مطالب مرتبط با کلیدواژه

فرهنگ دینی


۱.

تاثیر فرهنگ دینی بر شکل‌گیری خانه مقایسه تطبیقی خانه در محله مسلمانان، زرتشتیان و یهودیان کرمان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات فرهنگی ایران ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: حریم خصوصی حق همسایه خانه زرتشتیان خانه مسلمانان خانه یهودیان فرهنگ دینی مهمان‌‌نوازی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی دین
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اجتماعی جامعه شناسی جامعه شناسی شهری و روستایی جامعه شناسی شهری
تعداد بازدید : ۴۷۳۵ تعداد دانلود : ۲۸۶۵
"مطابق با دیدگاه بسیاری پژوهشگران، «فرهنگ» عامل اصلی شکل‌گیری خانه است و نقش مهمی در پایداری اجتماعی دارد، لذا مطالعه فرهنگ‌های دینی برای شناخت الگوهای رفتاری اقوام و مذاهب گوناگون اهمیت می‌یابد. با وجود این، عوامل تاثیرگذار فرهنگ بر محیط انسان‌ساخت در شهر کرمان، که تکثر فرهنگی و محلات مسکونی متعلق به مسلمانان، زرتشتیان و کلیمیان دارد، کمتر مطالعه شده است. این مطالعات می‌تواند برنامه‌ریزان را در تدوین ضوابط راهنمای طراحی و نوسازی این محلات یاری کند. این مقاله با الگویی ترکیبی، ابتدا با استفاده از متون مقدسی همچون قرآن کریم و با تحلیل منطقی، به موضوع حریم و مهمان‌نوازی در فرهنگ اسلامی پرداخته و تاثیر آن‌را بر شکل‌گیری خانه‌های محله مسلمانان بیان می‌کند. سپس افزون بر مطالعات قوم‌نگاری، با مراجعه به اوستا و تورات نشان می‌دهد که چون فضای معماری قابلیت فرهنگ‌پذیری دارد و فرهنگ نیز در قالب فضای کالبدی به ظهور می‌رسد، لایه اول تاثیرگذار بر معماری خانه‌های کرمان، ناشی از فرهنگ اسلامی (به‌عنوان فرهنگ حاکم) و در اصولی همچون حفظ حریم خصوصی، رعایت حقوق همسایه و تکریم مهمان است. لایه دوم مؤثر، که در معماری خانه یهودیان و زرتشتیان دیده می‌شود، براساس عقاید و رسوم مذهبی آنها با بازتعریف و حدودبخشی به این اصول، شکل‌گیری فضاهای فعالیت اختصاصی را برای رسیدن به امنیت، تامین معیشت و رعایت دستورات شریعت در رابطه با زنان و هم‌کیشان موجب شده است. ادامه این تحقیق، به‌دنبال شناخت روش تبدیل یافته‌های نظری این مقاله به ضوابط اجرایی راهنمای طراحی است. "
۲.

سیاست های دینی و فرهنگ مردمی در ایران: تحلیل گفتمان انتقادی برنامه های توسعه

نویسنده:
منبع: فصلنامه پژوهشی دانشگاه امام صادق(نامه صادق ) پاییز و زمستان ۱۳۸۶ شماره ۳۲

کلیدواژه‌ها: مقاومت تحلیل گفتمان انتقادی فرهنگ دینی قدرت و فرهنگ سیاست های گفتمانی سوژه های گفتمانی سیاست های دینی هویت غایت گفتمانی فرهنگ مردمی، سیاست دینی سیاست گذاری فرهنگ دینی و سیاست گذاری دینی در فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۸۸ تعداد دانلود : ۹۳۹
"در زیست جهان فرهنگی معاصر پیوند میان دو مقوله اثرگذار، «قدرت و فرهنگ»، بیش از پیش خود را در قالب و شکل بندی اجتماعی سیاسی سیاست فرهنگی (گفتمان) و سیاست گذاری فرهنگی (راهبرد و کردار ایدئولوژیک) نشان داده است. پیامد کارکردی این سیاست ها در مجموع چیزی جز تعیین معنای زیست اجتماعی و کنش های روزمره، بازنمایی فرهنگی و مشروعیت بخشیدن به فرهنگ زندگی روزمره و نهایتاً انتظام بخشیدن به اندیشه و کردارهای فرهنگی نیست. در این میان دست کم ما شاهد ایجاد پررنگ حوزه دیگری از این سیاست های فرهنگی هستیم که حلقه محوری آن را دین تشکیل می دهد؛ منظور سیاست (های) فرهنگی دینی است که شکل بندی اجتماعی را با محتوای فرهنگ دینی، سیاست دینی، سیاست گذاری فرهنگ دینی و سیاست گذاری دینی در فرهنگ پدید آورده اند. به این معنا سیاست (های) فرهنگی دینی، به ویژه در جوامع حساس تر به فرهنگ دینی و دارای رژیم های سیاسی با جهت گیری فرهنگ دینی (از جمله ایران معاصر)، با سوژه گفتمانی سروکار دارند که می توان آن را فرهنگ مردمی (مردم پسند) دانست. از این منظر مسئله این است که در سیاست گذاری دینی برای فرهنگ مردمی ایران: 1. کدام سیاست های گفتمانی محوریت یافته اند؟ 2. به کدام سوژه های گفتمانی در این سیاست ها بیشتر ارجاع شده است؟ 3. غایت گفتمانی محوری در این سیاست ها برای سوژه ها چیست؟ در مقاله حاضر پرسش های این مسئله در دل چارچوب نظری خاص، سیاست های دینی هویت- مقاومت فرهنگی، و روش متناسب با آن، تحلیل گفتمان انتقادی، پاسخ داده شده اند. "
۳.

تجلّی مضامین اعتقادی در شعر طاهره صفّارزاده(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زبان و ادب فارسی (گوهر گویا) دوره پنجم تابستان ۱۳۹۰ شماره ۲ (پیاپی ۱۸)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ دینی طاهره صفارزاده اصول دین و مذهب تعالیم دینی مضامین اعتقادی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی ادبیات علوم ادبی نقد و بررسی آثار ادبی معاصر شعر
  2. حوزه‌های تخصصی ادبیات کلیات شخصیت ها شاعران معاصر
تعداد بازدید : ۱۹۸۰
تلاش در جهت زدون فرهنگ دینی و احیای فرهنگ باستانی و جایگزینی آن به جای ارزش های مذهبی و به تبع آن جدایی دین از سیاست در دوره پهلوی پدر و پسر، در شعر فارسی تأثیر بسزایی گذاشت تا جایی که باعث کم رنگ شدن انعکاس مسائل دینی در شعر شاعران این دوره گردید؛ اما از سال 1332 به بعد کم کم رگه هایی از مذهب در شعر فارسی علی رغم سوق شعر به مسائل مادی و شهوانی در آثار شاعران مشاهده شد. در این مقاله بر آنیم تا نشان دهیم فضای حاکم بر جامعه در باور شاعری چون طاهره صفارزاده نسبت به مضامین اعتقادی چه تأثیری داشته است. آیا شاعر مذکور که دوره پهلوی را تجربه کرده است، با تحوّلات صورت گرفته، دچار تحوّل در بینش خود نسبت به مضامین اعتقادی شده است یا این که تأثیری در باور او نداشته است و در شعرش مطالب دینی و مذهبی با توجه به فضای موجود که شعار «هنر برای هنر» در اذهان روشنفکران پیچیده بود چگونه و با چه بیانی ادبی مطرح شده و شدت و حدّت آن چگونه است.
۴.

بررسی تأثیر عوامل مختلف بر فرهنگ حجاب و عفاف و ارزشهای اخلاقی در دبیرستانهای شهرستان گرگان

نویسنده:
منبع: حبل المتین سال اول پاییز ۱۳۹۱ پیش شماره سوم

کلیدواژه‌ها: فرهنگ دینی ارزش های اخلاقی عفاف و حجاب

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی اخلاق و تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت نظری تعلیم و تربیت و کودک، نوجوان و جوان
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه زن و خانواده فقه زنان حضور زن در اجتماع و سیاست و مساله حجاب
تعداد بازدید : ۱۴۶۲ تعداد دانلود : ۶۰۴
این پژوهش با عنوان بررسی تأثیر عوامل مختلف بر فرهنگ حجاب و عفاف و ارزشهای اخلاقی در دبیرستانهای شهرستان گرگان برآمده است و برای بررسی عوامل، به چهار منبع یا ابزار کتب درسی، تعامل اولیای مدرسه با دانش آموزان، فعالیت پرورشی و محتوای ساعات پرورشی در انتقال فرهنگ دینی عفاف و حجاب، با عنوان اهداف جزئی پرداخته است. روش پژوهش توصیفی، جامعه آماری مورد نظر در این پژوهش کلیه دانش آموزان دبیرستانهای شهرستان گرگان به تعداد 18433 نفر هستند که در سال تحصیلی 88-89 به تحصیل اشتغال دارند. این نمونه آماری برگرفته از جدول کرجسی و مورگان به تعداد 377 نفر که به روش تصادفی طبقه ای برحسب جنسیت انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها شامل پرسشنامه محقق، ساخته با 42 سؤال بسته پاسخ با پایایی 99 صدم در مقیاس 5 گزینه ای لیکرت با سطوح پاسخ خیلی کم، کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد که به ترتیب از 5-1 نمره گذاری شده است. برای سؤالات آزمون، از آزمون کای اسکوئر استفاده شده است. پس از تجزیه و تحلیل، یافته های پژوهش نشان داد که هریک از ابزار انتخاب شده انتقال فرهنگ در آموزش و پرورش یعنی کتب درسی، تعامل اولیای مدرسه، ساعات پرورشی، فعالیت پرورشی در انتقال فرهنگ عفاف و حجاب مؤثر می باشند و دانش آموزان اطلاعات رفتار خود را از این منابع دریافت نموده اند.
۵.

وضعیت شناسی مسلمانان روسیه

نویسنده:
منبع: پژوهش های منطقه ای دوره جدید تابستان ۱۳۹۴ شماره ۱۶

کلیدواژه‌ها: مسلمانان فرهنگ دینی جمعیت شناسی شیعیان فدراسیون روسیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۰۸۲ تعداد دانلود : ۶۹۸
اسلام دومین دین مطرح در روسیه می باشد که از جمعیت 145 میلیون نفری این کشور در حدود 15 تا 20 میلیون نفر مسلمان و از این تعداد حدود 3 میلیون را شیعیان تشکیل می دهند. در حال حاضر اسلام در روسیه خطر استراتژیک تلقی نمی شود و حاکمیت در مواجهه با اسلام، آزادی را برای مسلمانان تدارک دیده و مجاز می شمارد ضمن این که موارد متعددی در قانون فدرال روسیه مبنی بر حق آزادی و پیروی از ادیان وجود دارد. هدف این پژوهش، تبیین وضعیت جمعیتی و تشکیلاتی مسلمانان روسیه و همچنین شناسایی موقعیت و جایگاه آنان در این کشور است، به تعبیر دیگر، این تحقیق در پی پاسخ به این پرسش است که مسلمانان روسیه در این کشور از چه موقعیت و جایگاهی برخوردارند؟. لذا نقش و جایگاه مسلمانان و شیعیان در روسیه، با توجه به وسعت و وجود قومیت های مسلمان نشین در این کشور، بسیار قابل توجه است بنابراین تبیین جایگاه استراتژیک آنان ضروری است.
۶.

مدل مفهومی عناصر و ابعاد تنبیه بدنی بر اساس مطالعات داخلی و خارجی

نویسنده:
منبع: حقوق بشر سال هفتم بهار و تابستان ۱۳۹۱ شماره ۱ (پیاپی ۱۳)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ دینی تنبیه بدنی عوامل مؤثر بر تنبیه بدنی عوامل تأثیرپذیر از تنبیه بدنی فرهنگ و تنبیه بدنی

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی حقوق حقوق جزا و جرم شناسی جرم شناسی و کیفر شناسی
  2. حوزه‌های تخصصی حقوق حقوق بین الملل حقوق بشر حقوق کودکان
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی فقه و اصول فقه فقه زن و خانواده فقه خانواده کودک و جوان
تعداد بازدید : ۱۵۸۱ تعداد دانلود : ۶۶۹
تنبیه بدنی یعنی استفاده از نیروی فیزیکی، برای اصلاح یا کنترل رفتار کودک با هدف و قصد اینکه کودک درد را تجربه کند، اما صدمه ای نبیند. تنبیه بدنی عمدتاً در دو سطح خانواده و مدرسه مطرح می باشد. در مطالعه حاضر تنبیه بدنی در سطح خانواده (تنبیه کودک توسط والدین) مورد بررسی قرار گرفته است. پژوهش حاضر با مطالعه تحقیقات انجام شده در زمینه تنبیه بدنی به بررسی عوامل تأثیر گذار بر تنبیه بدنی و تأثیر پذیر از آن پرداخته است و در نهایت به ارائه مدلی مفهومی از عناصر و ابعاد تنبیه بدنی کودکان توسط والدین می پردازد. این مرور نشان داد که بسیاری از ویژگی های زمینه ای و شخصیتی کودک و والدین زمینه ساز استفاده از تنبیه می شود. استفاده از تنبیه نیز منجر به مشکلات رفتاری، در سطح فردی و اجتماعی در کودک می گردد و در نهایت همه این روابط متأثر از فرهنگ هر جامعه می باشد. در جوامع اسلامی نیز به دلیل دستورات تربیتی موجود در فرهنگ دینی آن ها، تنبیه بدنی در مرتبه نخست نهی می شود و در مرحله بعد دارای حدود و شرایطی است که رعایت این حدود و شرایط نیز آسان نمی باشد.
۷.

چیستی و ترابط معنایی «فرهنگ» و «دین» در «فرهنگ دینی»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال دوازدهم زمستان ۱۳۹۵ شماره ۴۷

کلیدواژه‌ها: دین فرهنگ جامعه دینی فرهنگ دینی ترابط معنایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۹۰ تعداد دانلود : ۴۹۷
مقولاتی از قبیل فرهنگ و دین، اصلی ترین عناصر قدرت نرم یک کشور در دنیای کنونی قلمداد می شوند. در هم تنیدگی این دو عنصر، ترکیبی پرقدرت و پرکارکرد به نام «فرهنگ دینی» را شکل می دهد که راز اقتدار و پیشرفت همه جانبه هر جامعه ای است. یافته های پژوهش حکایت از آن دارد که در تعریف معرفت شناسانه، فرهنگ «ادراک عمومی نسبت به محیط» و در تعریف واقع شناسانه، «وضع و روح حاکم بر مجموعه نگرشها و تعاملات اجتماعی و محیطی» می باشد. بر این اساس، فرهنگ دینی «وضع و روح حاکم بر مجموعه نگرش ها و تعاملات اجتماعی و محیطی جامعه است که از منابع و مبانی دینی برمی خیزد». البته «فرهنگ دینی» بُعد «بایسته مدار» فرهنگ در جامعه است. ابزار گردآوری فیش ها به اصطلاح کتابخانه ای است که داده های دیجیتال و غیر دیجیتال را گرد آورده و روش پژوهش توصیفی تحلیلی بر روی داده ها می باشد
۸.

شناسایی مؤلفه های فرهنگ دینی مؤثر بر ارتقای سلامت سازمانی در نظام آموزش عالی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مدیریت اسلامی سال ۲۶ بهار ۱۳۹۷ شماره ۱ 39 - 60

کلیدواژه‌ها: فرهنگ دینی سلامت سازمانی آموزش عالی روش آمیخته اکتشافی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۹۵ تعداد دانلود : ۳۷۵
این پژوهش با رویکرد اسلامی و با تأکید بر قرآن کریم و نهج البلاغه و بررسی متون اسلامی به شناسایی مؤلفه های فرهنگ دینی و ارتباط آن با سلامت سازمانی می پردازد. تحقیق از نظر هدف، کاربردی، و از جهت روش گردآوری داده ها ترکیبی است که بخش کیفی آن با روش تحلیل محتوای کیفی و بخش کمّی آن با روش توصیفی همبستگی انجام شد. واحد تحلیل در بخش کیفی، کلمات و مضمونها بود و در بخش کمّی تمامی کارکنان و مدیران دانشگاه ایلام به عنوان جامعه انتخاب شدند که با استفاده از جدول کرجسی و مورگان (1997) و شیوه نمونه گیری تصادفی ساده، 140 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. در بخش کیفی از ابزار فیش برداری و روش شناسه گذاری و در بخش کمّی از دو پرسشنامه محقق ساخته فرهنگ دینی با 18 گویه و پرسشنامه استاندارد سلامت سازمانی لایدن و کلینگل (2002) با 31 گویه استفاده شد. در گام نخست، با تمرکز روی کلیدواژه ها و نشانگرهای مرتبط با مفاهیم فرهنگ دینی، 177 نشانگر شناسایی شد و پس از پالایش 53 نشانگر، 18 خرده مؤلفه، و 3 مؤلفه اصلی به دست آمد که با عناوین معیارهای تخصصی، معیارهای ارزشی و معیارهای مکتبی نامگذاری شد. در نهایت تأثیر مستقیم فرهنگ دینی بر متغیر سلامت سازمانی با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری آزمون شد و میزان ضریب تاثیر برابر با 51 درصد بدست آمد که به لحاظ آماری این تأثیر مثبت، معنادار و متوسط است.
۹.

درآمدی انتقادی بر نظریه امتناع تفکر در فرهنگ دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جستارهای سیاسی معاصر سال هشتم پاییز ۱۳۹۶ شماره ۳ (پیاپی ۲۵) 105-122

کلیدواژه‌ها: آرامش دوستدار تفکر عقب ماندگی فرهنگ دینی اسلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۴ تعداد دانلود : ۳۴۲
مشغله ذهنی عمده آرامش دوستداراثبات عقیم بودن فرهنگ دینی است و اینکه دین هرچه که باشد نه تنها نمی تواند مولد اندیشه و تفکر باشد، بلکه آن را در نطفه می کشد. این متفکر چنان که خود می گوید در تلاش است در دوره ها و پدیده های مهمی از ایران باستان و ایران اسلامی بنگرد و با تحلیل کاویده ها و نگریسته ها، فرهنگمان را چنان به ما بشناساند که تاکنون برایمان ناشناخته مانده است. بر این اساس او بر این باور است نخستین و تنها مشکل جدی در خودشناسی فرهنگی ما، مقاومت درونیِ جامعه ما در برابر شناختِ خود است که این مقاومت، خود یکی از عوارض فرهنگ دینی است. این نوشتار، ضمن ارائه گزارشی از آراء آرامش دوستدار، تلاش می کند این دیدگاه را با سنجه واقعیات تاریخی و اجتماعی، عیارسنجی کند. از این رو جنبه «نقضی» در این نقد برجسته است و بیشتر به شواهدی پرداخته شده است که نظریه امتناع تفکر در فرهنگ دینی را نقض می کند.
۱۰.

فرهنگ اسلامی، پیشران تولید علوم انسانی اسلامی در اندیشه های انسان شناختی بانو امین اصفهانی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: اندیشه نوین دینی سال چهاردهم زمستان ۱۳۹۷ شماره ۵۵ 91-104

کلیدواژه‌ها: فرهنگ فرهنگ دینی بانو امین انسان شناسی اسلامی تحول فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۱۱ تعداد دانلود : ۴۱۷
بانو امین اصفهانی، فرهنگ دینی را عامل حرکت جامعه به سوی سعادت دنیوی و اُخروی دانسته و این معنا را ناظر به نظام تعلیم و تربیت اسلامی تبیین کرده است. نوشتار حاضر کوشیده است ارتباط فرهنگ با انسان و تأثیر انسان شناسی اسلامی در تعالی فرهنگی جامعه از طریق بروز در علوم انسانی اسلامی را به روش استنباطی تحلیلی و تطبیق با مبانی انسان شناسی اسلامی در آثار بانو امین، تبیین کند. دستاورد محوری پژوهش حاضر این است که: ذات فرهنگ، پیوسته به ذات انسان است؛ ازاین رو تحول در انسان شناسی، منشأ تحول فرهنگی است. از سوی دیگر، رکن اصلی تحول فرهنگی، تولید و توسعه علوم انسانی اسلامی، در جامعه، به ویژه نظام آموزش عالی است. این امر خود مشروط به نفوذ و استقرار مبانی انسان شناسی اسلامی در نظام معرفتی جامعه علمی و اضلاع مدیریت فرهنگی جامعه است.
۱۱.

سنت و تجدد در ایرانِ پس از انقلاب اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال دوم پاییز ۱۳۹۳ شماره ۲ (پیاپی ۶) 76 - 93

کلیدواژه‌ها: سنت مدرنیته تجدد فرهنگ دینی تحصیل زنان سینما

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۲ تعداد دانلود : ۲۵۱
مدرنیته و سنت به عنوان دو مفهوم متضایف در بافت و زمینه تفکر و فرهنگ غرب معنای خود را دارند. انتقال این دو مفهوم به فضای فرهنگی و علمی کشور ما بدون در نظر گرفتن آن زمینه، اشتباهاتی نظری و عملی به دنبال خواهد داشت. بر این اساس، سنت و تجدد در فرهنگ اسلامی، برخلاف غرب، با یکدیگر تعارض و تمانعی ندارند و تجدد لزوماً همه جا سنت را نفی نمی کند. عوامل درونی و بیرونی تجدد، انسان و جامعه را به تحول و نوخواهی وامی دارد. سامان دادن تجدد، که با تحول همراه است، در عرصه های مختلف شناختاری، احساسی و رفتاریِ فرهنگ با مراجعه به حقیقت دین میسر است. این رجوع و استناد، که به صورت روش مند و با اسلوب صحیح صورت می گیرد، فرهنگ را پالایش کرده، ضمن اهتمام بر اسلامیت آن عصری بودن آن را هم تأمین می کند. بررسی دو مسئله فرهنگی تحصیل زنان و سینما در دوره بعد از انقلاب نشان می دهد عوامل درونی و بیرونی در این دو مسئله مؤثر بوده است. مواجهه با این دو مسئله ضرورت بازخوانی آن چه را در غرب درباره این دو رخ داده (به عنوان عامل بیرونی) بر اساس مبانی دینی روشن می کند.
۱۲.

نقش شبکه اجتماعی اینستاگرام در بازتولید فرهنگ دینی در میان جوانان ایرانی

نویسنده:
منبع: اسلام و مطالعات اجتماعی سال هشتم پاییز ۱۳۹۹ شماره ۲ (پیاپی ۳۰) 155 - 190

کلیدواژه‌ها: شبکه های اجتماعی اینستاگرام فرهنگ دینی برساخت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۱۱۹۶
پژوهش حاضر با هدف بازشناسی نقش شبکه اجتماعی اینستاگرام در بازتولید فرهنگ دینی در میان جوانان ایرانی انجام گرفته است. برای دست یافتن به این مهم با تعریف مختار از دین و با رجوع به آراء گیدنز، نظریه برساخت اجتماعی به عنوان چارچوب نظری انتخاب شد. روش تحقیق از نظر هدف، کاربردی، و از نظر اجرا پیمایشی است. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه جوانان ۱۹ تا ۲۹ ساله شهر های تهران، اردبیل، گرگان، شیراز و کرمانشاه در سال ۱۳۹۸ بوده اند و تعداد نمونه بر اساس فرمول کوکران ۳۸۴ نفر تعیین شد. روش نمونه گیری به شیوه خوشه ای چندمرحله ای صورت گرفت. برای تجزیه و تحلیل آماری داده ها از تحلیل عاملی و تحلیل مسیر به کمک نرم افزار Amos استفاده شد. نتایج نشان داد کهشبکه اجتماعی اینستاگرام در بازتولید فرهنگ دینی در میان جوانان ایرانی اثر معنادار دارد. درواقع به تأسی از گیدنز و تیلر می توان مدعی شد که هر چه افراد در مواجهه با شبکه اجتماعی اینستاگرام، فعالیت و مشارکت بیشتری داشته باشند و هر چه این فعالیت بازتابانه تر باشد، در تولید معنا سهیم هستند و لذا بیشتر احتمال می رود که فرهنگ دینی آنها متأثر از این فضا بازتابی باشد، اما هر چه افراد در مواجهه با شبکه اجتماعی اینستاگرام، فعالیت و مشارکت کمتری داشته باشند و هر چه این فعالیت غیربازتابانه باشد، کمتر در بازتولید معنا سهیم اند؛ بنابراین اثر کمتری از شبکه اجتماعی اینستاگرام گرفته و بیشتر احتمال می رود که فرهنگ دینی شان سنتی تر باقی بماند.
۱۳.

نقش تربیتی و هدایت گری روحانیت در نظارت اجتماعی، ارتقاء فرهنگ دینی، تبیین مصالح و مفاسد اجتماعی

نویسنده:
منبع: رهیافت فرهنگ دینی سال سوم بهار ۱۳۹۹ شماره ۹ 7 - 30

کلیدواژه‌ها: روحانیت فرهنگ دینی مفاسد اجتماعی تربیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۳۸۶
روحانیت در طول تاریخ جایگاه و نقش بسیار مهم و ویژه ای در تربیت دینی و ارزشی و حتی سوادآموزی داشته است و همواره نسبت به نظام دینی و ارزشی و تبیین مصالح و مبارزه با مفاسد اجتماعی در صف اول مجاهدت و تلاش علمی و عملی بوده است. هدف پژوهش حاضر، بررسی نقش تربیتی روحانیت در نظارت اجتماعی، ارتقاء فرهنگ دینی، تبیین مصالح و مفاسد اجتماعی است. در پژوهش حاضر از روش بررسی اسنادی در جمع آوری اطلاعات و از روش توصیفی_تحلیلی در تحلیل اطلاعات استفاده شده است. این مقاله ضمن ریشه یابی عوامل فساد، راهکارهای مؤثری در کاهش مفاسد اجتماعی ارائه می دهد و محور اصلی بحث را بر اهمیت و نحوه اثرگذاری روحانیان و حوزویان قرار داده است. شناخت صحیح ریشه های فساد و بررسی ابعاد مختلف و گستره اثرگذاری آن، بهترین راه مقابله با این پدیده خطرناک است. تقویت تقوا و خودکنترلی و همچنین تقویت نظارت اجتماعی دو راه مؤثر برای کنترل و کاهش مفاسد اجتماعی است که در این زمینه از استعدادهای حوزه و روحانیان به خوبی می توان بهره گرفت تا با هدایت و دستگیری معنوی و تقویت بنیه فرهنگی و اخلاقی، برای رسیدن به جامعه ای مطلوب، نقش مؤثر خود را ایفا نمایند.
۱۴.

بررسی تاثیر فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: مطالعات رفتاری در مدیریت سال نهم پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۱۸ 101 - 114

کلیدواژه‌ها: فرهنگ دینی بهبود فضای کسب و کار شرکت بیمه ایران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۰ تعداد دانلود : ۲۶۱
این تحقیق در راستای بررسی تاثیر فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران شده است. روش تحقیق به کار گرفته شده در این پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر نوع داده ها کمی و از نظر نحوه گردآوری داده ها، توصیفی و از نوع همبستگی است. جامعه آماری این تحقیق عبارت از کلیه مدیران شرکت بیمه ایران در استان تهران می باشند که تعداد آنها حدودا 1000 نفر می باشد. روش نمونه گیری در این پژوهش روش نمونه گیری ساده می باشد. از جامعه آماری مذکور با توجه به ضوابط نمونه گیری ( براساس شیوه نمونه گیری مندرج در جدول مورگان ( تعداد 292 نفر به عنوان نمونه تحقیق انتخاب شده و سپس با استفاده از پرسشنامه محقق ساخته در چهار بعد و 32 گویه تنظیم براساس مقیاس پنج گزینه ای لیکرت، و گویه های مستخرجه در نمونه آماری تحقیق مورد پرسش قرار گرفته است. در این تحقیق برای بررسی فرضیه های پژوهشی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و جهت بررسی تاثیر از آزمون رگرسیون استفاده شده است. با توجه به داده های تحقیق می توان گفت، فرهنگ دینی بر بهبود فضای کسب و کار در شرکت بیمه ایران موثر می باشد.
۱۵.

تجزیه و تحلیل تأثیر رسانه های نوین بر قدرت نرم فرهنگی جمهوری اسلامی ایران (مورد مطالعه؛ شهروندان اهواز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: دانش سیاسی سال هفدهم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۴) 321 - 356

کلیدواژه‌ها: اهواز جمهوری اسلامی ایران رسانه رسانه های نوین فرهنگ دینی فرهنگ ملی قدرت قدرت نرم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۱ تعداد دانلود : ۳۶۷
با توجه به شرایط عصر نوین می توان ادعا نمود که ماهیت نرم افزارنه قدرت به عنوان یک اصل پذیرفته شده و در این میان عنصر فرهنگ  و به تبع آن رسانه به عنوان ابزار و پیام، دارای جایگاه رفیعی در مطالعات و معادلات سیاسی می باشد. پژوهش حاضر با روش توصیفی همبستگی (رگرسیون) تأثیر رسانه های نوین بر قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران با تأکید بر فرهنگ ملی و دینی در بین شهروندان اهوازی بالای 15 سال در سال 1399 می باشد. یافته های پژوهش نشان داد که بین رسانه های نوین و فرهنگ ملی در سطح معناداری کمتر از 0/05> p رابطه مثبت معناداری (0/519=r) وجود داشت. به طوری که رسانه های نوین (10) درصد واریانس فرهنگ ملی را تبیین می کند. همچنین بین رسانه های نوین و فرهنگ دینی در سطح معناداری کمتر از 0/05> p رابطه معکوس و منفی (0/119- =r) وجود داشت. به طوری که (9/4) درصد واریانس فرهنگ دینی به وسیله رسانه های نوین تبیین می شود و بین فرهنگ ملی و قدرت نرم (0/775=r) و فرهنگ دینی و قدرت نرم (0/924=r) رابطه مثبت معناداری در سطح کمتر از 0/05>  p وجود داشت. درحالی که  بین بعضی از خرده مقیاس های رسانه های نوین و فرهنگ ملی و فرهنگ دینی تأثیر منفی و در برخی دیگر از خرده مقیاس ها تأثیر مثبت بر میزان فرهنگ افراد داشته است.
۱۶.

کنش گری فقیهان حله در نشر فرهنگ اسلامی پس از حمله مغول(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:
منبع: تاریخ اسلام سال بیست و دوم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۸۶) 111 - 142

کلیدواژه‌ها: ف‍ق‍ی‍ه‍ان فرهنگ دینی حله کنش گری اجتماعی تشیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۹۰ تعداد دانلود : ۱۵۳
غفلت از دیدگاه ها و عملکرد عالمان دینی و فقیهان در حوزه های مختلف اجتماعی سبب شده است تدابیر، رویکردها و اقدامات آن ها کمتر، نقد و بررسی شود و این میراث سترگ، کمتر در اختیار نخبگان و نقش آفرینان اجتماعی در سده های بعد قرار گیرد. توجه به کنش گری فقیهان و عالمان دینی به ویژه در مقاطعی از تاریخ که جامعه اسلامی دچار بحران ها و چالش های فراگیر بوده است، از اهمیت بیشتری برخوردار است. عدم توجه به این گونه، پژوهش های تاریخی اجتماعی سبب شده است برخی مراکز و نهادهای دینی، متهم به بی توجهی به شرایط، بسترها و نتایج فرهنگی و اجتماعی کنش های اجتماعی گردند.این مقاله با تکیه بر منابع کتاب خانه ای و استفاده از رویکرد توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ گویی به این مسئله است که فقیهان حله در سده های هفتم و هشتم هجری که جهان اسلام دچار پی آمدهای حمله مغول و سقوط خلافت عباسی بود از کدام بسترها، ابزارها و قالب ها در حوزه نشر فرهنگ دینی بهره برده اند؟ از نتایج این مقاله می توان به اهتمام فقیهان حله به تسهیل مراودات فرهنگی، سوق دادن مناقشات مذهبی به مذاکرات علمی، تأکید بر اخلاق به عنوان زیر بنای فرهنگ اسلامی، مسئولیت پذیری فرهنگی، پرهیز از قرائت های منفعلانه در حوزه فرهنگ دینی و استفاده از ابزارها و قالب های فرهنگی در حوزه نشر فرهنگ و آموزه های مذهبی اشاره کرد.
۱۷.

کارکردشناسی فرهنگی واژه «قل» در قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال یازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۰) 385 - 406
تعداد بازدید : ۳۰۸ تعداد دانلود : ۱۷۹
هدف : این پژوهش به منظور کشف و الگوگیری از بیان قرآن در کاربست امر «قل» در انتقال معارف اسلامی در فضای آموزشی، اعم از دانشگاهی و غیره صورت پذیرفت. روش : پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا و استقرای تام در آیات وحی انجام شد. یافته ها : طیف وسیعی از معارف اسلامی و فرهنگ دینی به روش گفتاری و فردی قابل انتقال به جامعه است. این موارد در آموزش فرهنگ دینی، آسیب شناسی فرهنگی و بیان راهکار گفتاری و نیز رایزنی و پاسخگویی فرهنگی قابل شناسایی است. نتیجه گیری : قرآن توسط این امر، هم به ترویج گفتگو در منش فردی آحاد جامعه پرداخته، هم مسئولیت پذیری همگانی در بهبود فرهنگ عمومی را دنبال کرده و هم به توسعه فرهنگ دینی در بعد درون دینی و برون دینی توجه داشته است.
۱۸.

تبیین وحیانی فرهنگ دینی در پرتو نماز

نویسنده:
منبع: پویش در آموزش علوم انسانی سال هفتم بهار ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۲۶) 111 - 126

کلیدواژه‌ها: دین پیشرفت فرهنگ دینی منظومه فرهنگ

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۲۳ تعداد دانلود : ۱۷۳
دین، به جهت برخورداری از جامعیت و تأثیر شگرفی که بر امور خرد و کلان حیات بشر می گذارد، شالوده و یگانه محور منظومه فرهنگ بوده است. دین، معیار، محتوابخش و جهت دهنده تمام فعالیت ها و تصمیمات فرهنگی است. پیشرفت و توسعه فرهنگ دینی، زمانی به انجام می رسد که در بردارنده تعالی فرهنگی باشد. هدف از آن این است که در مسیر اجرای امور الهی گام بردارد، و سعادت فرد را در دنیا و آخرت تضمین نماید. از آنجا که نماز حلقه ی ارتباط خلق با خالق خویش است، در این مجال از اصول متعدد فکری هم چون اصل تاثیر بر زندگی معنوی و مادی، فرهنگ سازی الهی و اصل حاکمیت دینی، امر به معروف، نهی از منکر _ که تا کنون نسبت به آن کار نشده_ سخن به میان آمده است. آن چه به عنوان ره آورد پژوه از این تحقیق استنباط می شود این است که، نماز آگاهانه و با شرایطی که برنامه نظام تربیتی اسلام برای مسلمانان در نظر دارد، با انجام صحیح و روشمند، اصلاح فکری، فردی، اجتماعی و...، را در پی دارد تا زمینه پیشرفت، توسعه و تعالی فرهنگ دینی را فراهم آورند. این مقاله با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به کتب و مقالات معتبر، تدوین شده و اهتمام دارد رویکردی جدید همراه با مباحث مهمی هم چون اصول کاربردی، اصول متعدد فکری، فرهنگ سازی الهی و... را بیان دارد.
۱۹.

تأثیر فرهنگ دینی در تحمل ناملایمات اجتماعی دانشجویان (مطالعه موردی: دانشجویان رشته الهیات دانشگاه فرهنگیان استان تهران)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فرهنگ در دانشگاه اسلامی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۴۱) 591 - 608
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۹۵
هدف : هدف از انجام این مطالعه، تبیین رابطه بین پذیرش فرهنگ دینی و تحمل ناملایمات اجتماعی دانشجویان بود. روش : در این پژوهش که به صورت کمّی انجام شد، جامعه آماری تحقیق شامل همه دانشجویان رشته الهیات استان تهران در سال تحصیلی 400-1399 به تعداد 537 نفر بود. حجم نمونه آماری بر اساس فرمول کوکران، 224 نفر تعیین شد و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. این مطالعه از نوع همبستگی بود و به صورت پیمایشی انجام شد. ابزار پژوهش شامل دو پرسشنامه محقق ساخته دین باوری با 20 گویه و تحمل ناملایمات اجتماعی با 16 گویه و طیف پنج گزینه ای لیکرتی بود. روایی صوری و محتوایی آنها توسط 10 نفر از صاحب نظران این حوزه تأیید شد. پایایی هر دو پرسشنامه از طریق ضریب آلفای کرونباخ به ترتیب 92/0 و 87/0 محاسبه شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون همبستگی اسپیرمن و رگرسیون چند متغیّره استفاده شد. یافته ها: رابطه معناداری بین متغیّر مستقل دین باوری به همراه هر یک از مؤلفه های آن(یقین، عمل صالح، وفای به عهد، ترک گناه و امانتداری) و متغیّر وابسته تحمل ناملایمات اجتماعی به همراه مؤلفه های آن(صبر، تقوا، توکل و توسل) وجود دارد. همچنین نتایج نشان داد که دین باوری دانشجویان می تواند 66/0 از تحمل ناملایمات اجتماعی آنان را پیش بینی کند. ن تیجه گیری : تقویت فرهنگ دینی در بین دانشجومعلمان، سهم بسزایی در مواجهه آنان در برابر ناملایمات اجتماعی دارد. این مهم که می تواند به وسیله متون آموزشی تحقق یابد، در تربیت آینده سازان ایران اسلامی نقش بسزایی دارد.
۲۰.

راهبردهای فرهنگ دینی مؤثر بر رونق بخشی تولید ملی و پیشگیری از قاچاق کالا و ارز(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: راهبرد اجتماعی فرهنگی سال یازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴۱ 823 - 858

کلیدواژه‌ها: راهبرد فرهنگ دینی تولید ملی اقتصاد مقاومتی قاچاق کالا و ارز

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۴ تعداد دانلود : ۱۱۱
امروزه قاچاق کالا و ارز یکی از مشکلات اساسی درکشور بوده که مانع بزرگی برای رونق تولیدات ملی ایجاد نموده است. در پژوهش حاضر به راهبردهای فرهنگ دینی مؤثر بر رونق بخشی تولید ملی و پیشگیری از قاچاق کالا و ارز پرداخته شده است. هدف از این مطالعه، ارائه ی راهبردهای فرهنگ دینی، برای تحقق اقتصاد مقاومتی و رونق بخشی تولید ملی برای پیشگیری از قاچاق کالا و ارز  می باشد. نوع روش تحقیق به لحاظ هدف، کاربردی و به لحاظ روش، گردآوری اطلاعات توصیفی پیمایشی می باشد. جامعه ی آماری، در مرحله ی کیفی و کمی، خبرگان سازمان هایی که درگیر مسئله ی قاچاق کالا و  ارز و خبرگان شرکت هایی که در بحث صادرات و واردات کالا نقش دارند، انتخاب شده اند. روش نمونه گیری در مرحله ی کیفی و در مرحله ی کمّی بصورت تصادفی ساده می باشد. ابزار گردآوری اطلاعات نیز پرسشنامه ی محقق ساخته مبتنی بر نقاط قوت، نقاط ضعف، فرصت ها و تهدیدها بوده اند. داده ها بر اساس روش  SWOT تحلیل شده اند و در نهایت، این نتیجه حاصل شد که در راستای رونق بخشی تولید ملی و تحقق اقتصاد مقاومتی برای پیشگیری از قاچاق کالا و ارز یک سری راهبردهای تدافعی، رقابتی، تهاجمی و تقویتی فرهنگ دینی ارائه شده است.