مطالب مرتبط با کلیدواژه
۱.
۲.
۳.
۴.
۵.
۶.
۷.
۸.
۹.
۱۰.
۱۱.
۱۲.
۱۳.
۱۴.
۱۵.
۱۶.
۱۷.
۱۸.
۱۹.
گروه های قومی
حوزه های تخصصی:
"سیمای جمهوری اسلامی ایران به عنوان فراگیر ترین و پرمخاطب ترین رسانه کشور، نقش بسزایی در پروراندن شناخت و درک مردم از گروه های قومی و تعریف روابط میان گروهی در کشور برعهده دارد. شواهد پژوهشی نشان می دهد که اقوام ایرانی، تصاویر پخش شده از سیما درباره خود را چندان مطلوب نمی یابند. برای فهم عمیق تر درک خود اعضای گروه های قومی، یک رشته مصاحبه نیمه متمرکز در میان افرادی از این گروه ها، که در تهران به کار یا تحصیل اشتغال دارند، صورت گرفت. همان طور که انتظار می رفت، آنها از بازنمایی هایی که از ایشان در سریال ها و فیلم های تلویزیونی ارائه می شود، ناخرسندند. افراد مصاحبه شده از شبکه های سراسری انتقاد دارند و چنین می پندارند که در این شبکه ها به اندازه کافی نقش ندارند و اگر هم نشان داده می شوند، اغلب چهره های تحریف شده ای از آنان به نمایش درمی آید. آنها بر این باورند که در بسیاری از مواقع از آنان، برحسب ویژ گی های منسوب به قومشان در گفتمان عامیانه، تصویرهای قالبی نشان داده می شوند. بیشتر افراد مصاحبه شده بر این باورند که فیلم های نشان داده شده در تلویزیون، از اعضای گروه های قومی در چهر ه های اصلی استفاده نمی کنند و معمولاً نقش های حاشیه ای را به آنها محول می نمایند. به اعتقاد مصاحبه شوندگان، گستردگی بازنمایی های مذکور از یک سو ناشی از بی اطلاعی تهیه کنندگان برنامه های تلویزیونی و یا نگرش های پیشداورانه آنها نسبت به خرده فرهنگ های قومی است و از سوی دیگر، ریشه در برخی سیاست های گذشته دارد که به حضور و سهم گروه های قومی در فرهنگ ملی بهای لازم را نمی دهد.
"
مطالعات ایران: اقلیت ها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران
حوزه های تخصصی:
مطالعه حقوق اقلیت ها و گروه های قومی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، نشانگر آن است که علیرغم فقدان الگوی مشخص و منسجم و عدم استفاده از مدل های رایج جلب و تایید مشارکت اقلیت ها در این سند حقوقی ، حقوق گروه های مذکور به طرق گوناگونی مطرح شده و محفوظ مانده است . در قانون اساسی کشورمان ، سه مقوله گروه قومی ، اقلیت دینی و اقلیت مذهبی از یکدیگر تفکیک شده و در حالی که اقلیت قومی با دو گروه دیگر قابل جمع است ؛ برای هر یک به طور جداگانه حقوقی مطرح شده که با هم جمع پذیرند .
تد رابرتگر و روش نوین مطالعه جنبشهای قومی
حوزه های تخصصی:
تد رابرتگر از محققان برجسته مطالعات قومی است که برخلاف محققان مدرنیست فقط از عامل یا فاکتور واحدی در تبیین معضلات و تنازعات قومی استفاده نمیکند، بلکه آن را پدیداری ذووجوه و ذوابعاد میداند. در مقاله حاضر، پس از بررسی اصلیترین مفاهیم مسایل قومی و نگرشهای مختلف به آن، از انواع گروههای قومی در دیدگاه گر بحث میشود و سپس عوامل اصلی دخیل در شکلگیری منازعات قومی یعنی برجستگی و اهمیت هویت قومی - فرهنگی، انگیزههای اقدام قومی - سیاسی (نارضایتی از گذشته، ترس از آینده و امید به کسب امتیازات)، ظرفیت اقدام قومی - سیاسی و گزینهها و فرصتها (ساختار فرصت)، مورد تحلیل و مطالعه تفصیلی قرار میگیرد.
موازنه فراگیر: الگوی تحلیل نقش قومیت بر سیاست خارجی با تأکید بر خاورمیانه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
واقعگرایی و نوواقعگرایی به عنوان رهیافت مسلط بر مطالعات روابط بینالملل و سیاست خارجی با تأکید بر دولتگرایی و غلبه دادن عنصر ساختار به جای بازیگران در نظام بینالملل نقشی برای تأثیرگذاری قومیت و گروه های قومی بر سیاست خارجی دولت ها قائل نمیشود. در حالی که با پایان جنگ سرد شاهد گسترش تأثیرگذاری متغیر گروه های قومی بر ترتیبات امنیتی سیستمهای تابع و نظمهای منطقهای به ویژه در خاورمیانه هستیم. این مقاله با بررسی ناکارآمدی تبیین نظریه موازنه قوای سنتی در تبیین این روند رو به گسترش، نظریه «موازنه فراگیر» را به عنوان الگوی بدیل جهت تحلیل نقش و تأثیرگذاری قومیت و گروه های قومی بر سیاست خارجی با تأکید بر خاورمیانه عرضه میدارد.
اثر ناکامی اجتماعی بر نوع جرایم در میان مجرمین استان گلستان
حوزه های تخصصی:
مقاله ی حاضر با هدف بررسی نظری و تجربی دو متغیر ناکامی اجتماعی در نقش متغیر مستقل و نوع جرایم بر حسب شدت در نقش متغیر وابسته نگاشته شده است . استان گلستان و مجرمین زندانی در این استان ، محدوده ی مکانی مطالعه و سال 1382 محدوده ی زمنی آن است . استان گلستان دارای اقوام و گویش های مختلفی است و به نظر می رسد که ناکامی اجتماعی در بین این گروه ها متفاوت بوده و همین تفاوت تا حدی بر شدت جرایم در میان آنان اثر داشته است . جامعه ی آماری مشتمل بر 3500 نفر در زندان های گنبد و گرگان بوده اند که از میان آنان 344 نفر به عنوان نمونه و یا شیوه ی سهمیه ای بر حسب چهاربند نظام دادگاه انقلاب دادگستری و نسوان اخذ شده اند ...
بررسی گفتار فرقه گرایی داعش در سوریه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
پدیده داعش دارای ابعاد مختلف نظامی، سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و مذهبی است و از آنجا که ابعاد مذکور دارای مؤلفه ها و تأثیرات خاص خود می باشند، می توان هر یک از این ابعاد را مورد بررسی قرار داد البته در عین حال باید به تأثیرات متقابل این ابعاد نیز توجه داشت. یکی از بحث برانگیز ترین پرونده های مربوط به دولت اسلامی عراق و شام (داعش) از زمان تأسیس و شروع فعالیت های نظامی خود در سوریه و عراق،شیوه برخورد و تعامل آن با ادیان ، مذاهب و فرقه ها و اقلیت های قومی و مذهبی است. در این بین، بررسی ادبیات دینی حاکم بر این گروه از اهمیت زیادی برخوردار است. این گفتار دینی که ریشه در اسلام سلفی دارد نیازمند بررسی دقیق تری است؛ دست کم آنجا که پای برخورد این گروه با دیگر گروه های قومی و مذهبی درمیان است.در این مقاله برآنیم نگاه داعش به عنوان یک گروه منتسب به جریان سلفی- جهادی را به گروه های قومی و مذهبی دیگر و به طورکلی برخورد و حساسیت این گروه را را نسبت به "دیگری" و "غیرخودی ها" بررسی کنیم.
تبیین رابطه خودمختاری قومی و جدایی طلبی در روابط بین الملل (مطالعه موردی: گرجستان)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
خودمختاری در ادبیات روابط بین الملل به عنوان شیوه ای برای مدیریت درگیری های میان اقلیت های قومی و دولت مرکزی مطرح بوده است. به باور بسیاری از اندیشمندان روابط بین الملل، این شیوه در بیشتر موارد، گزینه ای مناسب برای پاسخ گویی به مطالبات گروه های قومی در زمینه بهره مندی از آزادی های مربوط به هویت متمایز خویش و ایجاد آرامش در روابط این گروه ها و دولت مرکزی بوده است. در برابر، برخی دیگر با نفی خوش بینی گروه اول معتقدند که دادن خودمختاری سبب تشدید گرایش های جدایی طلبانه گروه های قومی و مخدوش شدن تمامیت ارضی یک کشور می شود. در میان این مجادلات نظری، هدف این نوشتار ارزیابی تأثیر نقش حکومت ها در رویارویی با خودمختاری گروه های قومی و ارتباط آن با جدایی طلبی و نیز بررسی ارتباط میان جدایی طلبی و خودمختاری بوده است. در این زمینه پرسش اصلی این است که ارتباط میان خودمختاری و جدایی طلبی در روابط بین الملل چگونه است؟ و تأثیر دادن یا گرفتن خودمختاری بر جدایی طلبی گروه های قومی به چه صورت است؟ بنابراین در بخش یافته های نوشتار، تلاش شده تا تأثیردادن و یا گرفتن خودمختاری، متغیر مستقل بر جدایی طلبی و متغیر وابسته بررسی شود. در ادامه این فرضیه مطرح شده که دادن خودمختاری به گروه های قومی به ضرورت به جدایی طلبی آن ها منجر نمی شود؛ هرچند امکان آن را افزایش می دهد؛ اما اقدام حکومت مرکزی در گرفتن خودمختاری گروه های قومی، احتمال جدایی طلبی خشونت بار آن ها را به میزان بسیار زیادی افزایش می دهد. در این نوشتار با بهره گیری از روش توصیفی - تحلیلی تلاش شده است تا این فرضیه در مورد دو جمهوری خودمختار آبخازیا و منطقه خودمختار اوستیای جنوبی در گرجستان بررسی شود.
بررسی جامعه شناختی میزان اعتماد اجتماعی گروه های قومی نسبت به سیاست های اجتماعی دولت (مطالعه موردی استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
به منظور بررسی میزان اعتماد اجتماعی گروه های قومی نسبت به سیاست های اجتماعی دولت در استان های خراسان رضوی، شمالی و جنوبی، 410 نفر از گروه های قومی موجود به روش نمونه گیری طبقه ای متناسب، انتخاب شدند...
مقایسه رفتارهای محیط زیستی بین گروه های قومی مطالعه موردی: اقوام آذری، تالش و گیلک در استان های گیلان و اردبیل(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
رفتار محیط زیستی از مفاهیم جدید مطرح شده در بررسی های محیط زیستی جوامع مدرن است که طرح آن در بسیاری از رویکردهای محیط زیستی نشان دهنده اهمیت نقش این رفتارها در محیط طبیعی است. اقوام ایرانی به دلیل تفاوت های فرهنگی در رویارویی با محیط طبیعی رفتار زیست محیطی متفاوتی دارند. این طیف وسیع از برخورد نسبت به محیط زیست، از متغیرها و عوامل بی شماری تأثیر می گیرد که به طور عمده به محیط اجتماعی فرد مربوط می شود. هدف این پژوهش، مقایسه رفتارهای محیط زیستی بین اقوام آذری، تالش و گیلک است. پژوهش حاضر، به روش توصیفی - تحلیلی انجام شده و ازنظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری آن شهروندان شهر اردبیل، تالش و رشت اند و از نمونه گیری متناسب با حجم استفاده شده است. برای گردآوری داده ها از پرسش نامه استفاده شده به وسیله دانلپ و ون لیر (1978)، صالحی و امامقلی (1391)، مارکل (2013)، چو و کانگ (2016)، عقیلی و همکاران (1388) و صالحی و همکاران (1389) استفاده شده و روایی و پایایی آن محاسبه شده است. همچنین برای تحلیل فرضیه ها از فن معادلات ساختاری با استفاده از نسخه 22 نرم افزار ایموس استفاده شد. نتایج نشان می دهند رفتارهای محیط زیستی بین اقوام آذری، تالش و گیلک متفاوت اند. همچنین بین قومیت آذری و گیلک تفاوت معناداری وجود دارد؛ یعنی میانگین رفتارهای محیط زیستی قومیت آذری با قومیت گیلک تفاوت دارد. به علاوه بین رفتارهای محیط زیستی قومیت آذری و تالش تفاوت معناداری وجود ندارد. از یافته های دیگر بین رفتارهای محیط زیستی و قومیت این است که تفاوت معناداری بین میانگین رفتارهای محیط زیستی قومیت گیلک و تالش وجود دارد؛ به عبارت دیگر، رفتارهای محیط زیستی قومیت گیلک در مقایسه با قومیت تالش تفاوت معناداری دارند.
عدالت هویتی و اقلیت های فرهنگی نقد و بررسی کتاب شهروندی چندفرهنگی اثر ویل کیملیکا(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال نوزدهم مهر ۱۳۹۸ شماره ۷ (پیاپی ۷۱)
131-152
چگونه با افرادی که به لحاظ فرهنگی متفاوت اند می توان رفتاری برابر و عادلانه داشت؟ عدالت رفتاری درقبال گروه های فرهنگی متفاوت چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟ آن گاه که لازم باشد درخصوص عدالت هویتی میان اقلیت های فرهنگی تصمیم گیری و سیاست گذاری کلانی در سطح حاکمیت صورت گیرد، بر ابعاد پیچیده این وضعیت بیش ازپیش افزوده می شود. از گذشته های دور اقلیت های فرهنگی در میانه مرزهای سیاسی حضور داشته اند و امروزه به سبب مهاجرت های گسترده و گسترش وسایل ارتباطی بر تقابل ها و تضارب های فرهنگی این گروه ها با جامعه اکثریت افزوده شده است. درمقابل مطالبات حقوقی اقلیت های فرهنگی، اندیشمندان متعددی با رویکردهای متفاوتی به ارائه راه کارهایی پرداخته اند. ویل کیملیکا به منزله متفکری لیبرال در کتاب شهروندی فرهنگی درپی تشریح انواع گروه های فرهنگی و اقسام مطالبات حقوقی ایشان است. کیملیکا در مواجهه با مطالبات حقوقی اقلیت های فرهنگی و سیاست گذاری دراین خصوص به گذشته تاریخی این گروه ها، مطالبات حقوقی امروزین آن ها، و نتایج مترتب بر تحقق مطالبات حقوقی ایشان اشاره دارد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که کیملیکا با تفکیک بین اقلیت های قومی و ملی درصدد ارائه سیاست گذاری هایی درجهت حفاظت بیرونی و درونی از این گروه هاست و هدف از این حفاظت را جلوگیری از بی عدالتی های درونی و بیرونی نسبت به این اقلیت ها بیان می کند.
ترجیحات قومی فرزندآوری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
هدف اساسی این مقاله پژوهشی، بررسی ترجیحات فرزندآوری در بین گروه های قومی منتخب در ایران است. گروه های قومی این تحقیق، مشتمل بر اقوام ترک، ترکمن، کرد، گیلک، لر، لک، و مازنی است. یافته های این تحقیق نشان دهنده شباهت ها و تفاوت های قابل ملاحظه ای در بین گروه های قومی از نقطه نظر ترجیحات فرزندآوری آنها است: از یک سو، مهم ترین وجوه مشترک آنها این است که نه تنها هیچ یک از گروه های قومی مورد مطالعه تقریباً هیچ گونه ترجیح و تمایلی به الگوی بی فرزندی ندارند، بلکه بیشترین ترجیح آنها معطوف به الگوی دو فرزند است. از سوی دیگر، بیشترین تفاوت ها در بین گروه های قومی در زمینه ترجیحات فرزندآوری را باید در الگوی سه فرزند و بیشتر جستجو کرد. در مجموع، تجزیه و تحلیل های این تحقیق، مبین این نتیجه گیری نهایی است که هیچ یک از متغیرهای تحقیق، حتی سطح تحصیلات دانشگاهی نیز نتوانسته است یک نوع هم گرایی قومی در الگوی فرزندآوری زیاد یعنی ترجیح به داشتن سه فرزند و بیشتر را فراهم کند که به خوبی نشان دهنده این نکته مهم است که تعلّقات قومی کماکان نقش بسیار مهم و تعیین کننده ای در ترجیح فرزندآوری زیاد ایفا می کند.
تمایزات قومی دینداری در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
به طور کلی، موضوع محوری پژوهش حاضر، به مناسبات قومیت و دینداری معطوف است و هدف اصلی آن نیز بررسی الگوها و تعیین کننده های مرتبط با مؤلفه های دین و نگرش دینی گروه های قومی است. چارچوب نظری این پژوهش، مبتنی بر نظریه های جامعه پذیری دینی، تجددگرایی و تغییرات بنیادین در نظام ارزش های جامعه است که برپایه رویکردی فرهنگی-اجتماعی، تحولات و تغییرات جوامع معاصر ازجمله در حوزه های مرتبط با دین و نگرش دینی را بررسی و تبیین می کند. بررسی مبانی نظری نشان داد با وجود طیف متنوع گروه های قومی در سراسر کشور، پژوهش های اندکی در این حوزه مطالعاتی انجام شده است و همان تعداد اندک نیز غالباً زمینه مناسب را برای بررسی تطبیقی طیف گسترده ای از گروه های قومی ندارد؛ به همین سبب، برای تکمیل این خلأ، در این پژوهش، الگوها و تعیین کننده های مرتبط با نگرش دینی در بین هفت گروه قومی مشتمل بر گروه های قومی ترک، ترکمن، کرد، گیلک، لر، لک و مازنی بررسی تطبیقی شده است. تجزیه وتحلیل های این مقاله، مبتنی بر داده های پژوهشی پیمایشی است که جمعیت نمونه آن را درمجموع، تعداد 5200 نفر مردان و زنان 15ساله و بیشتر ساکن نقاط شهری و روستایی 12 شهرستان منتخب ایران تشکیل می دهد. یافته های این پژوهش در دو محور اصلی جمع بندی و خلاصه می شود: «تنوع و گوناگونی الگوهای نگرش دینی در بین گروه های قومی» و «تنوع و گوناگونی شدت تأثیرگذاری تعیین کننده های نگرش دینی در بین گروه های قومی». بدین ترتیب، نتایج بر این نکته بنیادین و قاعده مشترک صحه می گذارد که نگرش دینی در هر شرایطی و تا حد زیادی از قومیت و تابعی از تعلق قومی متأثر است؛ به گونه ای که شناخت دقیق و جامع الگوها و تعیین کننده های مرتبط با مناسبات بین قومیت و دینداری، بدون تردید، مستلزم آن است که نگرش دینی به تفکیک گروه های قومی بررسی و تبیین شود.
نقش قوم گرایی و اجتماعات مذهبی در انسجام اجتماعی(مورد مطالعه؛ شهر اندیمشک)(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)
حوزه های تخصصی:
هدف این پژوهش تحلیل جامعه شناختی انسجام اجتماعی در بین شهروندان اندیمشک در سال 1398-99 است، که با استفاده روش پیمایش نوع توصیفی و تحلیلی می باشد. جامعه آماری تحقیق شامل دو گروه از متخصصین و مسؤلین(50 نفر شامل استاندار، فرماندار، شهردار، نماینده مجلس) که از طریق نمونه گیری در دسترس و هدفمند انتخاب گردیدند، وگروه دوم که شامل کلیه شهروندان مرد و زن واقع در سن 15 تا 65 سال ساکن در شهر اندیمشک بود. با توجه به میزان جمعیت ساکن در اندیمشک(135000 هزار نفر) محاسبه فرمول کوکران به تعداد 384 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای و تصادفی ساده صورت گرفت. ابزار گردآوری اطلاعات این پژوهش، پرسشنامه محقق ساخته بود که ابعاد مختلف (انسجام اجتماعی و قوم گرایی) را مورد سنجش قرار داده بود. یافته های تحقیق نشان داد که از دیدگاه مسئولین با توجه به مقدار ضریب بتا استاندارد شده می توان گفت گروه های قومی با ضریب بتا 578/0 رابطه معنیدار بیشتری را نسبت به اجتماعات مذهبی با ضریب بتا 506/0 با انسجام اجتماعی دارد. از دیدگاه شهروندان، گروه های قومی با ضریب بتا 484/0 رابطه معنیدار بیشتری را نسبت به اجتماعات مذهبی با ضریب بتا 451/0 با انسجام اجتماعی دارد. هرچه میزان قومگرایی بیشتر باشد به همان اندازه تمایل به یک آسیب خاص وجود دارد لذا این متغیر با توجه به زمینه تأثیر گذاری آن باید تعدیل شود هرچند در این تحقیق به افزایش درجه انسجام در مناطق شهری اندیمشک کمک می کند به هر طریق نیازمند تحقیق بیشتر می باشد تا کارکردها و دژکارکردهای آن مشخص شود.
رابطه ویژگی های جمعیتی (اجتماعی و اقتصادی) ورامین با امنیت عمومی
منبع:
مطالعات مدیریت انتظامی سال دوم پاییز ۱۳۸۶ شماره ۳
349 - 365
حوزه های تخصصی:
موضوع مقاله رابطه ویژگی های جمعیتی (اجتماعی و اقتصادی)ورامین با امنیت عمومی می باشد. بررسی و اهداف آن: الف- بررسی تاثیر وجود اتباع خارجی در امنیت عمومی شهرستان ورامین؛ ب- بررسی تاثیر وجود اقوام و طوایف مختلف در امنیت عمومی شهرستان ورامین؛ ج- بررسی تأثیر مهاجر پذیربودن این شهرستان (مهاجرت مردم تهران به این شهرستان به علت وجود مسکن ا رزان قیمت) در امنیت عمومی شهرستان ورا مین. سه فرضیه بر اساس اهداف تحقیق طراحی و تدوین، و مورد بررسی قرار گرفت که عبارتند از:1) افزایش اقوام و طوایف مختلف (لر،کرد،ترک، تاجیک،عشایر) با کاهش امنیت عمومی شهرستان و رامین ارتباط دارد؛ 2) افزایش حضور اتباع خارجی به ویژه افاغنه با کاهش ضریب امنیت عمومی شهرستان ورامین مرتبط است؛3) ازدیاد جمعیت مهاجر از تهران و سایر نقاط (به علت مسکن ارزان قیمت)با کاهش امنیت عمومی شهرستان ورامین ارتباط دارد.جامعه آماری این پژوهش 420 نفر از یگان های انتظامی شهرستان ورامین که مسئولین اصلی امنیت عمومی این شهرستان می باشند و نمونه تحقیق با استفاده از فرمول کوکران تعداد 98 نفر می باشد. سؤال های اصلی تحقیق بر اساس فرضیه های فوق تدوین شد و پرسشنامه با 21 سؤال تنظیم و در اختیار نمونه های تحقیق قرار گرفت و به روش پیمایشی انجام شد. منغیرهای سه گانه تحقیق شامل، اقوام و طوایف مختلف، اتباع خارجی، مهاجرت در قالب فرضیه های تحقیق مطرح شده است. شیوه تجزیه و تحلیل داده ها به دو روش توصیفی و استنباطی بر روی آزمون ها صورت گرفته است در مورد آمار توصیفی، برای هر سؤال از پرسشنامه فراوانی و درصد فراوانی، مد نظر قرار گرفته و در مورد آمار استنباطی از آزمون (توزیع دو جمله ای) بهره گرفته شد. نتایج تحقیق نشان می دهد که متغیر های اقوام و طوایف مختلف، مهاجرت،اتباع خارجی بر کاهش امنیت عمومی شهرستان ورامین موثرند ولی اثر گذاری هر یک از آنها در امنیت عمومی متفاوت بوده به طوری که حضور اتباع خارجی بیشترین تاثیر را بر کاهش امنیت عمومی شهرستان داشته است.
کنش ها و تعاملات قومی در فضای مجازی: فرصت ها و چالش ها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
با توجه به تأثیرات گسترده و ژرفی که پدیده نوظهور اینترنت در زیست فردی و اجتماعی بشر قرن بیست و یکمی بر جای گذاشته، امروزه فهم بسیاری از معادلات جهان سیاست، فرهنگ، اقتصاد و اجتماع، بدون درک نقش آن غیرممکن می نماید. از همین رو، پژوهشگران و نویسندگان در حوزه های گوناگون دانش بشری، در باره اینترنت و تأثیر آن در عرصه های مختلف زندگی فردی و اجتماعی در حال نظریه پردازی و ایده سازی هستند. در این میان، تأثیر این فناوری بر ظهور و رواج اشکال نوین تعاملات اجتماعی بین گروه های مختلف یک جامعه و در درون آنها از اهمیت بالایی برخوردار است. گروه های قومی در کشورهای گوناگون؛ از جمله گروه هایی هستند که با بهره گیری از فضای مجازی اینترنت و امکانات گوناگون فراهم آمده در این گونه فضاها به اشکال نوین کنش و تعامل در درون خود و با گروه های دیگر روی آورده اند. در این مقاله کوشش خواهد شد تا ضمن تبیین چرایی استقبال این گروه ها، از کنش ها و تعاملات اینترنتی، از یک سو به فرصت ها و امکانات و از سوی دیگر، به تهدیدها و چالش های آن، با محور قرار دادن اصول هویت ملی، همبستگی ملی و حاکمیت ملی کشور بپردازیم.
جهانی شدن و مسئله قومیت ها در ایران (دوره جمهوری اسلامی ایران)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
فرایند جهانی شدن به مثابه دگرگونی در سازمان فضایی و روابط فرهنگی و اقتصادی ابعاد مختلف زندگی بشر را تحت تاثیر قرار داده است و جهانی شدن با جریان آزاد اطلاعات، ارتباطات و تغییر در تعاملات و ارتباطات از سطح خرد تا کلان چالش ها و فرصت هایی را در مقابل جامعه جهانی ایجاد کرده است. یکی از حوزه های تاثیرپذیر از جهانی شدن مسئله قومیت ها در کشورهای با تنوع قومیتی مثل ایران بوده است هدف از این پژوهش پاسخ به این سوالات است که جهانی شدن چگونه موجب تقویت و تعمیق قومیت گرایی شده است؟ و چه راهکارهایی برای به حداقل رساندن چالش های قومیتی در ایران وجود دارد؟ نتایج پژوهش در چهار بخش: 1. تضعیف حاکمیت های ملی؛ 2. تشدید تنش های سیاسی و قومی؛ 3. قومیت گرایی در ایران بعد از انقلاب اسلامی؛ 4. راهکارها برای همگرایی و هم افزایی قومی و مذهبی در ایران ارائه شده است این مقاله از چارچوب نظری روش توصیفی تحلیلی با تاکید بر روایت تعامل بین رویکرد یکسان سازی و خاص گرایی به نگارش درآمده و روش گردآوری اطلاعات استفاده از منابع کتابخانه ای و مقالات است.
تنوع فرهنگی و تداوم همزیستی آنها در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات ملی سال ۱۲ بهار ۱۳۹۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)
25 - 52
ایران کشوری کهن است که از گذشته دور تاکنون تنوع فرهنگی را تجربه کرده است به گونه ای که می توان آن را طبق تعریف پارخ جامعه متنوع فرهنگی دانست که با سایر جوامع متنوع چندملیتی و چندقومی تفاوت های بنیادین دارد. همین تفاوت ها موجب شده است تا مناسبات بین قومی و نیز روابط دولت ها با اقوام ایرانی با الگوهای رایج روابط و سیاست های قومی اختلافات زیادی را نشان دهد.یکی از مظاهر تفاوت این است که تنوع فرهنگی ایران برخلاف بعضی جوامع متنوع، در طول تاریخ موجب بروز ناهمسازی سیاسی و کشمکش بین قومی نشده است بلکه این گروه ها زیست مسالمت آمیز داشته اند. حتی علی رغم برخی تحولات قومی در مقاطعی از تاریخ ایران، این رخدادها نه ستیزه بین قومی، بلکه اقداماتی در راستای بیگانه ستیزی، حفظ سرزمین، مقابله بااستبداد و بی کفایتی طبقه حاکم بوده است. به علاوه، تکوین بعضی تحرکات اعتراضی علیه حکومت ها نیز نه به خاطر تشکیل دولت از قومیتی خاص، بلکه علیه استبداد و خودکامگی آن و صیانت از حقوق فرهنگی خود صورت گرفته است.این مقاله که با روش توصیفی تاریخی و با استفاده از تحلیل ثانویه و با الهام از نظریه چارچوب سازی صورت می گیرد، ضمن مرور فشرده تحولات قومی در تاریخ معاصر ایران، بر این نکته متمرکز است که همزیستی مسالمت آمیز گروه های قومی ایران ریشه در نظام معنایی و باور مشترک همه ایرانیان بر ایرانی بودن خود دارد که از دو خاستگاه تاریخ مشترک آنان و دین انسجام بخش اسلام متأثر شده است. این دو عنصر باعث شد تا ایرانیان منظومه هویتی خود را به گونه ای تعریف نمایند که نه تنها گروه های متنوع قومی با یکدیگر همزیستی داشته باشند بلکه تاکنون هویت های قومی آنها در تعارض با هویت ملی شان قرار نگیرد.
جامعه پذیری فرهنگی و هویت قومی پایدار (مورد مطالعه: گروه های قومی اسفراین)(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزه های تخصصی:
مقاله حاضر مطالعه ای تجربی در باب رابطه جامعه پذیری فرهنگی و هویت قومی پایدار در بین چهار گروه قومی (کرمانج، ترک، تات و بربر) است. جامعه پذیری فرهنگی فرایندی است که در آن افراد یک گروه قومی، ارزش ها، سنت ها و معانی مرتبط با فرهنگ خود را می آموزند. در تحقیقاتی که به هویت قومی در ایران پرداخته اند، کمتر به رابطه میان جامعه پذیری فرهنگی و هویت قومی توجه شده است. بررسی این رابطه می تواند جایگاه موقعیتی و وضعیتی گروه های قومی را نشان دهد. برای جمع آوری اطلاعات، از روش پیمایش با ابزار پرسشنامه استفاده شد. داده های مورد نیاز پژوهش، از میان چهار گروه قومی کرمانج، ترک، تات و بربر جمع آوری شد که 386 نفر از آن ها گروه سنی 18-30 سال بودند. در این مرحله از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای و تصادفی ساده استفاده کردیم. نتایج نشان دهنده آن بود که گروه های قومی شهرستان اسفراین تحت تأثیر عوامل جامعه پذیری فرهنگی، هویت قومی شان را استمرار می بخشند. البته گروه های قومی پایداری و هویت قومی با هم متفاوت هستند؛ برای مثال، گروه قومی کرمانج در مقایسه با گروه های دیگر قومی از پایداری هویت قومی بیشتری برخوردارند. این پایداری را می توان در بازنمایی های عناصر فرهنگی نظیر موسیقی، زبان، لباس و غیره مشاهده کرد. یافته ها بیانگر آن است که بین عوامل اجتماعی شدن نیز تفاوت وجود دارد. آنچه باید بدان اشاره کرد این است که هویت قومی در میان این گروه های قومی، متأثر از جامعه پذیری فرهنگی است.
دلایل و تعیین کننده های تأخیر ازدواج در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
جامعه شناسی کاربردی سال ۳۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۸۹)
31 - 50
حوزه های تخصصی:
باوجود اجرای برنامه ها و سیاست های گوناگون برای کاهش سن ازدواج و تشویق افراد به ازدواج در یک دهه گذشته، میانگین سن ازدواج همچنان روندی افزایشی دارد. مطالعه حاضر، دلایل و تعیین کننده های تأخیر در ازدواج را در میان زوجین تازه ازدواج کرده در ایران بررسی کرده است. به این منظور داده های پیمایش ملی ازدواج، متشکل از 8349 نفر تجزیه وتحلیل شد. مطالعه حاضر به روش کمی و با استفاده از تکنیک تحلیل ثانویه انجام شده است. میانگین سن زنان و مردان در هنگام اولین ازدواج، به ترتیب برابر با 6/23 و 4/27 سال و میانگین سن ایده آل ازدواج آ نها 23 و 26 سال بود. میانگین سن ازدواج در بین افراد شهرنشین، اهل تشیع، شاغل، بی سواد، گیلک ها و مازندرانی ها بالاتر بود. به طور کلی حدود 40درصد افراد دیرتر از سن ایده آل مدنظرشان ازدواج کرده بودند. برای مردان، «مشکلات اقتصادی» و برای زنان، «نیافتن فرد مناسب»، دلیل اصلی تأخیر در ازدواج بیان شد. برخلاف انتظار، تأخیر در ازدواج در میان مردان بلوچ ، عرب و کُرد در مقایسه با مردان فارس در سطح بالاتری قرار داشت. مسائل اقتصادی و بیکاری دلیل اصلی این تأخیر از سوی این افراد بیان شده است که با سطح توسعه اقتصادی پایین مناطقی مطابقت دارد که این اقوام در آنجا زندگی می کنند. اینکه مشکلات اقتصادی هنوز یکی از دلایل اصلی در تأخیر ازدواج است، نشان می دهد بسیاری از برنامه هایی که برای تأثیرگذاری بر ازدواج طراحی و اجرا شده اند، ناموفق بوده اند و باید دوباره ارزیابی و بازنگری شوند.