مدیریت دولتی

هدف: هدف اصلی پژوهش حاضر، شناسایی تبعات بیگانگی مجریان از خط مشی های مالیاتی است. روش: جامعه پژوهش، شامل کارکنان مأمور تشخیص مالیات اداره کل امور مالیاتی استان قم بوده و نمونه پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند از نوع نظری انتخاب شد. این پژوهش، به لحاظ نوع هدف بنیادین و به لحاظ نوع روش، کیفی و شیوه توصیفی بود. به منظور جمع آوری داده های کیفی، از ابزار مصاحبه و برای تجزیه و تحلیل داده های حاصل از مصاحبه، از فن تحلیل مضمون استفاده شد. یافته ها: تجزیه و تحلیل داده ها، به شکل گیری 14 مضمون فرعی و 3 مضمون اصلی منجر شد. نتایج نشان داد که اجرا نشدن مطلوب خط مشی های مالیاتی (عدم تمایل و بی تفاوتی مجریان به اجرای خط مشی های مالیاتی)، ناکارآمدی سازمان امور مالیاتی در تحقق اهداف سازمانی (تحقق نیافتن اهداف سازمان، نارضایتی مؤدیان مالیاتی از سازمان و کاهش عملکرد مجریان) و شکل گیری برون دادهای ناکارآمد شغلی در سازمان امور مالیاتی (سکوت سازمانی مجریان، بروز رفتارهای انحرافی در سازمان، بی هویتی سازمانی مجریان، کاهش رفتار شهروندی سازمانی مجریان، وقوع رفتارهای واپس گرایانه در سازمان، کاهش رضایت شغلی مجریان، تحلیل رفتگی مجریان، کاهش سلامت روانی مجریان و آسیب دیدن زندگی خانوادگی و اجتماعی مجریان)، از تبعات پدیده بیگانگی مجریان از خط مشی های مالیاتی در ایران است که مدیران و خط مشی گذاران مالیاتی باید به آن توجه کنند. نتیجه گیری: بررسی های اندک انجام شده در زمینه بیگانگی از خط مشی عمومی، فقط تعداد محدودی از پیامدهای این پدیده را شناسایی و بررسی کرده اند و پیامدهای دیگری وجود دارند که دیده نشده اند. بر این اساس، این پژوهش توانست پیامدهای دیگری از این پدیده را نظیر بی تقاوتی مجریان به خط مشی ها، سکوت سازمانی، بروز رفتارهای انحرافی، تحلیل رفتگی، کاهش سلامت روانی مجریان و ... را شناسایی و در سه مضمون اصلی دسته بندی کند.

هدف: وابستگی پژوهش های دانشگاهی به بودجه دولت در دانشگاه های دولتی موجب شده است تا محدودیت ها و مشکلات اقتصادی دولت در سال های اخیر بر وضعیت پژوهش های دانشگاهی نیز اثر نامطلوب بگذارد. از این رو، مدیران دانشگاه های دولتی می بایست در خصوص به کارگیری روش های مختلف تأمین مالی پژوهش ها، به خصوص استفاده از منابع مالی بخش خصوصی و صنعت، رویکرد استراتژیکی اتخاذ کنند. پژوهش حاضر، با هدف طراحی و تبیین مدل تصمیم گیری استراتژیک تأمین مالی پروژه های تحقیقاتی در راستای تقویت و ثمردهی پروژه های تحقیقاتی دانشگاه تهران انجام پذیرفته است. روش: روش پژوهش این مقاله از نوع کیفی و داده های کیفی از طریق انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته با خبرگان و مطالعه مقالات و متون جمع آوری شده است. به منظور استخراج سنجه ها و سازه های اصلی مدل، داده ها با استفاده از روش تحلیل تم تجزیه و تحلیل شدند. 34 نفر خبرگان مصاحبه ها با استفاده از روش گلوله برفی انتخاب شدند. یافته ها: بر اساس نتایج پژوهش، 10 سازه اصلی که از 33 سنجه تشکیل شده اند، اجزای مدل راتشکیل می دهند. نتیجه گیری: اجزای مدل تصمیم گیری استراتژیک تأمین مالی پروژه های تحقیقاتی دانشگاه تهران عبارت اند از: ارتباطات داخلی و خارجی دانشگاه، زنجیره ایده تا محصول، الزامات و تمهیدات قبل از اجرای استراتژی ها، بررسی و انتخاب استراتژی ها، استراتژی اصلاح ساختار، استراتژی مالی، استراتژی مشارکتی، استراتژی بهینه سازی نتایج پژوهش ها و استراتژی منابع انسانی و ارزیابی.

هدف: هدف از این پژوهش، طراحی مدل نظام جبران خدمات کارکنان در راستای ارتقای سلامت نظام اداری است. روش: پژوهش حاضر بر مبنای پارادایم تفسیری و مبتنی بر روش مدل سازی ساختاری تفسیری اجرا شده و از نظر هدف، کاربردی است. برای گردآوری داده های آن، از مصاحبه استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش، متخصصان سازمان اداری و استخدامی کشور است و روش نمونه گیری، از نوع هدفمند است. یافته ها: نظام جبران خدمات کارکنان در صورتی به ارتقای سلامت اداری منجر خواهد شد که از هفت مؤلفه کنترل داخلی، رویه های عادلانه، پرداخت مبتنی بر عملکرد، رویه های قانونی، رویه های شفاف، رویه های مستند و پرداخت انگیزاننده برخوردار باشد. طبق یافته ها، چهار مؤلفه در ناحیه پیوندی قرار گرفته اند که عبارت اند از «کنترل های داخلی»، «رویه های مستند»، «رویه های شفاف» و «رویه های عادلانه». این مؤلفه ها پویا محسوب می شوند؛ بدان معنا که هر تغییری در آنها می تواند کل سیستم را تحت تأثیر قرار دهد. مؤلفه هایی که در ناحیه مستقل قرار گرفته اند، شامل دو مؤلفه «رویه های قانونی» و «پرداخت مبتنی بر عملکرد» می شود که قدرت نفوذ و هدایت زیاد این دو مؤلفه در مدل را نشان می دهد. همچنین مؤلفه «پرداخت انگیزاننده» در ناحیه وابستگی قرار گرفته است که از میزان وابستگی زیاد این مؤلفه به سایر مؤلفه ها حکایت می کند. نتیجه گیری: نظام جبران خدمات در راستای ارتقای سلامت نظام اداری، بایستی از رویه های شفاف و مستند برخوردار باشد و عدالت محوری را در اولویت قرار دهد. همچنین اثربخشی نظام جبران خدمت در راستای ارتقای سلامت اداری در گرو تبعیت رویه ها از قوانین و مقررات، استقرار کنترل های داخلی، پرداخت های انگیزاننده و مبتنی بر عملکرد است.

هدف: هدف از این پژوهش، ارزیابی ظهور و بروز ویژگی های سازمان نوروتیک در آموزش وپرورش با روش نگاشت شناختی فازی است. روش: برای شناسایی ویژگی های رفتار نوروتیک در سازمان مورد مطالعه، از روش نگاشت شناختی فازی استفاده شده است. در نخستین گام بعد از مشخص شدن مسئله پژوهش، ابتدا خبرگانی انتخاب شدند که در رابطه با سازمان آموزش وپرورش از دانش و آگاهی لازم برخوردار بودند.  بعد از مشخص شدن خبرگان پژوهش، پژوهشگر به استخراج نقشه ذهنی خبرگان اقدام کرده است. به این صورت که با انجام جلسات گروهی فکری از خبرگان خواسته شد تا ویژگی های مد نظر را با توجه به بعد مشخص شده روی فلیپ چارت نوشته و مکتوب کنند. بعد از رسیدن به اشباع نظری، تسهیلگر گروه، پاسخ ها را بر اساس بعد های مشخص شده، دسته بندی کرد، سپس روابط علی بین عناصر هر بعد و روابط با عناصر سایر بعد ها بررسی و ترسیم شده است. یافته ها: نگاشت شناختی علی رفتارهای نوروتیک در سازمان آموزش وپرورش شامل 122 عنصر است. تحلیل نگاشت به کمک FCMaper نشان داده که این عناصر شامل 45 عنصر معمولی، 75 عنصر فرستنده و 2 عنصر دریافت کننده هستند. نتیجه گیری: نتایج حاصل از نگاشت نشان داده است که عنصر عدم عزت نفس، با داشتن بیشترین درجه ورودی، اثرپذیری ترین عنصر نگاشت و عنصر رسانه ای کردن با داشتن بیشترین درجه خروجی، اثرگذارترین عنصر نگاشت رفتار نوروتیک در سازمان آموزش وپرورش هستند. مرکزیت، شاخص دیگری است که نشان دهنده شدت اثرگذاری عناصر در رفتار نوروتیک است، تحلیل ها نشان می دهند که عنصر عدم عزت نفس با داشتن بیشترین مجموع درجه ورودی و خروجی مرکزی ترین عنصر نگاشت شناخته شده است. همچنین نتایج حاصل از آزمون اسپیرمن و بررسی سناریوی های حدی نشان دهنده صحت نتایج به دست آمده هستند.

هدف: خط مشی گذاری اثربخش در حوزه مدیریت شهری، به آگاهی از نقشه ذهنی دست اندرکاران این حوزه نیاز دارد. هدف این پژوهش، ارائه راهکار هایی برای تسریع هوشمندسازیِ شهری با شناسایی و تفسیر الگوهای ذهنی مدیران شهری در رابطه با شهر هوشمند است. روش: روش شناسی پژوهش، روش کیو است. فضای گفتمان پژوهش با انجام 11 مصاحبه و به شکل اکتشافی و همین طور با استفاده از ادبیات پژوهش گردآوری شد. مشارکت کنندگان پژوهش تعداد 25 نفر از مدیران و متخصصان شهریِ شهر همدان بودند که در تصمیم گیری های کلان شهر دارای نفوذ بالایی بوده و به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. یافته ها: پس از ارزیابی و جمع بندی فضای گفتمان، تعداد 204 عبارت کوتاه مانند عبارات کیو انتخاب شدند. بعد از نظرسنجی از خبرگان، در نهایت تعداد 42 عبارت به عنوان نمونه عبارات کیو انتخاب شدند. بعد از جمع آوری اطلاعات حاصل از مرتب سازی کیو از 25 مشارکت کننده، این اطلاعات توسط نرم افزار اس پی اس اس نسخه 25 با روش تحلیل عاملی کیو تحلیل شد و تعداد 11 الگوی ذهنی متمایز را میان مشارکت کنندگان پژوهش در رابطه با شهر هوشمند شناسایی کرد که 32/77 درصد از واریانس کل را تبیین می کند. نتیجه گیری: این 11 الگوی ذهنی، به ترتیب با نام های «کلان نگران امیدوار»، «طرفداران خدمات محوری»، «طرفداران شهروند محوری»، «علاقه مندان به مدیریت واحد شهری»، «واقع بینان عدالت گرا»، «فرهنگیان قانون گرا»، «طرفدار راهبردهای بالندگی»، «توسعه گرایان علمی»، «برون گرایان علاقه مند به چابک سازی»، «اقتصادگران ریسک گریز» و در نهایت «مدافعان محیط زیست»، نام گذاری شدند و اهمیت و اولویت بندی موارد شناسایی شده، بر اساس الگوهای ذهنی به دست آمده انجام شد. در پایان، با توجه به تفسیر الگوهای ذهنی به دست آمده، راهکارهایی برای تسریع در هوشمندسازی شهرها پیشنهاد شد

هدف: هدف از اجرای این پژوهش، بررسی موانع بهره وری در سازمان های دولتی و رتبه بندی این موانع، به دلیل آشکارسازی تأثیر هر یک از موانع و شاخص های آن بر بهره وری در سازمان است. روش: این پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و به لحاظ جمع آوری داده ها توصیفی پیمایشی است. جامعه آماریشامل، کلیه مدیران و کارشناسان سازمان صنعت معدن و تجارت استان اصفهان به تعداد220 نفر است. روش نمونه گیری در این پژوهش به صورت کل شمار بوده و ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه است. برای تجزیه و تحلیل داده ها، از نرم افزار SPSS و PLS استفاده شده است. یافته ها: پس از سنجش و رتبه بندی شاخص های مرتبط با هر یک از موانع بهره وری با استفاده از آزمون های آماری، یافته ها نشان می دهند که هر سه دسته از موانع در کاهش بهره وری نقش اساسی دارند و به ترتیب موانع سازمانی، موانع فردی و موانع محیطی بیشترین تأثیر را بر کاهش بهره وری می گذارند. نتیجه گیری: در این پژوهش، سه مانع اساسی بهره وری در سازمان های دولتی شامل موانع محیطی، موانع سازمانی و موانع فردی بررسی شدند، سپس شاخص های مرتبط با هر مانع تعیین و رتبه بندی شدند. نتایج این پژوهش اولویت موانع سه گانه بهره وری و همچنین اولویت شاخص های هر دسته از موانع بر بهره وری سازمان را مشخص کرد. این نتایج می توانند مبنایی برای برنامه ریزی مدیران در راستای در نظر گرفتن و رفع موانع و در نتیجه، افزایش بهره وری در سازمان باشند.

هدف: هدف این پژوهش تبیین نقش ساختار مالکیت در فرایند تصمیم گیری استراتژیک هیئت مدیره در محیط نهادی ایران به عنوان کشوری در حال توسعه است. رویکرد این پژوهش، رویکرد رفتاری است، نه نظریه نمایندگی که تئوری غالب در پژوهش های حاکمیت شرکتی است. روش: استراتژی این پژوهش، بررسی چندموردی با رویکرد نظریه پردازی استفهامی است. پس از بررسی ساختار مالکیت بانک های ایرانی، چهار بانک با ساختارهای مالکیت متفاوت انتخاب و با مدیران عامل، اعضای هیئت مدیره، معاونان و مدیران مرتبط آنها، 34 مصاحبه نیمه ساخت یافته انجام گرفت. داده ها پس از کدگذاری نظام مند مصاحبه ها و بر اساس فرایند نظریه پردازی هشت مرحله ای آیزنهارد، شامل مراحل تحلیل درون موردی، تحلیل بین موردی و با رفت وبرگشت مکرر به ادبیات پژوهش تحلیل و در نهایت، شش گزاره پیشنهادی ارائه شد. یافته ها: نتایج نشان داد که تمرکز مالکیت با بر هم زدن توازن قدرت و اختلاط مالکیت نیز با تأثیر مخرب بر توازن اعتماد و جوّ احساسی و توازن تضاد شناختی، اثربخشی تصمیم گیری استراتژیک را کاهش می دهند. همچنین، نهادهای نظارتی می توانند رابطه منفی بین تمرکز مالکیت و توازن قدرت را تعدیل کنند. نتیجه گیری: برخلاف پژوهش های پیشین که به طور عمده مبتنی بر نظریه نمایندگی بوده و تمرکز مالکیت و وجود سهام داران عمده را عامل مثبتی در حاکمیت شرکتی بنگاه ها می دانند، در این پژوهش که با رویکرد رفتاری انجام شد، مشاهده شد که هم تمرکز و هم اختلاط مالکیت موجب کاهش اثربخشی تصمیم گیری استراتژیک هیئت مدیره ها می شوند. به دلیل اهمیت صنعت بانکداری در اقتصاد ایران و با توجه به نقش تعدیلگر نهادهای نظارتی بر این تأثیر منفی، تقویت نهادهای نظارتی، تقویت آیین نامه های کنترلی بر رفتار سهام داران عمده و جلوگیری از ورود نهادهای عمومی غیردولتی به اقتصاد پیشنهاد می شود.