۱.

ساختار تکیه و آهنگ زبان شمس تبریزی در مقالات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آهنگ شمس تبریزی مقالات تکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۸ تعداد دانلود : ۶۳۱
تکیه واژه برجستگی ای است که به یکی از هجاهای واژه داده می شود. تکیه، در زبان فارسی، با برخورداری از ابزار لازم (شدت، زیر و بمی) و جای گاه دستوری خاص، در جهت تبیین و تفهیم مطالب نقش دارد و در کنار آهنگ حاصل از برجستگی نمود خاص می یابد. آهنگ از تکیه جدا نیست. هر جا که تکیه هست ارتفاع صوت بیش تر می شود و در هیچ موردی یکی را جدای از آن دیگری نمی توان یافت. مقالات شمس تبریزی به عنوان مجموعه ای ارزنده از گفتارها و خطابه های شمس تبریزی دربردارنده مطالب گرانبهایی است که درک و تفهیم آن تا حدی با دشواری همراه است. نگارندگان به بررسی تکیه و آهنگ به عنوان ویژگی دستوری خاص گفتار و خطابه، که در سخنان شمس نمود بارزی دارد، پرداخته و نشان داده اند که توجه به این عامل سهولت درک و تفهیم مطالب این مجموعه باارزش را در پی دارد و نیز این امر نشان از آن دارد که شمس در مقالات، که مجموعه ای از سخنان خطابی و تعلیمی است، از تکیه و آهنگ به عنوان عوامل آوایی سخن، به منظور تأثیر بر مخاطب، به نحو احسن بهره برده است.
۱۲.

بررسی تکایا در طهران قدیم در دوره قاجاریه

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تعزیه عزاداری قاجار گلستان اصناف تکیه صاحبقرانیه

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی تاریخ ایران اسلامی حکومت های ایرانی- اسلامی قاجار فرهنگی
  2. حوزه‌های تخصصی تاریخ گروه های ویژه باستان شناسی
تعداد بازدید : ۱۴۲۱ تعداد دانلود : ۱۵۳۱
با توجه به اینکه دوره قاجار، مراسم مذهبی باشکوه برگزار می شده، برای بزرگداشت عزاداری امام حسین(ع)، تکیه ها رونق فراوانی یافتند، چنانکه هم اصناف و مردم عادی و هم شاهان قاجار سعی در برپایی تکایا داشتند.تعزیه و تعزیه خوانی، از جمله مراسمی بود که در تکیه برگزار می شد، ساختن تکیه چنان در دوره قاجار گسترش پیدا کرد که حتی صاحب منصبان و وزرا سعی می کردند در ساختن تکیه، نسبت به یکدیگر پیشی بگیرند. در یک تقسیم بندی کلی تکایا در دوره قاجار به تکیه ها ی اصناف و تکایای دولتی تقسیم می شد. در این تکیه ها محل خاصی برای شاه، همسران شاه، مردم عادی و همچنین پذیرایی از سفرای خارجی هم وجود داشت، البته گاهی ورود سفرای خارجی با محدودیت همراه بود. برای انجام این پژوهش که از نوع پژوهش های تاریخی و به روش کتابخانه ای است، داده های تاریخی با استناد به منابع اصلی مانند خاطرات و روزنامه ها، گردآوری شده و چون در اغلب منابع توضیحاتی درباره تکیه دولت (گلستان) داده شده و کمتر به بحث در رابطه با تکیه های اصناف شده، در این پژوهش سعی شده به این مورد توجه شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که دوره قاجار تکیه ها اهمیت زیادی پیدا می کنند و مراسم مذهبی در مقایسه با دوره قبل از قاجار باشکوه تر برگزار می شده، چنانکه تمام افراد جامعه، سعی در برگزاری و شرکت در این مراسم داشتند.
۱۳.

نقدی بر موادی برای مطالعه گویش بختیاری

کلیدواژه‌ها: بختیاری تحولات زبان تکیه واج نویسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۵۳ تعداد دانلود : ۳۸۵
موادی برای بررسی گویش بختیاری ترجمه جلد سوم از پژوهش ژوکوفسکی است با عنوان موادی برای بررسی گویش های ایرانی. ژوکوفسکی از سال 1883 تا 1886 م. در ایران اقامت داشته و نمونه هایی از گویش های ایرانی از جمله بختیاری را در این مجموعه گرد آورده است. در این کتاب، 42 شعر به گویش بختیاری واج نویسی و ترجمه شده است. این جلد از کار ژوکوفسکی، اساس کار مریم شفقی و سیدمهدی دادرس قرار گرفته و آنان خود را در بخشی از کتاب مؤلف نامیده اند. یکی از این دو محقق، خود گویشور بختیاری است و بر اساس اطلاعات خود از گویش بختیاری امروز، واج نویسی و تکیه گذاری اشعار بختیاری را تصحیح کرده و اشعار را بدون توجه به ترجمه ژوکوفسکی به فارسی برگردانده است. در این مقاله، شیوه کار شفقی و دادرس در واج نویسی، تکیه گذاری و ترجمه این اشعار بررسی و نقد شده است. مطالعه گویش بختیاری در 131 سال پیش و مقایسه آن با بختیاری امروز، بررسی درزمانی محسوب می شود و نمی توان واج نویسی و تکیه گذاری اشعار را بر اساس اطلاعات امروزی تغییر داد. ناآشنایی محققان با مسائل زبان شناختی و تحولات زبان موجب شده است که این کتاب «موادی برای بررسی گویش بختیاری» فراهم نکند.
۱۴.

تقابل های تکیه ای واژگانی و فراواژگانی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تکیه تکیه واژگانی تکیه فراواژگانی تقابل تکیه ای جفت کمینه تکیه ای

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۹ تعداد دانلود : ۲۸۸
در زبان فارسی واژه ها و ساخت هایی با معانی متفاوتی وجود دارند که به استثناءِ جایگاهِ تکیه، تلفظی یکسان دارند. این ها «تقابل تکیه ای» نامیده می شوند. «تقابل های تکیه ای» دو دسته اند؛ دست ه نخست شامل تقابل تکی ه واژگانی بین دو واژه است که «جفت کمین ه تکیه ای» نامیده می شود. دست ه دوم حاصل رخداد فرایندهای واجی یا تعامل برخی عوامل ساخت واژی، نحوی و آوایی در سطح فراواژگانی است. تقابل تکیه ای واژگانی تنها ملاک قابل بررسی در تقابل های تکیه ای نیست؛ بلکه تقابل های تکیه ای فراواژگانی نیز وجود دارند که شایستۀ بررسی اند. در این راستا، اهداف این پژوهشِ توصیفی - تحلیلی شامل موارد زیر است: معرفی و بررسی ویژگی های جفت های کمینۀ تکیه ای؛ لزوم گردآوری، معرفی، دسته بندی و موشکافی علت ایجاد تمام تقابل های تکیه ای واژگانی و فراواژگانی بر اساس مقول ه واژگانی/ نحوی عناصر متقابل؛ و پاسخ به این پرسش مهم که آیا جابه جایی تکیه، علت اصلی تمایز معنایی آن ها بوده است یا تکیه خود پیامد تفاوت عناصر تشکیل دهند ه این تقابل هاست. دستاوردهای این پژوهش شامل معرفی، دسته بندی و موشکافی دلایل ایجاد تقابل های تکیه ای و همچنین، هویت بخشی به این تقابل ها از طریق انتخاب نام «واژگانی و فراواژگانی» برای آن هاست.
۱۵.

تحول معنای اجتماعی_فضایی بناهای دوره قاجار تهران (نمونه موردی:تکیه سادات اخوی،رضا قلی خان)

کلیدواژه‌ها: تکیه الگوی فعالیت ها فضایی - اجتماعی خانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۴ تعداد دانلود : ۳۳۴
هرچند که مبدا پیدایش تکایا در ایران و بخصوص در کشورهای اسلامی به وضوح مشخص نیست، اما ارائه واژه ها و عباراتی که معانی لغوی متفاوت در تعریف واژه تکیه، این فرضیه را روشن می سازد که تکیه در زمان های مختلف کاربردهای گوناگون داشته و کاربرد آن به تبع، معنا و تعریف آن در دوره های تاریخی تغییر کرده است. هدف اصلی این پژوهش، بررسی آن دسته از تحولات معنایی است که مربوط به الگوی فعالیت ها، روزمره و روابط اجتماعی است.در این پژوهش روش تاریخی برای بررسی خانه ها و روش مردم نگاری برای خانه هایی که به تکیه تبدیل شده اند به کار رفته است.یافته های این پژوهش نشان می دهد که در الگوی فعالیت های افراد؛ شیوه های تفریح، نحوه انجام وتقسیم کار، نحوه تنظیم زمان و روابط اجتماعی درون و برون تغییرات صورت گرفته است. این تغییرات همراه با تغییرات فضایی بوده است. از معانی اجتماعی- فضایی که در شکلی جدید هنوز به حیات خود ادامه می دهند می توان به اثرات فضایی- اجتماعی آن اشاره کرد. از سوی دیگر تحول جایگاه معنایی تکیه ها، نقشی نمادین به این بناها داد و باعث شد فضاهای مذهبی چند عملکردی با کاربردهای آموزشی، عبادی، مقابر آرامگاهی، اقامتی و حتی تفریحی، در قالب کالبدهای قدیمی خویش، با معانی تازه در کنار هم قرارگیرند.
۱۶.

آراء العَروضیّین العرب والمستشرقین حول أساس النظام الوزنی العربی ومناقشتها(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۹۱ تعداد دانلود : ۷۳۸
علی الرغم من کثره الأقلام حول علم العروض العربی منذ العصور الماضیه إلى الآن، إلا أنّ علماء العروض من العرب والمستشرقین قد اختلفوا حول أساس الوزن فی الشعر العربی. قد تناولنا فی هذا المقال الآراء المطروحه حول أساس النظام الوزنی فی الشعر العربی الفصیح، فی ثلاثه مباحث؛ أوّلاّ عالجنا العناصر اللغویّه المؤثّره فی أساس النظام الوزنی. ثمّ أوردنا الآراء المطروحه من قِبَل علماء العَروض العرب والمستشرقین حول أساس النظام الوزنی العربی، وقارنّا الآراء بعضها ببعض. وأخیراً فی المبحث الثالث ناقشنا تلک الآراء، وأبدینا رأینا بترجیح فرضیّه الکمّ أساساً للنظام الوزنی العربی.
۱۷.

آهنگ پاره گفتارهای پرسشی در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: تکیه آهنگ تکیه زیروبمی ساخت نواختی نواخت کناری نواخت مرزی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۵ تعداد دانلود : ۴۹۸
تحقیق حاضر به مقایسه منحنی آهنگ پاره گفتارهای خبری و پرسشی فارسی بر حسبِ الگوی تغییرات آهنگیِ تکیه های زیروبمی پیش هسته و هسته و نواحی مرزی پاره گفتار می پردازد. پیشینه مطالعات آهنگِ فارسی نشان داده است که برای تغییرات فرکانس پایه در مرز پایانی پاره گفتارهای خبری به صورت نزولی و پاره گفتارهای پرسشی به صورت صعودی است. به علاوه اشاره شده است که سطح ارتفاع قله تکیه زیروبمی هسته و دامنه زیروبمی صدا در آهنگ پرسشی به طور قابل توجهی از آهنگ خبری بالاتر است. هدف از انجام تحقیق حاضر، پاسخ گویی به این پرسش بود که چه تفاوت های آهنگی بین پاره گفتارهای خبری و پرسشی در نواحی مهم منحنی آهنگ گفتار شامل تکیه زیروبمی پیش هسته، تکیه زیروبمی هسته، نواخت کناری و نواخت مرزنما وجود دارد. برای این منظور از روش شناسی واج شناسی آزمایشگاهی استفاده شد. نتایج به دست آمده نشان داد که ساخت نواختیِ منحنی F0 در فاصله بین تکیه زیروبمی هسته و مرز پایانی منحنی در پاره گفتارهای خبری به صورت L-L% و در پاره گفتارهای پرسشی به صورت L-H% است. همچنین، این نتایج نشان داد که تفاوت های آهنگی بین پاره گفتارهای خبری و پرسشی محدود به نواحی پایانی منحنی آهنگ گفتار نمی شود و این پاره گفتارها از نظر الگوی سطح ارتفاع قله و دره F0 تکیه زیروبمی هسته و پیش هسته نیز با هم متفاوت اند.
۱۸.

قواعد اعلال در افعال اجوف از منظر زبان شناسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: قواعد اعلال افعال اجوف تکیه نظریه تکیه وزنی صرف واج شناسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۲۱ تعداد دانلود : ۳۷۷
قواعد اعلال در صرف زبان عربی به تلفظ کلمات معتل (کلماتی که یک یا دو همخوان سه گانه ریشه آنها یک نیم واکه است) می پردازند و از منظر زبان شناسی بخشی از صرف واج شناسی زبان عربی محسوب می شوند. دستورهای سنتی در بحث تلفظ به حروف اشاره می کنند و چون نظام های نوشتاری همه ویژگی های تلفظی را بازنمایی نمی کنند، فهم و یادگیری قواعد تلفظی در شکل سنتی آنها دشوار است. تکیه نیز چون در خط بازنمایی ندارد، در دستورهای سنتی نادیده گرفته شده، حال آن که تکیه گذاری صحیح در قرائت به اندازه تلفظ صحیح همخوان ها و واکه ها مهم است. در این مقاله، به قواعد اعلال افعال اجوف (افعالی که همخوان دوم ریشه آنها نیم واکه است) از منظر زبان شناسی نگریسته ایم تا ضمن مشخص کردن سادگی فرایندهای واجی مورد اشاره در این قواعد، نقش تکیه را در تلفظ این دسته از افعال نشان دهیم. بدین منظور، پس از آوانویسی مثال های هر یک از قواعد، الگوی تکیه آنها را در چارچوب پارامترهای تکیه وزنی هیز (1995) تحلیل کرده ایم تا نشان دهیم قواعد اعلال افعال اجوف به چیزی بیش از حذف، کشش جبرانی و کشش ناشی از مقتضیات تکیه اشاره ندارند و می توان با تمرکز بر آواها به جای حروف از دشواری مباحث دستور سنتی کاست.
۱۹.

بررسی، تحلیل و طبقه بندی شبه جمله ها در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: دستور زبان جمله جمله های بی فعل شبه جمله صوت تکیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۵۷ تعداد دانلود : ۵۲۷
مقوله های دستوری زبان فارسی از نظر صرف و نحو به انواع گوناگونی تقسیم می شود. این پژوهش در پی پاسخ به این پرسش هاست که شبه جمله چیست، چه انواعی دارد و در دستورهای زبان چگونه آن را بیان کرده اند. شبه جمله کلمه یا گروهی از کلمات فارسی و غیر فارسی است که فعل و ساختار جمله فارسی را ندارد اما معنی کامل جمله را دارد. جمله در زبان فارسی یا فعل دارد یا فعل ندارد؛ شبه جمله ها در شاخه جمله های بی فعل قرار می گیرند. در دستورهای زبان، برخی این موضوع را با نام صوت و برخی دیگر با عنوان شبه جمله مطرح کرده اند. این پژوهش به بررسی، تحلیل و طبقه بندی شبه جمله ها، در همه صورت های آن پرداخته و ویژگی های گوناگون، برخی معیارها برای شناخت شبه جمله، تفاوت صوت با اسم صوت و شبه جمله با قید را بیان کرده و دسته بندی معنایی آن ها را ارائه کرده است. صوت ها یکی از انواع شبه جمله هستند اما شبه جمله تنها منحصر به صوت نیست. برخی از اسم ها، صفت ها، ضمیرها و قیدها با تغییر آهنگ و داشتن تکیه ویژه شبه جمله واقع می شوند. همچنین بسیاری از ضرب المثل های بی فعل، منادا، برخی از واژگان غیر فارسی (تُرکی، انگلیسی و فرانسه) و بسیاری از عبارات، افعال و جمله های پرکاربرد عربی در فارسی نیز شبه جمله هستند. شبه جمله ها از نظر کارکرد و معنا در گروه ها و طبقات مختلف تقسیم می شوند و بسیاری از عواطف و احساسات انسان را نشان می دهند؛ احساسات و عواطفی مانند: آرزو و امید، احترام و اطاعت، بیزاری و تنفّر، خشم، مهربانی و دلسوزی، سرزنش و توهین، پرسش، تأکید، تأسّف، تعجّب، تشویق و درد. در مجموع شبه جمله ها احساسات و عواطف منفی را بیشتر منعکس می کنند. موضوع شبه جمله هم به حوزه صرف فارسی مربوط است و هم به حوزه نحو.
۲۰.

بررسی صوتی واکه های ترکی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سازه فرکانسی فضای واکه کیفیت واکه تکیه هجا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۳۳
طرحِ مباحثی همچون سرنخ های صوتی واکه های زبان آذری و رسم فضای واکه ای حاصل از سازه های اول و دوم هر یک از واکه ها می تواند مدخل خوبی برای ورود به مبحث نظام آوایی زبان آذری باشد. تحلیل صوتی واکه ها در ناحیه ایستا و بررسی ویژگی های صوتی آن ها با استفاده از نمودارها یا «vowel space» در بافت های تکی ه ای و جایگاه های هجایی مختلف، هدف اصلی این پژوهش است. یافته ها نشان داد جایگاه هجا و بافت نوایی وا که ها توزیع واکه ها را در فضای واکه ای برحسب پارامترهای فرکانسی F1 و F2 به طور معنادار و نظام مند تغییر نمی دهند. همچنین، شدت تغییرات فرکانسی واکه ها در موضع بی تکیه به اندازه ای نیست که سبب تغییرات اساسی در کیفیت واکه ها شود، یعنی واکه ها را در جهتی خاص، مثلاً مرکز فضای واکه ای، سوق دهد. یافته های به دست آمده همچنین نشان داد بین واکه های عضو هر یک از جفت واکه های [i]-[y]، [e]-[ø] و [ɯ]-[ø] یک تقابل صوتی از نظر ویژگی گردی برقرار است. نتایج مربوط به دیرش نیز نشان داد واکه های آذری را از نظر الگوی دیرش می توان بر روی پیوستاری قرار داد که در آن، واکه های [y، i، u] کوتاه ترین واکه ها و واکه های [ø، ӕ، ɑ] بلندترین واکه ها هستند و گروه های واکه ای [i،u ، ɯ]، [u، ɯ، e، o] و [o، ø] دیرشی در اندازه متوسط دارند که با درجات مختلف به ترتیب در وسط پیوستار قرار می گیرند.