تحصیل زنان

تحصیلات تکمیلی یکی از مهم ترین فعالیت های اجتماعی زنان است که با استقبال روزافزونی روبه روست. ازآنجاکه این دوران، بیشتر با زندگی مشترک و آغاز مسئولیت های همسری و مادری زنان هم زمان است، اگر میان نقش های خانوادگی و تحصیلی آنان هماهنگی نباشد، زندگی خانواده ها با مشکلات فراوانی روبه رو خواهد شد. به دلیل جایگاه ارزشمند اخلاق و اثر مستقیم آن بر شئون گوناگون زندگی، با تبیین بایدها و نبایدهای اخلاقی تحصیل زنان، می توان از بسیاری مشکلات پیشگیری کرد. این پژوهش در نظر دارد به بررسی تحصیل زنان از دیدگاه اخلاقی پرداخته، با بیان اصول و ارزش های آن، راهکارهایی برای جلوگیری از تعارض میان نقش های خانوادگی و تحصیلی بانوان ارائه کند. بدین منظور، این نوشتار با رویکردی کاربردی، به تحلیل نظری داده ها پرداخته، سرانجام با اشاره به دو اصل نخستین زندگی زنان، یعنی همسری و مادری، شش راهکار عملی در قالب ارزش های اخلاقی تحصیل پیشنهاد می دهد.

هدف این مقاله تفسیر مفاهیم «استعداد»، «تحصیل» و «اشتغال» مذکور در بندهای 2-2 و 5-4 سیاست های کلی «علم و فناوری» در دیدگاه های رهبر معظم انقلاب از حیث جنسیت است. جهت نیل به هدف بالا پژوهشگر ابتدا به بررسی تفاوت ها و شباهت های استعدادهای طبیعی و الگوی اشتغال زنان و مردان می پردازد و در گام بعدی رشته های تحصیلی متناسب با استعدادهای طبیعی و نیازهای شغلی آنان را بررسی می کند. مقاله حاضر با روش تحلیل مضمون به بررسی سوالات فوق در اندیشه های مقام معظم رهبری می پردازد. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که استعدادهای زنان و مردان در جنبه های انسانی و معنوی همسان و در حوزه های جسمی و عاطفی متفاوت است. متناسب با آن برخی مشاغل بین زنان و مردان مشترک و برخی مشاغل مختص هر جنس است و از آنجا که رشته های تحصیلی باید متناسب با استعداد و با توجه به نیازهای شغلی طراحی شوند، برخی رشته ها بین زنان و مردان یکسان و برخی رشته ها بین آن ها متمایز است.

مدرنیته و سنت به عنوان دو مفهوم متضایف در بافت و زمینه تفکر و فرهنگ غرب معنای خود را دارند. انتقال این دو مفهوم به فضای فرهنگی و علمی کشور ما بدون در نظر گرفتن آن زمینه، اشتباهاتی نظری و عملی به دنبال خواهد داشت. بر این اساس، سنت و تجدد در فرهنگ اسلامی، برخلاف غرب، با یکدیگر تعارض و تمانعی ندارند و تجدد لزوماً همه جا سنت را نفی نمی کند. عوامل درونی و بیرونی تجدد، انسان و جامعه را به تحول و نوخواهی وامی دارد. سامان دادن تجدد، که با تحول همراه است، در عرصه های مختلف شناختاری، احساسی و رفتاریِ فرهنگ با مراجعه به حقیقت دین میسر است. این رجوع و استناد، که به صورت روش مند و با اسلوب صحیح صورت می گیرد، فرهنگ را پالایش کرده، ضمن اهتمام بر اسلامیت آن عصری بودن آن را هم تأمین می کند. بررسی دو مسئله فرهنگی تحصیل زنان و سینما در دوره بعد از انقلاب نشان می دهد عوامل درونی و بیرونی در این دو مسئله مؤثر بوده است. مواجهه با این دو مسئله ضرورت بازخوانی آن چه را در غرب درباره این دو رخ داده (به عنوان عامل بیرونی) بر اساس مبانی دینی روشن می کند.