درخت حوزه‌های تخصصی

علوم انسانی

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی علوم انسانی بومی سازی علوم انسانی تعامل علوم انسانی با حوزه فرهنگ چشم انداز آینده روش شناسی علوم انسانی و طبیعی علوم انسانی در کشورهای منطقه و جهان غرب علوم انسانی و مفاهیم مرتبط نظام آموزشی در حوزه علوم انسانی
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۲۶۱ تا ۲۸۰ مورد از کل ۲٬۸۸۰ مورد.
۲۶۱.

تحلیل محتوای سیره اقتصادی حضرت فاطمه زهرا(س) از رهگذر سیره عملی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی سال ۲۷ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۹۶) 175 - 200

کلیدواژه‌ها: حضرت فاطمه زهرا (س) سیره اقتصادی تحلیل محتوا ساده زیستی مدارا

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۹ تعداد دانلود : ۲۰۷
هدف: امروزه مشکلات اقتصادی و تحریم های اعمال شده نسبت به جوامع اسلامی، شکاف های عمیق اقتصادی را میان جوامع به ویژه در نهاد خانواده ایجاد کرده است. از سوی دیگر، برنامه جامع سعادتمندانه زندگی را می توان از قرآن کریم و گفتار و سیره معصومان(ع) دریافت کرد. توجه به سیره حضرت زهرا(س) از منظر اقتصادی نقش اساسی در بهبود روابط اقتصادی در نهاد خانواده ها دارد؛ چراکه ایشان به عنوان زن در خانواده در سازماندهی و مدیریت اقتصادی بهترین نقش را ایفا کرده است. روش: این پژوهش با روش تحلیل محتوا به بازاندیشی سیره عملی حضرت زهرا(س) از جنبه اقتصادی توجه دارد. یافته ها: یافته های پژوهش بیانگر آن است که در سیره عملی حضرت نقش منابع غیرمادی از منابع مادی برجسته تر است و ساده زیستی و ارائه الگوی همسان با سایر مردم عصر خویش در زندگی ایشان فراوان مشاهده می شود. نتیجه گیری: به کارگیری تدابیر اقتصادی، مدارا در برابر مشکلات اقتصادی، حاکمیّت خداوند در زندگی، اعتدال در تأمین نیازهای طبیعی، انفاق در راه خدا و توجه به محرومان، تناسب درخواست ها با توانایی های همسر، شکرگزاری و تقسیم کار از دیگر مؤلفه های سیره اقتصادی حضرت زهرا(س) است.
۲۶۲.

مؤلفه های فرهنگی مؤثر بر شکل گیری آرایه های معماری شهر تاریخی ماسوله(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹۳) 59 - 80

کلیدواژه‌ها: هویت فرهنگ آرایه ماسوله

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۹ تعداد دانلود : ۲۲۰
نقش تعاملات فرهنگی در شکل گیری هویت معماری هر جامعه ازجمله مباحثی است که در مجامع علمی و هنری از اهمیت خاصی برخوردار است. بدین سبب جهت شناختن هویت معماری و هنری هر جامعه ای می بایست؛ مفاهیم اجتماعی، اعتقادی، فرهنگی و... در آن جامعه را که در بستر ادوار تاریخی شکل گرفته اند موردبررسی قرار داد. مقاله ی حاضر درصدد شناخت مؤلفه های فرهنگی مؤثر بر شکل گیری هویت آرایه های معماری شهر تاریخی ماسوله با استفاده از روش های توصیفی- تحلیلی و مطالعات میدانی است. یافته ها حاکی از آن است، آرایه های معماری ماسوله متأثر از مفاهیم فرهنگی دو دوره ی تاریخی پیش از اسلام و پس از اسلام است. آرایه های معماری پیش از اسلام در ماسوله نتیجه ی آیین های مذهبی ایران باستان است و در دوران اسلامی حاصل اندیشه های حکومت های ایلخانان، صفویه، زندیه، قاجار، پهلوی و دوره انقلاب اسلامی است. عمده ترین مفاهیم مؤثر در شکل گیری آرایه های معماری ماسوله برگرفته شده از؛ اعتقادات دینی و مذهبی، طبیعت گرایی، احترام به طبیعت، اشکال هندسی و ریاضی، تعاملات فرهنگی و اجتماعی مهاجرین غیربومی در ماسوله است. نتایج نشان دهنده ی آن است، معماری ماسوله تا پیش از دوره قاجاریه دارای کم ترین تغییرات هویتی و فرهنگی بوده است؛ اما با ورود به دوران قاجاریه و افزایش تعاملات بین المللی با کشورهای اروپایی و غربی، معماری و آرایه های هنری ماسوله از حالت درون گرایی که یکی از مؤلفه های معماری ایرانی اسلامی است؛ به سوی معماری برونگرا تغییریافته است. همچنین در دوران معاصر آرایه های معماری ماسوله در خارج از شهر با مصالح غیربومی که فاقد سازگاری هویتی و فرهنگی هستند ایجاد و در ابنیه ماسوله نصب می گردند.
۲۶۳.

پرتوی نو بر زندگی و کارنامه علمی عمادالدین شیرازی و جایگاه اودر سنت پزشکی در ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 161 - 174

کلیدواژه‌ها: رساله آتشک رساله بیخ چینی بهاء الدوله حسینی نوربخش خلاصه التجارب سیریل لوید الگود نور الله مشهور به علاء/علاء الدین

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۴۳ تعداد دانلود : ۱۱۳
عمادالدین محمود بن قطب الدین مسعود بن عمادالدین محمود بن فخرالدین احمد، نامور به عمادالدین شیرازی، نامورترین عضو خاندانی شیرازی بود که دست کم چهار نسل پیاپی از آنان از نیمه دوم سده 9 تا نیمه نخست سده 11 ق، پیشه پزشکی داشتند. عمادالدین با نگارش مهم ترین تک نگاری فارسی در باره آتشک (سیفلیس) شهرتی بسزا یافته است؛ اما به رغم این آوازه، در پژوهش های معاصر اشتباهات بسیاری در باره او رخ داده است که بیشتر آن ها ریشه در آثار سیریل لوید الگود، پژوهشگر انگلیسی تاریخ پزشکی ایران دارد. الگود، به رغم اشتهار به تسلط بر فارسی و عربی، با درک نادرست متون کهن فارسی، در باره مورد محتوای آثار عمادالدین و خاندان او اشتباهاتی چشم گیر مرتکب شده است. الگود همچنین به اشتباه عمادالدین را به انتحال بخش هایی از خلاصه التجارب بهاءالدوله حسینی نوربخش در رساله آتشک متهم کرده است. خلط میان رساله بیخ چینی عمادالدین با رساله ای در همین باب از فردی ناشناس به نام نور الله مشهور به علاء /علاءالدین نیز منشأ اشتباهاتی دیگر در باره عمادالدین بوده است. از این رو، افزون بر بررسی چند و چون بهره گیری عمادالدین از خلاصه التجارب، برای ترسیم چشم اندازی درست تر از زندگی و کارنامه عمادالدین تلاش شده است
۲۶۴.

کاربست های مشروع زبان در تفسیر قانون مدرن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال ۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) ۷۶-۵۵

کلیدواژه‌ها: زبان قانون تفسیر فلسفه فقه و حقوق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۷ تعداد دانلود : ۲۴۴
توجه به تأثیرات زبان در قانون ذیل مراحل تقنین، اجرا و تفسیر یک متن قضایی می تواند یکی از عوامل رشد هر نظام حقوقی تلقی شود؛ امر مهمی که در نظام حقوقی ما به غفلت و اجمال برگزار شده است. این تحقیق با استفاده از روش توصیفی و کتابخانه ای به کشف کاربردهای زبان در قانون پرداخته است. فرضیه اثبات شده نشان می دهد رابطه معناداری میان زبان شناسی قانون مدرن در توجه به متن، قصد و زمینه اجتماعی فهم قانون وجود دارد که می تواند به صورت استدلال ورزی غایت نگر به قراین منضبط، ارزش های اخلاقی نظام مند، پیامدگرایی و ابهام مشروع در تفسیر دست مایه قوانین آیین دادرسی یا قوانین آیین نامه داخلی پارلمان صورت بگیرد تا ارتقای حاکمیت عینی و عملی قانون را محقق کند.
۲۶۵.

مطالعه ی کارکردهای رادیو در مناسک سازی امور خیریه و پویشگری دینی - اجتماعی

نویسنده:
منبع: مطالعات وقف و امور خیریه دوره ۱ پاییز و زمستان ۱۴۰۲ شماره ۲ 23 - 40

کلیدواژه‌ها: رادیو مناسک پویش اجتماعی امور خیریه دین و رسانه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۲۱۴
شناخت چگونگی کارکرد رسانه ها در حوزه های اجتماعی ازجمله دین یکی از موضوعات مهم در تاریخ رسانه بوده است و رادیو یکی از رسانه هایی است که از آغاز فعالیتش با توجه به سهولت دسترسی مخاطبان عام و خاص به آن، برای انتشار پیام های دینی به کار رفته است. بخشی از محتوای دینی ارائه شده در رادیو به شکل وعظ و دعا و آموزش مبانی دینی و بخش دیگر با هدف انسجام بخشیدن به گروه های پراکنده مخاطبان و بهره گیری از ظرفیت اجتماعی آنها در قالب فعالیت های عام المنفعه و خیریه دینی به ویژه مناسک سازی تولید شده است. مسئله تحقیق حاضر این است که دریابد چگونه از ظرفیت های آموزشی، اطلاع رسانی و اقناعی رادیو برای ترویج امور خیریه و مناسک سازی استفاده می شود. این مقاله می کوشد به دو سؤال پاسخ دهد: در رادیو چه ساختاری برای اینگونه پیام ها و ترویج آن اتخاذ می شود؟ رادیو چگونه می تواند با تقویت پویش های دینی اجتماعی، فعالیت های خیریه را به نوعی مناسک تبدیل و به دوام آن کمک کند؟ در این مقاله با روش کیفی با رویکردی توصیفی تحلیلی نمونه هایی مطالعه می شوند که از دو رادیو فرهنگ و تهران انتخاب شده اند. یافته های تحقیق نشان می دهند عواملی مانند تداوم و تمرکز بر اینگونه پیام ها که موجب شکل گیری پویش های اجتماعی خیریه در جامعه می شوند، نادیده گرفته شده اند و فرهنگ سازی با برنامه های پراکنده بدون استفاده از ظرفیت های جدید رسانه ای موجب نهادینه شدن پیام و درنتیجه، مشارکت مستمر و تبدیل امر خیر به مناسک نخواهد شد.
۲۶۶.

مناسبات نظام آموزش عالی و جنسیت: تجربه زیسته در دانشگاه تک جنسیتی الزهرا(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 145 - 169

کلیدواژه‌ها: آموزش عالی دانشگاه تک جنسیتی آموزش زنان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۰ تعداد دانلود : ۲۰۸
چند دهه است که کشورهای جهان به اهمیت توسعه برای رسیدن به تعالی انسان ها، رفع نابرابری و ایجاد عدالت اجتماعی پی برده اند و رسیدن به اهداف توسعه را محور سیاست گذاری های کلان خود قرار داده اند. کشور برای رسیدن به توسعه پایدار نیاز به مشارکت همه اعضای جامعه دارد. از آن جا که زنان نیمی از جمعیت جامعه را تشکیل می دهند، و با توجه به اینکه آموزش عالی وظیفه تربیت نیروی انسانی را بر عهده دارد، و به دلیل ترویج آموزش زنان توجه به دانشگاه تک جنسیتی حائز اهمیت است. رویکرد مقاله حاضر کیفی است و در سپهر فلسفی تفسیرگرایی با روش تحلیل محتوا به بررسی تجربه زیسته دانشجویان دانشگاه الزهرا از تحصیل در یک دانشگاه تک جنسیتی پرداخته است. مشارکت کنندگان پژوهش دانشجویان زن دانشگاه الزهرا در دوره کارشناسی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها در چهار بعد مطرح شده است: بعد فردی (اعتماد به نفس، آزادی بیان، احترام، محیط امن و راحت، کنترل استرس، حس خوب، حمایت، انعطاف پذیری، احساس لطیف زنانه، درک متقابل، تمرکز بر درس و پیشرفت درسی، روحیه پرسشگری، حسادت و چشم و هم چشمی، عدم علاقه به دانشگاه، محیط شبیه به مدرسه و پوشش)، بعد اجتماعی (هماهنگی، ارتباط اجتماعی و اشتراک افکار، عدم ارتباط اجتماعی با جنس مخالف)، بعد فرهنگی (عدم اجازه تحصیل، انتخاب دانشگاه به دلیل ارزش ها و تطبیق پذیری)، بعد شناختی (یادگیری مباحث به صورت نظری و غیرکاربردی، تلاش برای کسب نمره و عدم ارتباط با بازار کار) دسته بندی شده است.
۲۶۷.

بهره گیری از سرمایه اجتماعی در راستای حفاظت معنامحور مکان های تاریخی- فرهنگی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 67 - 91

کلیدواژه‌ها: سرمایه اجتماعی حفاظت معانی مشترک محیطی توانمندسازی بستر ارتباطی مکان مند

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۱۴۱
ارزش مکان های تاریخی فرهنگی منحصر در ویژگی ها و ارزش های کالبدی نیست، بلکه روابط و ارزش های اجتماعی را نیز شامل می شود که نقش مهمی در شکل گیری معانی و ماندگاری آن ها دارد و نیازمند حفاظت و توجه به رویکردهای میان رشته ای در این مسیر است. در این میان یکی از موانع اصلی حفاظت معنامحور، ارتباط اندک و حتی تعارض منافع میان ذی نفعان مختلف است که حکایت از سرمایه اجتماعی پایین در امر حفاظت دارد. هدف از این مقاله تبیین چگونگی هدایت سرمایه های اجتماعی به عنوان مفهوم و پدیده ای میان رشته ای در راستای حفاظت معنامحور مکان های تاریخی فرهنگی است که به روش توصیفی و تحلیلی و بر اساس منابع کتابخانه ای و اسنادی انجام شده است. یافته ها حاکی از آن است که توانمندسازی ساختارهای اجتماعی و تقویت سرمایه اجتماعی در راستای حفاظت، با استفاده از ظرفیت های ارتباطی نهفته در مکان های تاریخی فرهنگی به ویژه در مقیاس محله های شهری و با رویکردهای میان رشته ای قابل تحقق است. بر اساس چارچوب ارائه شده، تقویت بعد شناختی سرمایه اجتماعی و شبکه معانی مشترک محیطی شامل چهار دسته معانی عاطفی، فرهنگی، اجتماعی و عملکردی، موجب ظهور و ارتقای ارزش های اجتماعی شامل حس تعلق و حس تعهد، حس تعاون و حس اثرگذاری می شود که در نهایت می تواند موجب فعال شدن سرمایه اجتماعی در امر حفاظت و تقویت بستر ارتباطی مکان مند در یک روند چرخه ای شود. در این راستا اقداماتی شامل آگاهی بخشی فرهنگی، حفظ مطلوبیت حسی و خاطره انگیزی محیط، تداوم سنت ها، توسعه و ارتقای کیفیت مکان های تعاملات اجتماعی و حمایت از کسب وکارهای محلی مورد نیاز است.
۲۶۸.

آیا فرمول شیمیایی آب به صورت HO «غلط» بود؟(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 77 - 93

کلیدواژه‌ها: شواهد تجربی فرمول آب فلسفه شیمی H2O HO

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۰ تعداد دانلود : ۲۲۰
در یک بازه زمانی حدود چهل ساله، منتهی به سال 1826 میلادی فرمول شیمیایی آب به صورت HO یعنی ترکیبی از یک اتم هیدروژن و یک اتم اکسیژن پذیرفته شده بود. برای ذکر مثال ها و طرح بحث در این مقاله به رساله شیمی اثر دکتر خلیل أعلم الدوله، ارجاع داده شده است که در مدرسه نوبنیاد دارالفنون در ایران تدریس می شد و به تبعیت از باور علمی آن زمان، فرمول شیمیایی آب در آن به صورت HO معرفی شده است. پیش از دارالفنون، فرمولی برای آب مطرح نبود بلکه آب از منظر حکمت طبیعی، یکی از عناصر چهارگانه به شمار می رفت. امروزه فرمول شیمیایی آب H2O دانسته می شود. گرچه از نگاه حال محور به علم، می توان عجالتاً بر فرمول آب در رساله مذکور، مهر «غلط» زد اما در مقاله حاضر، تلاش شده است تا از منظر فلسفه شیمی، نشان داده شود که چنین حکمی چه پیامدهایی در پی خواهد داشت. این که فرمول آب در یک مقطع تاریخی به صورت HO پذیرفته شده بود، یک تجربه تاریخی علم است که تأمل بیشتر در معنای غلط یا درست بودن یک گزاره علمی را برمی انگیزد، همچنان که اطمینان به نظریه و اعتماد تام به شواهد تجربی را به چالش می کشد؛ چرا که این گزاره غلط ذیل نظریه ای قرار داشت که اتفاقاً تا امروز پابرجاست و نیز مدت معناداری با شواهد تجربی ناسازگاری نشان نداده بود. در پایان، رویکرد مقاله برای تفسیر این رویداد تاریخی چنین است: در نظریه ای که آب را HO می دانست، علاوه بر گزاره مذکور، دست کم یک فرض غلط دیگر وجود داشت که این دو همدیگر را پوشانده و از محک آزمون و تجربه رهانیده بودند.
۲۶۹.

نگاه تأویل گرایانۀ شیخ احمد احسایی به طبیعت و پدیده های طبیعی بر مبنای آیات قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تاریخ علم دوره ۲۱ بهار و تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۴) 95 - 112

کلیدواژه‌ها: تأویل خلقت شیخ احمد احسایی طبیعت قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۴ تعداد دانلود : ۲۰۲
شیخیه ازجمله فرقه هایی است که خود را به طور کامل از جهان پیرامونی جدا نساخته و طبیعت را همواره جزئی از آنچه باید مورد توجه قرار گیرد دانسته است. شیخ احمد احسایی از عالمان دینی نیمه نخست قرن سیزدهم ه ق و پایه گذار نظریات فرقه شیخیه بود که آثار متعددی با موضوعات گوناگون اعتقادی، کلامی، فلسفی و فقهی از خود برجای گذاشته است. التفات به طبیعت و پدیده های جهان خلقت و ارتباط آن با دین، مذهب و شریعت در آرای مختلف احسایی به چشم می خورد. او به تأویل آیاتی از قرآن که اشاراتی به پدیده های طبیعی دارد پرداخته است و درخصوص مسائلی مانند روند خلقت انسان، معنای آب، آسمان و هوا سخن می گوید. این نگاه پررنگ به طبیعت را می توان در آثار شاگردان و پیروان وی مانند سیدکاظم رشتی و محمدکریم خان کرمانی هم دید، تا جایی که این افراد دارای رساله هایی مستقل در علوم طبیعی مانند هیئت و پزشکی هستند. این نوشته سعی بر آن دارد مقداری به تأویلات شیخ احمد از آیات قرآنی مرتبط با طبیعت بپردازد تا آشنایی بیش تر و دقیق تری با آرا و جهان نگری یک عالم دینی مطرح و بنیان گذار یکی از فرقه های مذهبی با نفوذ عصر قاجار که تفکرات او در زمان ورود گسترده مظاهر تمدنی غرب به کشور طرفدارانی داشت، به دست آید
۲۷۰.

طراحی بوم سازگان نوآوری تجهیزات الکترونیک قدرت در ایران: به سوی حکمرانی عمومی جدید(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست علم و فناوری سال ۱۶ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: نوآوری بوم سازگان نوآوری تجهیزات الکترونیک قدرت حکمرانی عمومی جدید

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۹۰
تجهیزات الکترونیک قدرت به مثابه یک نوآوری در تغییر ساختار سنتی شبکه برق و ظهور شبکه های هوشمند نقش به سزایی دارند. مبتنی بر ابرانگاره حکمرانی عمومی جدید ، از شروط لازم تحقق نوآوری های تجهیزات الکترونیک قدرت، توجه به رویکرد مبتنی بر همکاری است که از شاخص ترین مصادیق آن بوم سازگان نوآوری است. پژوهش حاضر با توجه به ضرورت شکل گیری بوم سازگان نوآوری تجهیزات الکترونیک قدرت در کشور و فقدان پژوهش منسجم در این خصوص به طراحی این بوم سازگان می پردازد. روش پژوهش مبتنی بر علم طراحی است. در فاز شناخت ابعاد نظری و منتخبی از اسناد، گزارش ها و مصاحبه های منتخب بررسی شد. در فاز پیشنهاد مفاد 23 مصاحبه انجام یافته با خبرگان به همراه اسناد بالادستی منتخب بر اساس تحلیل محتوای کیفی قیاسی و مبتنی بر یک ماتریس مقوله بندی ساختار نیافته کدگذاری و مقوله بندی شد. در فاز توسعه، خروجی فاز پیشنهاد در یک پنل خبرگی متشکل از 15 نفر از خبرگان حوزه تجهیزات الکترونیک قدرت بررسی و نهایی شد. در فاز ارزیابی، خروجی فاز توسعه با استفاده از سه ابزار شامل ارزیابی مطلوبیت مؤلفه ها، پنل خبرگی و معیارهای سنجش پژوهش های کیفی ارزیابی و مورد تائید قرار گرفت و در فاز جمع بندی، مبتنی بر یافته ها ، دلالت ها و پیشنهادات پژوهش حول محور طراحی بوم سازگان نوآوری تجهیزات الکترونیک قدرت طرح شد.
۲۷۱.

نقد عکاسی به مثابه بازخوانی امر تاریخی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره ۱۵ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۴ (پیاپی ۶۰) 5 - 34

کلیدواژه‌ها: تاریخ عکاسانه عکس های تاریخی نقد عکاسانه عکاسیِ تاریخ

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۷ تعداد دانلود : ۱۳۴
ارتباط عکاسی و تاریخ به عنوان مهم ترین مسئلهٔ نوظهور میان رشته ای قرن نوزدهم، مستقیم اما چالش ساز بوده است. ثبت وضبط مقطعی و گزیده، تأکید بر شیءوارگی زمان (متن تاریخی، و ثبت عکاسانه)، و کیفیت ارجاع دهی به گذشته از ویژگی های هر دو رشته در عصر حاضر است. پس از اختراع عکاسی، عمل مرور تاریخی و بازآوری خاطرات گذشته کیفیتی کالامحور یافت و عکس ها، دسترسی به محتوای تاریخی را، چونان لمس یک شیء به ظاهر سادهٔ روزانه، آشکارساختند. از این رو، در مقالهٔ حاضر بر اساس شیوهٔ تحلیل تاریخی، به پیوند ایدئولوژیک عکاسی و تاریخ براساس آراء فیلسوفان و منتقدان قرن بیستم می پردازیم و به این پرسش پاسخ می دهیم که کدام یک از ویژگی های عکاسانه در تحول و پیشبرد علم تاریخ مؤثر بوده است؟ اهمیت توجه به چنین پیوندی از این جهت است که عکاسی در عین پیوند عمیق خود با تاریخ، دردسترس عموم بوده و از همین روست که رشته هایی چون تاریخ اجتماعی نوین و یا تاریخ شفاهی، بدون ظهور عکاسی، شاید امکان بروز و شیوع نمی یافتند. نتیجه آن که سندیت داده های تاریخی به واسطهٔ ظهور عکاسی به مثابه گواه و یا نمونه ای برای مقایسهٔ عینی، به این همانی های عکاسانه پیوند خورده و عملاً امروزه تاریخ به عنوان آن چه که در زمان و مکانی رخ داده، همواره آغشته به گوهر ارجاعِ عکاسانه است.
۲۷۲.

مطالعه اکتشافی نحوه و میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی از فضای مجازی در فعالیت های پژوهشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۶۴ 119 - 141

کلیدواژه‌ها: ابزارهای جستجو و بازیابی منابع ابزارهای تهیه محتوا ابزارهای مشارکتی پژوهش تحصیلات تکمیلی فضای مجازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۰۶ تعداد دانلود : ۱۰۹
هدف: هدف این پژوهش کشف نحوه و میزان استفاده دانشجویان تحصیلات تکمیلی از فضای مجازی در فعالیت های پژوهشی بود. در این پژوهش از روش ترکیبی(آمیخته) اکتشافی متوالی استفاده شد.روش پژوهش: میدان پژوهش در این بخش دانشکده های علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا بود که 20 نفر از دانشجویان به شیوه ملاک محور برای مصاحبه نیمه ساختار یافته انتخاب شدند. نتایج حاصل از مصاحبه با روش تحلیل مضمون از نوع سلسله مراتبی تحلیل شد. سپس در مرحله کمی، از روش پیمایشی برای جمع آوری اطلاعات استفاده شد. جامعه آماری پژوهش دانشجویان دانشکده های علوم انسانی دانشگاه بوعلی سینا بودند که به شیوه طبقه ای نسبتی 252 نفر انتخاب شدند.  داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و آزمون T  تک نمونه ای تحلیل شد.یافته ها: نتیجه حاصل از تحلیل کیفی پژوهش حاکی از آن بود که: دانشجویان متناسب با مراحل دوازده گانه پژوهش، ابزارهای جستجو و بازیابی منابع، ابزارهای مشارکتی و ابزارهای تهیه محتوا را به کار می گیرند. همچنین نتایج حاصل از مرحله کمی پژوهش نشان داد که میزان استفاده دانشجویان از فضای مجازی به صورت ابزارهای جستجو و بازیابی منابع، ابزارهای مشارکتی، و ابزارهای تهیه محتوا در فعالیت های پژوهش در سطح معناداری بوده و بالاتر از حد متوسط است که از میان ابزارها، بیشترین استفاده مربوط به ابزارهای جستجو و بازیابی منابع و بعد ابزارهای تهیه محتوا و بعد ابزارهای مشارکتی است.نتیجه گیری: دانشگاه ها باید برای آشنا سازی دانشجویان با قابلیت های اینترنت در پژوهش گام های عملی بردارند و تصمیم های مهمی اتخاذ نمایند.
۲۷۳.

بررسی عوامل موثر بر کیفیت آموزش در دانشگاه فرهنگیان: پژوهشی پدیدارشناسانه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۱ 99 - 120

کلیدواژه‌ها: کیفیت آموزش دانشجویان اساتید دانشگاه فرهنگیان

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۴ تعداد دانلود : ۱۱۳
هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی عوامل مؤثر بر کیفیت آموزشی در دانشگاه فرهنگیان بوده است.روش پژوهش: روش پژوهش حاضر پدیدارشناسی و میدان پژوهش شامل دانشجویان، اساتید، کارشناسان و مدیران دانشگاه فرهنگیان بود. شیوه گردآوری اطلاعات استفاده از مصاحبه نیمه ساختاریافته بود. مشارکت کنندگان پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند و با استفاده از قاعده رایج "اشباع نظری" در روش های کیفی انتخاب شدند. بدین ترتیب حجم مشارکت کنندگان پژوهش، شامل 21 نفر از اعضای میدان پژوهش بود. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات از الگوی چندمرحله ای کولایزی استفاده شد. جهت بررسی روایی داده های حاصل از مصاحبه ها نیز از دو معیار اعتبارپذیری و تأییدپذیری استفاده شد.یافته ها: یافته های پژوهش شامل 150 مفهوم فرعی، 19 مقوله اصلی و 7  مقوله محوری حاصل شدند. مقوله های اصلی شامل گزینش مناسب استاد و دانشجو، صلاحیت حرفه ای اساتید، زیرساخت های فیزیکی، محتوای آموزشی مناسب تربیت معلم، صلاحیت حرفه ای دانشجو معلمان، توانمندسازی اساتید و انگیزه بخشی به اساتید و دانشجویان بود.نتیجه گیری: با توجه به یافته های پژوهش فوق می توان به این نتیجه دست یافت که ارتقای کیفیت آموزش در دانشگاه فرهنگیان ماهیتی چندوجهی داشته و سرمایه گذاری هم زمان در این وجوه زمینه ساز ایجاد کیفیت آموزش است. کیفیت آموزش در  گرو آن است که دوقطبی هایی نظری یا عملی، محتوا محوری یا فعالیت محوری، تخصص یا تعهد و سلامت بدنی یا روانی باید در راستای تقویت کیفیت آموزش به گونه ای هماهنگ عمل نمایند.
۲۷۴.

بین المللی شدن آموزش عالی : فرصت ها و تهدیدها(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: نامه آموزش عالی سال ۱۶ بهار ۱۴۰۲ شماره ۶۱ 121 - 140

کلیدواژه‌ها: بین المللی شدن تضمین کیفیت نظام آموزش عالی دانشگاه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۵ تعداد دانلود : ۱۴۲
هدف: بین المللی شدن آموزش عالی فواید مثبت زیادی برای آموزش عالی دارد، اما چالش های جدی مرتبط با این پدیده چندوجهی و رو به رشد نیز قابل توجه است و بررسی عمیق تر در این حوزه ضروری است تا سیاست های بین المللی شدن،دانشگاه ها را از اهداف علمی و اصلی خود منحرف ننماید.روش پژوهش: در این پژوهش از روش بررسی و تحلیل اسنادی استفاده شده است.یافته ها: بر این اساس اهداف و رویه های بین المللی سازی آموزش عالی تبیین و به بررسی فرصت ها و تهدیدهای آن پرداخته شده است.نتیجه گیری: تحقق اثربخش و کارای پدیده بین المللی شدن آموزش عالی و منتفع شدن نظام های دانشگاهی از آن مستلزم برنامه ریزی و تدوین نقشه راه و  نیز طراحی سازوکارهای ارزیابی مستمر می باشد.
۲۷۵.

نقد رویکردهای روش شناختی فردگرا و جمع گرا به نوظهوری اجتماعی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره ۱۵ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۵۹) 111 - 139

کلیدواژه‌ها: نوظهوری اجتماعی فردگرایی روش شناختی جمع گرایی روش شناختی علیت روبه پایین واقع گرایی ابتنا تقلیل پذیری

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۵ تعداد دانلود : ۱۸۸
رابطه خرد-کلان از مهم ترین موضوعات در مطالعات اجتماعی به معنای عام آن است. این که پدیده کلان چگونه از اجزا و پدیده های خرد حاصل می شود و قوانین پدیده های کلان چه نسبتی با قوانین ذی ربط پدیده های خرد دارد، به مسئله نوظهوری اجتماعی در همه شاخه های علوم اجتماعی مربوط می شود. هیچ پژوهش اجتماعی بدون پیش فرضی صریح یا ضمنی در پاسخ به این مسئله امکان پذیر نیست. نوظهوری اجتماعی به دو نوع قوی و ضعیف تقسیم می شود و رویکردهای روش شناختی در تأمین شرایط هر یک، ایستارهای متفاوتی دارند. نوظهوری مستلزم مطالعات میان رشته ای است و تحقیق درباره پدیدار نوظهور، استفاده از رشته های متفاوت را ضرورت می بخشد. در این مقاله تلاش می شود که با روش تحلیلی و میان رشته ای و با بهره جستن از مفاهیم فلسفه ذهن، روان شناسی و عصب زیست شناسی، نخست شرایط نوظهوری اجتماعی تبیین گردد و سپس ایستار رویکردهای روش شناختی فردگرا و جمع گرا اعم از تقلیل گرا و ناتقلیل گرا در تأمین این شرایط، نقد و ارزیابی شود. به این منظور، پس از تعریف مفاهیم نوظهوری اجتماعیِ قوی و ضعیف، در تبیین شرایط نوظهوری قوی از مفاهیم برگرفته از فلسفه ذهن هم چون تحقق چندگانه و انفصال فاحش بهره می گیریم. در تأمین شرایط نوظهوری قوی، رویکرد نوظهوری فردگرا با چالش علیت روبه پایین و تقلیل ناپذیری، و رویکرد نوظهوری جمع گرا با چالش شیء انگاری روبرو است.
۲۷۶.

بررسی انتقادی تأثیر الحاد تکاملی جدید بر مبانی علوم انسانی با محوریت آرای علامه مصباح یزدی (ره)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: تحقیقات بنیادین علوم انسانی سال ۹ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۳۰) ۵۴-۳۷

کلیدواژه‌ها: الحاد الحاد تکاملی علوم انسانی علامه مصباح یزدی نظریه تکامل

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۱۳ تعداد دانلود : ۲۸۴
نظریه تکامل را چارلز داروین ابتدا در دانش زیست شناسی مطرح کرد، اما گذشت زمان نشان داد این نظریه محدود به حوزه زیست شناسی نماند و امروزه در شاخه های مختلف علوم انسانی مورد توجه قرار گرفته است. در این میان، تفسیر الحادی از این نظریه را، که امروزه در بستر الحاد تکاملی جدید روی داده است، می توان از جمله موانع جدی به منظور اسلامی سازی علوم انسانی تلقی کرد. از سوی دیگر علامه مصباح یزدی را می توان از پیشگامان پروژه اسلامی کردن علوم اسلامی قلمداد کرد. مسئله مقاله حاضر این است که تأثیر الحاد تکاملی جدید بر مبانی علوم انسانی با محوریت آرای استاد مصباح یزدی نقد و ارزیابی شود. گردآوری داده ها به روش کتابخانه ای-اسنادی و صورت گرفته و برای داوری از روش تحلیلی (عقلی) سود جسته ایم. یافته پژوهش نشان می دهد دعاوی ملحدان جدید از حیث اشکالات معرفت شناختی، الهیاتی و دین شناختی به شدت آسیب پذیر است.
۲۷۷.

کتابخانه و هویت بخشی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات ملی سال ۲۴ بهار ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۹۳) 157 - 178

کلیدواژه‌ها: فرهنگ اجتماعی کتابخانه ها هویت فرهنگی هویت ملی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۴ تعداد دانلود : ۱۹۹
فرهنگ، هویت و شناسنامه ی هر ملتی است که ریشه در تاریخ، باورها و آداب ورسوم آن دارد. کتابخانه با حفظ و ارائه آثار منابع ارزشمند علمی، فرهنگی، اجتماعی در طول ادوار تاریخ به عنوان تجلی گاه هویت فرهنگ اجتماعی ملی عمل نموده است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش کتابخانه در توسعه فرهنگی، انتقال مؤلفه های هویت بخش و تحکیم هویت و فرهنگ اجتماعی و ملی انجام شد. در پژوهش حاضر از روش نظام مند استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش تعداد 39 سند پژوهش علمی در زمینه نقش کتابخانه در ایجاد فرهنگ و هویت ملی بود که در ارتباط با موضوع پژوهش در پایگاه های علمی؛ علم نت، مگیران، نورمگز، پایگاه استنادی جهان اسلام و امرالد منتشر شده بودند. نتایج حاکی از این بود که کتابخانه بخشی از تاریخ معنوی و تمدنی بشر بوده و ردپای آن در گذر زمان از عهد باستان تا عصر حاضر کماکان قابل رؤیت است. توسعه ی فرهنگی مرهون رشد آگاهی ها، قابلیت ها و امکانات برآورده شده از نیازهای مادی و معنوی کتابخانه است که با حفظ آثار مکتوب و سرمایه فرهنگی همانند حلقه های زنجیر نه تنها هویت نسل ها را به هم پیوند داده و مانع از گسست هویتی آنان شده بلکه بازتابشگر ضربان قلب هویت فرهنگ اجتماعی و ملی جامعه شده است.
۲۷۸.

مطالعه تطبیقی و متاتئوریکِ نظریه اعتبارگرای روابط بین الملل با نظریه اعتباریات فلسفه اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات میان رشته ای در علوم انسانی دوره ۱۶ زمستان ۱۴۰۲ شماره ۱ (پیاپی ۶۱) 157 - 186

کلیدواژه‌ها: معرفت شناسی رئالیسم اعتبارگرایی اعتبارگرایی روابط بین الملل نظریه اعتباریات

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۶ تعداد دانلود : ۱۷۶
نظریه اعتباریات در فلسفه اسلامی و اعتبارگرایی در علوم اجتماعی و روابط بین الملل، هر دو در صورت بندی جدید از نظریات متأخر و تقریباً هم عصری به شمار می آیند که با خاستگاه ها و سرشت و سرنوشت متفاوت، دارای دلالت ها و کارویژه های متمایزی در عرصه معرفتی و اجتماعی هستند. در این مطالعه، ضمن تقریری از هر دو نظریه، برای نخستین بار دشواری های معرفت شناختی و هستی شناختی ناشی از مانعه الجمعیِ «واقع گرایی و اعتبارگرایی» در روایت های ارتدوکسی نظریه های روابط بین الملل را به عنوان یکی از مهم ترین مسائل فلسفی و غیراعتباری و بین رشته ای، مَدخلی برای تأمل در بازساخت فلسفی نظریه اعتبارگرایی در روابط بین الملل قرار داده و در ذیل تفصیل و تقسیم ادراکات و اعتباریات پیشینی و پسینیِ نظریه اعتباریات، استدلال می شود که در یک نگاه تعاملی، امکان همخوانی آن دو به نحوی وجود دارد که مدلول آن، «نسبی گرایی» و «تعین اجتماعی معرفت» و یا «انکار هرگونه تقرّر و تعینی در جهان خارج» نباشد. مآلاً با فاصله گیری از هر دو موضعِ «واقع گرایی خام» و «اعتبارگرایی محض»، معنای حاصل شده را در نظریه ادراکات اعتباری، موردتوجه قرار می دهد که در عین «نفی مابازای خارجی اعتباریات»، ضد واقع گرا («سازه» انگار) نشده و شناخت گرایی هم معنای واقعی خود را از دست ندهد. نتایج حاصل از این مطالعه از آن حیث دارای اهمیت ارزیابی می شود که به موازات تضعیف رئالیسم فلسفی و سیاسی طی دهه های اخیر و نیز آشفتگی معرفت شناختی ناشی از «دو قطب دیدگاه های معرفت شناختی قیاس ناپذیر در رشته روابط بین الملل یعنی اکثریت پوزیتیویستی از یک سو و اقلیت چشمگیری از پساپوزیتیویست ها از سوی دیگر»، نظریه پردازان متأخرِ روابط بین الملل را به نظریات اعتباری رهنمون شده که «نظریه اجتماعی سیاست بین الملل»، معرِّف رهیافتِ متعارف و اجتماعی آن است و طی آن در تلاش برای تقلیل اهمیت معرفت شناختی اعتبارگرایی، چاره کار توسل به پوزیتیویسم و ترجیح ابعاد هستی شناسی اعتبارگرایی معرفی شده است.
۲۷۹.

سنجش اجتماعی رسانه های نمایشی VOD ایرانی میان کاربران توییتر فارسی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: سیاست نامه علم و فناوری دوره ۱۳ پاییز ۱۴۰۲ شماره ۳ (پیاپی ۴۴) 97 - 116

کلیدواژه‌ها: رسانه های نمایشی VOD صنایع فرهنگی و خلاق توییتر علوم اجتماعی محاسباتی داده کاوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۴۹ تعداد دانلود : ۱۹۴
با ظهور فناوری های دیجیتال و ظهور خدمات رسانه های نمایشی VOD، چشم انداز صنایع فرهنگی و خلاق دستخوش دگرگونی چشم گیری شده است. به ویژه، بازار این رسانه ها در ایران شاهد رشد قابل توجهی بوده و طیف متنوعی از محتوا را ارائه می دهد تا مطابق با اولویت های مخاطبان فارسی زبان در سراسر جهان باشد. این پژوهش به سنجش اجتماعی رسانه های نمایشی VOD ایرانی و نظرکاوی آن ها در میان کاربران فارسی توییتر می پردازد. هدف این مطالعه با استفاده از روش های داده کاوی، علوم اجتماعی محاسباتی، تحلیل احساسات و تحلیل مضمون، سنجش تأثیر و پویایی VODهای ایرانی در چارچوب توییتر فارسی است. از طریق تحلیل مضمون، شش مضمون فراگیر استخراج شد: 1. سویه های تاریک رسانه های نمایشی VOD، 2. نظارت صداوسیما بر رسانه های نمایشی VOD، 3. فراگیری و محبوبیت رسانه های نمایشی VOD و عوامل مؤثر آن، 4. فیلتر و تعطیلی رسانه های نمایشی VOD، 5. حضور بازیگران در رسانه های نمایشی VOD پس از پاییز سال 1401، و 6. خرید اشتراک رسانه های نمایشی VOD. این مضامین منعکس کننده دیدگاه ها و گفتگوهای متنوع پیرامون VODهای ایرانی است.با استفاده از روش های محاسباتی علوم اجتماعی، تجزیه و تحلیل احساسات و نظرسنجی کاربران، بینش عمیق تری در مورد سنجش اجتماعی VODهای ایرانی به دست می آید. تحلیل احساسات توییت ها نشان داد که احساسات منفی نسبت به این رسانه ها در میان کاربران توییتر فارسی 59%، احساسات مثبت 39%، و احساسات خنثی 2% بودند. علاوه بر این، از تکنیک های داده کاوی برای بررسی درصد توجه نسبت به VODهای ایرانی و احساسات کاربران نسبت به هر یک از آنها استفاده شد که فیلیمو مورد توجه ترین VOD ایرانی بود و بیشترین توجه کاربران را به خود جلب کرده است.
۲۸۰.

ارزیابی کیفیت ترجمه فارسی و محتوای کتاب اسطوره های کهن: فولکلور در قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی سال ۲۳ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۲ (پیاپی ۱۱۲) 1 - 22

کلیدواژه‌ها: اساطیرالاولین عبارات کلیشه ای قصص قرآنی ارزیابی کیفیت ترجمه مضمون شناسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۸ تعداد دانلود : ۲۱۲
این مقاله، برگردان فارسی کتاب اسطوره های کهن را بر اساس الگوی «ارزیابی کیفیت ترجمه» و محتوا و اندبشه آن را ارزیابی می کند. مؤلف نشان می دهد داستان های قرآن قرآن در سایر کتب دینی ریشه دارد و می توان آن را از منظر نظریه های ادبیات شفاهی بررسی کرد. اما به چند دلیل، دوندس در بررسی قرآن به مثابه فولکلور موفق نیست. این مقاله، می کوشد از یک سو، آراء و دیدگاه های دوندس را درباره قرآن از حیث مولفه های محتوایی و به ویژه روش تحقیق دوندس، در پرتو آرای صاحبنظران و پژوهشگران قرآنی بررسی کند و از سوی دیگر، برگردان فارسی این کتاب را بر اساس الگوی «کیفیت ارزیابی ترجمه» در سطوح واژگانی، نحوی، و معنایی بررسی کند. در مجموع، به نظر می رسد تحلیل و تبیین دوندس از کیفیت آموزه های قرآنی و به ویژه قصه های قرآنی، سطحی و کم مایه است و به ویژگی های منحصر بفرد این قصه ها در بطن سوره ها، و اینکه این قصه ها صرفاً بستری و محملی برای تبیین آموزه های دین شناختی قرآن است، وقعی ننهاده است. با این حال، مترجم نیز هرچه به انتهای کتاب می رسد، تسلط نسبی خود را در فرایند برگردان متن اصلی نشان می دهد، درکل، ترجمه همچنان نیاز به ویراستاری ادبی دارد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان