۱.
این مقاله با هدف بررسی و نقد کتاب «مقدمه ای بر زبان شناسی شناختی» نوشتۀ اونگرر و اشمیت، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی (1397) به نگارش درآمده است. پس از بررسی نسخۀ انگلیسی کتاب مشخص شد که گرچه این کتاب یکی از منابع اصلی و شناخته شده برای زبان شناسی شناختی است، دارای کاستی هایی است که از آن میان می توان به عدم توجه کافی به بنیاد ها و فرض های اساسیِ زبان شناسی شناختی، جهانی های زبان و تنوع زبانی از دیدگاه زبان شناسی شناختی و نیز بدن مندی و شالودۀ جسمانی زبان و شناخت اشاره کرد. همچنین، هرچند برخی از مباحث مطرح شده در معناشناسی شناختی همچون استعاره، مجاز، طرحواره های انگاره ای و آمیختگی مفهومی به خوبی مورد بحث قرار گرفته اند، برخی از مباحث آن همچون نیروپویایی چندان مورد توجه قرار نگرفته است. پس از بررسی ترجمۀ اثر نیز کاستی ها و ایرادهایی در آن مشاهده شد که مهمترین آنها عبارتند از: معادل گزینی های نامناسب برای برخی اصطلاح های تخصصی و گاه غیرتخصصی؛ اشکالات نسبتاً چشمگیر در برگردان واژه ها، عبارت ها یا جمله ها به فارسی که آنها را می توان تحت عناوینِ نادرستی ترجمه، نارسایی ترجمه و نایکنواختی ترجمه مطرح کرد؛ اشکالات پرشمار در ارجاع های درون متنی و برون متنی. از این رو، پیشنهاد می شود که کتاب از نظر املایی، انشایی و ترجمه ای مورد بازنگری جدی قرار گیرد.
۲.
طبقه بندی مفهومی واژه ها یکی از موضوعاتی است که از دیرباز در حوزۀ مفهوم شناسی و اصطلاح شناسی مورد توجه پژوهشگران بوده است. پژوهش حاضر با هدف طبقه بندی مفهومی واژه های مشتق و مرکب فارسی انجام شده است و برای این منظور، تعداد 660 واژۀ مشتق و مرکب که به روش نمونه گیری تصادفی نظام مند از فرهنگ املایی خط فارسی (صادقی و زندی مقدم، 1394) استخراج شده اند براساس دو طبقه بندی مفهومی ارائه شده از سوی فلبر (1984) و وایسن هوفر (1995) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفته اند. نتایج این تحلیل نشان داد که این دو طبقه بندی قابلیت پوشش همۀ داده های پژوهش را ندارند و فقط بخشی از داده ها را می توان براساس آنها طبقه بندی نمود. در ادامه، به منظور رفع نواقص این دو طبقه بندی و دستیابی به یک نظام مفهومی جامع، روی داده ها عمل مفهوم شناسی انجام شد که حاصل آن شناسایی 54 مفهوم زیربنایی مجزا بود که در نهایت در قالب یک الگوی طبقه بندی نظام مند ارائه شد. در این الگو، همۀ مفاهیم شناسایی شده در قالب پنج گروه بسیار کلی ساماندهی شده اند: (1) فرآیند که خود به دو دستۀ عمدۀ کنش و رویداد تقسیم می شود؛ (2) موجودیت که خود شامل دو دستۀ عمدۀ موجودیت فیزیکی و موجودیت انتزاعی است؛ (3) رابطه؛ (4) وضعیت؛ (5) ویژگی.
۳.
کتاب زبان، ذهن و فرهنگ: مقدمه ای مفید و کاربردی اثر زولتان کووچش همچون متنی درسی در زبان شناسی شناختی به دلیل بیان روشن مطالب، جامعیت موضوعی و توجه خاص به ابعاد کاربردی نظریه های زبان شناسی شناختی از جایگاه ویژه ای در این رشته برخوردار شده است. با این همه، ترجمۀ فارسی این کتاب بر اثر وجود مشکلات گوناگون و پرشماری در آن نه تنها مزیت های آشکار این کتاب را چنان که باید حفظ نکرده، بلکه گاه به دلیل بروز پاره ای از اشتباهات خطیر در آن، نارسا و حتی گمراه کننده بوده است. عمدۀ مشکلات این ترجمۀ فارسی عبارتند از لغزش های صوری (شامل غلط های املایی و ضبط نادرست اسامی خاص) و اشتباهات محتوایی (شامل برگردان نادرست واژه های تخصصی و غیرتخصصی، اشتباهات آشکار در برگردان فارسی جملات و برگردان های مبهم و گاه نامفهوم). نقد حاضر، پس از معرفی اجمالی اصل اثر و ذکر ویژگی های بارز آن، یکایک مشکلات ترجمۀ فارسی آن را، با ذکر نمونه هایی چند از هریک، برشمرده است تا افزون بر ذکر برخی از مهم ترین کاستی های این ترجمه و اصلاح آن ها، پیشنهادی مبنی بر بازنگری کلی و فراگیر در این ترجمۀ فارسی ارائه کند.
۴.
نقد کتاب از جمله سنت های دانشگاهی برای ارزیابی سهم صاحبان اندیشه در زمینۀ پژوهش است که افزون بر ارتقاء سطح خواندنِ آگاهانۀ منتقد، زمینه های آفرینش اثر را از منظر نویسنده بررسی می کند. از این رو، نقد چیزی بیش از خلاصه ی محتوای کتاب است. هدف از نقد پیش رو توصیف و ارزیابی کتاب روش تحقیق در زبان و زبان شناسی (نظری و عملی) نوشتۀ فردوس آقاگل زاده است تا از رهگذر آن نقاط قوت و ضعف این اثر را به دور از تعصب برشماریم. با طرح این پرسش که نویسنده در اثر خود چه مباحثی از روش شناسی پژوهش را طرح کرده است، نگارنده می کوشد با استناد به رویکردی توصیفی-انتقادی ابعاد صوری و محتوایی این کتاب را مورد نقد قرار دهد. از یک سو، در کنار مزیت هایی همچون رعایت اصول و قواعد نگارشی و همسو بودن سرفصل های کتاب با اهداف تعیین شده از سوی دیگر، شاهد کاستی هایی هستیم همچون عدم کاربست شیوه ای یکپارچه در ارائۀ مفاهیم و عدم طبقه بندی انواع تحقیق بر اساس هدف، روش انجام پژوهش، سطوح و نوع اطلاعات.
۵.
این مقاله به بررسی و نقد ترجمۀ کتاب کاربردشناسی واژگانی و نظریۀ ذهن: فراگیری پیوندها نوشتۀ سندرین زوفری و ترجمۀ محمدحسن ترابی، شهره صادقی و الهه کمری می پردازد. نظریۀ ذهن یکی از مهم ترین حوزه های مطالعاتی در روان شناسی شناختی است که توانایی افراد در درک حالات ذهنی خود و دیگران را مورد بررسی قرار می دهد. این کتاب با رویکردی میان رشته ای سعی دارد جوانب مختلف رابطۀ نظریۀ ذهن و کاربردشناسی زبان را بکاود. در این مقاله، کتاب از منظر ساختاری و شکلی و نیز محتوایی مورد بررسی قرار گرفته است. از نقاط قوت کتاب می توان به ترجمۀ بسیار روان و خوش خوان، دقت قابل قبول ترجمه، پانویسی اصطلاحات تخصصی و اسامی خاص، واژه نامۀ دوزبانه، و رعایت اصول ویرایشی اشاره کرد. از کاستی های کتاب نیز می توان عدم یکدستی برخی معادل های به کاررفته در کتاب، ضعف و کم دقتی در صحافی، و برخی خطاهای املایی و دستوری را برشمرد. در مجموع، کلیّت کتاب به دلیل پرداختن به موضوعی بدیع و برخورداری از ترجمه ای خوب و روان مثبت ارزیابی می شود و می تواند منبعی ارزشمند برای پژوهشگران فارسی زبان جهت انجام تحقیقات میان رشته ای در حوزه های زبان و نظریۀ ذهن باشد.
۶.
هدف مقاله حاضر نقد و بررسی کتاب نوام چامسکی: درباره طبیعت و زبان ویراسته آدریانا بلتی و لویجی ریتزی است. قریب به هفت دهه از تولد زبان شناسی زایشی می گذرد و در طی این دوران علی رغم تمام فراز و نشیب هایی که از سر گذرانده، همواره به عنوان جریان غالب زبان شناسی خاصه در امریکای شمالی شناخته شده است. در این کتاب ضمن معرفی شمای کلی از این چارچوب نظری، ریشه های فلسفی و تاریخی این نظریه، افق ها و چالش های پیش روی آن با نیم نگاهی به پیشرفت های علوم جدید به بحث گذاشته شده است. در ادامه، لویجی ریتزی و آدریانا بلتی پرسش های جاری در زبان شناسی زایشی را در مصاحبه ای با نوام چامسکی مطرح می کنند. در این نوشتار پس از معرفی کلیاتی از زبان شناسی زایشی، ساختار و محتوای کتاب بررسی می شود. پس از آن ارزیابی ظاهری و محتوایی اثر به نقد گذاشته می شود. در پایان نیز جمع بندی کلی از اثر در بخش نتیجه گیری ارائه می شود.
۷.
رشته آموزش زبان انگلیسی در مقطع کارشناسی ارشد، به عنوان یکی از رشته های پرطرفدار در جامعه دانشگاهی ایران که عمری حدود پنج دهه را سپری نموده، تاکنون سه برنامه را تجربه نموده است. جدیدترین برنامه درسی این رشته که مصوب سال 1396 در شورای تحول و ارتقا علوم انسانی است، از آغاز سال تحصیلی 97-1396 و پس از گذشت سه دهه از اجرای برنامه دوم عملیاتی شد که قرار است پس از گذشت پنج سال، مورد بازنگری قرار گیرد. با توجه به اهمیت این تغییر دیرهنگام در برنامه، در این مقاله تلاش شده تا با نگاهی انتقادی و با بهره گیری از الگوی موسوم به مشارکتی، دیدگاه های دوازده تن از اعضای هیئت علمی شاغل در دانشگاه های دولتی مجری این رشته به نحوی کیفی و در قالب شیوه مصاحبه بررسی و تحلیل گردد تا به این پرسش، پاسخ داده شود که از منظر این دسته مهم از ذی نفعان در برنامه درسی، برنامه جدید چه مزیت ها و کاستی هایی دارد. یافته های این پژوهش که ذیل سه مقوله الف) عناوین دروس، ب) سرفصل و ج) منابع درسی بررسی شده بیانگر آن است که در کنار امتیازهای قابل توجه برنامه جدید از حیث توجه به عناوین درسی جدید، بازنگری در اهداف و سرفصل ها، توجه بیشتر به بافت ایران و ... شاهد کاستی هایی قابل تأمل در قبال برخی از عناوین درسی، گزینش و نحوه ارائه سرفصل ها و نیز ماهیت برخی منابع پیشنهادی و نحوه ارائه آن هستیم که با وجود چنین ضعف هایی، نیل به اهداف خرد و کلان برنامه به نحوی مقبول میسر نخواهد بود. بر پایه یافته های حاصل از این پژوهش، پیشنهادهایی در راستای بازنگری برنامه ارائه شده است.
۸.
فعل یکی از ارکان مهم دستوری است که دربارۀ ساختمان آن بین دستورنویسان اختلاف نظرهایی وجود دارد. از این رو، بررسی جهت زدودن گرد ابهام از آن به یکی از مهمترین ضرورت های دستور زبان بدل شده است. در این مقاله با بررسی تطبیقی ساختمان فعل در دو زبان فارسی و اسپانیایی، با نظر به افعالِ کتاب "دلبستگیها" اثر گاله آنو و ترجمۀ فارسی آن از نازنین نوذری، ابتدا علت اختلاف نظرها دربارۀ ساختمان فعل، سپس راه برون رفت از آنها را بیان میکنیم و یک طبقه بندی تطبیقیِ مناسب با خصوصیت فعل در هر دو زبان (فعل ساده، فعل اشتقاقی، فعل مرکب) ارائه میدهیم. گفتنی است طی تحقیق مشخص شد که علت اصلی اختلاف نظرها دربارۀ ساختمان فعل، به نوع تقسیم بندی تکواژهای زبان از سوی صاحب نظران و جایگاه حرف اضافه در آن برمیگردد. پس از بررسی، حرف اضافه را در ذیل تکواژ قاموسی قرار داده و حاصلِ اسم/ صفت/ قید/ فعل/ حرف+ فعل را "فعل مرکب" و حاصل اسم/ صفت/ قید+ وندهای اشتقاقیِ فعلساز را "فعل اشتقاقی" دانستیم و ساخت فعل مرکب را نیز در پنج طبقه ارائه کردیم و اینگونه علاوه بر ارائه تقسیم بندی تطبیقی از ساختمان فعل در دو زبان و رفع ابهامات دربارۀ فعل اشتقاقی و مرکب، مشخص شد علت بسامد افعال مرکب در زبان فارسی نسبت به زبان اسپانیایی چه بوده است.
۹.
از بایسته های تدوین یا تداوم چاپ کتاب های آموزشی، ارزشیابی آن هاست. با به کارگیری انگاره ارزشیابی کتاب های انگلیسی با اهداف ویژه، 12 تن از اساتید دانشگاهیمنتخب به روش نمونه گیری هدفمند و در دسترس به ارزیابی مقایسه ای دو کتاب زبان تخصصی رشته پرستاری از انتشارات "سمت" و "آکسفورد"، پرداختند. تحلیل کیفی یافته ها نشان داد کتاب سمت دیگر چندان مناسب دانشجویان امروز نیست. نتایج تحلیل کمی نیز نشان داد میانگین امتیازات داده شده به کتاب سمت کمتر از امتیازات کتاب آکسفورد بود. این کتاب، باوجود فقدان جذابیت دیداری و فایل های صوتی-ویدیویی، با محوریت خوانش و متون قدیمی، بی توجهی به آواشناسی و دستور زبان، بدون تنوع در روش تدریس و سنجش، و با دوری از تئوری های آموزش زبان برای نوزدهمین بار به چاپ رسیده است. گرچه، در کتاب آکسفورد اشکالات مشاهده شده در کتاب سمت دیده نمی شود، لیکن، این کتاب نیز بی اشکال نبوده و به طور کامل متناسب با اهداف و نیازهای دانشجویان ایرانی نیست و بیشتر بر موقعیت های شغلی در یادگیری زبان تأکید دارد. یافته ها می توانند به نویسندگان و برنامه ریزان درسی رشته پرستاری یاری رسانند تا با بهره گیری از نقاط قوت کتاب های موجود به گردآوری، نگارش، و ویرایش کتب بپردازند.
۱۰.
از آنجایی که کتاب های درسی به عنوان یکی از اصلی ترین منابع یادگیری در هر برنامه آموزشی محسوب می شوند، نقد و ارزیابی آنها به منظور بهره مندی هرچه بیشتر نویسنده و مخاطبان و همچنین تاثیرگذاری آن بر عملکرد دانش آموزان، کاری بسیار حیاتی و ارزشمند است. مقاله حاضر به ارزیابی کتاب انگلیسی برای دانشجویان رشته طراحی پارچه و لباس و تکنولوژی دوخت تألیف اکرم ناشر(۱۳۹۵)، از مجموعه کتاب های زبان انگلیسی تخصصی (ESP) می پردازد. به همین منظور کتاب بر اساس مدل محمودی و احمدی صفا (۱۳۹۳) ارزیابی شد، همچنین بر اساس مدل مذکور محققان برای آگاهی از دیدگاه متخصصان رشته طراحی پارچه و لباس درباره محتوای کتاب، مصاحبه نیمه ساختار یافته ای با سه تن از متخصصان رشته طراحی پارچه و لباس از دانشگاه های هنر، الزهرا و علم و فرهنگ شهر تهران انجام دادند. نتایج حاکی از آن بود که با وجود مشکلات و کاستی ها در متون، تمرین ها و فعالیت ها، کتاب کفایت آموزشی لازم را دارد و می تواند به عنوان یک منبع زبان تخصصی استفاده شود، ولی در عین حال نیازمند بازبینی و اصلاح جدی به منظور رفع نواقص موجود است که در همین راستا محققان و متخصصان پیشنهادهای مفیدی را برای رفع نواقص آن ارائه می دهند.
۱۱.
در اوایل قرن بیستم در اروپا، به خصوص در حین و پس از جنگ جهانی اول، قدرت های استعماری همچون بریتانیا شاهد مبارزه و اعتراض مستعمره ها علیه حاکمیت استعماری بودند. در این میان، در ایرلند، در تاریخ آوریل ۱۹۱۶ قیام سراسری به نام خیزش عید پاک علیه سلطه ی استعماری بریتانیا در آن کشور رخ داد. اگرچه استعمارگان خیزش را سرکوب کردند، اما پس لرزه های آن قیام در جامعه و ادبیات ایرلند حضور پررنگ داشت. به عنوان شاعر ملی ایرلند، ویلیام باتلر ییتس در جهان زیبایی شناختی خود در برابر گفتمان استعماری بریتانیا برخاست و در اشعارش، با خلق دنیایی اسطوره ای، توانست مسائل مهم زمانه اش را بازتاب دهد و با نظام استعمارگری مخالفت کند. بنابراین، در این پژوهش با استفاده از خوانش پسااستعماری، تلاش شده است تا تصویری از سیاست پایداری ییتس را در شعر «عید پاک، ۱۹۱۶» و چند اثر دیگر از این شاعر ایرلندی را ترسیم و بررسی نماید. این پژوهش، همچنین، نشان می دهد که چگونه فرآیند مرکززدایی در شعر «عید پاک، ۱۹۱۶» به ساختارشکنی از قدرت استعماری و دفاع از مردم ایرلند منجر می شود
۱۲.
پژوهش حاضر حاصل تحلیل محتوای کتاب آزمون در زبان انگلیسی،:نظریه ها و کاربردها نوشته فرهادی، جعفرپور و بیرجندی- که یکی از مهم ترین و فراگیرترین منابع درس آزمون سازی گرایش های مختلف رشته زبان انگلیسی است- می باشد. طی این پژوهش، با به کارگیری چارچوب ارزیابی کتب مک دانه، شاو، و ماسوهارا (2013)، به بررسی همه جانبه اثر در قالب دو مرحله ارزیابی بیرونی و درونی پرداخته شد. مصادیق عینی اظهارات و مفروضات مستخرج نویسندگان در مقدمه کتاب، ازجمله زبان و بیان روان ، جامع بودن مطالب، چینش منطقی مطلوب مطالب و مرتبط بودن آن با بافت ایران طی بررسی خط به خط کتاب در مرحله ارزیابی درونی مورد بررسی قرار گرفتند تا میزان پوشش و نمود آن ها در قالب شکل، محتوا، و روش شناسی اثر مشخص گردد. متعاقبا نقاط قوت و ضعف هر زمینه ای با استناد به اصول پذیرفته شده و جدیدترین یافته های رشته به تفکیک ارائه شده اند. در پایان پیشنهادهایی جهت بهبود کتاب در ویرایش های احتمالی آتی آمده است.
۱۳.
غالب نظام های حقوقی مانند فرانسه، ضابطه «اعتبار امر قضاوت شده» را برای تعیین قابلیت اعاده دادرسی آرای مدنی برگزیده اند. اما در ایران، ضابطه اعاده دادرسی، «قطعیت احکام» است. طبق بررسی ها «اعتبار امر قضاوت شده»، همسو با مبنای اعاده دادرسی یعنی تأمین عدالت قضایی، ضابطه ی جامعی است که کلیه تصمیمات مراجع قضایی دادگستری، غیردادگستری و داوری را که به دلیل «اعتبار امر قضاوت شده» قابلیت استماع مجدد ندارند قابل اعاده دادرسی می داند. ولی در حقوق ایران با بیان یک مصداق جزئی در تعیین آرای قابل اعاده، بسیاری از تصمیمات محاکم مانند «قرارهای نهایی صادره در صورت وجود مانع دائمی برای طرح مجدد دعوا»، «قرار سقوط دعوا»، «آرای داوری» و «گزارش اصلاحی»، در عین برخورداری از اعتبار امر قضاوت شده، به دلیل عدم اطلاق عنوان «حکم» بر آنها، قابل اعاده دادرسی نیستند. حال آنکه تأمین عدالت قضایی اقتضا دارد این تصمیمات نیز قابل اعاده باشند. لذا در راستای اتخاذ یک ضابطه ی جامع و منضبط در تعیین قلمرو آرای قابل اعاده ، هم راستا با غالب نظام های حقوقی، اصلاح ماده 426 ق.آ.د.م و شناسایی ضابطه «اعتبار امر قضاوت شده» به عنوان ضابطه ی اعاده دادرسی آرای مدنی ضروری می نماید.
۱۴.
تفکیک بین اعمال مدنی و تجاری و شناسایی فعالیتها و معاملات تجاری از دیرباز منشأ آثار بسیاری بوده که به تدریج در اغلب نظامهای حقوقی بهصورت مدون و در قالب قوانین تجاری مورد پذیرش قرار گرفته است. کتاب حقوق تجارت جلد اول در بیان مقدمات حقوق تجارت و با تمرکز برحقوق و تکالیف بازرگانان و شناسایی اعمال تجاری برای دوره کارشناسی حقوق، منطبق با قانون تجارت ایران تدوین شده است. نقد کتاب حاضر با استفاده از معیارها و مشخصههای شناخته شده، به منظور ارزیابی اثر و مآلاً شناسایی نقاط ضعف و قوت آن در جهت ارتقا و بهبود پژوهش انجام شده است. از مهمترین نواقص کتاب، میتوان به فقدان جامعیت محتوایی و تا حدودی ضعف مباحث تحلیلی اشاره نمود که علل تدوین اثر را تحت شعاع خود قرار داده است. از آنجا که کتاب مورد بررسی، یکی از کتب دانشگاهی است، ضرورت تکمیل و ارتقاء آن قطعاً هم برای نویسنده و هم برای دانشجویان مفید خواهد بود. امید است در چاپهای بعدی برخی ایرادات رفع گردد.
۱۵.
دولتها در خصوص حقوق طبیعی افراد متعهدند. حق بر دین و حق بر دانش دو حق طبیعی شهروندان است. ایندو از موضوعات حقوق اساسی دو انقلاب ایران و فرانسه است. در وقوع دو انقلاب، به نوعی سلبی یا ایجابی، ایمان و ایدئولوژی از چنان اهمیتی برخوردار بوده است که پس از انقلاب، ساحت های مختلفی را تحت تاثیر قرار داده است. مفروض تحقیق حاضر آن بوده که سامان سیاسی و حقوقی جمهوری اسلامی ایران (با رویکرد دین گرا) و جمهوری لائیک فرانسه (با رویکرد دین گریز) عملا با محوریت معرفت دینی شکل گرفته است. فرضیه نوشتار آنست که انقلاب های 1789 و 1979 یکی بر ضد دین و دیگری به سود دین، تاثیر مشابه و قابل ملاحظه ای بر مقوله فرهنگ و دانش عمومی گذارده اند. در این میان توجه به نقش محوری تعهدات قانونی دولت در تقویت یا تقلیل هزینه شهروند مومن توضیحی درباره حدود این تاثیر در وضع حاضر است.
۱۶.
«فقه اسلامی و حقوق بشر» مجموعه ارزشمندی از مقالات نویسندگان حوزوی و دانشگاهی در همایش رویکرد متعالی فقه اسلامی به حقوق بشر است که به کوشش استاد محمد رضا باقرزاده به زیور طبع آراسته است. روش ارزیابی و نقد این کتاب، استنادی- تحلیلی و مطابق الگوی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در چارچوب معرفی کلی، بررسی شکلی و محتوایی اثر است. این که آیا آموزه های اسلامی با حقوق بشر سازگاری دارد یا ندارد، یکی از پرسشهای کلیدی و دغدغه های همیشگی در میان روشنفکران دینی و غیر دینی بوده و هست. مقالات کتاب در یک هم افزایی قابل توجه به دنبال اثبات این دیدگاه اند که تصور ناسازگاری، ناشی از ناآشنایی با اندیشه های اصیل و ناب اسلامی است؛ ظرفیتهای نهفته در فقه اگر به درستی به کارگرفته شوند، می توانند به توسعه حقوق بشر کمک شایان توجهی کنند. کتاب به رغم امتیازات فراوانی که دارد، با ضعف هایی به لحاظ ساختار کلی و چینش محورها و عناوین، کم رنگ بودن بُعد فقهی برخی مقالات، و در پاره ای موارد، خلط میان نظام حقوقی و مقوله حقوق بشر ، نارسایی برخی استنادها، طرح مباحث غیر مرتبط با موضوع و عدم تمرکز بر حل موضوعات چالش بر انگیز، مواجه است.
۱۷.
پیروی از روش های افتراقی سازی(تخصصی سازی) در علم حقوق جزا، امری لازم و ضروری است که در بسیاری از نظام های حقوقی دیگر محقق شده است. یکی از حوزه هایی که بایستی، افتراقی سازی آیین دادرسی کیفری در قلمرو آن تجلی پیدا کند، جرایم فنی و تخصصی است که این پژوهش به بررسی جرایم سبز، به عنوان یکی از مصادیق آن مبادرت ورزیده است. در این تحقیق این نتایج حاصل شد که در نظام حقوقی ما، جلوه هایی از افتراقی سازی در خصوص رسیدگی به جرایم فنی و تخصصی در قالب دادسرای تخصصی مشاهده می شود اما از جهت اینکه هنوز هم تروریسم زیست محیطی در نظام حقوقی ما به صورت مستقل جرم انگاری نشده تا دادرسی آن نیز تخصصی شود و مقررات ویژه ای را به خود بگیرد، در نظام تقنینی ما ضعف جدی مشاهده می شود. علاوه بر جلوه ها، پیش بینی بایسته هایی همچون لزوم گسترش تشکیل دادسراهای تخصصی سبز و دادگاه های تخصصی و حذف دادگاه های اختصاصی در رسیدگی به جرایم سبز، استفاده از قضات و ضابطان متخصص، پلیس ویژه محیط زیست و آموزش مستمر به آن ها، شناسایی حق اقامه دلیل و اعتراض به آراء برای سمن های سبز، می تواند در افتراقی سازی رسیدگی به جرایم سبز و تحقق اهداف سیاست جنایی موثر واقع شود.
۱۸.
پس از گذشت یک دهه از زمان آغاز تدوین لایحه «حفظ کرامت و حمایت از زنان در برابر خشونت»، این لایحه در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت لوایح قضایی، بررسی ابعاد مختلف این لایحه ضروری به نظر می رسد. پژوهش حاضر «نقد لایحه مزبور از منظر اصول و قواعد قانون گذاری» را رسالت اصلی خود دانسته و تحقق آن را با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی دنبال می نماید. در بررسی این پژوهش توجه و تأکید ویژه ای بر سیاست های کلی قانونگذاری به عنوان ترسیم گر تصویر کیفیت قانونگذاری مطلوب در نظام حقوقی ایران شده است. نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد متأسفانه لایحه مزبور از حیث التزام به اصول قانون نویسی چندان قابل دفاع نبوده و انتقاداتی بر آن وارد است. عدم رعایت اصول تنقیحی، خلط جایگاه قانون و سند حقوقی، استفاده بیش از حد از ابزار کیفری و ابهام در برخی مفاهیم و عناوین، مهم ترین این انتقادات است. مفاد لایحه با غفلت از مطالبات اسناد بالادستی ملی و بدون توجه به اقتضائات سلسله مراتب هنجارهای نظام حقوقی ایران تدوین شده اند. به نظر می رسد در فرض تصویب، نتیجه اجرای لایحه بروز اختلال فرهنگی و القای بحرانی بودن وضعیت خشونت در جامعه ایران و افزایش هجمه های بین المللی خواهد بود.
۱۹.
تطبیق احکام شریعت با قواعد نوین حقوق بشری و پیاده سازی آن در نظام حقوقی دولت های مدرن با چالش هایی نظیر عدم هماهنگی همراه بوده است. چالش هایی از این قبیل را می توان در گزارش های حقوق بشری گزارشگران سازمان ملل متحد مشاهده کرد. دغدغه اصلی گزارشگران نسبت به کشورهایی که به دنبال تطبیق قواعد شریعت در نظام حقوقی خود هستند، انطباق پذیری قواعد شریعت با اصول حقوق بشری است؛ که به طور کلی از آن به عنوان انطباق پذیری احکام اسلامی با نیازها و اقتضائات دولت مدرن یاد می شود. در این پژوهش این مسئله واکاوی می شود که آیا قواعد شریعت ظرفیت انطباق پذیری با نیازهای نوین و اقتضائات دولت های مدرن را دارد. از این رو، این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی و تحلیلی مبانی فکری سه اندیشمند مسلمان با رویکرد های مختلف ( دکتر جاوید رحمان گزارشگر ویژه حقوق بشر ایران ، محمد باقر صدر و احمد ریسونی ) را ارزیابی کرده و علاوه بر بررسی انتقادی مقاله دکتر رحمان تحت عنوان «مذهب، حقوق بشر و حقوق کودک پیچیدگی های پذیرش شریعت در رویه دولت های مدرن»، به کاستی های موجود در نظام های مبتنی بر حقوق اسلام نسبت به انطباق پذیری قواعد شریعت با نیازها و اقتضائات زمانه اشاره می کند.
