جایگاه توسعه آموزشی و اجتماعی در برنامه های چهارم و پنجم توسعه ج. ا. ایران

چکیده

سیاست جهانی در بدو ورود به هزاره سوم توجه بیشتری به ابعاد و مولفه های اجتماعی دارد. در همین راستا، اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران نظیر سند چشم انداز 1404 و برنامه های توسعه پنج ساله توجه بیشتری به مفاهیم توسعه اجتماعی و بهبود جایگاه آن داشته اند. هدف تحقیق حاضر «شناخت جایگاه توسعه اجتماعی در برنامه چهارم و پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران» است. این پژوهش از نوع توصیفی و تحلیل محتوا است. جامعه آماری تحقیق متن سند برنامه چهارم و پنجم توسعه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی سیاسی جمهوری اسلامی ایران ارائه شده در 31 استان کشور می باشد. واحد مشاهده، ماده ها، تبصره ها و بندهای برنامه ها است که مضامین آنها مورد استنباط قرار می گیرد. در این پژوهش فرم های تحلیل محتوای در هفت مقوله است که از داده های مرتبط در متن برنامه ها شامل هفت طبقه اصلی و 44 زیرطبقه به شرح عدالت اقتصادی (4مولفه)، عدالت اجتماعی (4مولفه)، سرمایه اجتماعی (5 مولفه)، رفاه اجتماعی (19مولفه)، پایداری (3مولفه)، اخلاق توسعه اجتماعی (4مولفه)، امنیت اجتماعی (5 مولفه) استخراج شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که تعداد مولفه های توسعه اجتماعی در برنامه پنجم به میزان 8 درصد نسبت به برنامه چهارم کاهش یافته است. بنابراین براساس یافته ها می توان بیان نمود در برنامه چهارم توجه بیشتری به مولفه های توسعه اجتماعی نسبت به برنامه پنجم شده است. بنابراین ابعاد و مولفه های سلامت و ثبات خانواده، وضعیت جوانان، باسوادی جمعیت عمومی، ارتقای سلامت روانی، پیشگیری از اعتیاد، سرمایه اجتماعی در برنامه های پنج گانه توسعه کشور با مقتضیات و نیازها، آسیب ها و ضرورت های جامعه ایران انطباق کافی نداشته است.