مطالب مرتبط با کلیدواژه

شهروندی


۱.

شناسایی مؤلفه های محرومیت اجتماعی(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی تابستان ۱۳۸۴ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: بیگانگی اجتماعی طرد اجتماعی تعامل اجتماعی و رضایت از زندگی شهروندی محرومیت اجتماعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۵۲ تعداد دانلود : ۱۹۲۹
"محرومیت اجتماعی از مباحث مهم رفاه و سیاست اجتماعی است که در کنار موضوعاتی چون فقر، طرد و نابرابری اجتماعی قابل بررسی میباشد. هرچند که به لحاظ مفهومی و تجربی این مفاهیم تفاوتهایی با یکدیگر دارند در این مقاله تلاش شده است با طرح ابعاد مفهومی، نظری و تجربی محرومیت اجتماعی موضوع در حوزه مورد مطالعه مورد آزمون تجربی قرار گیرد. با شناسایی شاخصهای محرومیت اجتماعی با استفاده از تکنیک تحلیل عامل از میان عوامل مطرح شده مولفه های اصلی مربوط به محرومیت اجتماعی مورد شناسایی قرار گرفته اند. مولفه های شناسایی شده در این مقاله پس از نام گذاری عبارتند از بیگانگی اجتماعی، احساس شهروندی، تعامل اجتماعی و رضایت از زندگی. این مولفه ها با یکدیگر دارای تجانس و سازگاری درونی بوده که در مجموع سازنده سازه محرومیت اجتماعی هستند. "
۲.

فقر، محرومیت و شهروندی در ایران(مقاله پژوهشی وزارت بهداشت)

نویسنده:
منبع: رفاه اجتماعی پاییز ۱۳۸۴ شماره ۱۸

کلیدواژه‌ها: فقر ایران نابرابری شهروندی محرومیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۱۷ تعداد دانلود : ۱۳۲۹
" فقر از مهم ترین و فراگیرترین مسایل اقتصادی و اجتماعی عصر حاضر به شمار می‎رود. صاحب نظر با رهیافت های نظری متفاوت به بررسی این پدیده و ارتباط آن با مسائل مختلف پرداخته‎اند. در این نوشتار تلاش گردیده با مرور مفهومی و نظری ارتباط میان فقر، محرومیت و شهروندی از منظر جامعه‎شناسی بررسی و سپس در بخشی از جامعه ایران مورد آزمون تجربی قرار گیرد. نتایج، ارتباط پیچیده میان فقر، محرومیت و شهروندی را نشان می‎دهد؛ به طوری که محرومیت و فقر در برخی مناطق مانع تحقق شهروندی گردیده است. براساس این ارتباط شهروندی ابزار تئوریکی مناسبی برای تحلیل محدودیت های ساختاری خواهد بود که در چارچوب آن افراد - فقرا - انکار نشده و حقوق فردی، مشارکت سیاسی و تحلیل رابطه آن ها مورد بررسی قرار می‎گیرد. به بیان دیگر در نگاه به فقر و محرومیت می‎توان شهروندی را به مثابه مفهومی پویا به شمار آورد که در آن هم فرایند و هم نتیجه در ارتباط متقابل و دیالکتیکی قرار گرفته‎اند. "
۳.

تحلیلی بر فرهنگ شهروندی در شهر اصفهان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی کاربردی دانشگاه اصفهان بهار ۱۳۸۸ شماره ۱

کلیدواژه‌ها: شهروند شهروندی مشارکت پذیری مسوولیت پذیری رعایت قوانین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵۰ تعداد دانلود : ۱۲۷۷
"رفتار شهروندان و کیفیت مشارکت آنان در امور جامعه به عنوان یکی از الزامات اساسی سرمایه اجتماعی در هر جامعه و از شاخص های. توسعه یافتگی جوامع محسوب می شود. فرهنگ شهروندی و عناصر کلیدی آن همواره در طول تاریخ پرفراز و نشیب این مفهوم از طرف متفکران و صاحب نظران علاقمند به مسایل اجتماعی که تمدن و پیشرفت جوامع بشری را در استقرار آن فرهنگ می دانند، از ادوار باستان تاکنون مورد بحث و چالش قرارگرفته است. امروزه تعیین میزان نهادینه شدن فرهنگ شهروندی به منظور تعیین جایگاه خوددر جریان توسعه یافتگی دربستر جهانی شدن ازضروریات دستیابی به شاخصهای توسعه می باشد. در مقاله حاضر با توجه به داده های پژوهشی به دست آمده از مطالعه پیمایشی شهر اصفهان پس از مطالعه تاریخی مفهوم شهروندی و با استفاده از نظریه های گوناگون، به بررسی وضعیت شهروندی و ابعاد مختلف آن در شهر اصفهان و میزان آن در بین شهروندان اصفهانی پرداخته شده است."
۴.

مبانی جغرافیایی خاستگاه آرا مردم در هشتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه ژئوپلیتیک ۱۳۸۷ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: مشارکت مجلس شورای اسلامی منطقه گرایی شهروندی جغرافیای انتخابات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۲۷ تعداد دانلود : ۹۷۳
در نظام های سیاسی دموکراتیک، مشارکت شهروندان به عنوان موثرترین بازیگران فضا در فرایندهای سیاسی از عمده ترین دغدغه های سیاستمداران و دولتمردان به شمار می رود. مشارکت شهروندان در امور حکومت شکلهای مختلفی دارد که بارزترین جلوه آن انتخابات است که در برخی کشورها نشان دهنده میزان مشروعیت نظام سیاسی نیز می باشد. انتخابات و رفتار انتخاباتی کنش و نگرشی سیاسی است که با کارکردهای ساختاری زیر سیستم های اقتصادی و فرهنگی در سطح کلان نظام اجتماعی رابطه دارد.در واقع انتخابات در بسیاری از کشورها یک نظرسنجی فراگیر از شهروندان است و کمیت و کیفیت مشارکت انتخاباتی مردم می تواند میزان مشروعیت، کارآمدی نظام سیاسی، سیاست گذاری ها و مقبولیت کارگزاران سیاسی را نشان دهد. شناخت رفتار انتخاباتی شهروندان و الگوی شرکت در انتخابات برای احزاب، سیاستمداران و دولتها از اهمیت ویژه ای برخوردار است، زیرا مشارکت فعال،‌ گسترده و فراگیر جامعه در انتخابات به منزله پشتوانه ملی در سطح داخلی و اعتبار در سطح بین المللی و منطقه ای می باشد. انتخابات در ایران زمینه مشارکت مدنی شهروندان در امور سیاسی را فراهم کرده و به نظر می رسد مشارکت شهروندان در انتخابات پس از پیروزی انقلاب اسلامی بیانگر حضور ایدئولوژیکی و رویکرد قومی- قبیله ای ناشی از حس خاص مکانی شهروندان می باشد.براین اساس تحقیق حاضر تلاش دارد با رویکردی علی- تحلیلی به بررسی علل و عوامل مشارکت شهروندان در هشتمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی پرداخته و به مقایسه این عوامل در فضای سیاسی مناطق مختلف جغرافیای ایران بپردازد و جایگاه جغرافیای انتخابات را در این مشارکت بررسی نماید.
۵.

تحلیل مفهوم شهروندی و ارزیابی جایگاه آن در قوانین، مقررات و مدیریت شهری کشور(مقاله علمی وزارت علوم)

منبع: پژوهش های جغرافیایی ۱۳۸۷ شماره ۶۳

کلیدواژه‌ها: شهر مدیریت شهری قوانین و مقررات شهروندی حکمروایی خوب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۳۶ تعداد دانلود : ۸۸۹
تحولات ساختاری و کارکردی نظام های اجتماعی و سیاسی باعث ایجاد بسترهای متفاوتی در اداره امور شهرها شده است. شکل بندی و نقش دادن به بازیگران متفاوت عرصه شهری ازجمله دولت، مردم، نهادهای مدنی و قانون گذار باعث شده است تا وظایف و تکالیف متقابل و دوسویه بین شهروندان و اداره کنندگان امور در سطوح ملی و محلی پدید آید. شهرها به عنوان مراکز سکونتی دارای کالبد و کارکردهای متفاوتی هستند. شکل گیری عناصر کالبدی در شهرها و ایفای نقش های متعدد نیز به وسیله بازیگران عرصه سیاسی و اجتماعی کشور رقم می خورد، اما اداره امور شهر و رسیدگی به خواست ها و انتظارات شهروندان، نیازمند وجود بسترها و زمینه هایی است که به توان در پرتو آن به چنین خواست هایی پاسخ معقول و منطقی داد. شهر، شهروند و مدیریت شهری به عنوان مفاهیمی هستند که ارتباط بسیار تنگاتنگ و نزدیکی با یکدیگر دارند. برقراری شرایط و زمینه های لازم برای تعامل بین عناصر مدیریت شهری که شامل شهروندان، نهادهای اداره کننده شهر، شورای اسلامی و بخش خصوصی است نیازمند قرارگرفتن برمدار قانونمداری است. قانونمداری مبتنی بر تدوین قوانین و مقرراتی است که وظایف و تکالیف دوسویه شهروندان و مدیریت شهری را روشن می نماید و هدف آن سامان بخشی به زندگی شهری و فعالیت های مدیریت شهری است. در این نوشتار سعی می شود ضمن تحلیل و تشریح مفهوم، پیشینه و خاستگاه شهروندی جایگاه آن در قوانین و مقررات شهری کشور واکاوی شده و ارتباط آن بامدیریت شهری نیز تبیین گردد.
۷.

جایگاه فرهنگهای قومی در تربیت شهروند(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه نوآوریهای آموزشی سال۱۳۸۵ شماره ۱۷

کلیدواژه‌ها: فرهنگ شهروند برنامه درسی شهروندی فرهنگ قومی قومیت های ایرانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۳۸ تعداد دانلود : ۹۲۳
" مقاله حاضر با توجه به مفهوم کلی فرهنگ، فرهنگ های قومی و مردمی، جایگاه فرهنگ ها در برنامه های آموزش و پرورش رسمی در جهت سازگاری اجتماعی و تجلی فرد آموزش دیده به عنوان یک شهروند، تنظیم شده است. این مقاله با توجه به اهمیت موضوع، به ویژه نقش فرهنگ در «شدن» کودک و نوجوان، فرهنگ و اقسام آن را تحلیل کرده و رابطه فرهنگ با اجتماع پذیری فرد و نقش فرهنگ های قومی را به منظور تربیت شهروند از طریق برنامه درسی بررسی کرده است. هم چنین در فرایند بررسی، شاخص هایی را برای فرهنگ ، هویت ملی و شهروندی به دلیل تحول در برنامه ریزی درسی ارائه داده است. از طرفی، با توجه به وجود اقوام در کشور که همه از تبار ایرانی هستند و تحت لوای یک قانون در یک حکومت به نام ملت زندگی می کنند و با علم به این که برابری حقوق آحاد ملت در قانون اساسی مندرج است؛ لذا در مقاله سعی شده است که مبتنی بر مبانی نظری، برای برنامه ریزی و تنظیم برنامه های درسی در آموزش وپرورش رسمی، به جهت همراه ساختن راه فهمیدن و چگونه تمیزدادن یادگیرنده و آمادگی او برای شهروندی، که ریشه در تفهیم فرهنگ قومی او و سایر اقوام دارد، پیشنهاد هایی ارائه شود. "
۸.

مطالعات ایران: اقلیت ها در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران

نویسنده:
منبع: مطالعات راهبردی ۱۳۸۲ شماره ۲۲

کلیدواژه‌ها: دین حقوق اساسی گروه های قومی شهروندی اقلیت ها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۸۰۱ تعداد دانلود : ۱۲۸۰
مطالعه حقوق اقلیت ها و گروه های قومی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران ، نشانگر آن است که علیرغم فقدان الگوی مشخص و منسجم و عدم استفاده از مدل های رایج جلب و تایید مشارکت اقلیت ها در این سند حقوقی ، حقوق گروه های مذکور به طرق گوناگونی مطرح شده و محفوظ مانده است . در قانون اساسی کشورمان ، سه مقوله گروه قومی ، اقلیت دینی و اقلیت مذهبی از یکدیگر تفکیک شده و در حالی که اقلیت قومی با دو گروه دیگر قابل جمع است ؛ برای هر یک به طور جداگانه حقوقی مطرح شده که با هم جمع پذیرند .
۹.

احساس شهروندی در مراکز استان های ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: جامعه شناسی ایران ۱۳۸۷ شماره ۳ و ۴

کلیدواژه‌ها: شهروندی برابری توزیعی برابری فرصتی برابری مشارکتی و هویت سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۹۶
"شهروندی حاصل رابطه دو سویه فرد و دولت است، این رابطه از یک سو متضمن وفاداری فرد به دولت و از سوی دیگر مستلزم حمایت دولت از فرد است. در مقاله حاضر برای مفهوم شهروندی، سه وجه اساسی منظور شده است: برابری مشارکتی، برابری قانونی و هویت سیاسی. عناصر مهم در بعد برابری مشارکتی حق انتخاب کردن و انتخاب شدن، در بعد برابری قانونی، حقوق توزیعی و فرصتی و در بعد هویت سیاسی، هم ذات پنداری با اجتماع ملی (دولت- ملت) و تعهد مدنی است. نتایج تحلیل ثانویه داده ها نشان می دهد: .1 چهار بعد تجربی شهروندی از حیث سهمی که در تشکیل این مفهوم دارند به ترتیب عبارتند از: احساس برابری فرصتی، احساس برابری توزیعی، احساس هویت سیاسی و سپس احساس برابری مشارکتی. .2 شدت احساس شهروندی در ابعاد سه گانه برابری مشارکتی، فرصتی و توزیعی در حد متوسط و احساس هویت سیاسی در بین مردم بالاست. .3 شدت احساسات چهارگانه شهروندی در بین رده های مختلف قومی، مذهبی، تحصیلی، شغلی و ... کشور نزدیک به یکدیگر بوده و تاثیر رده بندی های اجتماعی بر احساسات شهروندی به طور کلی ضعیف است. ضعف احساس شهروندی در ابعاد سه گانه برابری فرصتی، توزیعی و مشارکتی و بالا بودن وفاداری سیاسی، از یک سو دلالت بر کسری ذخائر مشروعیت مدنی حکومت دارد و از سوی دیگر نشان از وجود دیگر ذخائر مشروعیت به ویژه ذخائر مشروعیت دینی دارد که علی رغم ضعف عملکردی حکومت در تامین حقوق شهروندی، وفاداری به حکومت را نزد شهروندان محفوظ نگه می دارد. در واقع ذخائر دینی مشروعیت حکومت در ایران، کسری ذخائر مشروعیت مدنی را جبران می کند. "
۱۰.

وبلاگ ایرانی به مثابه رسانه جایگزین و شهروندی

نویسنده:
منبع: رسانه جهانی ۱۳۸۸ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: دموکراسی شهروندی رسانه‌های جایگزین وبلاگ ایرانی رسانه‌های جریان اصلی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۱۳ تعداد دانلود : ۸۹۷
در این مقاله وبلاگ‏ها به‏عنوان شکلی از رسانه‏های جایگزین و شهروندی مطالعه می‏شوند.  رسانه‏های جایگزین و شهروندی به‏عنوان رسانه‏های غیر‌ انتفاعی می‏توانند مکانی برای رقابت‏های اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشند و مشارکت مدنی و اعمال دموکراتیک را برخلاف رسانه‏های جریان اصلی دنبالنمایند.  تحلیل دو وبلاگ ایرانی در این مقاله، نحوه شکل‏گیری و عملکرد آنها را در حوزه ادبیات رسانه‏های جایگزین و شهروندی نشان می‌دهد.  این مطالعه نشان می‏دهد درحالی‏که وبلاگ‏ها از یک طرف محدودیت‏ها و دوگانگی‏های مربوط به رسانه‏های جایگزین و جریان اصلی را ازبین برده‏اند، رفتارهای یکسان با این رسانه‏ها را نیز تولید می‌کنند.  به گونه‏ای که در دراز‌مدت شکل‌گیری فضایی که اعمال مدنی و دموکراتیک در آن امکان‌پذیر باشد را تسهیل می‌کند.
۱۱.

جامعه شناسی تاریخی سکولاریسم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زنان ۱۳۸۵ شماره ۱۲

کلیدواژه‌ها: سکولاریسم جمهوری مذهب شهروندی قانون منع علایم مذهبی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۰۸۸ تعداد دانلود : ۱۶۳۷
در نوشتار حاضر با استفاده از مطالعات جامعه شناسی تاریخی در مورد سکولاریسم و تحلیل روند شکل گیری سنت جمهوری و سکولار شدن کشور فرانسه، به تحلیل علل مطرح شدن قانون ممنوعیت استفاده از علایم مذهبی در مدارس دولتی این کشور می پردازیم. بدین منظور ابتدا با توجه به زمینه های تاریخی و جامعه شناختی موثر بر شکل گیری سنت جمهوری فرانسه، تعریفی از سکولاریسم، شهروندی و ارزش های جمهوری را ارایه و سپس بحث مربوط به قانون منع حجاب و عقاید مخالفان و موافقان آن را شرح می دهیم؛ در انتها نیز، موانع و چالش های قانونی احتمالی، که دولت فرانسه با آنها مواجه است، مورد ارزیابی قرار خواهد گرفت. نتایج بحث نشان می دهد که مطرح شدن این قانون و مخالفت آشکار آن با حجاب دختران مسلمان، از ارزش های جمهوری فرانسه و روند سکولار شدن، که به نوبه خود ریشه در انقلاب کبیر فرانسه دارد، نشات می گیرد و دولتمردان فرانسه پای بندی به اصول سکولاریسم، جمهوری و ویژگی های یک شهروند را که بر اساس آنها فرانسوی ها وارد فرآیند جامعه پذیری می شوند، به عنوان عوامل اصلی مطرح شدن این قانون در نظر می گیرند.
۱۲.

درآمدی بر مبانی حقوق شهروندی در اسلام

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی سال دوم پاییز ۱۳۸۷ شماره ۳

کلیدواژه‌ها: اسلام حقوق دین حقوق اساسی حکومت اسلامی شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۰۲۴ تعداد دانلود : ۵۲۰۵
حقوق شهروندی از مفاهیم مدرن و از لوازم زندگی دموکراتیک افراد در یک جامعه سیاسی محسوب می شود. این مفهوم با اعلامیه بشر و حقوق شهروند فرانسه تجلی عینی کامل یافت واعلامیه جهانی حقوق بشر نیز بر آن تاکید نمود. در رابطه با حقوق شهروندی دو دیدگاه وجود دارد. یک نظر دین را ناتوان از وضع قواعدی به عنوان حقوق شهروندی می داند. دیدگاه دیگر که از سوی برخی نظریه پردازان دینی القا می شود، قایل به این است که دین مجموعه تکالیفی است برای بشر و او باید در قالب این تکالیف به انجام وظیفه پرداخته و تصور حقوقی برای اعطای اختیار و آزادی و غیر آن به انسان، خارج از موازین دینی و مبانی اسلامی است. در این نوشته سعی شده است به طور مبنایی ثابت شود که انسان در اندیشه اسلامی فردی است حق مدار و برای رسیدن به حقوق شایسته خود نیازمند انجام اموری به عنوان تکالیف است. بر این اساس، تکالیف نیز بازگشت به حقوق دارند. شناسایی و تعیین قواعدی برای زندگی اجتماعی انسان که از آن جمله حقوق شهروندی می باشد، نه تنها با مبانی دین مخالف نیست، بلکه بالعکس از لوازم حتمی و مبنایی زندگی افراد در جامعه اسلامی قلمداد می شود. از طرف دیگر، دین با در اختیار داشتن اصول مبنایی و ابزار استباط عقلی، توانایی کشف و وضع قواعد را در این ارتباط دارد. این نوشته، در مبحث اول به طور مختصر به تعریف حقوق شهروندی و تاریخچه پیدایش آن پرداخته است. در مبحث دوم، ماهیت رابطه انسان با خداوند متعال و وظایف دینی مورد بحث قرار گرفته، و مبانی نظری دین اسلام در خصوص حقوق شهروندی، از دو زاویه شهروندان و حاکمان مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است.
۱۳.

تحلیلی بر سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری: مطالعه موردی: منطقه 4 شهر تبریز

نویسنده:
منبع: مطالعات و پژوهش های شهری منطقه ای سال اول پاییز ۱۳۸۸ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: مشارکت مدیریت شهری شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰۳ تعداد دانلود : ۱۴۲۱
مقاله حاضر با هدف تحلیل سنجش عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهری و بر اساس یافته ها و نتایج یک بررسی میدانی از منطقه 4 شهر تبریز تهیه شده است. روش جمع آوری اطلاعات بر مبنای کتابخانه ای، اسنادی و نیز میدانی(پرسشنامه ای)، و نوع تحقیق کاربردی- توسعه ای و روش مطالعه اسنادی- تحلیلی و پیمایشی بوده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS استفاده شده است. روش های آماری مورد استفاده در این تحقیق کندال، رگرسیون چند متغیره و اسپیرمن است. و در نهایت، از این پژوهش نتایج زیر به دست آمده است: 1- ارزیابی شهروندان از پیامدهای مشارکت مثبت بوده، بیشتر شهروندان معتقد بودند که می توانند با مشارکت در مدیریت شهری تاثیرگذار باشند. مطالعات به دست آمده نشان می دهد که بیشترین مشارکت، برگزاری مراسم و جشن های محلی و کمترین مشارکت مربوط به اطلاع رسانی مشکلات به مدیران شهری بوده است؛ 2- هر چه میزان رضایتمندی افراد از خدمات رسانی مدیران شهری بیشتر باشد، به همان میزان تمایل به مشارکت در مدیریت شهری افزایش می یابد که این میزان مشارکت در محدوده مورد مطالعه 42/0 است؛ 3- مطالعات به دست آمده نشان می دهد که هرچه احساس مالکیت؛ یعنی مدت زمان سکونت و نوع مالکیت (ملکی) بیشتر باشد، به همان اندازه مشارکت افزایش پیدا می کند. مطالعات صورت گرفته، نشان دهنده این است که در محدوده مورد مطالعه، احساس مالکیت 48/0 درصد تعیین کننده مشارکت در مدیریت شهری بوده است؛ 4- و اینکه وضعیت اقتصادی و اجتماعی شهروندان برمشارکت تعیین کننده است، که با بررسی متغیرهای اقتصادی و اجتماعی مشخص شد با بهتر شدن وضعیت اقتصادی و اجتماعی میزان مشارکت هم بالا می رود.
۱۴.

تدوین مولفه های فرهنگ شهروندی در حیطه ی ارزش-ها و هنجارها برای دانش آموزان دوره ی راهنمایی تحصیلی

نویسنده:
منبع: رهیافتی نو در مدیریت آموزشی سال دوم پاییز ۱۳۸۸ شماره ۵

کلیدواژه‌ها: فرهنگ ارزش هنجار شهروندی فرهنگ شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷۲ تعداد دانلود : ۱۳۹۶
این پژوهش با هدف بررسی مولفه های فرهنگ شهروندی در حیطه ی ارزش ها و هنجارها به روش توصیفی – پیمایشی انجام شده است. جامعه ی آماری پژوهش مشتمل بر کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی منطقه ی 4 و دانشگاههای دولتی یزد، اصفهان، تهران، مشهد و شیراز در رشته-های علوم تربیتی، جامعه شناسی و روان شناسی بالغ بر 283 نفر بوده است . از بین جامعه ی آماری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، متناسب با حجم نمونه، در نرم افزار اکسل تعداد 103 نفر به عنوان حجم نمونه در نظر گرفته شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ی محقق ساخته ی تدوین مولفه های فرهنگ شهروندی در دو حیطه ی ارزش ها و هنجارها با مقیاس 5 درجه ای لیکرت بوده است. برای تعیین روایی ابزار پژوهش از روایی صوری، محتوایی و سازه (تحلیل عامل) استفاده شد. اعتبار ابزار اندازه گیری با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ معادل 92/0 برآورد گردید که حاکی از اعتبار بالای ابزار اندازه گیری است. تجزیه و تحلیل داده ها در دو سطح آمار توصیفی شامل (میانگین، انحراف معیار و واریانس) و آمار استنباطی شامل تحلیل عاملی، آزمونT تک متغیره و آزمون خی دو برآورد شد. نتایج بدست آمده از پژوهش نشان داد که بعد ارزش ها دارای 17 زیر مولفه است که از این میان، « ترجیح مصالح جمعی بر مصالح فردی » با بار عاملی77/0 بیش ترین ضریب و مولفه ی « حفظ محیط زیست » با بار عاملی4/0 کم ترین مقدار را به خود اختصاص داده است. در بعد هنجارها بیش ترین بار عاملی مربوط به مولفه های« قدرت حل تعارض در مواجهه با دیگران » و « توانایی اظهار نظر در میان جمع » با بار عاملی72/0 و کم ترین بار عاملی مربوط به مولفه ی « مسئولیت پذیری »با بار عاملی 31/0 بوده است. در ابعاد جمعیت شناختی بین نظرات پاسخگویان تفاوتی مشاهده نگردید.
۱۵.

اثرات جهانی شدن بر ماهیت، ساختار و عملکرد شهرها

نویسنده:
منبع: آمایش سرزمین سال دوم بهار و تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲

کلیدواژه‌ها: جهانی شدن سلسله مراتب شهری شهروندی شهرهای جهانی یا جهان شهرها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷۳ تعداد دانلود : ۱۰۰۸
شهرها در دوره های مختلف تحت تاثیر افکار و ایده های متعددی قرار گرفته اند. ایده هایی چون سوسیالیستی، سرمایه داری، صنعتی، فورد صنعتی و ... بالاخره مدرن، پست مدرن و پسا مدرن، فرم و سبک زندگی شهری، مدیریت و اقتصاد شهری را تحت تاثیر قرار داده اند و امروزه جهانی شدن نیز باعث دگرکونی فرهنگ، اقتصاد، ارتباط جوامع و... شده است. افزایش احساس شهروند جهانی یا جهان وطنی، جهانی شدن اقتصاد یا یکپارچگی اقتصادی در عصر حاضر، حاکی از تاثیر جهانی شدن بر شهرها می باشد.در اینجا این سؤال مطرح است که جهانی شدن چه تاثیری در شهرها دارد؟ به عبارت دیگر، آیا شهر ها تحت تاثیر جهانی شدن قرار گرفته اند؟هدف این مقاله مطالعه اثرات جهانی شدن برشهرها بویژه جهان شهر می باشد. روش تحقیق به صورت کتابخانه ای، یعنی مطالعه کتب، مقالات فارسی و لاتین است.از آنجا که جهان شهر ها در کشورهای صنعتی و پیشرفته جهان مانند آمریکا، اروپا و در جنوب شرقی آسیا ژاپن، کره جنوبی واقع شده اند، در این مقاله جهان شهرهای واقع در آنها مد نظر می باشد. نتایج به دست آمده در این مقاله نشان می دهد که سیستم مدیریتی و فعالیت های اقتصادی شهرها تحت تاثیر جهانی شدن قرار گرفته است در ضمن برخی جهان شهرها در اثر فرایند جهانی شدن به کانون فعالیت های اقتصادی و سیاسی در جهان تبدیل شده اند.
۱۶.

ارزیابی و اولویت بندی موانع ارتباط دانشگاه و صنعت(مقاله پژوهشی دانشگاه آزاد)

نویسنده:
منبع: رهبری و مدیریت آموزشی سال چهارم تابستان ۱۳۸۹ شماره ۲ (پیاپی ۱۲)

کلیدواژه‌ها: فرهنگ هویت ملی هویت جهانی شهروندی فرهنگ شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۴۱ تعداد دانلود : ۶۹۲۲
هدف این تحقیق، شناسایی موانع ارتباط صنعت و دانشگاه در مراکز آموزش عالی و صنایع مستقر در شهرستان سمنان بود. در این راستا عوامل مختلفی شناسایی شده و در5گروه اصلی1- قوانین و مقررات،2- فرهنگ،3- کارآموزی،4- رشته های دانشگاهی و5- پروژه های دانشگاهی(طرح ها- پایان نامه ها و تحقیقات)طبقه بندی گردیدند. به منظور حصول اطمینان از تاثیرگذاری عوامل مذکور پرسشنامه ای محقق ساخته مشتمل بر28سوال تدوین و بین313 نفر از اساتید دانشگاه ها و مدیران صنایع مستقر در شهرستان سمنان که به طور تصادفی انتخاب شده بودند توزیع و جمع آوری گردید. از آزمون دوجمله ای و نرم افزارspss برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. پس از نهایی سازی عوامل یاد شده و به منظور اولویت بندی آن پرسشنامه دیگری طراحی و توسط25نفر از افراد خبره تکمیل گردید و در نهایت موانع ارتباط صنعت و دانشگاه، با تکنیک AHPو با استفاده از نرم افزار Expert Choiceبه ترتیب زیر اولویت بندی گردید.1- موانع قانونی، 2-موانع فرهنگی،3- تقاضا محور نبودن پروژه های دانشگاهی، 4- عدم کارایی دوره کارآموزی، 5-عدم تناسب رشته های دانشگاهی با نیازصنایع.
۱۷.

تقویت اخلاق شهروندی : راهی برای گذر به مردم سالاری مشارکتی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال سوم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: انسان شناسی شهری شهروندی مردم سالاری مشارکتی مردمسالاری نمایندگی ملت سالاری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷۹ تعداد دانلود : ۱۲۱۹
امروزه در ادبیات سیاسی جهان بیش از هر چیز بحثِ گذار از مردم سالاری (دموکراسی) نمایندگی به مردم سالاری مشارکتی مطرح است. دلیل این امر آن است که با رشد جوامع انسانی، گسترش شهرنشینی و بالارفتن فرهنگ عمومی و پیچیده تر شدن روزافزون سازوکارها و روابط انسانی، افکار عمومی و اقشار گوناگون اجتماعی کمتر به سیاست و سیاستمداری به صورت حرفه ای اشتغال دارند و برعکس بیشتر تمایل دارند سرعت چرخه های سیاسی و امکان مشارکت مستقیم خود را در مدیریت زندگی و سامان دادن به وضعیت عمومی و زندگی روزمره خویش افزایش دهند. شروع این فرآیند سال هاست نه فقط در کشورهای توسعه یافته بلکه در کشورهای در حال توسعه از خلال گسترش و تعمیق فعالیت های سازمان های غیر دولتی در همه زمینه ها، به وجود آمدن سازمان های غیر دولتی منطقه ای و بین المللی و تاثیرگذار شدن هرچه بیشتر آن ها در سیاستگذاری های ملی و جهانی مشهود است. در این چشم انداز شهر و شهروندی نقشی اساسی دارند. این مقاله تلاش می کند سازوکارهایی را که می توان برای این گذار از دولت و سیاست مبتنی بر مردم سالاری نمایندگی (تفویض اختیار به سیاستمداران حرفه ای) به مردم سالاری مشارکتی (مستقیم) در نظر گرفت بررسی نماید. تاکید ما بر آن است که چگونه و با استفاده از کدام منابع می توان و باید از طریق تقویت اخلاق شهروندی و تفکر شهروندی به این هدف نایل آمد. در واقع استدلال مقاله آن است که شهروندی نوعی تمرین در ابعاد کوچک برای رسیدن به آن نوع از مردم سالاری است و به خصوص با استفاده از امکانات دید فناورانه (جامعه شبکه ای) و به کارگیری درست و مناسب تقسیمات شهری (به ویژه زندگی محله ای و تقسیم شهر به خرده پهنه های قابل مدیریت مستقیم) می توان به سوی این اشکال جدید حرکت کرد تا هم الگویی برای گذار به واحدهای بزرگ تر ارائه شود و هم به صورتی موازی مردم سالاری نمایندگی را نیز که هنوز برای تحکیم فرآیندهای ملت سازی و دولت سازی در کشوری هم چون کشور ما ضروری است، تقویت گردد.
۱۸.

تحلیلی بر وضعیت شهروندی در شهر تهران : نگاهی بر مدیریت شهری(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی ایران سال سوم تابستان ۱۳۸۸ شماره ۲ (پیاپی ۶)

کلیدواژه‌ها: حقوق شهروندی وظایف احساس مدیریت شهری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۶۰ تعداد دانلود : ۷۵۹
مباحث شهروندی در جهان معاصر از جذابیت عام برخوردار است و توجه بسیاری از عالمان اجتماعی و سیاسی را در رشته های مختلف به خود جلب کرده است. گرایش به شهروندی و به کارگیری آن در درک و تحلیل بسیاری از مسایل اجتماعی و شهری صرفاً به تلاش های علمی و ارزشمند صاحب نظران و پژوهش گران مربوط نمی شود، بلکه به شایستگی خود مفهوم جهت کارآمدی در مدیریت و برنامه ریزی در امور مختلف هم باز می گردد. به گونه ای که امروزه بسیاری از موضوع ها و مسایلی نظیر فقر، نابرابری، جنسیت و حتی محیط زیست از منظر شهروندی تحلیل می شوند؛ نوشتار حاضر هم در اصل بر مبنای سودمندی ایده و مفهوم شهروندی در مدیریت شهری تدوین شده است. این مقاله تلاش دارد ضمن مرور تاریخی بر مفهوم شهروندی، با استناد به یافته های پژوهشی وضعیت شهروندی در شهر تهران را بررسی کند. نتایج به دست آمده نشان می دهد شهروندی برای نسبت قابل توجهی از افراد معنادار و قابل درک نبوده و آگاهی نسبت به حقوق، عمل به وظایف و برخورداری از احساس شهروندی با عوامل بازدارنده ای در جامعه مواجه است. بدیهی است شهروندی با رفع موانع و ایجاد زمینه های عینی و ذهنی آن در بخش های مختلف به منصه ظهور خواهد رسید. مدیریت شهری می تواند با تدوین و اجرای برنامه های شهروندمدار گام های موثری در حل مسایل و مشکلات شهری بردارد.
۱۹.

رفتارهای شهروندی در جامعه دینی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فلسفه دین پاییز ۱۳۸۹ شماره ۷

کلیدواژه‌ها: رفتار شهروندی سازمانی جامعه دینی شهروندی جامعه دینی شهروندی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۳۳۰ تعداد دانلود : ۶۹۱
موضوع شهروندی از مسائلی است که از گذشته های دور مورد توجه اندیشمندانی از حوزه های مختلف علمی بوده است. از آثار فلاسفه یونان و روم تا نوشته ها و آثار حکمای اسلام. جنبه هایی از این مفهوم قابل تشخیص و شناسایی است. در بحث شهروندی آنچه به نظر میآید که واجد اهمیت بیش تری باشد، ابعاد رفتاری آن است. اینکه شهروندان مطابق مبانی فکری گذشته و موجود از جهت رفتاری به چه ویژگیها و خصلت هایی باید متصف باشند، مهم است. در این نوشتار ضمن مروری بر ریشه ها و ادبیات موضوعی شهروندی از گذشته تا کنون، به رفتارهای شهروندی در جامعه دینی نیز پرداخته شده بر اساس یافته های این پژوهش در متون دینی اسلامی برای رفتار شهروندان مسلمان در جامعه دینی ابعاد و مؤلفه هایی معرفی شده که در صورت عمل به آنها و نهادینه شدنشان در زندگی اجتماعی بشر، میتوان دنیایی زیبا را به انتظار نشست، که در آن طعم شیرین زندگی سالم احساس شود.
۲۰.

بررسی عوامل اجتماعی رعایت قوانین شهروندی در بین شهروندان اردبیلی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات شهری سال دوم پاییز ۱۳۹۱ شماره ۴

کلیدواژه‌ها: آسیب اجتماعی شهروندی کجروی بی هنجاری قانون پذیری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۹۴۱ تعداد دانلود : ۴۲۱۸
هدف کلی این تحقیق بررسی عوامل اجتماعی مرتبط با رعایت قوانین شهروندی (قانون پذیری) در بین شهروندان اردبیلی است. در این تحقیق با استفاده از نظریات مرتن، لویتدکه و شوایتزر، ساترلند و کرسی، والتر رکلس و تئوری نیازها به تنظیم فرضیه و پرسشنامه مبادرت گردیده است. روش تحقیق از نوع همبستگی بوده و اطلاعات با یک پرسشنامة ۳۱ سؤالی و به طریق نمونه گیری چند مرحله ای (ابتدا طبقه بندی شده و سپس تصادفی) تکمیل گردیده است. متغیرهای مستقل تحقیق عبارتند از : سن، جنس، تحصیلات، پایگاه اجتماعی افراد، فردگرایی، تأمین نیازهای مادی افراد، نظارت اجتماعی، معاشرت با افراد کج رو (قانون گریز) و تشویق (پاداش). متغیر وابسته، رعایت قوانین شهروندی است که عبارت است از رعایت آگاهانه، داوطلبانه و ارادی افراد از قوانین و مقررات جامعة شهری و عمل به آنها. جامعة آماری تحقیق حاضر، شامل کلیة شهروندان بالای ۱۸سال ساکن در شهر اردبیل و حجم نمونه شامل ۳۸۳ (۱۹۳مرد و۱۹۰زن) نفر می باشد. بر اساس یافته های تحقیق، ۶/۸ درصد افراد مورد مطالعه، نسبت به قوانین شهری، دارای قانون پذیری پایین، ۱/۵۵ درصد دارای میزان قانون پذیری متوسط و ۳۶/۳ درصد دارای قانون پذیری بالا هستند. همچنین طبق یافته های تحقیق از میان متغیرهای فوق الذکر، ارتباط بین رعایت قوانین شهروندی و متغیرهای فردگرایی و نظارت اجتماعی و داشتن ابزار و وسایل اجتماعی برای رسیدن به اهداف فرهنگی و جنس معنادار است. در بقیة فرضیه های تحقیق ارتباط معناداری بین متغیرهای مستقل و وابسته مشاهده نگردید.