بحران تقابل و موازنه قدرت در سیاست خارجی ایران و عربستان سعودی

چکیده

جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی از جمله دو بازیگر، رقیب و کنشگر منطقه ای محسوب می شوند که با توجه به عوامل ثابت و متحول تأثیرگذار بر روابط دو کشور در دوره های مختلف، سیاست های متنوعی از همکاری نسبی تا رقابت و تقابل در پیش گرفته اند. در این راستا تنش و ناسازواری میان این دو کشور، با شروع تحولات جدید در منطقه، سطح وسیع تری از اختلافات را در برگرفته است که زمینه ساز رقابت و نفوذ هرچه بیشتر در حوزه های راهبردی در منطقه شده است. این امر منجر به تغییرات تاکتیکی و عملیاتی در حوزه های ژئوپلتیک مناطق مورد منازعه از جمله سوریه، یمن و عراق می باشد که این عامل توانسته است رقابت و تعارضات منطقه ای و داخلی را در ایران و عربستان ایجاد کند. هدف اصلی این پژوهش، تبیین عوامل تأثیرگذار در تقابل و موازنه بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی است. نویسنده با بهره گیری از روش شناسی توصیفی- تحلیلی، درصدد پاسخ به این پرسش اساسی است که مؤلفه های تأثیرگذار در تقابل و رقابت جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی کدامند و چه تأثیری در سیاست خارجی این دو کشور داشته است؟ در پاسخ به این پرسش، مهم ترین زمینه های اختلافات ایران و عربستان در ابعاد چندگانه امنیتی، سیاسی، هویتی، اقتصادی و ایدئولوژیک قابل واکاوی است که عربستان تلاش کرده است با تشکیل ائتلاف و راهبردهای موثر در موازنه قدرت از نفوذ هرچه بیشتر جمهوری اسلامی ایران در منطقه جلوگیری کند و همچنین وزن ژئوپلتیکی و قدرت نسبی ایران را در منطقه کاهش دهد.