مدیریت دولتی

تدقیق و تبیین نظری فضای واقعی خط مشی گذاری کشور، به خصوص مشاجره های خط مشی، موضوعی است که کمتر در پژوهش ها بدان پرداخته می شود. یکی از خط مشی هایی که در کشور ما محل اختلاف، فراز و فرودهای متعدد و مشاجره های طولانی واقع شده است، خط مشی خودکفایی است. خط مشی ای که برون دادهای متعددی (از جشن خودکفایی تا رتبه های برتر وارداتی) را به خود دیده است. پژوهش پیش رو با هدف تبیین ریشه های مشاجره خط مشی و در جهت بازفهم مدل رین و شون در یک مطالعه داخلی نگارش شده است. در این خصوص، تمام گفت وگوها، مطلب ها و نقد و نظرهای موجود در زمینه خط مشی خودکفایی احصا شده و در نهایت به تحلیل محتوای حجم عظیمی از اسناد (1398 سند) پرداخته شد تا ریشه های مشاجره در این خط مشی را تبیین کند. این پژوهش بر اساس مدل مختار، بررسی موشکافانه ای روی سه دلیل رویکرد علمی، تضاد منافع و ساختار ذهنی خط مشی گذاران برای تبیین مشاجره خط مشی انجام می دهد و با مطالعه تجربه های جهانی و نمونه های داخلی در خصوص مشاجره خط مشی، به تشریح هریک و سنجش کارآمدی این رویکردها، همراه با آسیب شناسی آن می پردازد.

ادغام سازمان های دولتی نوعی تجدید ساختار در بخش دولتی و یکی از راهبردهای اصلاح نظام اداری در این بخش بوده و هست که تشکیلات جدیدی در بدنه دولتی ایجاد می کند و بر عملکرد سازمان ها تأثیر زیادی می گذارد. مسئله اصلی در این پژوهش، ناکامی در ادغام موفقیت آمیز سازمان های دولتی در ایران است که رفع آن به بررسی علمی با رویکرد مدیریتی نیاز دارد. هدف اصلی تحقیق حاضر شناخت عوامل مؤثر بر ادغام موفقیت آمیز سازمان های دولتی ایران است. روش تحقیق از نظر هدف، شناختی کاربردی و به لحاظ نحوه گردآوری داده ها از نوع توصیفی پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش، سازمان های ادغام شده در بخش دولتی ایران، به تعداد 35 دستگاه است که با توجه به جدول کرجسی و مورگان حجم نمونه 32 دستگاه انتخاب شده است.داده های مرتبط با متغیرهای پژوهش به روش پرسشنامه ای با مقیاس لیکرت هفت تایی گردآوری شد. یافته های این تحقیق نشان می دهد که ادغام دستگاه های دولتی ایران موفق نیست و «اعتمادسازی و انصاف»، «مدیریت تفاوت ها»، «تعارض و ابهام» و «مدیریت دانش و همگرایی» عوامل مؤثر بر ادغام موفقیت آمیز در سازمان های ایران به شمار می آیند. یافته های این پژوهش می تواند در خط مشی گذاری ادغام سازمان های دولتی به کار گرفته شود و مدل احصاشده در ارتقای دانش بومی کشور در زمینه ادغام تأثیرگذار است.

هدف این پژوهش، رتبه بندی عوامل مؤثر بر اجرای اثربخش خط مشی های عمومی و ارائه الگویی برای اجرای اثربخش خط مشی های عمومی در گمرک جمهوری اسلامی ایران است. این تحقیق از نظر هدف، اکتشافی و از نظر روش، تلفیقی از روش های کیفی و کمی (آمیخته) است. در مرحله اول، به کمک روش کیفی از نوع تحلیل محتوا، اطلاعات از منابع مکتوب و الکترونیکی در حوزه اجرای خط مشی عمومی جمع آوری شدند و در مرحله دوم، به منظور تعیین ابعاد، مؤلفه ها و شاخص های اجرای خط مشی عمومی، از تکنیک دلفی استفاده شد. داده های پژوهش نیز، با استفاده از تحلیل عاملی تأییدی مرتبه های اول و دوم و مدل معادلات ساختاری به روش تحلیل عاملی تأییدی مرتبه سوم در نرم افزار SPSS 22 و Smart PLS تجزیه و تحلیل شدند و سازه الگو طبق تجزیه و تحلیل های به عمل آمده، به تأیید رسید. در مجموع، این تحقیق الگوی جدیدی برای اجرای اثربخش خط مشی عمومی در گمرک جمهوری اسلامی ایران معرفی کرده است. 

این پژوهش با هدف ارائه الگوی دستور کار خط مشی های اصلاح نظام اداری در ایران و با استفاده از نظریه داده بنیاد اجرا شده است. در این پژوهش 16 مصاحبه با خبرگان نظام اداری به عمل آمد. داده ها توسط کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شده و قضایای پژوهش ارائه شدند. نتایج نشان داد شرایط علّی اثرگذار بر دستور کار خط مشی های اصلاح نظام اداری شامل حوزه های ساختاری و سازماندهی، بهره وری، سرمایه انسانی، مدیریتی، قوانین و مقررات و ارتباطات بین المللی است. عوامل مداخله گر نیز دربردارنده شبکه های اجتماعی، کانون های تفکر، عدم تخصیص بهینه بودجه و بی انگیزگی و تعهد نامستمر مدیران و کارگزاران است که با توجه به عوامل زمینه ای شامل جریان های سیاسی، اجتماعی فرهنگی، اقتصادی فناوری، بین المللی و سازمانی اداری بر دستور کار خط مشی های اصلاح نظام اداری تأثیرگذارند. همچنین راهبردهای ارائه شده شامل انطباق قابلیت ها، ظرفیت ها و توانایی های نظام اداری با نقش و وظایف یک دولت ایده آل و مطلوب و فرهنگ سازی برای ایجاد تحول و اصلاح در نظام اداری هستند که به پیامدهای مثبت اصلاح نظام اداری منجر می شوند.

گردشگری سلامت به عنوان یکی از بخش های رو به رشد و شایان توجه حوزه گردشگری، با عطف نظر به شاخص های مهمی از جمله اشتغال، کارآفرینی، رشد اقتصادی، بهبود فضای کسب وکار، کاهش وابستگی بودجه دولت به نفت و جذب سرمایه های داخلی و خارجی، می تواند از زیربناهای مهم تحقق اقتصاد مقاومتی در کشور باشد. هدف پژوهش، پاسخ به این پرسش است که بر اساس راهبردهای اقتصاد مقاومتی، خط مشی گردشگری سلامت در توسعه اقتصادی و اجتماعی چه جایگاهی دارد؟ در چارچوب پاسخ به این سؤال، از تلفیق روش های کیفی تحلیل مضمون و الگوسازی ساختاری تفسیری استفاده شده است. روش تحلیل مضمون از طریق کدگذاری مصاحبه ها و اسناد مکتوب به شکل گیری 10 مضمون فراگیر مشترک (عدالت اجتماعی، گفتمان سازی، الگوی بومی، درون زایی، خط مشی گذاری کلان، تثبیت سهم بازار، محوریت کارآفرینی، دانش محوری، برون نگری، مردم محوری) منجر شد. در نهایت این مضامین پس از طی مراحل مد نظر در الگوسازی ساختاری تفسیری و برقراری ارتباطات زوجی در چهار سطح از وابسته ترین و در عین حال مهم ترین مضامین تا مستقل ترین مضامین، سطح بندی شدند.

سیستم حکمرانی در پروژه های بزرگ مقیاس که به منظور اجرای آن، شرکت های متنوعی با عنوان قرارداد مشارکت حضور پیدا می کنند، می تواند بر عملکرد مشارکت تأثیرگذار باشد. با بررسی ادبیات موضوع در این زمینه و به منظور پرکردن شکاف تحقیقاتی، الزام به شناسایی مؤلفه ها و اصول حکمرانی مطلوب در بستر مشارکت پروژه های بزرگ مقیاس مشخص شد. هدف این پژوهش درک عمیق تأثیرگذاری حکمرانی بر پروژه های بزرگ مقیاس چندسازمانه مشارکت مدنی و اصول مطلوبیت است. به کمک روش تحقیق کیفی و اکتشافی، مطالعه ای روی شش مورد مشارکت بالادستی پارس جنوبی انجام گرفت و به منظور تحلیل داده ها و یافتن روابط میان آنها، از روش گراندد تئوری استفاده شد. در نخستین گام، مؤلفه های حکمرانی موجود و پیامدهای آن شناسایی شدند. پس از تکرار مصاحبه با جامعه تحقیق، مؤلفه های حکمرانی مطلوب متشکل از ساختار، فرایند و سازوکار حکمرانی به دست آمد و در انتها، مدل حکمرانی مطلوب بر اساس اصول حکمرانی مطلوب و رعایت منافع تمامی ذی نفعان در پروژه طراحی شد.

در دنیایی که پدیده شغل زدایی به سرعت در حال گسترش است، تمایل به مسیر شغلی متنوع که در سرمایه های انسانی، اجتماعی و روان شناختی افراد به سرمایه گذاری های مداوم نیاز دارد، می تواند موجب افزایش قابلیت استخدام آنان شود. این پژوهش به بررسی تأثیر جهت گیری مسیر شغلی متنوع بر قابلیت استخدام ترخیص کاران گمرک بندر شهید رجایی با تأکید بر متغیر میانجی سرمایه مسیر شغلی می پردازد. جامعه آماری پژوهش 250 نفر از مدیران عامل شرکت های ترخیص کار گمرک شهید رجایی بود که بر اساس جدول مورگان حجم نمونه 152 نفر به روش تصادفی ساده و با استفاده از جدول اعداد تصادفی انتخاب شدند. برای سنجش متغیرهای پژوهش از پرسشنامه مسیر شغلی متنوع بریسکو و همکاران (2006)، پرسشنامه قابلیت استخدامی دیووس و سونز (2008) و پرسشنامه سرمایه مسیر شغلی  لوتانز و همکاران (2007) استفاده شده است. پایایی پرسشنامه ها با روش آلفای کرونباخ به تأیید رسید و برای تجزیه و تحلیل داده ها از مدل سازی معادلات ساختاری و نرم افزار PLS استفاده شد. نتایج پژوهش نشان دهنده آن است که جهت گیری مسیر شغلی متنوع هم به صورت مستقیم و هم از طریق متغیر میانجی سرمایه مسیر شغلی، قابلیت استخدام ترخیص کاران گمرک را افزایش می دهد.