مکان‌سنجی‌ خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌ در کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ شهر تهران

چکیده

در این‌ پژوهش‌ به‌ امکان‌سنجی‌ خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌ در کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ تهران‌ پرداخته ‌شده‌ است‌. خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌، تهیه‌ نسخه‌ چاپی‌ یا الکترونیکی از‌ منابع‌ به‌ منظور ارسال‌ به‌ اشخاص‌ یا مؤسسات‌ با اهداف انتفاعی‌ یا غیرانتفاعی،‌ با درنظر گرفتن‌ حق‌ مؤلف‌ است‌. روش‌ پژوهش،‌ پیمایشی‌ از نوع‌ توصیفی‌ و جامعه‌ مورد پژوهش‌، یکصد و پنج‌ کتابخانه‌ تخصصی‌ مستقر در شهر تهران‌ است‌. امکانات ‌مورد بررسی شامل‌ تجهیزات‌ دستی‌ و ماشینی‌، نیروی‌ انسانی‌ متخصص‌ و علاقه‌مند، بودجه‌ کافی،‌ و ... است‌. نتایج‌ این‌ پژوهش‌ نشان‌ می‌دهد که‌ 42/8% کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ از وب‌سایت‌ برای‌ مکان‌یابی ‌منابع‌ موجود در کتابخانه‌ استفاده‌ می‌کنند. 43/5% کتابخانه‌ها به‌ مقاله‌نامه‌ها برای‌ مکان‌یابی‌ دستی‌ منابع ‌رجوع‌ می‌کنند. 36/5% ارسال‌ درخواست‌ متقاضیان‌ از طریق‌ تلفن‌ صورت‌ می‌گیرد. 32/2% کتابخانه‌ها به‌ شکل‌ حضوری‌ به‌ متقاضیان‌، مدرک‌ ارائه‌ می‌کنند. میزان‌ آشنایی‌ کتابداران‌ با زبان‌ انگلیسی‌14/3% و با فناوری‌ اطلاعات‌ 28/6% می‌باشد. 27/5% جامعه‌ مورد مطالعه‌ از کتابخانه‌ ملی‌ بریتانیا به‌عنوان‌ مرکز تهیه‌ مدارک‌ خارجی‌ استفاده‌ می‌کنند. 32/5% کتابخانه‌ها، عضویت‌ در طرح‌های‌ همکاری ‌بین‌کتابخانه‌ای‌ را برای‌ رفع‌ نیازهای‌ اطلاعاتی‌ کاربران‌ مناسب‌ می‌دانند. حداکثر مدت‌ زمان‌ پاسخگویی ‌به‌ درخواست‌های‌ داخلی‌ و خارجی‌ کاربران، به‌ ترتیب‌ سه‌ هفته‌ و یک‌ ماه‌ اعلام‌ شده است. 28/3% تقاضاهای‌ متقاضیان‌ از نوع‌ کتاب‌ می‌باشد. در 88/6% کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ تهران‌، دوره‌های‌ آموزشی برای کسب‌ مهارت‌ در زمینه‌ تهیه‌ و تحویل‌ مدرک‌ برای‌ کتابداران‌ و کارکنان‌ کتابخانه‌ برگزار نمی‌شود. 29/8% جامعه‌ آماری‌، نبود تجهیزات‌ کافی‌ را مشکل‌ اصلی‌ در تهیه‌ و تحویل‌ مدرک‌ بیان‌ نموده‌اند. بنابراین‌ یافته‌ها، خدمات‌ تحویل‌ مدرک‌ در کتابخانه‌های‌ تخصصی‌ شهر تهران‌ با توجه‌ به‌امکانات‌ موجود، در حد مطلوب‌ نیست