پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی

پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی

پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم مهر 1398 شماره 7 (پیاپی 71) (مقاله علمی وزارت علوم)

مقالات

۱.

هگل بعد از نیچه: نقد و بررسی کتاب فراسوی هگل و نیچه اثر الیوت ل. ژورست(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۱۰۳۸ تعداد دانلود : ۷۸۷
هگل و نیچه عمدتاً به منزله دو قطب مخالف در فضای فکری و فلسفی قرن نوزدهم معرفی شده اند. نیچه منتقد سرسخت دیالکتیک هگلی و مخالف تمام عیار متافیزیک مدرن معرفی شده است که هگل نماینده تام وتمام آن است. این تصویر از نیمه دوم قرن بیستم رفته رفته رنگ می بازد. هرچند هگل را نقطه اوج متافیزیک مدرن و نیچه را منتقد متافیزیک و آغازگر پست مدرنیسم می دانیم، آیا شباهت ها و هم خوانی های مفهومی و فلسفی میان آن دو خود گواهی بر کاذب بودن یا دست کم نابسنده بودن این دسته بندی مدرن/ پست مدرن نیست؟ آیا هگل و نیچه، صرف نظر از برخی برداشت های ظاهری، در مبانی فکری و فلسفیِ خود بسیار به هم دیگر نزدیک نیستند؟ آیا نمی توان هگل را با نیچه و نیچه را با هگل خواند؟ این هدفی است که الیوت ژورست در کتاب فراسوی هگل و نیچه برای خود ترسیم کرده است، اما وی برای این مهمْ مفهومی را میانجی و اساس کارش قرار داده است که برای هر دو فیلسوف بسیار کلیدی و محوری است: مفهوم فرهنگ. مقاله حاضر در سه سطح به نقد و بررسی این کتاب خواهد پرداخت: نخست، نقد صوری اثر؛ سپس، نقد رویکرد کلی نویسنده و درنهایت، نقد ترجمه فارسیِ کتاب و مواضع مترجم فارسی.
۲.

نقد و بررسی کتاب آیا قرن آمریکا به پایان رسیده است؟(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۸۹ تعداد دانلود : ۳۵۹
کتاب آیا قرن آمریکا به پایان رسیده است؟ به تحولات پس از یازده سپتامبر و جایگاه آمریکا در نظام بین الملل در دهه حاضر می پردازد. نای برای پرداختن به این مطلب نخست خطاب به نیروهای دولتی و غیردولتی رقیب آمریکا در عصر حاضر شامل چین، روسیه، برزیل، و هند مطالبی را بیان می دارد و سپس با نقد عملکرد و میزان قدرت هریک از دولت های فوق آن ها را خطر جدی برای آینده نزدیک آمریکا درجایگاه قدرت سلطه گر جهانی نمی داند، اما به راه بردپردازان آمریکایی پیش نهاد می کند که در تعامل با قدرت های دولتی ذکرشده درپی حل معضلات مرتبط با امنیت ملی و امنیت جهانی به صورت چندجانبه تلاش کنند. نقد شکلی و روشی درکنار نقد محتوایی درقالب سه شاخص نقد ساختاری، نقد پویش قدرت، و نقد مفهوم قدرت مجموعه ای از نقدهای منظم و دسته بندی شده را تشکیل می دهند که هریک از آن ها در مقاله حاضر بحث و بررسی شده اند.
۳.

دفاعیه از شهروندی لیبرال درمقابل شهروندی جماعت گرا: نقدی بر کتاب مفهوم شهروندی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۷۹ تعداد دانلود : ۳۴۵
کتاب مفهوم شهروندی از شهروندی لیبرال به منزله الگوی مناسب عصر مدرن درمقابل شهروندی جماعت گرا دفاع می کند. رویکرد کتاب عمدتاً فلسفی است. در این کتاب شهروندی بیش تر به مثابه یک مفهوم نظری و نه یک پدیده اجتماعی تاریخی در نظر گرفته شده است. کتاب استدلال می کند: شهروندی لیبرال با شناسای برابری، آزادی، و فردیت روابط انسان مدرن با جامعه اش را برمبنای عضویت داوطلبانه، حقوق مدنی، اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، مسئولیت ها (وظایف قانونی و تعهدات اخلاقی)، و مشارکت در امور سیاسی و اجتماعی تنظیم کرده است، درحالی که شهروندی جماعت گرا با تأکید بر موقعیت اجتماعی افراد هویت جمعی آنان را بر حقوق فردی شان برتری می دهد که نتیجه آن شکل گیری یک نظام سیاسی توتالیتر و سرکوب گر است. نویسنده نگرش انتزاعی و خوش بینانه درمورد شهروندی لیبرال در پیش گرفته است و درعین حال شهروندی جماعت گرا را با الگوی حاکم بر رژیم های توتالیتر اشتباه گرفته است. چه این که شهروندی جماعت گرا می کوشد شهروند را در بستر اجتماعی اش جای دهد و یادآوری کند هیچ الگویی جهان شمول برای شهروندی وجود ندارد.
۴.

رویکردی انتقادی به کتاب امنیت منطقه ای در خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۶۰ تعداد دانلود : ۲۹۵
خاورمیانه به لحاظ امنیت از مناطق مهم جهان بوده که متون زیادی درباره آن خصوصاً در سال های اخیر نوشته شده است. یکی از متن های اخیر دراین باره کتاب امنیت منطقه ای در خاورمیانه نوشته پینار بیلگین است که روندهای امنیت را براساس رابطه بین منطقه و رویه های عملی در الگوی چهارگانه خاورمیانه، نظام منطقه ای عرب، خاورمیانه اسلامی، و ارو مدیترانه با رویکردی انتقادی بررسی می کند. در این مقاله که کتاب ذکرشده بررسی می شود، سؤال اصلی این است که بازنگری انتقادی امنیت منطقه ای در خاورمیانه ازدیدگاه بیلگین چه نوآوری نظری و عملی داشته است؟ فرضیه اصلی مقاله نیز چنین است که رویکرد انتقادی به امنیت منطقه ای، ضمن نقد نظریه های سنتی، تلاش کرده است الگوی جدیدی از امنیت منطقه ای برگرفته از جامعه امنیتی کارل دویچ و همکارانش معرفی کند، هرچند در عمل امکان شکل گیری اش با چالش های جدی روبه رو است. درواقع، بیلگین تلاش کرده ضمن بررسی دیدگاه های سنتی امنیت منطقه ای در خاورمیانه، الگویی بومی معرفی کند که امنیت را از پایین به بالا و از داخل به خارج نگاه می کند، گرچه به لحاظ عملی، امنیت منطقه ای خاورمیانه هم چنان دولت محور و از بالا به پایین است.
۵.

مذهب از جامعه تا سیاست؛ نقدی بر کتاب جابه جایی دو انقلاب: چرخش امر دینی در جامعه ایرانی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۴۶ تعداد دانلود : ۵۲۳
درک ماهیت دولت و جامعه یکی از مهم ترین حوزه های موردمطالعه جامعه شناسان سیاسی به ویژه تحلیل گران انقلاب مشروطه و انقلاب اسلامی در ایران بوده است. کتاب جابه جایی دو انقلاب درصدد پاسخ به این پرسش است که چرا در جامعه سنتی و عقب مانده ایران دوره قاجار انقلابی مدرن و در جامعه نوشده ایران دوره پهلوی انقلابی مذهبی رخ داده است؟ نویسنده با بهره گیری از ایده جامعه شبکه ای میگدال معتقد است که در پروسه ای سی صدساله مذهب تشیع و امر دینی شاهد چرخشی از تفکرات باطنی و رازوارانه به حوزه اجتماعی بوده که با انقلاب اسلامی به آخرین مرحله اجتماعی شدن رسیده است. در این مقاله تلاش شده تا کتاب جابه جایی دو انقلاب را در سه سطح شکلی، محتوایی، و روشی نقد و بررسی کنیم. نتایج نشان می دهد که باوجود برخی انتقادات، این کتاب ازنظر شکلی اثری مطلوب است و تلاش برای ارائه الگویی بومی با تمرکز بر فرهنگ و جامعه و به طور خاص مذهب و روحانیت شیعه، به منزله موضوع تحلیل، از مهم ترین نقاط قوت این اثر است. درمقابل، تعلق روشن فکری نویسنده مبنی بر هم دلی با دموکراسی خواهی لیبرال و مدرنیزاسیون درکنار فقدان روش مناسب و منسجم به شکل محسوسی از کیفیت محتوایی و روشی اثر کاسته است.
۶.

نقد و بررسی کتاب نوسازی، تحریم، و تأویل؛ ره یافتی نوین برای مواجهه با گفتار مقدس(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۸۵ تعداد دانلود : ۲۸۱
محور اصلی مقاله حاضر نقد و بررسی کتاب نوسازی، تحریم، و تأویل (از شناخت علمی تا هراس از تکفیر) است که محسن آرمین ترجمه و نشر نی آن را چاپ کرده است. در مقاله پیش رو تلاش خواهیم کرد به معرفی مؤلف و دغدغه فکری او، مسئله بنیادین کتاب، مفاهیم اصلی طرح شده، روش شناسی، و تحلیل داده ها بپردازیم. این کتاب مشتمل بر چهار مقاله است: نخست به ضرورت نوسازی دینی به مثابه یک پیش نیاز برای نوسازی سیاسی؛ دوم دلایل نگاه طردگرایانه به هنر؛ سوم دشواره تأویل در دوران قدیم و جدید؛ و درنهایت ضرورت تلقی قرآن به مثابه گفتار به جای متن، که مهم ترین بخش کتاب است، اشاره دارد. این تحقیق آخرین نوشته انتشاریافته او درطول حیاتش است که تلاش دارد از نسخه تجویزی خود برای برون رفت از بحران در جوامع اسلامی و تقویت شناخت علمی رونمایی کند. شایان ذکر است، باوجوداین که ما با یک متن ارزش مند مواجهیم، اما بعضاً کمبودهای روش شناختی نیز در آن به چشم می خورد. بنابراین، قصد داریم ضمن تشریح ایده های اصلی کتاب نقد و ارزیابی شکلی و محتوایی آن را در دستور کار قرار دهیم.
۷.

عدالت هویتی و اقلیت های فرهنگی نقد و بررسی کتاب شهروندی چندفرهنگی اثر ویل کیملیکا(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۵۲ تعداد دانلود : ۳۹۱
چگونه با افرادی که به لحاظ فرهنگی متفاوت اند می توان رفتاری برابر و عادلانه داشت؟ عدالت رفتاری درقبال گروه های فرهنگی متفاوت چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟ آن گاه که لازم باشد درخصوص عدالت هویتی میان اقلیت های فرهنگی تصمیم گیری و سیاست گذاری کلانی در سطح حاکمیت صورت گیرد، بر ابعاد پیچیده این وضعیت بیش ازپیش افزوده می شود. از گذشته های دور اقلیت های فرهنگی در میانه مرزهای سیاسی حضور داشته اند و امروزه به سبب مهاجرت های گسترده و گسترش وسایل ارتباطی بر تقابل ها و تضارب های فرهنگی این گروه ها با جامعه اکثریت افزوده شده است. درمقابل مطالبات حقوقی اقلیت های فرهنگی، اندیشمندان متعددی با رویکردهای متفاوتی به ارائه راه کارهایی پرداخته اند. ویل کیملیکا به منزله متفکری لیبرال در کتاب شهروندی فرهنگی درپی تشریح انواع گروه های فرهنگی و اقسام مطالبات حقوقی ایشان است. کیملیکا در مواجهه با مطالبات حقوقی اقلیت های فرهنگی و سیاست گذاری دراین خصوص به گذشته تاریخی این گروه ها، مطالبات حقوقی امروزین آن ها، و نتایج مترتب بر تحقق مطالبات حقوقی ایشان اشاره دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که کیملیکا با تفکیک بین اقلیت های قومی و ملی درصدد ارائه سیاست گذاری هایی درجهت حفاظت بیرونی و درونی از این گروه هاست و هدف از این حفاظت را جلوگیری از بی عدالتی های درونی و بیرونی نسبت به این اقلیت ها بیان می کند.
۸.

حکم روایی شهری و طبقه کارگر جهان سوم: برخی ملاحظات روش شناختی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۵۸ تعداد دانلود : ۳۳۵
برخی از پژوهش گران مانند پیتر لوید تلاش کرده اند که با ترکیب دیدگاه مارکس و وبر یک چهارچوب تحلیلی را برای تحلیل طبقاتی شهرهای جهان سوم ارائه کنند. باوجوداین، تحلیل ساختار اصلی کتاب نشان داد که ترکیب دیدگاه مارکس و وبر به مجموعه ای از تناقض های روش شناختی منجر شده است. نخست، درحالی که لوید وجود طبقه کارگری را در جهان اول بدیهی در نظر می گیرد، مفهوم طبقه در سنت وبر یک هویت ممکن است. دوم، درحالی که لوید با تبعیت از مارکس بیان می کند که لایه بندی طبقاتی تعیین کننده لایه بندی های قومی و نژادی است، سنت وبر بر تأثیر متقابل این میدان ها تأکید می کند. هم چنین، درحالی که او مناسبات میان طبقات اقتصادی و نظم سیاسی دولت را ازمنظر رویکرد مارکس تبیین می کند، اما از تبیین مناسبات میان قشربندی های اجتماعی با نظم سیاسی دولت که در نظریه وبر اهمیت دارد غفلت می ورزد. افزون براین، درحالی که لوید لایه بندی طبقاتی را یک امر شهری و قشربندی های نژادی و قومی را امری غیرشهری (روستایی) می داند، قشربندی های نژادی و قومی در سنت وبر از ارکان اصلی سازمان شهری به شمار می روند. درنهایت، او بدون آن که رویکرد نهایی خود را تبیین کند، فردگرایی روش شناختی وبر را به نحو ساده انگارانه ای با جمع گرایی هستی شناختی مارکس ترکیب می کند.
۹.

بررسی و نقد کتاب جنبش راست مسیحی و سیاست خارجی آمریکا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۶۱ تعداد دانلود : ۳۷۱
موضوع اصلی کتاب جنبش راست مسیحی و سیاست خارجی آمریکا نوشته محمد جمشیدی تأثیر جنبش راست مسیحی در سیاست خارجی آمریکاست. نقد اثر مذکور در چهار حوزه نقاط قوت شکلی و محتوایی و کاستی های شکلی و محتوایی انجام شده است. نقاط قوت شکلی کتاب شامل اهداف مشخص، مقدمه منسجم، جمع بندی های منطقی پایان فصل، و سادگی و روایی متن می شود. نقاط قوت محتوایی دربرگیرنده نوآوری اثر، بهره گیری از منابع معتبر و جدید، هماهنگی مطالب با مبانی آن است. کاستی های شکلی اثر هم عبارت است از فقدان انسجام در فهرست مطالب، فقدان بهره گیری از جدول و نمودار و تصویر در ارائه مفاهیم، فقدان ارتباط معنایی میان جمع بندی نهایی و ساختار پژوهش به صورت کامل. کاستی های محتوایی اثر هم عبارت است از: فقدان ارائه یک چهارچوب نظری مناسب، فقدان ارائه تحلیلی درباره رابطه دین و مذهب با سیاست در آمریکا، فقدان نگاهی عینی و مشخص تر به مناسبات محیط زیست و سیاست و مذهب در آمریکا، فقدان ارائه پیوندی منطقی بین محتوای اثر حاضر و جمع بندی نهایی آن، و ... .
۱۰.

ارزیابی انتقادی صورت بندی نظری امنیت اجتماعی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۰۷ تعداد دانلود : ۳۲۴
متناسب با پیچیده ترشدن روابط اجتماعی در جوامع امروزی، فهم گسترده تری از امنیت حاصل شده است، آن چنان که از وجه نظامی با مرجعیت حاکمیت فراتر رفته و ابعاد اقتصادی، اجتماعی ، زیست محیطی، و سیاسی را نیز دربر گرفته است. در این زمینه تعاریف نوینی از امنیت صورت بندی شده که ازجمله مهم ترین آن ها مفهوم امنیت اجتماعی است. بنابه این مهم، در این مقاله به تجزیه و تحلیل سه اثر عمده و شاخصی پرداخته می شود که در تلاش برای صورت بندی نظری امنیت اجتماعی در جامعه ایران اند. با این توضیح کتاب درآمدی نظری بر امنیت جامعه ای نوشته قدیر نصری (1390) درباره شناسایی اصول و محورهای امنیت اجتماعی در نظریه های گوناگون و مؤلفه های اصلی امنیت اجتماعی در ایران برمبنای این محورها؛ کتاب امنیت اجتماعی شده؛ رویکرد اسلامی (1392) اثر اصغر افتخاری درباره شناسایی الگوی امنیت اجتماعی در گفتمان اسلام و پیش نهاد اصول عملیاتی برای تقویت و تحکیم امنیت اجتماعی در جامعه اسلامی؛ و کتاب جامعه شناسی تاریخی امنیت در ایران (1391) اثر میرسندسی، که درکی عمیق از امنیت اجتماعی برمبنای تحولات تاریخی ایران را جست وجو می کند، سه اثری اند که در تحقیق حاضر، ضمن معرفی آن ها، تلاششان در صورت بندی مفهوم امنیت اجتماعی در جامعه ایران به لحاظ شکلی و محتوایی نقد و بررسی می شود.
۱۱.

ساختارگرایی و انقلاب اسلامی: نقدی بر کتاب بررسی و نقد تئوری های انقلاب اسلامی ایران؛ تئوری تدا اسکاچ پل(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۲۳ تعداد دانلود : ۴۱۸
نظریه اسکاچ پل درباره انقلاب اسلامی که از تحلیل های مطرح در این زمینه است در کتاب موردنظر بررسی و نقد شده است. نویسنده کتاب در طرح نظریات اسکاچ پل و نشان دادن اهمیت او در این زمینه و هم چنین روش شناسی نظریه او درباره انقلاب های اجتماعی مطالب بسیار مناسبی را ارائه کرده است. به نظر می رسد اشکال عمده در نقد نظریه اسکاچ پل است. نویسنده تلاش کرده است نقدهای وارد بر نظریه اسکاچ پل را دسته بندی کند. این دسته بندی که شامل نقدهای درون پارادایمی، برون پارادایمی، و نقدهای درون متنی است دو اشکال عمده دارد. اول آن که، به لحاظ مبنای تقسیم بندی با اشکال جدی مواجه است؛ دوم آن که، این نقدها به ویژه در دسته های اول و دوم با اصل تحلیل اسکاچ پل درباره علل وقوع انقلاب در ایران ارتباطی دور و غیرمستقیم دارند. علاوه براین، نویسنده در نقد نظریه اسکاچ پل به دو نکته مهم توجه چندانی نداشته است. یکی اتکای اسکاچ پل به نظریه دولت تحصیل دار درباره ماهیت دولت در ایران در مقطع وقوع انقلاب اسلامی و دیگری تغییراتی که اسکاچ پل در نتیجه وقوع انقلاب اسلامی در نظریه خود درباره علل وقوع انقلاب های اجتماعی ایجاد کرده است. اگر نویسنده محترم به این موارد به صورت جدی تفطن داشت، می توانست در بخش نقد نظریه اسکاچ پل نیز هم چون قسمت طرح نظریه او مباحث محققانه و بهتری ارائه دهد.
۱۲.

در میانه ایدئولوژی و اتوپیا؛ درباره ایدئولوژی، اخلاق، سیاست پل ریکور(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۵۳ تعداد دانلود : ۵۶۲
پل ریکور متفکر برجسته فرانسوی زبان معاصر ازجمله متفکرانی است که در چهارچوب سنت هرمنوتیکی نقشی مؤثر ایفا کرده است. کتاب از متن تا کنش که شامل مجموعه مقالاتی از وی در دهه 1970 م است در زمره آثاری است که در چهارچوب گذار او از نقد متنی به کنش گری اخلاقی و سیاسی در عرصه تفکر قابل فهم است. مقاله حاضر بر آن است که، با تأمل در اندیشه های ریکور و بازشناسی جایگاه این کتاب در آن، ترجمه فارسی بخش سوم این اثر را که با عنوان «ایدئولوژی، اخلاق، سیاست» منتشر شده است بررسی کند و برپایه آن، نگاهی انتقادی بر این کتاب و ترجمه آن داشته باشد. چنان که بحث خواهد شد، این کتاب رویکرد و نقد ریکور بر متفکرانی چون هگل، هوسرل، و وبر را دربر دارد که بررسی آن می تواند تصویری فراگیر از زمینه های فکری او به دست دهد. بر این اساس، ضمن معرفی نقاط برجسته تفکر ریکور در دوره های مختلف فکری، فصل های مختلف کتاب توضیح داده خواهد شد و درنهایت، نقدهای وارده بر اثر برشمرده می شود.
۱۳.

بررسی رویکرد انتقادی سیسموندی بر اقتصاد سیاسی کلاسیک: نقد و بررسی کتاب اکونومی پولیتیک: آداب مملکت داری(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۱۰ تعداد دانلود : ۳۰۱
کتاب اکونومی پولیتیک که با نام ایرانی آداب مملکت داری ترجمه شده است برگرفته از اندیشه های سیسمون دوسیسموندی است که در کتابی با عنوان اصول جدید اقتصاد سیاسی یا درباره ثروت و روابط آن با جمعیت به چاپ رسیده است. او یکی از منتقدان اولیه مکتب کلاسیک اقتصاد سیاسی به شمار می رود. بسیاری از صاحب نظران بر این عقیده اند که دوسیسموندی به دلیل ضعف معلومات اقتصادی نتوانسته است نظریات و عقاید کاملی را درباب ایجاد و بسط امنیت اقتصادی و اجتماعی بیان دارد، مطالعات و آگاهی او از مسائل اقتصادی بسیار کم است و بیش تر نظریات او جنبه احساساتی و عاطفی دارد. ازهمین رو، انتشار چنین کتابی فقط به لحاظ آشنایی با نحوه ورود متون علمی اقتصادی به ایران و نیز شناخت سطح دانش اقتصادی ما در آن دوران می تواند واجد ارزش تاریخی باشد.
۱۴.

کارل اشمیت: مطالعه ای در امر سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۵۷۴ تعداد دانلود : ۵۸۴
رساله مفهوم امر سیاسی اثر کارل اشمیت برای نخستین بار در سال 1932 در آلمان منتشر شد. این رساله درون خودش بیانی صریح درباره آن معیاری دارد که به اعتبار آن می توانیم عرصه سیاست را از عرصه های دیگر تمییز بدهیم. معیاری که نهایتاً آبجکتیویته سیاست را بررسی می کند، آن معیار بنیادینی که به اعتبارش می شود این مسئله را دریافت که تحتِ چه شرایطی درون حوزه سیاست قرار خواهیم گرفت. ازآن جایی که رساله مفهوم امر سیاسی اشمیت در حوزه های عمل و نظریه پردازی سیاسی امکانات تازه ای را درمقابل نظریه پردازان و سیاست مدارن ایجاد کرده، ضرورت مطالعه انتقادی آن بیش از هر متن دیگری برای ما مطرح خواهد بود. براساس همین ضرورت است که مقاله حاضر در رویکردی انتقادی تلاش کرده است تا در درجه اول مفاهیم اساسی و بنیان های نظری پیوسته با آن ها را در رساله اشمیت مشخص کند و نهایتاً ایده ای مقدماتی برای به چالش کشیدن آن ها را در پیش پای خوانندگانش قرار بدهد.
۱۵.

نقد و بررسی کتاب برابری و جانب داری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۴۱۱ تعداد دانلود : ۳۳۴
برابری و جانب داری از آثار تامس نیگل فیلسوف آمریکایی صرب تبار است، که در حوزه فلسفه سیاسی نگاشته شده است. وی در این کتاب می کوشد بین خیرات شخصی و غیرشخصی چشم اندازی از یک تعامل منطقی ایجاد کند و گره اخلاقی جانب داری بین این دو مفهوم را در اندیشه و عمل بگشاید. در حوزه عمل تأکید نیگل بیش تر بر جنبه های اقتصادی برابری شهروندی است تا جنبه های فرهنگی، سیاسی، و اجتماعی آن. در این مقاله، نقد و بررسی کتاب نیگل در سه بخش اصلی انجام شده است؛ نخست، صورت و ساختار ظاهری کتاب بررسی شده و سپس به نیگل و کتابش در فلسفه سیاسی دوران مدرن پرداخته ایم. درپایان محتوای اثر را تحلیل و دستاورد کتاب نیگل را در دفاع از مکتب بی طرفی مخصوصاً باتوجه به نگرش اقتصادی وی ارزیابی کرده ایم. تلاش نیگل مبتنی بر واکاوی مشکلات بین چشم اندازهای شخصی و غیرشخصی به صورت عام و هم چنین به صورت خاص در زمینه نابرابری های اقتصادی و اجتماعی با پیش فرض های بی طرفی برابری طلبانه است؛ البته این تلاش ها به راه حل مشخصی منتهی نمی شود.
۱۶.

ارزیابی کتاب خاورمیانه از فروپاشی تا نظم یابی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۶۹۶ تعداد دانلود : ۴۰۸
کتاب خاورمیانه از فروپاشی تا نظم یابی نوشته محمد ایوب تلاش کرده است تا به خاورمیانه عربی ازمنظر تأثیر بهار عربی در فروپاشی و ثبات دولت بپردازد. نویسنده معتقد است آن چه به نام بهار عربی شهرت یافته یک پدیده واحد و منسجمی نبوده، بلکه ناآرامی هایی بوده که به طور گسسته و منطبق با شرایط ملی هریک از کشورهای عربی به وقوع پیوسته و حتی پس از گذشت زمان کوتاهی معلوم شده که سرابی گم راه کننده بیش نبوده و با بازگشت رژیم های خودکامه و به حاشیه راندن جنبش های دموکراتیک در هریک از این مناطق یا فرورفتن در باتلاق بی ثباتی و تجزیه برخی کشورهای این منطقه درنهایت به سرخوردگی اسلام گرایان میانه رو انجامیده است و بیم آن می رود که اینان به گروه های افراطی بپیوندند و فروپاشی دولت در منطقه و نظم و ثبات در صحنه بین المللی را دامن بزنند. این مقاله در تلاش است تا با ارزیابی این کتاب، ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻧﻘﺎیﺺ ﻣﺤﺘﻮایی، ﻧﻘﺎط ﻗﻮت و ﺿﻌﻒ ایﻦ اﺛﺮ را در زﻣیﻨﻪ ﻫﺎی ﺷکﻠی، ﻧﮕﺎرﺷی، و ویرایشی و هم چنین در ﺗﻮﺿیﺢ، ترجمه، و معادل یابی و منابع و ارجاعات کﺸﻒ و آﺷکﺎر کﻨﺪ و ﺑﺮای ﺑﺎزﻧﮕﺮی در ﭼﺎپ ﺑﻌﺪی کﺘﺎب توصیه کند.
۱۷.

بررسی و نقد کتاب بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۴۷۹ تعداد دانلود : ۵۵۴
کتاب بنیاد نظری سیاست در جوامع چندفرهنگی با محوریت مسئله چندفرهنگ گرایی و تئوریزه کردن آن به نگارش درآمده است. پرسش محوری اثر این است که در یک اجتماع سیاسی با هویت های فرهنگی مختلف و با اعضای پیرو گفتارهای دینی، اخلاقی، و فلسفی گوناگون فرایند تصمیم گیری سیاسی چگونه باید تنظیم شود که درعین احترام به این تفاوت ها هم زیستی مسالمت آمیز شهروندان نیز رعایت شود؟ کتاب مذکور تلاش می کند ازطریق بررسی مناظره لیبرال ها و جامعه گرایان معاصر، پاسخ های داده شده به پرسش مذکور را به آزمون بگذارد. به تعبیر دیگر، رویکرد کلی کتاب دفاع از بینش جامعه گرایانه توأم با موضعی انتقادی به اندیشه لیبرالی است و نویسنده نظریه های ارائه شده ازسوی جامعه گرایان و لیبرال ها را در سه محور مفهوم خود، مبانی اخلاق سیاسی، و سیاست تفاوت فرهنگی تجزیه و تحلیل کرده است. با عنایت به مباحث مذکور، در مقاله حاضر تلاش خواهد شد ضمن معرفی اثر، نقد و ارزیابی انتقادی آن در دستور کار نویسندگان قرار گیرد. این که مسئله و کانون تمرکز اثر چیست؟ و هدف این اثر و جایگاه آن در منابع موجود این حوزه به چه صورتی است؟ از مهم ترین موضوعاتی اند که نویسندگان می کوشند بدان ها بپردازند.
۱۸.

رویکردهای تقابلی روش در علوم انسانی و ارائه الگویی بدیل: معرفی و نقد مجموعه مقالات نگاهی کثرت گرایانه به رویکردها و روش شناسی ها در علوم اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
تعداد بازدید : ۳۸۲ تعداد دانلود : ۳۰۱
این مقاله به تحلیل و نقد مجموعه مقالات نگاهی کثرت گرایانه به رویکردها و روش شناسی ها در علوم اجتماعی ویراسته «دوناتلا دلاپورتا» و «مایکل کیتینگ» و ترجمه «محمدجعفر جوادی ارجمند» و «مجید فرهام» می پردازد. هدف نویسندگان این مجموعه مقالات تسهیل تعامل میان پژوهش گران و غلبه بر کلیشه های موجود ازطریق به رسمیت شناختن تکثر رویکرد ها در حوزه علوم اجتماعی بوده و منظور از این مقاله نیز تسهیل دست یابی به همان اهداف است. در مجموعه موردنقد پانزده مقاله وجود دارد که حاصل تجربه های تدریس گروهی از پژوهش گران انستیتو دانشگاه اروپایی است. این مقالات آشنایی بیش تری در مخاطبان از فضای نظری و کاربردی تحقیقات کیفی، کمی، و تلفیقی ایجاد می کند. نویسندگان از صدها منبع نکات روشی متعددی را تشریح کرده اند. مباحث این مقالات می تواند مورداستفاده پژوهش گران علوم اجتماعی، سیاسی، روابط بین الملل، و مطالعات منطقه ای قرار گیرد. این مقالات نقاط مشترک و مکمل رویکردهای موردبحث را شناسایی و به پژوهش گران کمک می کند تا به تفاوت های اساسی میان آن ها آگاه شوند و بتوانند آن ها را با یک دیگر تلفیق کنند. کمک به اشراف بر مواضع نظری مختلف و تولید و انجام طرح های پژوهشی ازجمله قابلیت های دیگر مجموعه نقدشده است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۹۸