مطالب مرتبط با کلیدواژه

ترکیب


۱.

استاد مطهری و نقد اندیشه های جامعه شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۳ شماره ۳۰ و ۳۱

کلیدواژه‌ها: ماهیت اندیشه جامعه نقد جامعه شناختی ترکیب زندگی اجتماعی اصالت فرد اصالت جمع تکامل اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۵۴۰
نویسنده با فحص در آثار گوناگون استاد مطهری، درصدد ارائه و نتیجه‌گیری مباحث انتقادی وی بر نظریات جامعه‏شناسان است. با توجّه به‏این‏که در علم جامعه‏شناسی، دانشمندان غربی نظریه‏های جدیدی را ارائه کرده‏اند و با توجّه به سیطره علمی غربیان، آن نظریات، اصول مسلّم‏انگاشته می‏شده، استاد شهید با جسارت و توان علمی کم‏نظیر خود بر آن‏ها نقدهای اصولی وارد کرد و در جایگاه متفکّر مسلمان، آن‏ها را به‏چالش کشاند. جمع‏آوری و دسته‏بندی نقدهای استاد مطهری بر آن نظریات وجه همّت این مقاله است.
۲.

اصالت فرد ، جامعه یا هر دو ، بررسی تطبیقی آرای استاد مطهری و استاد مصباح یزدی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: قبسات ۱۳۸۵ شماره ۴۲

کلیدواژه‌ها: اصالت ترکیب اصالت فرد مطهری اصالت جامعه مصباح یزدی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۹۷ تعداد دانلود : ۳۶۸۸
بحث از اصالت داشتن جامعه، یکی از مبادی فسلفه نظری تاریخ قلمداد شده است. مسأله این است: آیا فرد اصالت دارد یا جامعه یا دیدگاه سومی در کار است که به گونه‌ای برای هر دو اصالتی را قائل است. این بحث میان متفکران مسلمان نسبتاً جدید است و شاید اول بار علامه طباطبایی بدان توجه کرده؛ سپس شهید مطهری و استاد مصباح یزدی در این باب به تأملاتی پرداخته‌اند. شهید مطهری از دیدگاه اصالت هر دو دفاع می‌کند (البته با تبیین خاصی که از این مسأله می‌دهد) و استاد مصباح یزدی انتقادهایی بر این رای وارد، و اصالت جامعه را کاملاً نفی می‌کند. در این مقاله، بیان دیدگاه این دو متفکر و داوری بین ایشان مد نظر بوده و با توجه به اصرار دو طرف بر استناد سخن خود به قرآن، تاملی نیز در برخی آیات قرآن کریم ارائه شده است. روال بحث این‌گونه بوده که پس از توضیح مختصری از سه دیدگاه اصالت فرد، اصالت جامعه و اصالت هر دو، به مبادی تصوری بحث (مفهوم اصالت، مفهوم ترکیب جامعه) پرداخته شده؛ سپس با توضیح وجوه شباهت و افتراق این دو دیدگاه به بررسی ادله فلسفی و قرآنی طرفین و داوری بین آن‌ها اقدام شده است.
۳.

جایگاه کنایه در مثنوى مولانا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۴ شماره ۱۷۵

کلیدواژه‌ها: ترکیب کنایه شرح معنى

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۷۸ تعداد دانلود : ۱۰۳۷
کنایه از رایج ترین ابزارهاى بلاغى است که در متون ادبى و هنرى به خصوص در آثارى که داراى سبک تعلیمى هستند کاربرد فراوان دارد. در مقاله حاضر نگارنده کوشیده است که قلمرو و جایگاه کنایه را در مثنوى مولانا جلال الدین رومى مورد مطالعه قرار داده و نکات در خور توجه در این زمینه را بیان نماید. این مقاله صورت اجمالى از یک طرح پژوهشی است، که شامل تمام کنایات دو دفتر مثنوى همراه با توضیح آنهاست.
۴.

بررسی چند ترکیب مجازی تاریخ الوزراء(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران ۱۳۸۶ شماره ۱۸۴

کلیدواژه‌ها: ترکیب معنی مجازی تاریخ الوزراء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۳۲۶
مقاله حاضر با هدف نشان دادن یکی از زمینه های پژوهشی «تاریخ الوزراء»یعنی زمینه لغوی آن و نیز تبیین و توضیح معانی امثله مندرج درآن، نگاشته شده است.برای این منظور ، ابتدا این اثر گران سنگ به مطالعه گرفته شد تا ارزش های تحقیقاتی آن به ویژه در حوزه مباحث لغوی و زبانی تبیین شود.حاصل ، آن که کتاب یادشده اثری بکر برای زمینه های مطالعاتی متعددی از جمله ادبی، تاریخی ، جامعه شناسی و ...تشخیص داده شد. یکی از محصولات جنبی مطالعه کتاب، استخراج اصطلاحاتی با معانی کتابی و محازی بود که دست مایه اصلی نگارندگان مقاله حاضر گردید.مبنا و معیار گزینش تعبیرات ، برخورداری آنها از معانی غیرحقیقی و نیز نبود معانی آنها در فرهنگ های فارسی بوده است.
۵.

مطالعة تغییرات فرهنگی در میان قبایل ایل قشقایی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۸۵ شماره ۵۶

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ترکیب عشایر قشقایی تلفیق مشابهت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷۶ تعداد دانلود : ۹۱۲
این مقاله عوامل مؤثر مهاجرت و تغییرات فرهنگی ایل قشقایی را که در حومة شهرها زندگی می کنند، بیان می دارد. قشقایی ها تنها گروه ترک زبان در بخش جنوب مرکزی ایران هستند که با فارس زبانان جنوب ایران از نظر فرهنگی متفاوتند. حدود یکصد هزار نفر از جمعیت ایل قشقایی هنوز کوچ نشین هستند. مردم ایل قشقایی که از نظر سوابق تاریخی و تولیدات دامی نقش مهمی را در سیاست و اقتصاد ایران ایفاء کردند، به وسیله مهاجرت به شهرها اسکان یافته و شیوه معیشت آنها دگرگون شده است. در این مطالعه سعی شده که تغییرات فرهنگی کوچ نشینان و اسکان یافته های قشقایی با هم مقایسه شوند تا تغییرات تدریجی زبان و فرهنگ آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. واژگان کلیدی: عشایر، فرهنگ، قشقایی، ترکیب، تلفیق، مشابهت. اصل مقاله به زبان انگلیسی لست. لطفاً به صفحه (12) از بخش انگلیسی مجله رجوع شود.
۶.

بررسی ساختار مصدرها در زبان اردو و ارائهء مصدرهای جعلی با ریشه های فارسی و عربی

نویسنده:
منبع: پژوهش زبان های خارجی ۱۳۸۲ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: ترکیب مصدر پیشینهء تاریخى مصدر جعلى

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری ساخت واژه (صرف)/ واژگان شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی علوم مرتبط زبان های باستانی
تعداد بازدید : ۲۰۵۰ تعداد دانلود : ۸۸۵
ساختار زبان اردو با توجه به پیشینهء تاریخى آن داراى شکل هاى قابل توجهى است که مطالعه، تحقیق، دقت در این اشکال، به شناخت بیشتر آن کمک مى کند. از سویى، مصدر از عوامل ساختارى زبان است و از آنجا که در زبان اردو بیشتر واژگان از دیگر زبان ها اخذ شده اند، مصدرهاى ساده ترکیبى و جعلى موجود در آن، با توجه به گسترش میزان پذیرش کلمات دیگر زبان ها در این زبان جنبه هاى متفاو تى دارند. بررسى زمینه هاى ساختارى و شکل ساختار آن ها، در شناخت بیشتر این زبان حائز اهمیت است.
۷.

مرگ استعاره(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد ۱۳۸۳ شماره۱

کلیدواژه‌ها: تشبیه استعاره انتخاب ترکیب استعاره زنده استعاره مرده محور جانشینی محور همشینی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی بلاغت بیان
  2. حوزه‌های تخصصی زبان شناسی زبان شناسی نظری معنی شناسی
تعداد بازدید : ۴۷۷۷
در نوشته حاضر ، سعی بر آن است معلوم شود چه عامل یا عواملی در مرگ استعاره و واژگانی شدن مفهومی استعاری دخیل است . برای نیل به این هدف ، ابتدا به آنچه در میان محققان به مثابه تعریفی برای استعاره ذکر شده است ، اشاره خواهد شد . سپس کوشش خواهد شد ، به فرآیند شکل گیری استعاره اشاره شود و معلوم گردد تفاوت میان «استعاره زنده» و «استعاره مرده» چیست و چگونه استعاره ای زنده به چند معنایی واژگانی تغییر هویت می دهد و به فرهنگهای لغت راه می یابد .
۹.

برجسته سازی واژه و ترکیب در شعر اخوان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی ۱۳۸۴ شماره ۴۵ و ۴۶

کلیدواژه‌ها: ترکیب برجسته سازی اخوان واژه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹۵ تعداد دانلود : ۱۵۶۲
مقاله حاضر نتیجه پژوهشی است که با تکیه بر نظریه «برجسته سازی» به منظور دست یابی به واژگان و ترکیب های برجسته زبان اشعار اخوان انجام شده است. به این منظور، پس از بیان مقدمه ای درباره نقش های ارتباطی و ادبی زبان و توضیح برجسته‏سازی، واژگان و ترکیب های اشعار اخوان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. منظور از برجسته سازی واژگانی در شعر، گزینش واژه هایی است که در زبان علمی کاربرد ندارد. نتیجه تجزیه و تحلیل واژگان اشعار اخوان نشان می دهد که وی از پنج نوع واژه برای برجسته سازی زبان شعرش بهره برده است؛ 1) واژه هایی که قبلاً وجود نداشته و خود اخوان آن ها را ساخته است. 2) واژه های کهن و یا واژه های کم کاربرد که امروز در زبان معیار به‏کار نمی رود یا بندرت از آن ها استفاده می شود. 3) واژه های اساطیری. 4) واژه های محاوره ای. 5) واژه های کوتاه شده. در بخش ترکیبات نیز دو دسته ترکیب در اشعار اخوان موجب برجستگی زبان شعر او شده است: گروه های اسمی و گروه های وصفی. اخوان با تسلط هنرمندانه خود ترکیب هایی پدید آورده است که ساختار آن ها یادآور ترکیب های حماسی و با صلابت سبک خراسانی است و همین ویژگی سبب تمایز این ترکیب ها از ترکیب های زبان ارتباطی شده است.
۱۰.

نگاهی به شعر خاقانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه ادب غنایی سال سوم پاییز و زمستان ۱۳۸۴ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: موسیقی ترکیب قصیده خاقانی خورشید محتوا شراب ردیف

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات قالب های شعر کلاسیک قصیده
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح ادبی
  3. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای علوم اسلامی بازتاب آیات و احادیث
  4. حوزه‌های تخصصی ادبیات حوزه های ویژه ادبیات تطبیقی تطبیق شاعران و نویسندگان فارسی زبان بر یکدیگر
تعداد بازدید : ۲۲۴۴ تعداد دانلود : ۱۲۴۸
خاقانی یکی از موفق ترین شاعرانی است که به آفاق بکر و رازناک سخن پارسی گام گذارده و سرافراز از گستره ی مه آلود الفاظ و معانی عبور کرده در شمار سرآمدان زبان فارسی جای گرفته است. در این مقاله تلاش شده است هر چند گذرا شعر و ابداعات هنری خاقانی بازکاوی شود و ستــرگی خاقانی در ابعاد مختلف از قبیل: وسعت تخیل و ترکیب، نازک خیالی های بی نظیر، اندیشه های صوفیانه ، قدرت ردیف پردازی و سیطره ی خاقانی به علوم گوناگون باز نموده گردد. تاثیر شگرف و سرنوشت ساز خاقانی بر شیوه های عمومی بیان در زبان پارسی و گویندگانی که پس از او به آرایش کاخ سخن برخاستند ، هر گونه پژوهش را در زبان و بیان و شیوه های اندیشه وری او بایستگی می بخشد.
۱۱.

بررسی چند شگرد صرفیِ ادبی ساز زبان در سروده های بیدل دهلوی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زبان و ادب پارسی دانشگاه علامه (زبان و ادب سابق) بهار ۱۳۸۹ شماره ۴۳

کلیدواژه‌ها: ترکیب اشتقاق محور جانشینی محور هم نشینی وابسته عددی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی سبک شناسی مفاهیم کلی سنتی سطح ادبی
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات سبکها و جریانهای ادبی کلاسیک هندی
تعداد بازدید : ۱۹۲۲ تعداد دانلود : ۱۰۸۲
از آنجایی که شعر نتیجه درهم شکستن نظام و اصول حاکم بر زبان معیار (خودکار) است، شاعر برای خلق یک اثر هنری ناگزیر است از این هنجارها عدول کند و برای ظهور این دگرگونی از ابزارها و شگردهای گوناگونی بهره می برد که سبب نزدیک شدن محور زبان به نقش ادبی آن می گردد. در این میان، بیدل دهلوی به عنوان برجسته ترین شاعر سبک هندی در به نمایش درآوردن ویژگی های فرمی و محتوایی این دوره، به خلق و به کارگیری شگردهایی زبانی پرداخته است که یا آن ها را تنها در زبان بیدل می توان یافت یا سروده های وی تبلور کامل و زیباتری از آن ها را دربردارد. از این رو، در پژوهش حاضر سعی شده است برخی از این شگردهای ابهام انگیز زبانی و ساختارهای سازنده و معانی قابل دریافت از آن ها، براساس فرایندهایی که در ژرف ساخت این عبارات و ترکیبات بر روی محورهای فرضی جانشینی و هم نشینی زبان صورت می گیرد و عامل پیوند آن ها به روساخت می گردد، تحلیل و ارائه گردد.
۱۲.

بررسی جایگاه مدیریت دانش بر اساس نظریه نوناکا و رابطه آن با فرهنگ سازمانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی دوره یازدهم تابستان ۱۳۸۶ شماره ۱۱

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سازمانی مدیریت ترکیب مدیریت دانش نظریه نوناکا برونی سازی اجتماعی شدن درونیسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۰۸ تعداد دانلود : ۱۹۵۶
در این پژوهش، نظر به مؤلفه های اصلی نظریه نوناکا: اجتماعی شدن، برونی سازی، ترکیب و درونیسازی، جایگاه مدیریت دانش در سازمان الف مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال آن هستیم که بدانیم مدیریت دانش و مؤلفه های آن در سازمان الف از چه جایگاهی برخوردار است و رابطه آن با فرهنگ سازمانی به چه شکل است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران، میانی سازمان الف در سال 87-86 تشکیل میدهند که نمونه ای با حجم 30 نفر به روش تصادفی ساده از این جامعه انتخاب گردید. این اقدام با نظر به گستره حجم جامعه آماری مدیران که مشتمل بر 55 نفر میباشند انجام شده است. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه مدیریت دانش 26 سؤال و فرهنگ سازمانی 46 سؤال استفاده شده است. برای یقین روایی پرسشنامه مدیریت دانش در نتیجه محاسبه آلفای کرونباخ 9039/0 و فرهنگ سازمانی 9262/0 میباشد. تحلیل داده ها نشان داده است که برونی سازی در قلمرو مدیریت دانش در سازمان الف از بالاترین جایگاه برخوردار است. سپس به ترتیب ترکیب، درونیسازی و اجتماعی شدن در مراتب بعدی قرار گرفته اند. همچنین بر اساس نتایج به دست آمده میان فرهنگ سازمانی و اجتماعی شدن، ترکیب و درونیسازی رابطه معناداری وجود دارد ولی میان فرهنگ سازمانی و برونیسازی رابطه معناداری وجود ندارد. پس میتوان گفت که مدیران در سازمان الف بیش از آن که تمایل به درونی کردن دانش و رقابت با یکدیگر داشته باشند تمایل به تشریک و تبادل دانش و تجارب خود با یکدیگر دارند که خرده فرهنگهای سازمانی در سازمان الف بر این مورد بیتأثیر است.
۱۳.

بررسی جایگاه مدیریت دانش بر اساس نظریه نوناکا و رابطه آن با فرهنگ سازمانی(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه تربیتی دوره چهارم بهار ۱۳۸۷ شماره ۱۴

کلیدواژه‌ها: فرهنگ سازمانی مدیریت ترکیب مدیریت دانش نظریه نوناکا برونی سازی اجتماعی شدن درونیسازی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۵۷ تعداد دانلود : ۸۴۵
در این پژوهش، نظر به مؤلفه های اصلی نظریه نوناکا: اجتماعی شدن، برونی سازی، ترکیب و درونیسازی، جایگاه مدیریت دانش در سازمان الف مورد بررسی قرار گرفته و به دنبال آن هستیم که بدانیم مدیریت دانش و مؤلفه های آن در سازمان الف از چه جایگاهی برخوردار است و رابطه آن با فرهنگ سازمانی به چه شکل است. جامعه آماری این پژوهش را مدیران، میانی سازمان الف در سال 87-86 تشکیل میدهند که نمونه ای با حجم 23 نفر به روش تصادفی ساده از این جامعه انتخاب گردید. این اقدام با نظر به گستره حجم جامعه آماری مدیران که مشتمل بر 50 نفر میباشند انجام شده است. جهت جمع آوری اطلاعات از دو پرسشنامه مدیریت دانش 26 سؤال و فرهنگ سازمانی 46 سؤال استفاده شده است. برای یقین روایی پرسشنامه مدیریت دانش در نتیجه محاسبه آلفای کرونباخ 9039/0 و فرهنگ سازمانی 9262/0 میباشد. تحلیل داده ها نشان داده است که ترکیب در قلمرو مدیریت دانش در سازمان الف از بالاترین جایگاه برخوردار است. سپس به ترتیب ترکیب، برونیسازی و درونیسازی در مراتب بعدی قرار گرفته اند.
۱۴.

بررسی روش تکرار در ساخت واژه در زبان فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده: سایر:
منبع: پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوهر گویا) دوره پنجم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۷)

کلیدواژه‌ها: ترکیب تکرار واژه سازی گروه قیدی تغییر مقوله

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی دستور زبان
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات ادبیات و مطالعات بین رشته ای زبان شناسی دستور زبان و زبان شناسی
تعداد بازدید : ۴۹۳۰
سخنگویان هر زبانی بنا به نیاز بی وقفه خود برای انتقال مفاهیم و بیان اندیشه ها و افکار و خواسته های خویش، واژگان جدیدی می آفرینند و در این فرایند، از توانایی های پیدا و پنهان زبان خود بهره می برند. برای نمونه، اشتقاقی بودن زبان عربی باعث شده است تا اهل زبان بتوانند واژگان فراوانی با معانی متعدد از یک ریشه برسازند. انگلیسی زبانان هم از ویژگی اشتقاقی، ترکیبی و پیوندی زبان خود برای خلق واژه استفاده می کنند. در زبان فارسی نیز اهل زبان با تکیه بر امکانات و توانایی های زبان خویش، واژگان جدیدی می آفرینند. در زبان فارسی حداقل از پنج روش برای ساخت واژه جدید استفاده می شود که برخی نظیر ترکیب، اشتقاق، تکرار، تخفیف و تخلیص یا سرواژه سازی، پرکاربرد هستند و برخی دیگر در مباحث زبانی مغفول مانده اند. تکرار از روش های ساخت واژه است و از این روش، واژه های فراوانی ساخته شده است. این مقاله می کوشد با توجه به متن سه کتاب صور خیال در شعر فارسی شفیعی کدکنی، سخن ها را بشنویم اسلامی ندوشن و با کاروان حله زرّین کوب، رویکرد واژه سازی از راه تکرار را در زبان معاصر فارسی بکاود و به پرسش توانایی زبان فارسی در آفرینش واژه های جدید از طریق تکرار پاسخی درخور دهد.
۱۵.

تبیین قاعده بسیط الحقیقه و دو ساحت مختلف از آن در مکتب صدرایی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهش های فلسفی-کلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۳ و ۴ (پیاپی ۴۳-۴۴)

کلیدواژه‌ها: بسیط الحقیقه ترکیب مکتب صدرایی (حکمت متعالیه) کثرت در وحدت وحدت در کثرت

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات مکتب های فلسفی حکمت متعالیه
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی منطق، فلسفه و کلام اسلامی فلسفه اسلامی کلیات فلاسفه اسلامی
تعداد بازدید : ۱۴۸۲ تعداد دانلود : ۷۷۶
قاعده «بسیط الحقیقه»، از قواعد کلیدی در فلسفه صدرایی است. پردازش این مطلب به عنوان یک قاعده محوری و موثر، و تبیین تفصیلی آن از ابتکارات صدرالمتالهین است. در میان فیلسوفان پیشین، تنها می توان از فلوطین به عنوان طرح کننده این قاعده نام برد که البته تبیین ها و استدلال های وی، از نظر کمیت و قوت فلسفی، به پای تبیین های صدرا نمی رسد. در مکتب صدرایی دو ساحت مختلف برای این قاعده مطرح شده است: ساحت کثرت در وحدت و ساحت وحدت در کثرت. فیلسوفان صدرایی در مورد معنای مقبولِ ساحت کثرت در وحدت و مشمول بودن این ساحت در حیطه این قاعده اتفاق نظر دارند؛ اما آنها در بابِ مفهوم مورد پذیرش ساحت وحدت در کثرت و شمول محدوده قاعده نسبت به این ساحت اختلاف نظر دارند.
۱۶.

هستی شناسی جامعه از منظر متفکران دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه های نوین دینی پاییز ۱۳۸۹ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: اصالت جامعه ترکیب فرد وجود حقیقی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۴۷ تعداد دانلود : ۱۳۵۱
آیا جامعه اصیل است و وجود حقیقی و مستقل دارد؟ دراین باره دیدگاه های مختلفی وجود دارد. این مقاله مساله فوق را از نگاه شهید مطهری، استاد مصباح یزدی و آیت اله جوادی آملی می کاود. شهید مطهری، هم من فردی و هم من جمعی را اصیل می انگارد و جامعه را از وجود حقیقی، مرگ و حیات و روح واحدی برخوردار می داند که در افراد حلول کرده و من جمعی آنهاست؛ اما استاد مصباح فقط فرد را اصیل انگاشته و جامعه را امری اعتباری و دارای وحدت ماهوی می داند. آیت اله جوادی آملی وجود اعتباری را مرتبه نازلی از وجود حقیقی می داند و این مرتبه از وجود را برای جامعه، قطعی می داند. ایشان نسبت به مرتبه وجودی فراتر از آنچه مطابق با نظریه اصالت جامعه باشد، نظر صریحی ندارد. بنابراین، سیر بحث در میان این متفکران، چنین است: جمع گرایی معتدل¬فردگرایی ناب¬ وجود حقیقی نازل
۱۷.

پاره ای از نوآوری های حکیم رفیعی قزوینی

نویسنده:
منبع: نامه حکمت بهار و تابستان ۱۳۸۵ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: جمال اراده ترکیب امکان وجوب کمال وضع شهوت جلال قوه جسمانی محاذات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۴۱ تعداد دانلود : ۵۷۶
از حکیم رفیعی قزوینی آثار اندکی باقی مانده است، اما همین اندک مشتمل بر نوآوریهایی است. در این مقاله به پنج نوآوری از این فیلسوف و عارف الهی پرداخته شده است، راجع به این مباحث: 1. در باره معنای کمال الهی در جنب جمال و جلال الهی، که وی برخلاف مشهور آن را نه مجموع جمال و جلال بلکه امری ورای آن دو گرفته و عبارت دانسته است از تمامیت ذات الهی به عینیت ذات و صفات و عینیت خود صفات با هم. در ذیل همین بحث، حکیم رفیعی تعریفی از جمال و جلال ارائه می دهد که جامع تعریف فیلسوف و عارف است و خود این تعریف نیز خالی از ابتکار نیست. 2. در شرح عبارت «اللهم انی اسئلک بما تجیبنی به حین اسئلک»، که او علاوه بر معنایی که در مرحله اول به ذهن می آید، معنایی ذکر می کند که حکایت از ذهن جوال و نوجوی او دارد. 3. در خصوص نفی ترکیب از ذات الهی و بیان اینکه ترکیب به هر نحوی که باشد، مستلزم امکان است، که او در این مسئله برهانی اقامه می کند و در انتها می گوید که آنچه گفتیم در هیچ کتابی مکتوب نیست. 4. در توضیح این سخن حکما که تأثیر جسمی در جسمی دیگر نیازمند وضع و محاذات است، مراد از وضع و محاذات را نوعی اتحاد و اتصال می داند. 5. در نقد این سخن مشهور که اراده غیر از شهوت است و از همین رو، انسان گاهی چیزی را اراده می کند که متعلق شهوت او نیست و گاهی چیزی را مورد شهوت قرار می دهد که اراده اش بدان تعلق نگرفته است.
۱۹.

خاقانی و ساخت «ترکیبات خاص» در سبک هندی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه فرهنگ و ادب سال هشتم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱۳

کلیدواژه‌ها: ترکیب سبک هندی خاقانی بیدل دهلوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۶۵۸ تعداد دانلود : ۹۰۹
سبک هندی چه در فرم و چه در محتوا مختصاتی چشم گیرتر نسبت به دیگر سبک های شعر فارسی دارد. در سطح فرم چندین عناصر زبانی وجود دارد که باعث غموض و پیچیدگی زبان شده است. از جمله عوامل ابهام زبان شعر سبک هندی، وجود «ترکیبات خاص» است. این نوع ترکیبات، کلماتیاست که در محور هم نشینی زبان در کنار یک دیگر قرار گرفته، باعث تعقید زبان و آشنایی زدایی می شود. محققان و پژوهش گران، وجود «ترکیبات خاص» را به صورت انحصاری متعلق به سبک هندی دانسته و ساخت این نوع ترکیبات را نتیجة ابتکار و پویایی ذهن و تخیل شاعران سبک هندی می دانند. در این مقاله ترکیبات خاقانی و ترکیبات (ترکیبات خاص) بیدل دهلوی شاعر بزرگ سبک هندی در سطح زبان بررسی شده و زیرساخت این نوع ترکیبات با ابعاد گستردة ساختاری آن ها مورد تحلیل قرار گرفته است.
۲۰.

تغییر ساختارهای لغت سازی و اصطلاح یابی از قرن چهارم تا هفتم با تکیه بر شاهنامه (دفتر سوم) و بوستان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: متن پژوهی ادبی بهار ۱۳۹۲ شماره ۵۵

کلیدواژه‌ها: شاهنامه ترکیب بوستان واژه سازی اشتقاق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۰۵ تعداد دانلود : ۸۵۰
واژه سازی نیاز همیشگی زبان هاست و این نیاز با پیشرفت روزافزون علوم و فنون، بیشتر احساس می شود؛ زیرا به ازای یافته ها و مفاهیم نو باید لغات جدیدی خلق کرد و یا بار معنایی جدیدی به لغات افزود. یکی از امکانات زبان فارسی برای واژه سازی استفاده از ترکیب و اشتقاق بر اساس الگوهای مشخص صرفی است. از منابع مورد اعتماد برای استخراج الگوهای لغت سازی، متون زبان فارسی است؛ متونی که زاده ی اندیشه و ذوق بزرگانی چون فردوسی، نظامی، مولانا، سعدی و دیگران است. جایگاه فردوسی و سعدی در زبان و ادب فارسی بر کسی پوشیده نیست. دو شاعر زباندان بزرگ که فاصله ی ایشان با هم سه قرن است و در این مقاله، ساختارهای ترکیبی مشترک شاهنامه و بوستان را با چند مثال ذکر کرده ایم و سپس از معدودی از تفاوت ها نیز سخن گفته ایم. در مورد اشتقاق به دلیل محدودیت، تنها به بیان نکات حاصل از مقایسه ی این مقوله در دو متن پرداخته ایم. سپس از تفاوت های معنایی و جایگزینی کلمات سخن گفته ایم و در پایان، فراوانی بخشی از ساختارها را با نمودار نشان داده ایم.