مطالب مرتبط با کلیدواژه

روش شناختی


۱.

نقد مبانی و روشهای تفسیری در کتاب «التفسیر و المفسرون)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: طلوع ۱۳۸۳ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: تفسیر به رأی نقد کتاب التفسیر و المفسرون روش شناختی تفسیر اهل بیت(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶۷
نویسنده در این نوشتار به نقد و بررسی کتاب التفسیر و المفسرون دکتر ذهبی از دو جهت اقدام می‌کند: اول؛ از جهت روش‌شناختی به خلط روش تفسیر به رأی با روش اجتهادی می‌پردازد. سپس خلط تفسیر عقلی و علمی را در این کتاب، تبیین می‌سازد و دیدگاه ذهبی را در مورد روش تفسیر علمی مورد انتقاد قرار می‌دهد. در نهایت به خلط روش و عقاید معتزله و شیعه توسط دکتر ذهبی اشاره و مواردی از آنها را برمی‌شمارد. دوم از جهت مبانی تفسیر؛ منابع تفسیر شیعه و اهل سنت را از نظر ذهبی ذکر و مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. در این بخش به موضوع نسبت تحریف قرآن به شیعه می‌پردازد و در ادامه جایگاه اهل‌بیت(ع) را در تفسیر تبیین می‌سازد.
۲.

نقد مبانی و روشهای تفسیری در کتاب «التفسیر و المفسرون)(مقاله ترویجی حوزه)

نویسنده:
منبع: طلوع ۱۳۸۳ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: تفسیر به رأی نقد کتاب التفسیر و المفسرون روش شناختی تفسیر اهل بیت(ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۴۵۶
نویسنده در این نوشتار به نقد و بررسی کتاب التفسیر و المفسرون دکتر ذهبی از دو جهت اقدام می‌کند: اول؛ از جهت روش‌شناختی به خلط روش تفسیر به رأی با روش اجتهادی می‌پردازد. سپس خلط تفسیر عقلی و علمی را در این کتاب، تبیین می‌سازد و دیدگاه ذهبی را در مورد روش تفسیر علمی مورد انتقاد قرار می‌دهد. در نهایت به خلط روش و عقاید معتزله و شیعه توسط دکتر ذهبی اشاره و مواردی از آنها را برمی‌شمارد. دوم از جهت مبانی تفسیر؛ منابع تفسیر شیعه و اهل سنت را از نظر ذهبی ذکر و مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد. در این بخش به موضوع نسبت تحریف قرآن به شیعه می‌پردازد و در ادامه جایگاه اهل‌بیت(ع) را در تفسیر تبیین می‌سازد.
۳.

مقایسه اثر بخشی دو شیوه روان درمانی گروهی با روش های تحلیل روانی و شناختی بر روی ناسازگاری زوجین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تازه ها و پژوهشهای مشاوره ۱۳۸۴ شماره ۱۵

کلیدواژه‌ها: روان درمانی گروهی روش شناختی روش تحلیلی روانی ناسازگاری زوجین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵۱ تعداد دانلود : ۱۱۱۶
در پژوهش حاضر به مقایسه اثر بخشی دو شیوه روان درمانی گروهی با روش های روان تحلیلی و شناختی بر روی ناسازگاری زوجین پرداخته شده، فرضیه های این تحقیق در جستجوی این مساله بود که بین اثربخشی دو شیوه روان درمانی گروهی به شیوه های روان تحلیلی و شناختی بر افزایش سطح سازگاری، ابراز محبت، توافق و هم رایی، همبستگی و رضایت زوجین تفاوت معنا داری وجود دارد. برای آزمودن فرضیه های مذکور طرح آزمایشی پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل در نظر گرفته شد. آزمودنی های این پژوهش شامل 24 زوج ناسازگار مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر تهران بودند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش تست سازگاری زوجین D.A.S بود که زن و شوهرانی که توسط این تست ناسازگار تشخیص داده شده اند به صورت تصادفی در دو گروه آزمایشی روان تحلیلی و شناختی و گروه کنترل جایگزین شدند. پس از تعیین گروه ها هر دو گروه آزمایشی به مدت بیست جلسه تحت مشاوره گروهی به روش های روان تحلیلی و شناختی قرار گرفتند و گروه کنترل هیچ درمانی را دریافت نکرد. نتایج تحقیق نشان داد که بین گروه های آزمایشی روان تحلیلی و شناختی با گروه کنترل تفاوت معناداری وجود دارد. لیکن بین گروه های آزمایشی روان تحلیلی و شناختی تفاوت معناداری وجود نداشت.
۴.

اثربخشی مدیریت استرس مبتنی بر روش شناختی- رفتاری بر اختلال افسردگی، اضطراب و ناباروری زنان(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: علوم رفتاری سال پنجم بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۱۵)

کلیدواژه‌ها: افسردگی اضطراب مدیریت استرس رفتاری ناباروری روش شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۲۰ تعداد دانلود : ۱۳۶۷
هدف پژوهش حاضر بررسی اثربخشی مدیریت استرس مبتنی بر روش شناختی-رفتاری بر اختلالات اضطرابی، افسردگی و میزان باروری زنان نابارور شهر اهواز بوده است. روش: این پژوهش از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون – پس آزمون و پیگیری با گروه کنترل است. جامعه مورد مطالعه شامل 40 نفر از زنان نابارور شهر اهواز طی سال های 85-88 بوده است. برای انتخاب نمونه این پژوهش از روش نمونه گیری داوطلبانه در دسترس با گمارش تصادفی در گروه ها استفاده شد. از میان افراد مراجعه کننده زنانی که بر اساس پرسشنامه افسردگی بک، پرسشنامه اضطراب کتل و مصاحبه بالینی مبتلا به اختلال اضطراب و افسردگی بوده و از لحاظ متغیرهای موردنظر در پژوهش همتاسازی شده بودند؛ انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل به طور برابر (20نفر) قرار گرفتند. آزمودنی های گروه آزمایش به مدت 12 جلسه 2 ساعته تحت درمان مدیریت استرس مبتنی بر فنون شناختی – رفتاری قرار گرفتند. داده های حاصل با استفاده از تحلیل کوواریانس و اندازه گیری مکرر تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: نتایج حاصل آشکار ساخت که میان دو گروه آزمایش و کنترل از لحاظ افسردگی و اضطراب پس از خاتمه جلسات درمانی تفاوت معناداری وجود دارد. همچنین میان دو گروه از لحاظ افسردگی در مرحله پیگیری 12ماهه تفاوت معنی داری وجود داشت. میزان افسردگی و اضطراب گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل در مرحله پس آزمون و پیگیری نسبت به مرحله پیش آزمون کاهش معناداری داشته است. از سوی دیگر، تعداد 9 زن از زنان نابارور بعد از 6 ماه تا یکسال باردار شدند. نتیجه گیری: آموزش مدیریت استرس مبتنی بر نظریه شناختی-رفتاری باعث کاهش افسردگی و اضطراب در زنان نابارور پس از خاتمه جلسات درمانی و بعد از دوره پیگیری 12ماهه شد.
۶.

روش درست تصحیح متن شاهنامه

نویسنده:
منبع: آینه پژوهش سال ۳۰ فروردین و اردیبهشت ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۷۵) 13 - 26

کلیدواژه‌ها: متن شاهنامه تصحیح شاهنامه فردوسی تصحیح متن شاهنامه روش شناختی متن شناختی ابیات شاهنامه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۲۰ تعداد دانلود : ۸۸۴
متن شاهنامه از دیرباز دچار بدخوانی های فراوانی شده است. نگارنده در جستار پیش رو کوشیده است نشان دهد که چگونه با یک روش درست و منطقی به همراه بهره گیری از اطلاعات گونا گون متن شناختی مربوط به شاهنامه و قواعد زبانی و شعری آن می توان از اشتباهات در تصحیح متن شاهنامه جلوگیری کرد. وی در راستای این هدف، نخست منظور خود را از روش درست تشریح کرده و سپس، با بررسی شاهنامه، بیت هایی را که در تصحیح آنها خطاهای روش شناختی آشکاری رخ داده است، نشان داده و به تصحیح دوباره آنها می پردازد.
۷.

تحلیل معناشناختی نظام ساختارهای طبیعی و واقعی محکمات و متشابهات قرآنی از منظر روش شناختی تحلیلی

نویسنده:
منبع: پژوهش های نوین در آموزه های قرآن و سنت سال اول پاییز و زمستان ۱۳۹۷ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: معناشناسی افعال گفتاری محکمات متشابهات وجود عینی وجود خارجی روش شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۶۷ تعداد دانلود : ۳۴۰
این مقاله از نظرگاه روش شناختی تحلیلی، به مفهوم محکم و متشابه و نظام ساختار واقعی و حقیقی محکمات و متشابهات می پردازد وسعی دارد تفسیر فعل گفتاری مولی در ماهیت حکم و کیفیت کار او را در حکم ما انزل الله روشن کند، یعنی با بررسی و تحلیل رابطه الفاظ و معانی با مقاصد گوینده، بگوید زبان چگونه معنا را بیان می کند و اشیاء چگونه جهان را بازنمایی می کنند؟ به ویژه اینکه معانی و مفاهیم جمله با چه شرائطی می توانند صادق باشند؟ این پرسش ها دغدغه اصلی معناشناختی مقاله در بحث مفاهیم جمله های محکمات و متشابهات است. از سوی دیگر، این مقاله سعی دارد به روش معناشناختی واژگان و بررسی و تحلیلِ تأویل بر مبنای معیار مصداقی و مفهو می کاربرد لغوی و خارجی این واژگان در جملات مشابه، آنهارا از قرآن استخراج نموده و خواننده را به معناشناختی در موضوع ماهیت حکم نظام مندی از مفردات و نظام متشابهات آگاه سازد.
۸.

بررسی اثربخشی روش شناختی مرور خویشتن بر تصویر بدنی دانشجویان دختر دانشگاه تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: علوم روانشناختی دوره چهاردهم پاییز ۱۳۹۴ شماره ۵۵ 301-320

کلیدواژه‌ها: روش شناختی مرور خویشتن تصویر بدنی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۷ تعداد دانلود : ۳۶۲
تصویر بدنی در واقع خودپنداشت فرد در رابطه با بدن و ظاهر جسمی خود یا خودپنداشت بدنی است. خودپنداشت، ادراک فرد از خود می باشد که شامل حرمت نفس، تصویر بدنی و خود ایده آل می شود. پورحسین (1389) بر این باور است که ارجاع افراد به خویشتن، هشیار نمودن آنان نسبت به خود و بازسازی شناختی آنان، موجب افزایش خودآگاهی و سطح خودپنداشت آنان می شود و افزایش سطح خودپنداشت می تواند اثر انگیزشی و درمانی داشته باشد. از این رو، پژوهش حاضر اثربخشی روش شناختی مرور خویشتن بر تصویر بدنی دانشجویان دختر دانشگاه تهران را مورد بررسی قرار می دهد. روش پژوهش حاضر، آزمایشی و از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه می باشد. برای اندازه گیری متغیر وابسته از پرسشنامه روابط چندبعدی خود- بدن ( MBSRQ-AS ) استفاده شد. برای اجرای طرح پژوهش، در مرحله پیش آزمون بر اساس کسب پایین ترین نمرات در پرسشنامه MBSRQ-AS ، به صورت تصادفی 22 نفر در گروه آزمایش و 22 نفر در گروه گواه قرار داده شدند. مداخله انفرادی 8 جلسه ای مرور خویشتن به افراد گروه آزمایش ارائه شد. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل واریانس اندازه های مکرر و برای بررسی بیشتر داده ها از مقابله های موجود در اندازه های تکراری و ساده استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن بود که نمرات بعد ارزیابی تصویر بدنی افراد گروه آزمایش به طور معناداری افزایش یافته بود (0/01 P< )، اما در نمرات بعد سرمایه گذاری تصویر بدنی تغییر معناداری به وجود نیامده بود. نتایج این پژوهش می تواند در موقعیت های بالینی و در بهبود و پیشگیری از مشکلات تصویر بدنی مورد استفاده قرار گیرد.
۹.

رویکردهای تقابلی روش در علوم انسانی و ارائه الگویی بدیل: معرفی و نقد مجموعه مقالات نگاهی کثرت گرایانه به رویکردها و روش شناسی ها در علوم اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم مهر ۱۳۹۸ شماره ۷ (پیاپی ۷۱) 349-368
تعداد بازدید : ۳۹۰ تعداد دانلود : ۳۱۳
این مقاله به تحلیل و نقد مجموعه مقالات نگاهی کثرت گرایانه به رویکردها و روش شناسی ها در علوم اجتماعی ویراسته «دوناتلا دلاپورتا» و «مایکل کیتینگ» و ترجمه «محمدجعفر جوادی ارجمند» و «مجید فرهام» می پردازد. هدف نویسندگان این مجموعه مقالات تسهیل تعامل میان پژوهش گران و غلبه بر کلیشه های موجود ازطریق به رسمیت شناختن تکثر رویکرد ها در حوزه علوم اجتماعی بوده و منظور از این مقاله نیز تسهیل دست یابی به همان اهداف است. در مجموعه موردنقد پانزده مقاله وجود دارد که حاصل تجربه های تدریس گروهی از پژوهش گران انستیتو دانشگاه اروپایی است. این مقالات آشنایی بیش تری در مخاطبان از فضای نظری و کاربردی تحقیقات کیفی، کمی، و تلفیقی ایجاد می کند. نویسندگان از صدها منبع نکات روشی متعددی را تشریح کرده اند. مباحث این مقالات می تواند مورداستفاده پژوهش گران علوم اجتماعی، سیاسی، روابط بین الملل، و مطالعات منطقه ای قرار گیرد. این مقالات نقاط مشترک و مکمل رویکردهای موردبحث را شناسایی و به پژوهش گران کمک می کند تا به تفاوت های اساسی میان آن ها آگاه شوند و بتوانند آن ها را با یک دیگر تلفیق کنند. کمک به اشراف بر مواضع نظری مختلف و تولید و انجام طرح های پژوهشی ازجمله قابلیت های دیگر مجموعه نقدشده است.
۱۰.

بررسی تبیین تکاملی الحاد مدرن از دین(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: معرفت کلامی سال یازدهم بهار و تابستان ۱۳۹۹ شماره ۱ (پیاپی ۲۴) 41-58

کلیدواژه‌ها: الحاد مدرن دین ریچارد داوکینز تکامل علم تجربی طبیعت گرایی روش شناختی ممتیک

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۱۰ تعداد دانلود : ۴۱۶
نظریه تکامل از زمان طرح آن توسط چارلز رابرت داروین زمینه مساعدی را برای اندیشه های الحادی فراهم کرده و بسیاری از ملحدان، از آن برای دفاع از الحاد با پشتوانه علمی بهره جسته اند. ازجمله استفاده های ضِددینی از این نظریه، نفی انسان شناسی دینی با توسل به تبیین های تکاملی انسان و ویژگی های او بوده است. یکی از ویژگی های انسان که برای آن تبیین تکاملی و الحادی ارائه شده، دین داری است. ما در این مقاله، از باب نمونه، به بررسی یکی از جدیدترین و قوی ترین تبیین های تکاملی و الحادی از دین که به برجسته ترین چهره الحاد مدرن، ریچارد کلینتون داوکینز تعلق دارد خواهیم پرداخت و روشن خواهیم کرد که این تبیین از قوت کافی و شأن علمی برخوردار نیست و نمی تواند نگاه دینی به مقوله دین را به چالش بکشد. این داوری، اگر درباره جدیدترین و قوی ترین این تبیین ها صادق باشد، در مورد تبیین های دیگر نیز صادق است.
۱۱.

مبانی فلسفی پژوهش ترکیبی و نقد آن

نویسنده:
منبع: عیار پژوهش در علوم انسانی سال ۱۰ بهار و تابستان ۱۳۹۸ شماره ۱ (پیاپی ۱۹) 55-72

کلیدواژه‌ها: پژوهش ترکیبی روش شناختی مبانی فلسفی پراگماتیسم ابزار گرایی فایده گرایی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۹ تعداد دانلود : ۲۴۳
مبانی فلسفی ، نظامی از باورداشت های بنیادی است که بر پژوهش ، چگونگی اجرا و روش های آن تأثیر می گذارد. مقاله حاضر با هدف تبیین مبنای فلسفی پژوهش ترکیبی تدوین شده است. در پژوهش ترکیبی، از رویکردهای نظری متفاوت ، طرح های متنوع ترکیبی ، روش های گوناگون گردآوری و تحلیل داده ها و منابع گوناگون اطلاعات استفاده می شود. تحلیل و استنتاج ، روش مورد استفاده در این مقاله بوده است . پراگماتیسم اصلی ترین مبنای فلسفی پژوهش ترکیبی است. ابزارگرایی و فایده گرایی ، وجه ارتباطی پراگماتیسم با پژوهش ترکیبی اند. ابزارگرایی پیامد معرفت شناسی پراگماتیسم و فایده گرایی، نتیجه ارزش شناسی آن است. مقاله حاضر اثر پذیری پژوهش ترکیبی از پراگماتیسم و نقد های مربوط به آن را مورد بررسی قرار داده است.
۱۲.

مبانی علوم انسانی از منظر قرآن (با تأکید بر نظریه آیت الله جوادی آملی)

نویسنده:
منبع: مطالعات قرآن و علوم سال دوم بهار و تابستان ۱۳۹۷ شماره ۳ 113 - 144

کلیدواژه‌ها: مبانى علوم انسانى قرآن روش شناختی هستی شناختی معرفت شناختی انسان شناختی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۸ تعداد دانلود : ۶۶۴
موضوع یا کاربرد اوّلی علوم انسانی درباره انسان است، بنابراین عنصر محوری همه ی علوم انسانی را معرفت انسان تشکیل می دهد. قرآن کریم، معجزه ی جاوید پیامبر خاتم (ص) و دارای ویژگی های جامعیت و جهانی بوده و ازاین رو با دقت ورزی مبانی علوم از کلام وحی قابل کشف و تبیین است. در حوزه ی علوم انسانی هر دیدگاه بر مجموعه ای از مبانی خاص استوار است و با توجه به اینکه این بنیادها از یک سو نقش اساسی در بینش ها، گرایش ها، رفتارها، هنجارها و تحولات اساسی دارند و از سوی دیگر ابتناء علوم انسانی غربی بر مادی گرایی بوده و با مبانی توحیدی سازگاری ندارند در این پژوهش آموزه های وحیانی با تأکید بر نظریه آیت الله جوادی آمل با روش توصیفی – تحلیلی به منظور برداشتن گامی در راستای ترویج علوم انسانی اسلامی به بررسی گرفته شده است. یافته ها تحقیق نشان می دهد که مبانی علوم انسانی غربی در روش شناختی بر تجربه و اصالت الحس، در هستی شناختی بر سکولاریسم، در معرفت شناختی بر پوزیتیویسم، در انسان شناختی بر اومانیسم و در ارزش شناختی بر لیبرالیسم استوار است. همچنین مشخص شد که دیدگاه آیت الله جوادی آملی به این رهنمون است که علم اگر علم و ره آورد یقین و طمأنینه باشد (نه حدس و فرضیه) حتماً اسلامی است ولی ازآنجاکه مبانى علوم انسانى غربى مبتنی بر قول به شبح و محکوم به شکاکیت و سفسطه می باشد متعارض با دیدگاه قرآن است. ازنظر این عالم فرزانه با دقت ورزی مبانی تمامی علوم در قرآن یافت می شود. قرآن از روش های حسی، عقلی، نقلی و وحیانی سخن گفته و هستی شناسی جامع تنها با جهان بینی توحیدی ممکن است، منبع معرفت شناختی عقل و نقل است، انسان شناسی صحیح محصول جهان بینی توحیدی و برآیند معرفت شناختی وحیانی است و قرآن در ارزش شناختی، عنایت خاص بر شناخت ارزش های بنیادی و معنوی دارد.
۱۳.

ارزیابی انتقادی کتاب علم الاجتماع الأدبی (...منهج «سوسیولوجی» فی القراءه و النقد) (جامعه شناسی ادبی، روشی «جامعه شناسی» در خواندن و نقد)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۲ مهر ۱۴۰۱ شماره ۷ (پیاپی ۱۰۷) 157-181
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۲
کتاب «علم الاجتماع الأدبی» تألیف انور عبد الحمید الموسی از جمله تألیفات اخیر است که نویسنده در آن به شکلی جامع به سیر پیدایش و رشد و تحول جامعه شناسی ادبی از آغاز تا به امروز پرداخته و در کنار آن فصلی را نیز به آثار عربی در این حوزه و نقد آن ها اختصاص داده است. به منظور معرفی این کتاب بر آن شدیم تا این اثر را با تکیه بر روش توصیفی تحلیلی از دو جنبه شکلی و محتوایی مورد بررسی قرارداده تا در نهایت، محاسن و معایب و میزان موفقیت نویسنده در تألیف این اثر آشکار شود. بر اساس نتایج حاصله می توان روانی و شیوایی اسلوب، رعایت قواعد نگارشی، تناسب محتوا با عنوان و تسلسل منطقی میان مطالب، استحکام و دقت و بی طرفی در تحلیلها و نقدها را از جمله محاسن این کتاب بر شمرد و نوع طرح جلد، اختلاف در نوع و اندازه قلم ها، عدم تازگی در عنوان و کلی بودن آن، عدم تحقق اهدف پژوهش، صرف جمع آوری مطالب، شیوه استناد دهی نامناسب و غیر علمی، تکرار مکررات و مطالب، مسأله مند نبودن اثر و خاتمه نامناسب را از مهمترین نقیصه ها و معایب این اثر دانست.
۱۴.

بررسی روش شناختی چگونگی کشف سیره عقلا در پژوهش های عالی فقه و اصول

نویسنده:
منبع: دین پژوهی و کارآمدی دوره ۱ پاییز ۱۴۰۰ شماره ۱ 21 - 47
تعداد بازدید : ۱۹۱ تعداد دانلود : ۱۲۳
سیره عقلاء کاربرد گسترده ای در فقه، قواعدفقه و اصول فقه داشته و نقش آن در استنباط احکام امری بدیهی است. اگر بنای عقلاء حجیت نداشته باشد، روابط انسانها و نظم زندگی آنها مختل میشود. حال بحث در این است که فقیه محترم نویسنده این جمله، چگونه این سیره عقلاء را (آنهم از آغاز تمدن بشری)کشف کرده است. امروزه محققان برای کشف نظرات و شیوه عمل گروه های خاصی از انسان ها، پس از تعیین جامعه و نمونه آماری، از روش های نوین نظرسنجی مانند مشاهده علمی، مصاحبه و پرسشنامه (و تحلیل های آماری) استفاده می کنند. با توجه به وحدت ملاک، برای کشف نظر، روش و سیره عقلاء نیز باید چنین شود. در این پژوهش به کیفیت کشف سیره عقلاء از سوی علمای معظم قدیم و معاصر پرداخته شده و بدین منظور کتب علمای قدیم از حیث چگونگی کشف سیره عقلاء بررسی شده و از برخی از علمای معاصر سوالاتی در این باره پرسیده شده و نتیجه آن در تحقیق ارائه شده است که علمای بزرگوار در کشف سیره عقلاء از روش های نوین تحقیق مانند نظرسنجی، پرسشنامه و مصاحبه استفاده نکردند و اصولا با جامعه آماری، نمونه آماری و نظرسنجی از آحاد جامعه خردمندان، سروکار نداشته اند.
۱۵.

«فهم» در علوم انسانی و علوم طبیعی با نگاهی به دیدگاه استفان گریم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه علم سال ۱۳ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۲۵) 91 - 115

کلیدواژه‌ها: فهم قصد کنش روان شناختی روش شناختی علوم اجتماعی علوم انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۵۰
در همه ی ادوار تاریخ، انسان در تلاش برای «فهمیدن» بوده است. دانشمندان برای شناختِ جهانِ طبیعی به مشاهده ها و طبقه بندی ها ، و نظریه پردازی ها متوسل می شوند. اما موضوع فهم اعمال دیگر انسان ها، (کمی) متفاوت به نظر می رسد. حداقل در یک رویکرد برای دست یابی به این مهم، به دریافت قصد و نیتی که در پس اعمال انسان ها است نیاز داریم. از آنجا که قصد، ماهیتی روانشناختی دارد، همواره از سوی تجربه گرایان این نگرانی وجود دارد که ممکن است قابل ادراک توسط افرادِ سوم شخص نباشد. تا حدودی بسیاری از کنش های انسانی، قاب لادراک از منظر سوم شخص هستند و همین امر سبب می شود که موضوع بررسی های علمی (با روش های رایج علمی) باشند. با این حال مواردی وجود دارد که نشان می دهد، فهمِ فعالیت های انسان از زاویه ی سوم شخص دارای محدودیت هایی است.استفان گریم (Stephen Grimm)، نوعی از فهم را معرفی می کند و معتقد است، با دریافت اهداف خاص شخص فهم شونده به عنوان عملی خواستنی، به نوعی فهم عمیق تر دست خواهیم یافت. در این مقاله، تلاش شده است تا ابتدا با طرح و تفسیر دیدگاه استفان گریم، موضوع مورد بحث روشن شود و سپس با طرح مسئله و توضیح ابهامات ایده ی گریم، به عنوان یک صورت بندی جایگزین، نشان خواهیم داد که تصمیم عامل، برای فهمیدن یا نفهمیدن اعمال دیگران نقش مهمی ایفا می کند. همدلی به عنوانِ ظرفیتی روانشناختی، شناخته می شود که با شبیه سازی ساختار، میتوان به نحو دیگری آن را فهمید. بررسی و نگاه عمیق تر به این مسئله، به ما کمک خواهد کرد، که قضاوت بهتری از آن به عنوان روش یا ایده ای در علوم اجتماعی و انسانی داشته باشیم.
۱۶.

ملاحظات روش شناختی حوزه مهاجرت های بین المللی

نویسنده:
منبع: نخستین همایش ملی «روش‌های پژوهش در علوم انسانی و اجتماعی»
تعداد بازدید : ۸۹ تعداد دانلود : ۸۹
در ادبیات نوین مهاجرت حرکت جمعیت های انسانی یک فرایند چندوجهی است و تحرک مکانی افراد در بین فضاها، مکان ها و زمان های مختلف پیامدهای اقتصادی، روان شناختی و سیاسی داشته که موضوع مهاجرت را به یک مفهوم زمینه مند مبدل ساخته است.بر یک مطالعه جامع در حوزه مهاجرت رویه ای دیالکتیکی حاکم است و این حوزه ماهیتی بین رشته ای دارد و حوزه های مختلف به ویژه علوم سیاسی، اقتصاد، علوم انتظامی، جمعیت شناسی و مردم شناسی از منظرهای مختلف به آن ورود پیدا کرده اند و روش های کمی و کیفی را برای فهم این حوزه مورد استفاده قرار داده اند.وقتی مهاجرت به عنوان یک مفهوم فرهنگی تعریف شود، یکی از بهترین رشته ها برای مطالعه، مردم شناسی و بهترین روش برای فهم کنشگران این عرصه، مردم نگاری خواهد بود چراکه مهاجرت و جابجایی ها به صورت فرهنگی تولید می شوند، به صورت فرهنگی ارائه می شوند و تاثیرات فرهنگی می زایند. این پژوهش به دنبال پاسخ به این پرسش است که مردم نگاری چگونه می تواند به تبیین حوزه مهاجرت های بین المللی کمک کند و چالش های روش شناختی مردم نگاری مهاجرت چیست؟ این پژوهش براساس 13 سال مردم نگاری و فعالیت میدانی نگارنده در حوزه مهاجرت های بین المللی استخراج شده است. در این نوشتار ملاحظات نظری و رویه های عملی مردم نگاری مهاجرت مورد مداقه قرار خواهد گرفت. وجوه مختلف مردم نگاری کلاسیک و آنلاین در حوزه مهاجرت و همچنین مردم نگاری تک مکانه و مردم نگاری چند مکانه از مباحث مقاله می باشد. همچنین چالش های مردم نگاری مهاجرت از 5 منظر چالش خود میدان، چالش های ورود به میدان، نمونه گیری، تکنیک های جمع آوری داده در مردم نگاری مهاجرت و همچنین اخلاق در پژوهش مردم نگارانه مهاجرت به تفصیل بیان خواهد شد.