مطالب مرتبط با کلیدواژه
۲۲۱.
۲۲۲.
۲۲۳.
۲۲۴.
۲۲۵.
۲۲۶.
۲۲۷.
۲۲۸.
۲۲۹.
۲۳۰.
۲۳۱.
۲۳۲.
۲۳۳.
۲۳۴.
۲۳۵.
۲۳۶.
۲۳۷.
۲۳۸.
۲۳۹.
۲۴۰.
سنت
منبع:
پیکره دوره دوم بهار و تابستان ۱۳۹۲ شماره ۳
61 - 68
حوزه های تخصصی:
یکی از ابعاد تبلور مدرنیزاسیون در ا یران حیطه ی هنرهای تجسمی است که استفاده گزینشی بدون در نظر گرفتن پایه های تعقل و تفکر اندیشه غربی و مدرنیته از وجوه بارز آن است، جهت روشن شدن مفاهیم متعددی که از تجدد و سنت در حوزه اندیشه مطرح است لزوم بررسی دقیق تر و جامع تر از سنت بسیار ضروری است، تا با آگاهی بیشتر از ساختارسنت در فرهنگ خودی و تفاوت آن در فرهنگ غرب به شناخت دقیق تری از آن نائل شد. بخش اول این بررسی در جستجوی ماهیت «سنت» و چگونگی پویایی آن و بررسی خاستگاه اصلی تجدد است و همچنین در این بخش به طرح نظریات گوناگونی از تقابل و یا هم زیستی آن ها در جامعه شناسی و انسان شناسی معاصر پرداخته شده است. همچنین با طرح نظریه ژرژ بالاندریه در مبحث تعدد مدرنینه امکان تحقق مدرنیته متفاوتی از تجربه غرب به عنوان تجربه ای ممکن برای جوامع پیرامونی بررسی شده است. در بخش دوم با بررسی چگونگی سنت و مدرنیته در ایران با طرح دیدگاه های صاحب نظران موقعیت کنونی سنت و مدرنیته در ایران ارائه شده است. در بخش سوم با طرح موقعیت سنت و مدرنیته در هنرهای تجسمی ایران به معضلات آموزش هنر پرداخته شده و در پایان با نظر به اینکه در حوزه تفکر و اندیشه نه ارائه پاسخ، بلکه طرح پرسش است که روشنگر است، سؤالاتی در جستجوی ارائه راهکارهای مناسب مطرح شده است.
احیاء واقعیت قدسی طبیعت راه حل بحران زیست محیطی (نقد و بررسی دیدگاه فلسفی سیدحسین نصر)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های فلسفی تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲۷
95-116
حوزه های تخصصی:
تخریب محیط زیست به دلیل پیامدهای ناگواری که برای بشر به همراه داشته است، تبدیل به یکی از بزرگترین چالش های دنیای معاصر شده است و برای بقای کل نظام طبیعت از جمله انسان هیچ موضوعی مهم تر از حل این مسئله نیست. این بحران نخست در غرب آغاز شد و پس از آن با ورود تجدد به شرق در سطحی جهانی مطرح شد. از نظر نصر علت این امر تقدس زدایی تدریجی از طبیعت است. اندیشمندان برای حل بحران محیط زیست راهکارهایی ارائه داده اند که اغلب برگرفته از مهندسی محیط زیست است. وی بی آنکه منکر ارزشمندی این راه حل ها باشد شیوه علمی را به تنهایی حلال مشکلات نمی داند، زیرا بر این باور است که خود علوم تجربی در برابر این بحران مسئول است. وی رویکردی مابعد الطبیعی را بر می گزیند و او معتقداست که تنها با احیای معرفت قدسی طبیعت می توان از این مشکلات رهایی یافت. هر چند بعضی از متفکران مسلمان، طبیعیات سنتی را در دوران معاصر خالی از فایده می دانند ولیکن سنت گرایان بر این باورند که سنت اسلامی واجد منابعی غنی برای تبیین فلسفه علوم است. پژوهش حاضر با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی به گرداوری اطلاعات کتابخانه ای پرداخته و این دیدگاه را مورد تحلیل قرار داده است. هدف این پژوهش نقد و بررسی ابعاد فلسفی بحران می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد: با این احیاگری هم اصول اخلاقی درخصوص طبیعت تحکیم می شود و هم نیاز انسان متجدد به ایجاد ارتباط معنوی با طبیعت برآورده می شود. براین اساس این نظریه می تواند به عنوان یک راه حل دارای ارزش وجایگاه ممتاز باشد.
منفیت و نقد سنّت با تکیه بر سنّت عرفانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
حکمت و فلسفه سال پانزدهم بهار ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۵۷)
165 - 194
حوزه های تخصصی:
نحوه ای که امروزه از سنت پرسش می شود و در آن اندیشه می رود، بی بنیاد (groundless) است. بی بنیادی شاخصه دوگانه سنت یا تجدد است. در حالی که بنیاد اصیل، به واسطه تجربه دقیقه «نفی» بنیادی مغاکی/ عدمی است. رویکردهای بی بنیادی چون «هرمنوتیک رمانتیک، تاریخ گری، بنیادگرایی و سنت گرایی» سنت را امری سپری شده فهم می کند در حالی که «هرمنوتیک فلسفی، تاریخ مندی و سنت مندی» سنت را گذشته حاضر در اکنون می دانند. این رویکردها مستلزم قائل شدن به بنیاد و سرآغاز مغاکی/ عدمی و محدث، فهم زمان به مثابه تکرار گذشته در حال و وجود به مثابه وجود پیشِ دست و در نتیجه مبتنی بر وقت، نقد و احضار هستند. در سنت اسلامی نخستین جرقه های این مواجهه اصیل را می توان در نقد حقیقتِ آفاقی و سنتِ فرادست و تأکید بر کشف و شهود از سوی جریان تصوف و عرفان ردیابی کرد. عارفان حقیقت رویکرد خویش به سنت را «نقد» می دانستند که امری مقدم بر ارزیابی است و به فراخوانی وجودی حاضر اشاره دارد.
قانون در حجاز عصر جاهلی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سخن تاریخ سال دوازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۲۷
87 - 100
حوزه های تخصصی:
در جامعه عربی حجاز در عصر جاهلیت، به علت نبود حکومت مرکزی و به طورکلی، فقدان حکومت به معنای امروزی، نهاد قانون گذاری هم دیده نمی شود؛ اما این، به مفهوم نبود قانون در آن زمان نیست؛ بلکه قانون های برآمده از اجتماع وجود داشت که در واقع، همان سنّت های عصر جاهلی بودند که جوامع عربی بر اساس تعصب قبیلگی و عُرف قبایل به آنها عمل می کردند. در این نوشتار، برآنیم با استفاده از منابع و مطالعات جدید و با تحلیل داده ها و نیز نگاهی به وضعیت سیاسی حجاز در عصر جاهلی، به این پرسش پاسخ دهیم که قانون در حجاز عصر جاهلی چگونه بوده؟ و چه مکانیزمی بر اجرای آن نظارت می کرده؟ و ضمانت اجرای آن چه بوده است؟ یافته های این تحقیق نشان می دهد که سنّت هایی مانند: بیعت، حلف، جوار و اخذ بالثار، از مهم ترین قانون های عصر جاهلی بودند و مکانیزم اجرای آن نیز همان تعصبات قبیلگی، نظارت عمومی و از همه مهم تر، لزوم وفای به عهد بود که در جامعه آن روز، از اهمیت بسزایی برخوردار بودند.
سنت و تجدد در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزه های تخصصی:
مدرنیته و سنت به عنوان دو مفهوم متضایف در بافت و زمینه تفکر و فرهنگ غرب معنای خود را دارند. انتقال این دو مفهوم به فضای فرهنگی و علمی کشور ما بدون در نظر گرفتن آن زمینه، اشتباهاتی نظری و عملی به دنبال خواهد داشت. بر این اساس، سنت و تجدد در فرهنگ اسلامی، برخلاف غرب، با یکدیگر تعارض و تمانعی ندارند و تجدد لزوماً همه جا سنت را نفی نمی کند. عوامل درونی و بیرونی تجدد، انسان و جامعه را به تحول و نوخواهی وامی دارد. سامان دادن تجدد، که با تحول همراه است، در عرصه های مختلف شناختاری، احساسی و رفتاریِ فرهنگ با مراجعه به حقیقت دین میسر است. این رجوع و استناد، که به صورت روش مند و با اسلوب صحیح صورت می گیرد، فرهنگ را پالایش کرده، ضمن اهتمام بر اسلامیت آن عصری بودن آن را هم تأمین می کند. بررسی دو مسئله فرهنگی تحصیل زنان و سینما در دوره بعد از انقلاب نشان می دهد عوامل درونی و بیرونی در این دو مسئله مؤثر بوده است. مواجهه با این دو مسئله ضرورت بازخوانی آن چه را در غرب درباره این دو رخ داده (به عنوان عامل بیرونی) بر اساس مبانی دینی روشن می کند.
بومی گرایی، پساتوسعه گرایی و خروج جمهوری اسلامی از گفتمان توسعه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۹ تابستان ۱۳۹۸ شماره ۲
453 - 471
حوزه های تخصصی:
رویارویی سنت و تجدد، نزاع هایی را در جامعه ایران پدید آورده که نتیجه آن، بحران هویت دردوره معاصر ایران بوده است. این بحران هویت با ورود و گسترش اندیشه بومی گرایی در جامعه ایران جهتی ضدغربی و ضدتجدد به خود گرفت. در آغاز، چنین می نمود که گفتمان اسلام گرایی می تواند با جمع زدن میان سنت و تجدد، جدال میان آنها را حل کند، اما تجربه پس از انقلاب مؤید این تصور نیست. بومی گرایی و نقد توسعه، با موضعی تجددستیزانه، پایه های گفتمان توسعه در جمهوری اسلامی ایران را تشکیل داده اند. اولی، اگرچه زمینه شکل گیری اش کاملاً مدرن است، در پی وارد کردن محتوای سنتی و اصیل، اغلب با مایه های مذهبی در معنای توسعه است و دومی، با الهام از متفکران غیرسنتی و اغلب غربی و پست مدرن، به دنبال نفی و طرد مدرنیته و کنار زدن مفهوم رایج توسعه است، تا فضای بازتری را برای محتوای سنتی این گفتمان بگشاید. علاوه بر این، در گفتمان جمهوری اسلامی، به عنوان گفتمان مسلط بعد از انقلاب، دال های متعدد و ناهمسازی از گفتمان های سنتی و متجدد، جای گرفته اند که به دلیل عدم مفصل بندی محکم این اجزا، بار دیگر موجبات فعال شدن جدال سنت در برابر تجدد را در درون این گفتمان ایجاد کرده است. اما با گسترش ارتباطات و ورود امواج سهمگین لیبرال دموکراسی غربی، و جهانگیر شدن آرمان ها و اهداف آن، مدتی است که بی قراری هایی در این گفتمان نمودار شده است که تلاش می شود با برخی مداخلات هژمونیک برطرف شوند. یکی از این مداخلات هژمونیک، طرح «گفتمان پیشرفت و عدالت» و «الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت» است که می توان آن را به معنای اعلام خروج رسمی جمهوری اسلامی از گفتمان توسعه (که از سال ها پیش نقد آن آغاز شده بود)، قلمداد کرد.
جامعیت و برتری اندیشه امام خمینی ( ره) درباره ارکان دولت بر اندیشه "دولت مدرن"(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۱ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱
271 - 282
حوزه های تخصصی:
نحوه نگرش امام خمینی به مساله حکومت و نظام سیاسی و تاثیر دیدگاه سنتی یا مدرن بر نگرش ایشان همواره مورد توجه اندیشمندان و صاحبنظران بوده است؛ به طوری که برخی نگرش امام به دولت را سنتی و برخی دیگر مدرن می دانند. برای بررسی دقیق نگرش امام در این خصوص، یکی از بهترین شیوه ها، بررسی موضع امام درباره ارکان و عناصر اصلی تشکیل دهنده "دولت مدرن" یعنی حاکمیت، حکومت، سرزمین و ملت است. این بررسی جامعیت و برتری دیدگاه امام نسبت به دیدگاه غربی را نشان داده است.نحوه نگرش امام خمینی به مساله حکومت و نظام سیاسی و تاثیر دیدگاه سنتی یا مدرن بر نگرش ایشان همواره مورد توجه اندیشمندان و صاحبنظران بوده است؛ به طوری که برخی نگرش امام به دولت را سنتی و برخی دیگر مدرن می دانند.
رابطه «عزت نفس» و میزان گرایش جوانان به سبک زندگی غربی «مطالعه موردی: جوانان یزدی»(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۱ تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲
233 - 252
حوزه های تخصصی:
هدف اصلی این مقاله بررسی رابطه و میزان همبستگی بین عزت نفس و « سبک زندگی غربی» در میان جمعیت نمونه 227 نفری جوانان شهر یزد است. برای دستیابی به این هدف از یک سو، یک شاخص کلی برای عزت نفس ساخته و جامعه مورد مطالعه به دو گروه دارای « اعتماد به نفس بالا » و « اعتماد به نفس پایین » تقسیم شده است . از سوی دیگر ، با استفاده از آزمون کندال، تلاش شده است که رابطه بین « عزت نفس » و « گرایش جوانان یزدی به سبک زندگی غربی» در حوزه های مختلف اخلاقی، اقتصادی، اجتماعی، شخصی، سیاسی و علمی با لحاظ کردن ضریب همبستگی ارزیابی شود. یافته های تحقیق بیانگر آن است که در مجموع هرچه عزت نفس بالاتر باشد میزان گرایش به سبک زندگی غربی در جوانان یزدی کمتر است و بالعکس.
امام خمینی(ره) و تجدد(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۴ بهار ۱۳۹۳ شماره ۱
63 - 77
حوزه های تخصصی:
با ورود تمدن جدید غرب به ایران در دهه های اخیر فرهیختگان ایرانی رویکردهای متفاوتی نسبت به آن داشته اند. از جمله متفکران بزرگ معاصر که در خصوص تجدد موضع گیری نموده و اندیشه او مبنای انقلاب اسلامی قرار گرفته، امام خمینی (ره) است. به نظر می رسد امام خمینی تجدد را شامل ماده (ظواهر) و محتوا دانسته، اسلام و علما را مخالف ظواهر تجدد نمی داند؛. اما در برابر محتوای فرهنگ غرب ایستادگی کرده، پذیرش آن را باعث غرب زدگی و انحطاط جامعه ایرانی می داند. در این مقاله تلاش شده است با روش اسنادی و تحلیل محتوا، نگاه امام خمینی به تجدد از زوایای مختلف بررسی شود.
مقایسه مبانی مشروعیت در دولت های هخامنشی و ساسانی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۶ پاییز ۱۳۹۵ شماره ۳
797 - 815
حوزه های تخصصی:
از ابتدای تاریخ بشر، یکی از مشکلات پیش روی هر دولتی، این است که چگونه براساس رضایت عمومی حکومت کند. این عبارت سیاسی قدیمی که "شما نمی توانید بر روی سرنیزه جلوس کنید" حکایت از این دارد که اگرچه دولت می تواند قدرت خود را برمبنای اجبار سیاسی به کار بندد، برای مدت زیادی استفاده از اجبار نمی تواند برای حکومت جامعه کافی باشد. جامعه شناسان سیاسی از زمان وبر به بعد، در پاسخ به این پرسش که چرا مردم رضایت می دهند بدون استفاده از زور بر آنان حکومت شود، از مفهوم مشروعیت استفاده کرده اند. با توجه به مباحث مطرح شده، و بررسی تاریخی دو نظام هخامنشی و ساسانی، نتیجه می شود که اندیشه جامعه از زمان هخامنشیان تا ساسانیان در حال تکامل بوده و اگرچه بنا بر نظر وبر مشروعیت قانونی خاص جامعه نو است، اندیشه اقتدار از پایین و مفهوم قرارداد اجتماعی در جامعه عصر ساسانی وجود داشت و برطبق آن عمل می شد.
واکاوی مفهوم سنت از دید متفکران ایرانی: بررسی اندیشه های داریوش شایگان و سیدحسین نصر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۷ تابستان ۱۳۹۶ شماره ۲
393 - 410
حوزه های تخصصی:
در این نوشتار درصدد بررسی تطبیقی مفهوم سنت در اندیشه متفکران ایرانی با تکیه بر اندیشه های داریوش شایگان و سید حسین نصر براساس نظریه کنش بوردیو خواهیم بود. براساس این استدلال اندیشه ها براساس عادت واره شکل می گیرد و تغییر و تحول در عادت واره، تحولات فکری را در پی دارد. براساس این نظریه سنت را به مثابه یک عادت واره به کار می بریم که برساخته و برسازنده است. ازاین رو تفاوت دیدگاه های این دو اندیشمند هم عصر در مورد سنت و نیز تحولات فکری شایگان را بر این اساس توضیح خواهیم داد و درصدد پاسخ به این پرسش خواهیم بود که منطق شکل گیری مفهوم سنت در اندیشه های این دو متفکر و نیز شباهت ها و تفاوت های این مفهوم چگونه بوده است؟ بنابراین به تفکیک دیدگاه های آنان در دو حوزه سنت، مدرنیته و انسان شناسی خواهیم پرداخت.
تماس و چالش سنت چپ و روحانیت در مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۷ پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳
683 - 703
حوزه های تخصصی:
در نوشته حاضر، با استفاده از الگوی جماعت گرایی، به ویژه با استفاده از مفهوم سنت و عقلانیت و خیر مختص آن، تماس و چالش دو سنت اسلام و چپ در خلال نهضت مشروطه بررسی و نشان داده شده است که در تماس و چالش بین دو سنت، از طریق مفاهیم اساسی و بنیادین هر یک از آن دو، عقلانیت جدیدی ایجاد می شود که در نگاه به حوزه سیاسی اجتماعی، خصلتی غیر دموکراتیک و تمرکزگرا دارد که همین عقلانیت، در نهایت، در زمینه تحولات و وقایع ایجادشده، به ظهور دیکتاتوری رضاخانی منتهی می شود.
پژوهشی در خصوص مفهوم «سنت» در اندیشه جواد طباطبایی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۷ زمستان ۱۳۹۶ شماره ۴
891 - 907
حوزه های تخصصی:
درک اندیشه های سید جواد طباطبایی بدون در نظر گرفتن مفهوم «سنت» امکان پذیر نیست. «سنت» از نظر طباطبایی «آگاهی» انسان ایرانی است و بدون «سنت» اندیشیدن امکان پذیر نیست. با تصلب و زوال «سنت»، ایدئولوژی جای اندیشیدن را می گیرد و تنها با « اتخاذ موضع جدید آگاهی» می توان به زوال اندیشه پی برد و تصلب «سنت» را برطرف کرد.
مدرنیسم بومی؛ کند و کاوی در اندیشه های شیخ هادی نجم آبادی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
سیاست دوره ۴۸ زمستان ۱۳۹۷ شماره ۴
961 - 977
حوزه های تخصصی:
شرح مواجهه ایرانیان با مدرنیته همواره یکی از مباحثات مجادله آمیز چند دهه اخیر در فضای دانشگاهی ایرانیان بوده است. این مباحثات از زاویه های گوناگون درصدد برآمده اند که یا با ایجاد دیدگاه دوگانه سازی، سنت را در مقابل مدرنیته قرار دهند یا این مواجهه را از دریچه نوعی از بومی کردن مدرنیته در فضاهای دولتی ایران به شیوه ای آمرانه بنگرند. اما در میانه این دو نگاه، کندوکاو در عرصه اندیشه روحانیت دوره مشروطه و حتی دوره های متأخرتر چنین به ذهن متبادر می کند که اختیار کردن دو نگاه مذکور توان ترسیم خطوط کلی و واقعی موجود در فضای مشروطه و مشروطه خواهی را ندارد و دستیابی به چنین امری نیازمند بازیابی انگاره های ترسیمی از نهادهای مدرن در نزد شخصیت هایی از جمله شیخ هادی نجم آبادی است که در حوزه تاریخ سیاسی معاصر ایران و نیز اندیشه سیاسی تا اندازه ای مهجور مانده اند.
درآمدى بر نقد متن حدیث(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
فقه سال بیستم پاییز ۱۳۹۲ شماره ۳ (پیاپی ۷۷)
141 - 162
حوزه های تخصصی:
نقد متن حدیث به عنوان چهارمین محور مباحث مربوط به حدیث، کمتر مورد توجه بوده است. از راه نقد متن مى توانیم برخى علل و اسباب اختلاف و تعارض احادیث را پیدا کنیم. نخست باید از نقش جوامع اولى و ثانوى در بروز مشکلات متن حدیث سخن گفت. تقطیع، پذیرش حجیت تعبّدى خبر و تبویب روایات از منظر فتوا، سه نکته مشکل برانگیز در کار مؤلفان این کتاب هاست. از دیگر عوامل بروز اختلالات متنى، فقدان میراث مکتوب در دوره هاى اولیه نزد اهل سنت بوده است; چنان که از قصور خط عربى و نیز پدیده نقل به معنا نیز باید به عنوان «عوامل انضمامى» یاد کرد. براى نقد متن در مرحله اول باید از شواهد عام مذکور در علوم حدیث سخن بگوییم; در مرحله دوم، به شواهد خاص یعنى بحث هاى تاریخى و رجالى و فهرستى بپردازیم; و در مرحله سوم، براى تصحیح متن، تجمیع شواهد را بررسى کنیم.
عقلانیت مدرن و بحران فقه(مقاله پژوهشی حوزه)
منبع:
نقد و نظر سال شانزدهم زمستان ۱۳۹۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۴)
45 - 74
حوزه های تخصصی:
امروزه و با تحولات دنیای جدید، پاره ای احکام فقهی در دوران معاصر (یا در برخی نقاط جغرافیایی) - نه به این دلیل که موضوع آنها منتفی شده، بلکه به سبب پیامدهای نامطلوبی که اجرای آنها به دنبال دارد - قابل اجرا نیستند. از این مسئله گاه به «بحران فقه» یاد می شود. از جمله راه کارهای پیشنهادی برای حل این - به ظاهر -بحران،بازسازی عقلانیت فقهی بر اساس عقلانیت مدرن است. این راه حل به سبب تعهدات شناخت شناسانه سنگین، تجدید نظر در مسلمات اصولی و استفاده ناروا از برخی قواعد کلامی،چندان جذابیتی برای سنت گرایانندارد. ضمن این که به جای حل مشکل، آن را تنها یک گام به پس می راند. این راه حل با اصل مشکل در یک نقطه اشتراک دارد: رویکرد اتمیستی در استنباط احکام شرعی.
رویکرد محمد رشید رضا به سنت
حوزه های تخصصی:
کتاب آراء محمد رشید رضا فی قضایا السنه النبویه من خلال مجله المنار، گزارش و تحلیل مواضع مختلف رشید رضا پیرامون سنت است. مطالب بر اساس مقالات رشید رضا در مجله المنار و مطالب مهمی است که در ضمن تحریر درس گفتارهای تفسیر رشید رضا و مرادش شیخ محمد عبده و نیز مطالب تفسیری مستقل خودش مطرح کرده است. نویسنده در نوشتار حاضر با هدف معرفی کتاب مذکور، پس از ارائه خلاصه ای از زندگی نامه رشید رضا، محتوای بخش های کتاب را مورد مداقه قرار می دهد.
حیدر حب الله و نظریه السنه فی الفکر الامامی الشیعی التکون و الصیروره
حوزه های تخصصی:
کتاب نظریه السنه فی الفکر الإمامی الشیعی التکوّن و الصیروره پژوهشی درباره سنّت و حجیت آن از دیدگاه فقیهان شیعه است. نویسنده کتاب با نگاه تاریخی تحلیلی، یک دوره اعتبار حدیث شیعه را از منظر این دانشمندان در دوره زمانی عصر حضور ائمه (ع) تا عصر حاضر، مورد بررسی قرار می دهد. وی سعی دارد اثبات کند که شیعه در هیچ دوره تاریخی به سنت ظنی عمل نکرده است و بر همین اساس در 5 فصل اول سنت را در دوره حضور معصومان (ع)، قرن چهارم تا هفتم، قرن هفتم تا نهم، قرن دهم و یازدهم (اخباریون) و عصر حاضر مورد کاوش قرار می دهد. در فصل ششم بحثی پیرامون جریان های نقدگرای حاضر داشته و در نهایت به ارائه مطالبی درباره حجیت سنت ظنی در حوزه غیر فقه و احکام پرداخته است. نویسنده نوشتار حاضر، با هدف معرفی کتاب مذکور، نخست معرفی مختصری از مؤلف کتاب ارائه می نماید. در ادامه، با معرفی کتاب و ذکر اهداف و سؤالات نویسنده آن، فصول کتاب را نام برده و به اختصار محتوای آنها را مورد مداقه قرار می دهد.
نزاع قدیم و جدید
حوزه های تخصصی:
نزاع قدیم و جدید، و یا سنتگرایی و نوگرایی، و یا محافظه کاری و اصلاح طلبی، نزاعی جدید نیست و پیشینه اش به قرن ها پیش از نزاع سنت و مدرنیته برمی گردد. نزاع اخیر را هم شاید بتوان ادامه همان صف آرایی دانست. نویسنده در نوشتار حاضر سنتگرایی و نوگرایی و عقاید هر یک را مورد مداقه قرار داده است. به زعم نویسنده، سنت (میراث گذشتگان)، ثمره علم و عقل نسل های پیاپی است که از آزمایشگاه تاریخ سرافراز بیرون آمده است. شرط پاسداری از این میراث، محافظه کاری است، و شرط افزودن بر آن، اصلاح طلبی.هر دو این ها لازم هستند. بنابراین، باید اجازه داد تا محافظه کاران و اصلاح طلبان با یکدیگر زورآزمایی کنند. حاصل این زورآزمایی میان دیروز و امروز، فردای پربارتر است.
امکان تفسیر واحد از دین نقد و بررسی کتاب تفسیری از دین: پاسخ های بشر به امر متعالی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم فروردین ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۶۵)
131-152
کثرت گرایی دینی، به مثابه نظریه ای که با ارائه تفسیر بر مدار واقعیت محض (حقیقت محض) داعیه برقراری آشتی در موضوع تنوع ادیان را دارد، در چند دهه اخیر محل بحث بسیار قرار گرفته است. جان هیک، یکی از اصلی ترین نظریه پردازان این حوزه، بحث جامعی در این زمینه در کتاب تفسیری از دین ارائه کرده است. بحث جان هیک ازجهات مختلفی در این کتاب قابل بررسی است و نکات مثبت و منفی در آن قابل جست وجو و تحقیق است. این که اساساً بتوان ادیانی را که در فرهنگ ها و سنت های گاه متباعد از هم رشد و نمو داشته اند از طریق تفسیر بر یک محور قرار داد موضوعی است که هیک در تلاش بوده است آن را به نحو فلسفی در نظریه خود به نمایش بگذارد. با کنار هم قراردادن این نکات و بررسی سازگاری درونی و بیرونی نظریه کثرت گرایی با تمرکز بر این کتاب می توان کارآمدی آن را به محک آزمون سپرد و تحقیق کرد که آیا با مقدمات و شیوه استدلالی هیک می توان نتایج او را پذیرفت یا خیر؟