مطالب مرتبط با کلیدواژه

زبان فارسی


۱.

انشانویسی فارسی در شبه قاره(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: موضوع شبه قاره انشا مکتوبات مراسلات سبک زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۹۷ تعداد دانلود : ۱۲۸۵
پیشینه انشا نویسی در ایران به دوره ساسانی می رسد که شامل اسناد رسمی و نیز نامه های خصوصی و بعضاً بیان سخنان بزرگان و نصایح اخلاقی و بندهای دینی بوده است. پس از اسلام، انشا نویسی از زمان تکوین زبان فارسی دری د دوره یعقوب لیث صفاری آغاز می شود و افرادی مثل محمد بن وصیف سگزی دبیر رسائل یعقوب و سپس ابوالفضل بیهقی و منشیان دیگر آن را پی می گیرند. با نفوذ زبان و ادبیات فارسی در شبه قاره، انشانویسی در کنار فرهنگ و دستور نویسی به گونه ای چشمگیر مورد توجه ادیبان و منشیان قرار گرفته است آثار فراوانی در زمینه های گوناگون این فن چون منشات، رقعات، مراسلات و مکتوبات پدید می آید که به مراتب حجم این آثار در شبه قاره خیلی بیش از ایران است. سبک این آثار بیشتر مصنوع، همراه با سجع و قرینه و آراسته به صنایع لفظی و معنوی و گاه آوردن شعر در ضمن نثر است و تقریباً تمام ویژگیهای سبک نثر مصنوع در منشات دوره تیموری دیده می شود. البته منشاتی به زبان ساده هم در بین این آثار وجود دارد
۲.

درجه معیاری در گونه معیار فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی زبان معیار درجه معیاری زبان گونه ی معیار فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۴۰
این نوشته که با طرح پرسشی بنیادین در باره امکان سنجش درجه سختگی و معیاری زبان و نیز مقایسه زبانها از حیث درجه معیاری آغاز می شود، در پی روشن ساختن مفهوم درجه معیاری و نیز به دست آوردن ملاکها و ضوابطی معتبر و عینی برای این امر است. این ملاکها با در نظر داشتن چارچوب نظری پیشنهادی فرگوسن و نیز ویژگیهای آرمانی زبان معیار تعیین شده، و با توجه به آن، چارچوبی نظری به دست داده شده و گونه معیار فارسی در این چارچوب از دید کلان بررسی گردیده است. ملاکهای پیشنهادی در این چارچوب نظری چهار دسته است: الف) ملاکهای مربوط به نحوه کاربرد زبان و گستره آن ب) ملاکهای مربوط به میزان انعطاف و سختگیری در تدوین و تثبیت زبان ج) ملاکهای مربوط به موقعیت زبان معیار در جامعه زبانی د) ملاکهای مرتبط با پذیرش زبان معیار از سوی مردم. نتیجه پژوهش این است که زبان فارسی از حیث درجه معیاری با توجه به دسته الف و ب وضعیتی نه چندان مطلوب اما رو به رشد و با توجه به دسته ج و د وضعیتی مطلوب دارد.
۳.

تحول کلمات فارسی در دوره اسلامی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی حذف تحول کلمات فارسی میانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۵ تعداد دانلود : ۱۳۸۹
زبان فارسی، مانند همه زبانهای دنیا، مشمول تحول قرار می گیرد. کلمات از آغاز، وسط و پایان تحول می یابند. تحول پایانی و میانی کلمات رایج تر از تحولات آغازی هستند. در این مقاله به نوع خاصی از تحول کلمات فارسی اشاره شده که کمتر به آن پرداخته اند و آن حذف هجای اول کلمات است، مانند «رخت» به جای «درخت». این نوع تحول در گذر از فارسی میانه به فارسی دری نیز دیده می شود، مانند کلمه «هَشاگرد» که در فارسی به «شاگرد» بدل شده است.
۴.

نگاهی انتقادی به طبقه‌بندی سبکهای نثر فارسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: آسیب شناسی سبک شناسی زبان فارسی نثر، رده بندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۸۷
سبک‌شناسی در حوزه‌های گوناگون تحقیقات ادبی به‌ویژه در نقد ادبی متون نقش مهمّی دارد و طبقه‌بندی علمی آن می‌تواند کار آموزش سبک را آسان کند. هدف از این نوشتار نگاهی انتقادی به کتابهای سبک‌شناسی از جهت تقسیم‌بندی شیوه های نثرنویسی است. برای رسیدن به این هدف ابتدا دیدگاههای تعدادی از محقّقان در تقسیم‌بندی شیوه‌های نثرنویسی بیان شده و سپس به نقد و بررسی آنها پرداخته شده است. مهمترین آسیبهای این گونه تقسیم‌بندیها عبارت‌اند از: مشخّص نکردن مبانی تقسیم‌بندیها، نارسائی تعاریف، تناقض در تعیین مصداقها، چندگونگی تقسیم‌بندیها و اختلاف در نامگذاری، عدم تمایز نثر ادبی از نثر غیر‌ادبی، کلّی بودن تقسیم‌بندیها و انعطاف‌ناپذیربودن آنها، کم‌توجّهی به بعضی از گونه‌های سبکی به‌ویژه سبک فردی و خرده‌سبکها، درآمیختگی نوع نثر با سبک نثر، نگاه تک بُعدی به سبک نثر و کم‌توجّهی به تعیین عناصر و شاخصه‌های سبکی و روشهای تحلیل سبک و....
۵.

مقایسه عناصر ادب در زبان های کره ای و فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ادب زبان فارسی ادب مثبت ادب منفی درجات ادب زبان کره ای وجهه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۴۳۴ تعداد دانلود : ۱۵۰۷
"مقاله حاضر به بحث درباره پدیده ادب و مقایسه آن در زبان های کره ای و فارسی می پردازد. داده های تحقیق مقاله به صورت مشاهده میدانی و اسنادی در یک دوره دوساله در کره جنوبی مورد بررسی قرار گرفته و ضمن تبادل نظر مستقیم با دانشجویان کره ای در کره و ایران تکمیل شده است. ادب در مفهوم عام، پدیده ای جهانی به شمار می آید و در فرهنگ هر جامعه ریشه دارد، اما در هر زبان به صورتی متفاوت جلوه گر می شود. زبان های کره ای و فارسی، به رغم تعلق به دو خانواده زبانی متفاوت، از عناصر و نشانه های این پدیده به طور گسترده ای بهره گرفته اند و از این منظر، وجوه مشترک دارند. بین دو جامعه ایران و کره، شباهت هایی به لحاظ تاریخی، فرهنگی و دینی ملاحظه می شود. به ویژه، در جامعه کره، نظام اجتماعی طبقاتی و آیین دینی کنفوسیوس از عوامل مؤثر در شکل گیری عناصر ادب شمرده می شوند. ادب و احترام در زبان کره ای، پیش از این ساختاری بسیار پیچیده داشته و در قالب هفت سطح یا سبک بیان بوده است. این ساختار امروزه به سادگی گراییده است و در چهار سبک رسمی، مؤدبانه، صمیمی و ساده خلاصه می شود. در این زبان نمی توان جمله ای را بدون استفاده درست از نشانه های ادب در یکی از سبک های چهارگانه ادا کرد. نشانه های ادب اغلب دربرگیرنده پسوندهای ویژه فعلی اند که به همه افعال زبان کره ای می پیوندند. گذشته از پسوندهای فعلی، کاربرد برخی عناصر واژگانی، همچون فارسی، به ابراز ادب اختصاص دارد. صرف اسم ها، صفت ها و ضمیرها در چهار سبک یاد شده بخش دیگری از ساختار ادب در زبان کره ای را تشکیل می دهد. "
۶.

کاستیهای خط فارسی و پیامدهای آن در آموزش زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی خط فارسی کاستی ها آواها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۲۶ تعداد دانلود : ۱۰۹۱
در نوشتار حاضر با قبول این واقعیت که زبان قدمتی بس دیرینه داشته و در اصالت و تقدم آن بر خط جای شبهه نیست نگارنده فرض بر این نهاده که در طول فرایند یادگیری – یاددهی زبان فارسی ( به ویژه در پایه های ابتدایی ) برخی از دشواریها بروز می نماید که رابطه چندانی با هوش و تواناییهای یادگیری و فراگیران ندارد ‘ بلکه بخش اعظم مشکلات ریشه در کاستیهایی دارد که به علتهای مختلف زبان فارسی را ( همانند بسیاری از دیگر زبانهای دنیا ) مخدوش و آموزش این زبان را با مشکلاتی مواجه می سازد .
۹.

دستگاه آوانگار فارسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی خط فارسی خط انگلیسی آوانگاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵۰ تعداد دانلود : ۱۰۲۷
کوشش برای رفع نواقص خط فارسی جهت نگارش آواهای زبان از دیرباز بویژه در دوران اخیر مورد توجه صاحبنظران و علاقه مندان بوده است.لیکن، عیلرغم توفیق نسبی بعضی از راه حلها، هیچ کدام از جامعیت و منطق ریاضی برخوردار نبوده اند. در این زمینه بعضی پا فرا نهاده و پیشنهاد جایگزینی خط انگلیسی با کمی تغییر را به جای خط فارسی نموده اند.(نظیر راه حل ارائه شده در کتاب "ایران دبیره یا خط جهانی"، 1345 ) اگرچه تحقق چنین اندیشه ای مورد استقبال قرار نگرفت ولی در عمل، خط انگلیسی از سوی غالب مجامع علمی ایران برای نگارش آواهای زبان فارسی پذیرفته شده است.
۱۰.

چالش های شیوه نگارش زبان فارسی در بازیابی اطلاعات از موتورهای کاوش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی بازیابی اطلاعات موتورهای کاوش شیوه نگارش

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۰۲ تعداد دانلود : ۹۳۲
شیوه های گوناگون در نوشتن یک واژه، یکی از مشکلاتی است که در بازیابی مدارک مربوطه از طریق ابزارهای جستجو وجود دارد. در زبان فارسی نیز برخی از واژه ها به ریخت های متفاوتی نوشته می شوند. به همین دلیل این پژوهش به بررسی مسایلی پرداخته است که کاوشگران فارسی در کاوش ریخت های مختلف یک واژه با آن رو به رو هستند. برای پاسخگویی به سوال های پژوهش از دو روش پیماش مقایسه ای و اسنادی استفاده شده است. جامعه پژوهش شامل سه موتور کاوش گوگل، یاهو و آلتاویستا است که امکان جستجو به زبان فارسی را فراهم کرده اند. با مطالعه و دقت در متون فارسی، سیاهه ای شامل 17 کلیدواژه انتخاب شد که هرکدام نمایان گر یک مورد از چالش های زبان فارسی در بازیابی اطلاعات هستند. پژوهشگران کلیدواژه ها را وارد فیلد جستجوی ابزارهای کاوش انتخابی کرده و تعداد بازیافت ها برای هرکدام از موتورهای کاوش را ثبت کردند. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی و استنباطی انجام شد. یافته ها نشان داد که موتورهای کاوش وب، شیوه های نگارش زبان فارسی را به منظور بهبود کاوش، مورد توجه قرار نداده اند. همچنین رابطه معناداری بین شکل واژه و نوع ابزار جستجو وجود دارد.
۱۳.

طرح ایجاد پایگاه داده های زبان فارسی با کمک کامپیوتر

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی پیکره زبان پایگاه اطلاعاتی پایگاه داده های زبانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۹۳
این طرح, طرحی بنیادی و گسترده برای زبان فارسی است که با توجه به هدف , سودمندیها و کاربران گوناگون آن, می تواند به عنوان طرح مادر یا پشتیبان برای بسیاری از طرحهای زبانی, ادبی و زبانشناختی زبان فارسی به کار گرفته شود. اکنون چند ماه است که اجرای فاز اول این طرح درپژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی آغاز شده است.
۱۴.

جنس اسامی روسی و بیان آنها به زبان فارسی از دیدگاه ترجمه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی جنس اسم جنس دستوری جنس زیستی زبان روسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۵۶
این مقاله سه بخشی، حضور مترجم را به واسطه تبدیل ها در متون روایی ترجمه شده از دیدگاه لوون - زوآرت بررسی می کند. در بخش اول (حری، 1387) به پیشینه بحث، مبحث تبدیل ها از دیدگاه کتفورد و وینی و داربلنه و به رویکرد لوون- زوآرت اشاره کردیم. زوآرت ضمن بررسی ترجمه آلمانی رمان دن کیشوت، دو الگو برای بررسی متون روایی ترجمه شده ارایه می دهد: الگوی تطبیقی و توصیفی. در الگوی تطبیقی (که در بخش اول و دوم آمد)، زوآرت اقلام دو زبان را در سطح خرد- ساختاری بررسی می کند. آنگاه، زوآرت بن ترجمه (بت) را کوچک ترین واحد معنادار ترجمه در نظر گرفته و سربن ترجمه (سبت) را واحد مشترک میان بن ترجمه ها معرفی می کند. سپس، زوآرت بر اساس رابطه میان بن ترجمه و سربن ترجمه دو زبان مبدا و مقصد، چهار رابطه ارایه می دهد: عدم تبدیل، مدولاسیون (تغییر بیان)، تعدیل و جهش. در مقاله دوم (حری، 1388)، انواع تبدیل های پیشنهادی زوآرت به تفصیل بررسی شد. در جستار کنونی تاثیر تبدیل ها در سطح خرد- ساختاری بر کلان- ساختار متون روایی در الگوی توصیفی بررسی می شود.
۱۵.

نقش پیکره های بزرگ یک زبانه در بهبود کیفیت ترجمه ماشینی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی ابهام واژگانی ترجمه ماشینی با هم آبی ها پیکره یک زبانه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۷
باهم آیی ها، یعنی ترکیبات بازرخدادی واژه ها که احتمال هم رخدادی آنها بیش از آن چیزی است که تصادفا رخ می دهد در زبان های طبیعی به کرات مشاهده می شوند. از آنجایی که واژه نامه های دوزبانه قادر به ارایه معادل های واژگانی مناسبی برای اغلب این باهم آیی ها نیستند، اکثر قریب به اتفاق سیستم های ترجمه ماشینی در مواجهه با این گونه ترکیبات، اجرای دقیقی نداشته و در نتیجه کیفیت برونداد آنها تا حد قابل ملاحظه ای کاهش می یابد. در سال های اخیر پیکره های یک زبانه در حل مسایل مختلف زبان شناسی، شامل پردازش زبان طبیعی، ترجمه ماشینی آماری، آموزش زبان و سایر حوزه های مرتبط نقش مهمی ایفا نموده اند. مطالعه حاضر فرایند ساخت و استفاده از یک پیکره بزرگ یک زبانه فارسی را مورد بررسی قرار می دهد. این پیکره این امکان را به ما می دهد تا مشکل ابهام باهم آیی های انگلیسی را در حین ترجمه آنها به زبان فارسی توسط یک سیستم ترجمه ماشینی رفع نماییم. با استفاده از چنین پیکره ای به عنوان پیکره زبان مقصد و نیز یک واژه نامه دوزبانه انگلیسی-فارسی، کارآیی این پیکره در یافتن مناسب ترین معادل فارسی برای باهم آیی های انگلیسی، به منظور ارتقای کیفیت سیستم ترجمه ماشینی، مورد ارزیابی قرار می گیرد. نتایج آزمایشی که در این راستا بر روی یک پیکره آزمون صورت گرفت بسیار امیدبخش بوده و صحت آن به 90.83% رسیده است.
۱۶.

کاربرد زبانهای محلی در ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جمعیت زبان فارسی ضریب همبستگی زبانهای محلی اختلاف دو جنس نرخ فرابومی محلی بی سوادی بی سوادی وجمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۳۱
به تقریب می توان گفت که حدود یک قرن و نیم از ترجمه کامل مقدمه ابن خلدون به زبان فرانسوی می گذرد. از آن پس تاکنون علاوه بر اینکه این کتاب به زبانهای مختلف ترجمه شده بلکه محتوی آن نیز محل بحث و گفتگو میان صاحبان فکر و اندیشه بوده است. استادان‘ دانشجویان و محققان هر یک با دیدگاههای مختلف محتوی مقدمه را بررسی کرده اند و بر نو و ابتکاری بودن اندیشه ابن خلدون صحه گذاشته اند. با وجود این همه مفسران اندیشه ابن خلدون‘ او و مقدمه اش را در یک مرتبه و جایگاهی علمی قرار نمی دهند. گروهی ابن خلدون را پیشگام و حتی بنیانگذار بعضی از رشته های علوم اجتماعی‘ از جمله جامعه شناسی‘ می دانند. گروهی دیگر که جامعه شناسی را متعلق به عصر جدید می دانند‘ می گویند‘ می گویند علی رغم وجود مقولات یکسان و مشابه بین علم عمران و جامعه شناسی‘ ابن خلدون به لحاظ بنیانهای تفکر متعلق به عصرقدیم است. نویسنده کوشش می کند علاوه بر تسلیم این دو جریان تفکر و نشان دادن نمایندگان هردو گروه یافته های خود را درباره تفاوت بنیانهای تفکر هرگروه در اختیار خوانندگان و علاقه مندان قرار دهد‘ تا بر غنای این گونه مباحث بیفزاید.
۱۷.

کاربرد زبانهای محلی در ایران

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: جمعیت زبان فارسی ضریب همبستگی زبانهای محلی اختلاف دو جنس نرخ فرابومی محلی بی سوادی بی سوادی وجمعیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۸۱
به تقریب می توان گفت که حدود یک قرن و نیم از ترجمه کامل مقدمه ابن خلدون به زبان فرانسوی می گذرد. از آن پس تاکنون علاوه بر اینکه این کتاب به زبانهای مختلف ترجمه شده بلکه محتوی آن نیز محل بحث و گفتگو میان صاحبان فکر و اندیشه بوده است. استادان‘ دانشجویان و محققان هر یک با دیدگاههای مختلف محتوی مقدمه را بررسی کرده اند و بر نو و ابتکاری بودن اندیشه ابن خلدون صحه گذاشته اند. با وجود این همه مفسران اندیشه ابن خلدون‘ او و مقدمه اش را در یک مرتبه و جایگاهی علمی قرار نمی دهند. گروهی ابن خلدون را پیشگام و حتی بنیانگذار بعضی از رشته های علوم اجتماعی‘ از جمله جامعه شناسی‘ می دانند. گروهی دیگر که جامعه شناسی را متعلق به عصر جدید می دانند‘ می گویند‘ می گویند علی رغم وجود مقولات یکسان و مشابه بین علم عمران و جامعه شناسی‘ ابن خلدون به لحاظ بنیانهای تفکر متعلق به عصرقدیم است. نویسنده کوشش می کند علاوه بر تسلیم این دو جریان تفکر و نشان دادن نمایندگان هردو گروه یافته های خود را درباره تفاوت بنیانهای تفکر هرگروه در اختیار خوانندگان و علاقه مندان قرار دهد‘ تا بر غنای این گونه مباحث بیفزاید.
۱۸.

بررسی و تحلیل وی‍‍‍ژگی های دستوری- نحوی مصدر زبان روسی در مقایسه با مصدر زبان فارسی

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی مصدر زبان روسی ساختارهای نحوی ویژگی دستوری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
  3. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری رده شناسی زبان
تعداد بازدید : ۲۱۴۹ تعداد دانلود : ۱۰۵۸
مصدر یکى از عناصر تشکیل دهندهء واژگان زبان و شکل بنیادین فعل در زبان هاى مختلف است. از آن جاکه این فریم کلمه در ساختارهاى نحوى، در گفتار و نوشتار، دیده مى شود، لذا پرداختن به آن از جنبه هاى ساختار واژگانى، ویژگى هاى دستورى، و خصوصیات نحوى جالب تو جه مى نماید. این تحقیق به بررسى ویژگى هاى دستورى- نحوى مصدر زبان روسى و مقایسهء آن با زبان فارسى و یافتن وجوه تشابه و تفاوت آنها پرداخته است. بررسى هاى انجام شده نشان مى دهد که، با توجه به ویژگى هاى نحوى مصدر روسى، باید ان را جزء گروه فعلى دانست، در حالى که خصوصیات نحوی مصدر در زبان فارسى شبیه اسم است و باید آن را جزءگروه اسمى دانست.
۱۹.

تحلیلی صورتگرا از حرکت پرسشواژه در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی دستور زبان بن مضارع بن مضارع اشتقاقی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان زبانشناختی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری نحو
تعداد بازدید : ۲۵۶۷
در این مقاله، فرایند حرکت پرسشواژه در زبان فارسی بر پایه اصل جهانی حرکت آلفا مبتنی بر نظریه حاکمیت و مرجع گزینی مورد مطالعه قرار می گیرد. تحلیل این مقاله بر بحث پیرامون حرکت اختیاری پرسشواژه در جمله های پرسشی ساده و دورنه ای یا مرکب در این زبان استوار است.....
۲۰.

تاثیر امام (ع) بر شعر عرب(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: زبان فارسی حرکت پرسشواژه نظریه حاکیمت و مرجع گزینی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۸۱
بیانات امام علی (ع) که تالی تلو قرآن و برترین نمونه سخن در زبان عربی پس از کلام خداست، منشا تاثیرات عمیق بر فرهنگ اقوام و ملل، بویژه ملتهای مسلمان بوده است. سخن ایشان بیشترین تاثیر را بر زبان و ادبیات عرب، هم در غنی ساختن محتوا و مضمون، و هم در خلق ترکیبهای جاودانه ادبی داشته است.....