سید مجتبی امامی

سید مجتبی امامی

مدرک تحصیلی: استادیار گروه مدیریت دولتی، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت، دانشگاه امام صادق علیه السلام، تهران، ایران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۸ مورد.
۱.

فهم کنش نهادی مدیریت منابع انسانی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پیچیدگی نهادی تضاد منطق ها کنش نهادی مدیریت منابع انسانی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱ تعداد دانلود : ۶
هدف این پژوهش فهم کنش نهادی مدیریت منابع انسانی است. برای انجام پژوهش، 20 مصاحبه نیمه ساختاریافته بر اساس نمونه گیری هدفمند و اشباع نظری صورت گرفت و از طریق تحلیل مضمون 68 مضمون پایه، 14 مضمون سازمان دهنده و 4 مضمون فراگیر پس از کدگذاری مجدد انتخاب شد. مضامین فراگیر عبارت اند از زمینه نهادی، کنش ها، تضادها، اقدامات و مضامین سازمان دهنده زمینه نهادی HRM عبارت اند از پیچیدگی نهادی، نوع فعالیت، تغییر نهادی، کنشگران HRM. کنشگران HRM از طریق هوش نهادی ابعاد زمینه نهادی را درک می کنند و اقدامات خود را با منطق HRM از طریق دو دسته کنش فعال و غیر فعال معنا می بخشند؛ به عبارتی جاری سازی اقدامات بر اساس شیوه معنابخشی به منطق نهادی در منطق HRM است. کنش های فعال شامل کار نهادی و کارآفرینی نهادی، سفارشی سازی، متنوع سازی گزینشی، ترکیب کردن، اهرم سازی، به روزآوری، بازآفرینی، و یکپارچه سازی منطق های نهادی در منطق HRM و کنش های ساختاری سازماندهی کنش گرا و شبکه سازی و چابک سازی است. کنش های غیرفعال شامل مشروع سازی منطق HRM در زمینه پیوند سست، اولویت دهی، استانداردسازی، و متناسب سازی منطق های نهادی در منطق HRM و تعدیل و برون سپاری ساختار می شود. این کنش ها در پاسخ به سه دسته از تضادها، شامل تضاد منطق HRM با منطق های نهادی، تضاد منطق HRM با منطق های نهادی متعارض و تضادهای منطق HRM (شامل تضاد منطق HRM با منطق سازمان، تضاد بین منطق اقدامات، تضادهای درون منطق اقدامات HRM) است. بر اساس یافته ها، الگوی مفهومی پژوهش ارائه شد.
۲.

فهم ذهنیت های کلیدی بازیگران عرصه خط مشی اقتصادی کشور در به کارگیری کلان داده ها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ذهنیت ها بازیگران خط مشی اقتصاد کلان داده روش شناسی کیو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۱۶ تعداد دانلود : ۱۰۳
رشد انفجارگونه تولید داده در عصر اطلاعات و ارتباطات  باعث شکل گیری مفهومی جدید به نام کلان داده شده است. کلان داده ها فرصت هایی هیجان انگیز و بی بدیل در حوزه های مختلف ایجاد کرده اند، یکی از مهم ترین استفاده کنندگان کلان داده ها، کسب وکارها هستند اما همواره چالش ها و نابسامانی های تنظیمی مختلفی در بهره برداری از کلان داده ها توسط کسب وکارها در کشور وجود داشته است. یکی از مهم ترین دلایل این نابسامانی های تنظیمی، وجود اختلاف نظرها و تفسیرهای مختلف میان بازیگران خط مشی در مورد برخی مسائل کلیدی این حوزه است. پژوهش حاضر با استفاده از روش شناسی کیو، پس از شناسایی مسائل مورد اختلاف و مصاحبه با 16 نفر از متخصصین این حوزه که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شده اند، به گونه شناسی و دسته بندی ذهنیت های موجود میان بازیگران خط مشی در این عرصه پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می دهد که 6 گونه ذهنیت در مواجهه با به کارگیری کلان داده ها در فضای اقتصادی کشور وجود دارد:«اقتدارگرایان»، «هواداران اقتصاد رقابتی قانون مدار»، «طرفداران اقتصاد باز خودتنظیم»، «تنظیم گران میانه گرا»، «متحیران» و «طرفداران تصمیم گیری متمرکز غیرامنیتی» که هر یک از نگاه خود مسائل موجود در این  حوزه را تفسیر می کنند. در نهایت  با بررسی و تحلیل «عبارات توافقی» و «عبارات متمایزکننده» توصیه هایی برای خط مشی گذاری مؤثر در این حوزه ارائه شده است.
۳.

صورت بندی سیاست علم مبتنی بر خوانش جمعی متفکران انقلاب اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیاست علم صورت بندی علم صورت بندی اسلامی متفکرین اسلامی خوانش جمعی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۲۷ تعداد دانلود : ۱۳۷
پژوهش های انجام شده در حوزه «سیاست علم»، گاه، خصلتی تجربی داشته و نسبت بین متغیرها را کاوش و گزارش کرده اند. گاه خصلتی نظری داشته و مبتنی بر مبانی فکری، پاسخ هایی را به پرسش های حوزه سیاست علم، داده اند. در این میان، بررسی اندیشه اسلامی در خصوص علم، موضوعی است که نیازمند واکاوی علمی است. اندیشه اسلامی ضمن تأکید فراوان بر علم، نگاه ویژه ای به آن دارد. از این رو مسئله اساسی این است که علم در اندیشه اسلامی چگونه صورت بندی می شود؟ تا مبنای سیاست علم در کشور باشد. در این پژوهش، با مبنا قراردادن دیدگاه های سه متفکر (امام خمینی، شهید مطهری و آیت الله خامنه ای) و با استفاده از روش تحلیل مضمون و با رویکرد استقرایی-قیاسی، ابتدا تلاش شد دیدگاه های هر یک از این متفکرین، صورت بندی و در نهایت از طریق خوانش جمعی آنها، یک صورت بندی اسلامی از علم به دست بیاید. ارائه تلقی معرفت شناسانه یکسان از علم، ذومراتب دانستن آن، تأکید بر استقلال، خودکفایی و اقتدارآفرینی علم به عنوان مبنا و غایت علم که منجر به ترسیم «مرجعیت فکری و علمی»، «نظام اقتصادی قوی» و «نظام سیاسی اجتماعی عزت مند» به عنوان ابعاد علم در حیات اجتماعی می شود، جنسیت بردار نبودن تحصیل علم، شریف دانستن علم و عدم واگذاری کامل آن به مناسبات بازار و مسئول دانستن حکومت دینی در قبال علم، تأکید بر اخلاق علم و پیشبرد توأمان تهذیب و تحصیل و در نهایت قائل شدن به ارتباطات حداکثری در مراودات علمی و بی مکان دانستن علم، از جمله مفاهیم و نقاط اشتراک متفکرین است که صورت بندی اسلامی علم را به وجود آورده اند.
۴.

فهم دوگانه آزادی-پاسخگویی در حکمرانی پژوهش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمرانی پژوهش آزادی - پاسخگویی استقلال پژوهش پاسخگویی پژوهش آزادی علمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۸۳ تعداد دانلود : ۱۷۸
هدایت پژوهش و تغییر محتوای آن به وسیله کنشگران داخل و خارج از جامعه علمی، پدیده ای است که مورد توجه بسیاری از پژوهشگران حوزه حکمرانی پژوهش قرار گرفته است. هدف پژوهش حاضر توصیف بخشی از این پژوهش ها برای فهم چگونگی حکمرانی پژوهش است. این توصیف در رفت وبرگشت با چارچوبی مبنایی تر یعنی دوگانه آزادی-پاسخگویی شکل گرفته است. بدین ترتیب با اتخاذ رویکرد مرور روایتی، پس از بیان استدلالی در خصوص امکان حکمرانی پژوهش، عمده مباحث حول چگونگی چینش نظام روابط اقتدار در عرصه پژوهش با نگاه به دوگانه مذکور طرح شده است. این دوگانه که در یک سوی آن استقلال و آزادی علمی (ضرورت خود-تخصیصی وظایف پژوهشی توسط خود پژوهشگر) قرار گرفته و سوی دیگر آن پاسخگویی و مسئولیت پذیری پژوهش (انطباق با انتظارات بیرونی از پژوهش) است، به صورت تاریخی تحلیل شده و روند تبدیل شدن این رابطه متناقض نما به یک رابطه تعاملی و مکمل همدیگر تشریح شده است. درنهایت هفت خط پژوهشی از تجلی آن در شکل گیری سازوکارهای حکمرانی پژوهش احصاء شده که ویژگی مشترک همه آن ها نوعی از اعمال نفوذ در امر پژوهش در عین حفظ ضرورت کارکردی آن (استقلال پژوهش) است.  
۵.

گونه شناسی نظریه ها و منشور طیف نوری تعریف مسئله در تحلیل خط مشی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۲۰۲ تعداد دانلود : ۲۲۹
بسیاری از اوقات، شکست خط مشی به تعریف غلط از مسئله خط مشی بازمی گردد. این امر، چالشی فراگیر در حوزه رشته های مختلف، خصوصاً مطالعات تحلیل خط مشی عمومی است که با واژگان متفاوتی نیز مورد اشاره قرار می گیرد. در عرصه عمل نیز، تعریف مسئله غلط، در قالب بروز خطای نوع سوم، منجر به آن می شود که مسائل خط مشی، حل نشده و پایدار بمانند. علت بروز خطای نوع سوم را باید در چهار دلیل جستجو کرد: سیستم های مسائل، تفاسیر متفاوت، سیاست اطلاعات و تغییرات بیرونی. در این مقاله، ضمن مرور ماهیت مسئله خط مشی و نظریه های تعریف مسئله، یک گونه شناسی از مهم ترین نظریه های تعریف مسئله خط مشی ارائه می شود. ضمنا از قبل بررسی ادبیات، «منشور طیف نوری تعریف مسئله» را به نمایش خواهیم گذاشت که در 7 لایه، طیف فکری نظریه های تعریف مسئله را تشریح می کند: هدف، موضوع محوری، هستی شناسی، پارادایم علمی، روش، رویکرد و سطح تحلیل. پژوهش حاضر تلاش دارد پیچیدگی ها فرایند تعریف مسئله را در معرض دید مخاطبان قرار دهد و از ساده انگاری در تعریف مسائل خط مشی پرهیز دهد.
۶.

طراحی چارچوب تحلیل اثر محتوای برنامه های رسانه ملی بر فرهنگ مصرف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تاثیر رسانه تحلیل اثر فرهنگ مصرف رسانه ملی دلالت پژوهی بازبینه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۷۴ تعداد دانلود : ۲۷۵
رسانه ملی به عنوان رسانه ای پرمخاطب، تاثیراتی گسترده بر فرهنگ مصرف مخاطبین خود دارد. از این رو لازم است طی فرایندی تاثیرات محتمل تولیدات این رسانه، پیش از تولید مورد شناسایی قرار گرفته و اقدامات مقتضی در جهت کنترل و کاهش تاثیرات نامطلوب و تقویت تاثیرات مطلوب صورت گیرد که به این فرایند، اثرسنجی گفته می شود. به منظور اثرسنجی محتوای تولیدات، در گام نخست باید به طراحی چارچوب اثرسنجی اقدام نمود. لذا این پژوهش به دنبال ارائه چارچوب اثرسنجی برنامه های رسانه ملی بر فرهنگ مصرف است. چارچوب اثرسنجی پژوهش حاضر، در قالب بازبینه ی(چک لیست) اثرسنجی ارائه شده است. برای این منظور در ابتدا الگوی تاثیرات محتوای رسانه معرفی و سپس با روش تحلیل مضمون، ابعاد فرهنگ مصرف با توجه به منابع دینی و لاتین ارائه گردید. سپس با استفاده از روش دلالت پژوهی، فهرست اولیه نقاط قابل بررسی که تاثیرات محتمل محتوای رسانه بر فرهنگ مصرف است، تولید گردید. این فهرست اولیه شامل 51 نقطه قابل بررسی بود که با توجه به مراحل پیشنهادی استافل بیم در طراحی بازبینه، در چهارده طبقه و سه کلان طبقه دسته بندی و سپس تشریح گردید و کابرد و اعتبار آن مورد تایید قرار گرفت. در پایان این پژوهش نیز به فرایند پیشنهادی اجرای اثرسنجی با محوریت بازبینه اشاره گردید. اثرسنجی برنامه های رسانه ملی با محوریت بازبینه ی تولیده شده ی این پژوهش، می تواند تنبه مدیران، برنامه سازان و ناظران تولید در رسانه ملی را نسبت به تاثیرات محتوا بر فرهنگ مصرف بیشتر نموده و به آنان در کاهش تاثیرات نامطلوب و تقویت تاثیرات مطلوب یاری رساند.
۷.

گونه شناسی خط مشی های صنایع فرهنگی در ایران(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : ۳۰۱ تعداد دانلود : ۱۴۸
عدم نگاه کارشناسی و علمی در خط مشی گذاری اقتصاد فرهنگ و صنایع فرهنگی کشور موجب شده در این عرصه شاهد بازدهی و خروجی معتنابهی نبوده و همچنین فعالین این حوزه در فعالیت خود با موانع مختلفی روبرو باشند. صنایع فرهنگی که مواردی چون موزه ، کتابخانه، تئاتر، نشر، نرم افزار، پویانمایی، اسباب بازی و... را شامل می شود، علاوه بر انتقال فرهنگ، پتانسیل قابل توجهی در تولید درآمد و اشتغال دارند. پژوهش حاضر که خط مشی های صنایع فرهنگی در ایرانِ پس از انقلاب را بررسی و تحلیل نموده، بر اساس نوع هدف، بنیادی و به لحاظ روش، کیفی و دارای رویکردی استقرایی است. داده های آن، اسناد و مدارکی است که از «سامانه جامع جستجوی قوانین و مقررات دولت» جستجو و مورد تحلیل مضمون قرار گرفته است. در این تحقیق خط مشی های صنایع فرهنگی به دو دسته کلی «کلان و چارچوب ساز» و «عینی و عملیاتی» تقسیم شده اند. 5 خط مشی «اصلاح قوانین، تدوین استانداردها و ضوابط»، «تسهیل گری»، «سیاست گذاری»، «کاهش تصدی دولت»، «نیروی انسانی» جزو خط مشی های کلان و چارچوب ساز و 6 خط مشی «ایجاد و مرمت»، «پرداخت ها و تسهیلات»، «تبلیغ و ترویج»، «رونق تولید»، «زیرساخت ها، امکانات، تجهیزات، زمین» و «معافیت ها» جزو خط مشی های عینی و عملیاتی دسته بندی شده اند.
۸.

حکمرانی پژوهش: ماهیت، گستره و ابزارها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حکمرانی پژوهش حکمرانی تحول علمی خط مشی علم جامعه شناسی علم

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۷۸ تعداد دانلود : ۱۹۱
هدف: جهت دهی به پژوهش و تغییر رویکرد، مسئله و موضوع آن، غایتی است که مجموعه وسیعی از کنشگران دولتی و غیردولتی، اعم از بخش صنعت، خصوصی و گروه های اجتماعی در پی آن هستند؛ اما این جهت دهی و به تعبیر دقیق تر، حکمرانی پژوهش چگونه امکان پذیر است؟ مقاله حاضر برای پاسخ به این سؤال و سؤال های مشابه آن اجرا شده است. روش: مقاله حاضر از نوع مروری است و پژوهشگران بر اساس انواع 16 گانه مرور ادبیات، شیوه مرور روایتی را در پیش گرفته اند. بدین منظور، مبتنی بر دانش قبلی و جست وجوها ادبیات موجود در عرصه حکمرانی پژوهش، تحلیل و در سه دسته ماهیت، گستره و ابزارهای حکمرانی پژوهش طبقه بندی شد. یافته ها: مبتنی بر شبکه مضامین و تحلیل های حاصل از ادبیات، جوهره حکمرانی و پس از آن حکمرانی پژوهش، به عنوان «ساخت و اعمال اقتدار روی کنشگران وابسته متقابل» تبیین شد. بر اساس بینش به دست آمده، گستره ادبیات موجود در عرصه حکمرانی پژوهش، در دو بخش رویکردهای کلان و خُرد طبقه بندی شد. ویژگی های منحصربه فرد عالم پژوهش (به ویژه نقش برجسته سطح خرد، یعنی پژوهشگران در نظام علم) خردمایه نقد دو رویکرد شد که به تلفیق رویکردها و ارائه جعبه ابزار حکمرانی پژوهش انجامید. نتیجه گیری: مبتنی بر جوهره حکمرانی و تلفیق رویکردها و با توجه به ویژگی منحصربه فرد نظام علم، جعبه ابزار حکمرانی پژوهش برای تغییر موقعیت تصمیم گیری پژوهشگران یا تفسیر ایشان از آن موقعیت ها، مشتمل بر 4 سبک ارائه شد که عبارت است از: وادار کردن پژوهشگران، تجهیز کردن (یا نکردن) پژوهشگران، تشویق پژوهشگران و پیشنهاد بازتفسیر موقعیت برای پژوهشگران. در راستای فهم و به کارگیری دقیق این ابزارها، واسطه گری ویژگی های معرفتی حوزه ها/رشته های مختلف در این اثرگذاری و همچنین، واکنش های ممکن پژوهشگران به این ابزارها نیز بررسی شد.
۹.

تحلیل ذی نفع و مدل سازی بازیگران کلیدی طرح تحول نظام سلامت در جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل ذی نفع خط مشی سلامت نظام سلامت مدل سازی تحلیل قدرت برنامه های ملی سلامت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۶ تعداد دانلود : ۳۷۰
ایران از سال 1393 با بسیج منابع چشمگیر، طرح تحول نظام سلامت را در دستور خود قرار داد. که با اجرایی شدن این طرح، ذی نفعان به گونه های مختلف تحت تأثیر قرار گرفتند و با استفاده از منابع اقتدار خویش بر طرح اثراتی داشته اند. بالطبع شناسایی و مدل سازی آن ها می توانست دلالت های قابل توجهی برای مدیریت و سیاست گذاری نظام سلامت داشته باشد. در این پژوهش با استعانت از روش تحلیل ذی نفع که هدف آن بررسی و مدیریت ذی نفعان یک طرح خاص است، به تشریح ذی نفعان در نسبت طرح تحول پرداختیم. در این روش با استفاده از مشخصه های مختلفی از جمله قدرت، انتفاع، موضع و ... ذی نفعان را شناسایی کرده و سپس با استفاده از مدل های مختلف پیش ساخته و یا نوآورانه به مدل سازی ذی نفعان پرداخته ایم. این مطالعه پس از شناسایی ذی نفعان کلیدی، شش مشخصه اصلی را به نسبت هرکدام از آن ها سنجیده و با ترکیب مشخصه های مختلف به مدل سازی آن ها مبادرت ورزید. برخی از مدل ها پیش ساخته و به صورت گرته برداری از مطالعات مشابه بوده است و برخی دیگر از ابداعات این پژوهش به حساب می آیند. در این مقاله اهمیت و جایگاه نگاه سیاسی و نقش آفرینی بازیگران مختلف در عرصه خط مشی گذاری سلامت روشن می شود. در قسمت ارائه راهبرد مقاله، راهبردهایی که بایستی به نسبت ذی نفعان مختلف اتخاذ می شد به تصویر کشیده شده است. طبق مدل ذی نفعان باید بر اساس چهار نقش «نقش بده»، «مطلع نگه دار»، «راضی نگه دار» و «حداقل تلاش» تقسیم شوند و بر این اساس با آن ها تعامل صورت گیرد. این تقسیم بندی ذی نفعان کلیدی می تواند در طراحی طرح های آتی در نظام سلامت راه گشا باشد.
۱۰.

تحلیل تطبیقی کیفی و خط مشی عمومی(مقاله علمی وزارت علوم)

تعداد بازدید : ۶۷۰ تعداد دانلود : ۵۰۸
روش تحلیل تطبیقی کیفی نخستین بار توسط رگین معرفی و در حوزه های مختلف علوم اجتماعی به کار گرفته شده است. روش یادشده از حیث رویکرد از آن جهت اهمیت دارد که از دو رویکرد کمّی و کیفی، دو ویژگی متغیرمحوری و اُفته محوری را به عاریت گرفته است. در این مقاله، ابتدا روش یادشده مرور و گونه های مختلف آن بررسی شده است؛ سپس با بررسی پژوهش های حوزه خط مشی که با روش یادشده اجرا شده اند، پژوهش های حاضر در قالب حوزه های خط مشی گذاری یعنی حوزه های مطالعاتی خط مشی و سیاست، فرایند خط مشی، تحلیل و ارزشیابی خط مشی، نهادهای خط مشی گذاری و اجرای خط مشی تقسیم بندی شدند. درواقع، هدف این مقاله، معرفی روشی در حوزه علت یابی به اندیشمندان خط مشی و خط مشی گذاران است تا بتوانند در کنار روش های مرسوم آماری برای غنی سازی پژوهش خود از آن بهره گیرند. بدین منظور و برای فهم بهتر روش، کاربست های آن در حوزه خط مشی نیز ذکر شده است؛ امّا به یقین می توان با تدقیق بیشتر در این روش به موارد کاربرد بیشتری از آن پی برد.
۱۱.

جامعه پردازی مبتنی بر قسط و عدل؛ برداشتی از المیزان

کلید واژه ها: جامعه پردازی عدالت اجتماعی معنویت قوام قرابت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۷۶ تعداد دانلود : ۱۷۳
عدالت اجتماعی، مبنای اساسی جامعه پردازی در اندیشه دینی است. اما نرم افزار ساخت جامعه در پرتوی عدالت اجتماعی چیست؟ شناخت این نرم افزار، بدون دستیابی به مفهوم شناسی دقیق قرآنی از عدالت اجتماعی، میسر نیست. به همین دلیل است که پژوهش های اسلامی در عرصه عدالت اجتماعی، اغلب به تحمیل معنای ارتکازی یا ناقص پژوهندگان از عدل و قسط بر نظریه ورزی ها دچار شده است و اصل و فرع، مشتبه گشته است. در پژوهش حاضر، ابتدا بر اساس روش تحقیق موضوعی، به مفهوم شناسی عدل و قسط و نسبت بین این دو می پردازیم. سپس در پرتوی این مفهوم شناسی، با رجوع به تفسیر المیزان، تلاش شده است تا نرم افزار جامعه پردازی مبتنی بر قسط و عدل تدوین گردد. بر این اساس، جامعه پردازی، از مسیر قوام دین محقق می شود که خود، در پرتو سه مؤلفه کلیدی قدرت، ثروت و پیوندهای اجتماعی عمل می کند. پیوندهای اجتماعی، بنیادین ترین لایه جامعه پردازی است که روابط اقتصادی در خدمت تقویت این پیوندها و انسجام اجتماعی تعریف می شوند. نظام سیاسی و نهاد قدرت نیز به عنوان تنظیم گر روابط اجتماعی-اقتصادی، خود نیازمند تقویمی درونی مبتنی بر طاعت است. همچنین مؤلفه معنویت به عنوان مؤلفه چهارم، به مثابه روحی بر کالبد جامعه پردازی، عدالت اجتماعی را در خدمت توحید قرار می دهد. مبنای این نرم افزار جامعه پردازی عبارت است از: طبیعت و فطرت انسانی، غایت کمالی انسانی، اقتضائات حیات اجتماعی.
۱۲.

چگونگی تحقّق الگوی معیار در نظریه سیاستی آیت الله خامنه ای در حوزه زنان؛ راهبردها واقدامات(مقاله پژوهشی حوزه)

تعداد بازدید : ۳۸۶ تعداد دانلود : ۲۷۸
تحلیل مسائل حوزه زنان و اقدام به سیاستگذاری برای کاهش یا حل آن ها، ناشی از نوع نگرشی است که سیاستگذاران نسبت به مسائل و راه حل ها دارند. در ورای هر سیاست عمومی، نظریه های سیاستی نهفته اند؛ نظریه سیاستی شامل عناصر مهمی است؛ «الگوی معیار» و «نظام ترجیحات». الگوی معیار مبیّن وضع مطلوبی است که بالطّبع چندگان هایی را به عنوان دستور کار نظام ترجیحات مهیّا خواهد نمود. در نظام ترجیحات، اولویت ها لحاظ و دلیل انتخاب ها درموارد تزاحم، تبیین می شود. در این سطح تصریح می گردد که هر ترجیح مستلزم هزینه هایی برای نظام سیاستگذاری است. در مسائل زنان شناخت این عناصر در نظریه سیاستی اهمیتی مضاعف می یابد چرا که گفتمان های تمدنی و رقیب همچون الگوی زن غربی و الگوی زن سنتی تمام تلاش خود را دارند تا مجریان و سیاستگذاران کشور، مسائل را به خواست آنان ببینند، تحلیل کنند و راهکار دهند. اما انقلاب اسلامی در آینه اندیشه رهبران انقلاب، الگوی سومی ارائه نموده است؛ الگوی زن سوم. با این الگوی گفتمانی می توان به الگوی معیار در نظریه سیاستی جهت شناخت هر چه صحیح تر حوزه زنان و ارائه سیاست های متناسب رسید. پژوهش حاضر مبتنی بر چنین دیدگاهی تلاش نمود تا با تحلیل متون صادره از آیت الله خامنه ای، به الگوی معیار در نظریه سیاستی حوزه زنان دست یابد و حاصل آن، استخراج مدلی تحت عنوان نقش آفرینی سه گانه زنان بود.
۱۳.

بازخوانی ابعاد شاخص های فراملی در هدایت حکمرانی مورد مطالعه:شاخص سهولت انجام کسب و کارِ(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: بانک جهانی سهولتِ انجامِ کسب وکار شاخص فضای کسب و کار فناوری

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۸۸ تعداد دانلود : ۵۶۵
گسترش دامنه رژیم های سنجش عملکرد در عرصه بین الملل، تأثیرات شگرفی را بر نظام اداره کشورها گذارده است. به طور خاص، رژیم هایی که کشورها را با یکدیگر مقایسه کرده و آن ها را امتیازدهی و رتبه بندی می کنند، تأثیرات قابل توجهی بر انگیزه ها، تصمیمات، خط مشی ها، افکار عمومی و سرمایه گذاران گذاشته و آبروی سیاستمداران و مدیران را به خطر می اندازند. شاخص سهولتِ انجامِ کسب وکار، یکی از قدرتمندترین رژیم های سنجش بین المللی است که توسط بانک جهانی هدایت و پشتیبانی می شود. مواجهه سیاستمداران، مدیران، بدنه کارشناسی و افکار عمومی ایران با این شاخص، مواجهه ای ایجابی است و در مقایسه با سایر شاخص ها، تقریباً آن را خنثی و عاری از ارزش های پشتیبان می دانند که هدف آن کمک به بهبود فضای کسب و کار در کشور است. این پژوهش تلاش می کند با استفاده از یک یک روش شناسی کیفی، با بازخوانی خاستگاه و فلسفه طرح این شاخص، اولاً تصویر کامل تری از این پروژه بدست دهد. ثانیاً مواجهه ای از منظر شاخص به عنوان یک فناوری با آن داشته باشد. ثالثاً با ارائه شواهدی عینی و ملموس از ایران، نشان می دهد چگونه شاخص سهولتِ انجامِ کسب وکار به عنوان یک ابزار، فشار اجتماعی ایجاد کرده، ذهنیتِ خط مشی گذاران کسب و کار را در مواجهه با مسائل این حیطه شکل داده و فضایِ کسب وکار ایران را هدایت، جهت دهی و کنترل می کند. طبق یافته های این پژوهش، بهبود فضای کسب وکار باید از گذر مجموعه ای از اقدامات و تحولات اقتصادی و کارآفرینی دنبال شود و رتبه های پربسامد جهانی در زمینه سهولت کسب وکار دلالت ناچیزی بر این مهم دارد.
۱۴.

فهم ابعاد کلیدی رهبری خط مشی عمومی: چهارچوبی مفهومی برای گونه شناسی رویکردهای مختلف(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رهبری خط مشی عمومی خط مشی عمومی مضمون های معیار چهارچوب مفهومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۲۸ تعداد دانلود : ۴۲۲
ذات میان رشته ای و چندرشته ای پدیده رهبری خط مشی عمومی که یکی از موضوعات موردعلاقه دولت مردان و پژوهشگران رشته های مدیریت دولتی، سیاست گذاری عمومی، روابط بین الملل و علوم سیاسی است، بر جنبه های مختلف این پدیده از دیدگاه های مختلف افزوده است؛ اما از سوی دیگر، دقت و صحت توصیف ها از این مفهوم کاهش یافته است. بنابراین، برای جلوگیری از سردرگمی میان سیل جنبه های گوناگون و گاهاً نامرتبط، وجود چارچوبی راهنما برای ایجاد تمایز میان مطالعات از نظر حیطه بحث، مشخص کردن مرز آن و چگونگی پرداختن به موضوع، ارزشمند به نظر می رسد. در این مطالعه، چهار مضمون کلان ۱. مفهوم رهبری خط مشی عمومی؛ ۲. سطح تحلیل؛ ۳. دامنه نفوذ رهبر خط مشی عمومی؛ ۴. سازوکار کسب مشروعیت از پژوهش های پیشین، استخراج شده است؛ سپس ماتریسی از این مضامین کلان ساخته شد که مبنای گونه شناسی مطالعات پیشین قرار گرفت. هریک از حالت های مختلف این ماتریس، که بر اساس مضامین یکپارچه کننده مضامین کلان تغییر می کردند، به عنوان یک الگو در نظر گرفته شدند و الگوهای پرتکرار، به عنوان «گونه» در نظر گرفته شدند. بررسی انجام شده نشان داد که برخی از الگوها با وجود منطقی بودن و امکان پذیر بودن، هنوز مورد مطالعه قرار نگرفته اند. از طرفی دیگر، برخی از الگوها بسیار مورد توجه پژوهشگران پیشین بوده اند؛ به طوری که چهار گونه (هدایت فرایند خط مشی، فردی، ملی، د)، (ایفای نقش اصلی در میان بازیگران مختلف، دولت، ملی، د)، (ایجاد هم گرایی در خط مشی کشورها، ب، بین المللی، توان حل مسائل و مشکلات) و (ایجاد هم گرایی در خط مشی کشورها، کشور، بین المللی، پیشگام کنشگر) در این مطالعه شناسایی شد.
۱۵.

ارزشیابی آزاد از هدف خط مشی گندم جمهوری اسلامی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: ارزشیابی خط مشی عمومی خط مشی گندم ارزشیابی آزاد از هدف ارزشیابی CIPP زنجیره وسیله هدف

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۶ تعداد دانلود : ۱۲۱
هدف: اغلب، خط مشی ها را مبتنی بر اهدافشان ارزشیابی می کنند؛ اما بررسی های ارزشیابی برنامه های عمومی نشان می دهد که ارزشیابیِ خودِ هدف، بیش و پیش از رسیدن خط مشی ها به اهداف اهمیت دارد. سرمنشأ این توجه اساسی به ارزشیابی هدف، رویکرد «ارزشیابی آزاد از هدف» اسکریون است. یکی از خط مشی های مهم هر کشور، خط مشی در قبال محصولات اساسی کشاورزی است و گندم، مهم ترین محصول اساسی ایران به شمار می رود. هدف از مقاله حاضر، ارزشیابی آزاد از هدفِ خط مشی گندم، متناسب با ارزش ها و اقتضاهای اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جمهوری اسلامی ایران است. روش: داده های پژوهش که از طریق مصاحبه و مرور اسناد گردآوری شده اند با استفاده از روش ارزشیابی زمینه در رویکرد جامع ارزشیابی CIPP استافل بیم و بهره گیری از روش تحلیل مضمون نظریه محور (قیاسی) تحلیل شد. یافته ها : با استفاده از نمودار وسیله هدف، سلسله مراتبی از اهداف خط مشی گندم ارائه شده است. با استفاده از نمودار درخت اهداف، امکان تحلیل راهبردهای بدیل برای خودکفایی فراهم شده است. با شناسایی نیازهای کشاورزان و مردم، مؤلفه های زمینه ای خط مشی گندم در قالب مسائل، داشته ها، فرصت ها تحلیل شده است. نتیجه گیری : نتایج پژوهش بیانگر نوعی از جابه جایی اهداف در برنامه های کلیدی گندم کشور، توقف در سطحی از زنجیره وسیله هدف، یعنی قطع واردات گندم و بازماندن از ادامه حرکت به سمت ارزش ها و اهدافِ مهم تر و نیز محدود شدنِ دامنه اهداف به افزایش تولید گندم است. پیوند عواقب برآمده از ضعف در دقت، عمق و وسعت اهداف این برنامه ها با مسائلی مانند نداشتن مدیریت و کمبود منابع آبی، دست مایه واکاوی کردن کل جهت گیری خط مشی گندم کشور شده است. نوآوری پژوهش حاضر، کاربست یکی از مدل های کلاسیک ارزشیابی در یک خط مشی مهم و واقعی کشور و نشان دادن کارآمدی آن است.
۱۶.

تأمّلی در چیستی «الگو» در الگوی اسلامی-ایرانی پیشرفت: مداقّه هایی از منظر خط مشی گذاری عمومی

کلید واژه ها: الگو توسعه پیشرفت خط مشی گذاری عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۶ تعداد دانلود : ۳۰۹
اگرچه ایران پیش و پس از انقلاب درگیر برنامه های متعدد توسعه بوده، اما موضوع توسعه هیچ گاه موضوع جدی محافل علمی ایران نبوده است. با وجود آنکه چندین حوزه دانشگاهی از جمله اقتصاد، جامعه شناسی، مدیریت دولتی، علوم سیاسی و مانند آن به ظاهر متصدی مباحث علمی این حوزه بوده اند، ولی در عمل پیشرفت جدی حاصل نشده است. شاید یکی از دلایل جدی آن، نبود یک حرکت منسجم و تعامل هم افزا بین کلیه رشته های مختلف دخیل در موضوع توسعه باشد. در این میان، برخی رشته ها جمع آوری کننده و تسهیلگر حرکت جمعی همه رشته ها به سوی نظامی از الگوها در توسعه هستند که در این مسیر هم چندالگویی را جایگزین تک الگویی کرده و هم اذهان عمومی را برای این تغییر آماده می کنند. یکی از بهترین رشته ها برای این حرکت، خط مشی گذاری عمومی است. سازوکار این تغییر در این پژوهش آمده است.
۱۷.

واکاوی و تحلیل مفهوم خط مشی عمومی: ماهیت، صفات و غایت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خط مشی خط مشی عمومی ماهیت خط مشی عمومی صفات خط مشی عمومی غایت خط مشی عمومی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۹۲ تعداد دانلود : ۱۹۷
هدف: فهم ماهیت و جوهره «خط مشی عمومی»، به سهولتِ تشخیص مصادیق آن نیست. عبارت «خط مشی عمومی»، نه تنها در کلام اتخاذکنندگان خط مشی عمومی رواج دارد، بلکه بین اعضای جامعه علمی نیز بی دقت و با تسامح معناییِ بسیار استفاده می شود. با این حال، واضح است که فهم جوهره این مفهوم، مقدمه اجتناب ناپذیری برای ورود به علوم گوناگون خط مشی همچون فرایند خط مشی عمومی، تحلیل خط مشی عمومی و ارزشیابی خط مشی عمومی است. نوشتار حاضر، گزارشی است از پژوهشی تحلیلی تفسیری که با هدف فهم و تبیین جوهره «خط مشی عمومی» اجرا شده است. روش: نگارندگان این پژوهش کوشیده اند که مهم ترین تعریف های ارائه شده برای اصطلاح «خط مشی عمومی» در ادبیات را گردآوری کنند و با روش «تحلیل مضمون» به تجزیه و تحلیل و واکاوی معنایی آنها بپردازند. یافته ها: حاصل این کار، سامان دهی به مفاهیم مطرح شده در تعریف های گوناگون «خط مشی عمومی»، در سه شاخه ماهیت، صفات و غایت خط مشی عمومی بود و کوشش شد بر اساس این طبقه بندی سه شاخه ای، دو تعریف از خط مشی عمومی از دو دیدگاه «مخاطب خط مشی» و «تحلیل گر خط مشی» ارائه شود که مجموع اشتراک تعاریف و متمایزکننده تفاوت های اساسی است. نتیجه گیری: خط مشی عمومی از دیدگاه مخاطب خط مشی می تواند این گونه تعریف شود: «منطق عملی نسبتاً پایدار از مجموعه تصمیمات، قوانین، مواضع و اقدامات به هم مرتبطِ یک یا مجموعه ای از بازیگرهای قابل انتساب به حکومت، در قبال مسئله یا امر نگران کننده قابل انتزاع است»؛ در حالی که خط مشی عمومی از دیدگاه تحلیل گر خط مشی را می توان این گونه تعریف کرد: «سلسله ای از تصمیمات، قوانین، مواضع و اقدامات به هم مرتبط که بازیگر خط مشی در قبال مسئله یا امر نگران کننده، به منظور تخصیص مطلوب ارزش ها در جامعه اتّخاذ می کند».
۱۸.

گونه شناسی ذهنیت خط مشی گذاران علم و فناوری در خصوص خودکفایی؛ پژوهشی مبتنی بر روش شناسی کیو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الگوی ذهنی خط مشی گذاران سیاست گذاری علم و فناوری خط مشی خودکفایی روش شناسی کیو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۴ تعداد دانلود : ۳۰۷
توجه بر توان داخلی برای کسب علوم و فناوری ها همراه با پیدا کردن جایگاهی در نظام اقتصاد جهانی و دست یافتن به اقتصاد رقابتی، بدون ایجاد خدشه در هویت ملی، اصلی است که با عنوان خط مشی خودکفایی در اسناد بالادستی کشور نمود پیدا کرده است اما در مقام عمل با تفسیرهای گوناگون در عرصه ی علم و فناوری مواجه شده است و بالتبع بروندادهای مختلفی را درصحنه ی عمل به خود دیده و تشتت نظری و عملی را موجب شده است. دراین پژوهش تلاش شده است تا با بهره گیری از روش کیو، ذهنیت های مختلف نسبت به خط مشی خودکفایی در عرصه علم و فناوری شناسایی شده و با شناخت یکی از مهم ترین عوامل تشتت آرا در این عرصه، راه برای خط مشی گذاری مناسب مهیا شود. نتایج این پژوهش نشان می دهد که چهار گونه ذهنیت در مواجهه با خط مشی خودکفایی میان خط مشی گذاران علم و فناوری مطرح است؛ «فریادگران استقلال»، «هواخواهان توسعه»، «تنظیم گران وابستگی» و «فروماندگان» که هر یک از منظر خود این خط مشی را تفسیر و تعبیر می کنند. بر اساس نتایج به دست آمده، سه ذهنیت از چهار ذهنیت به معناداری خودکفایی در عرصه ی علم و فناوری در سطوح مختلف و همراه با شدت و ضعف معتقد هستند که این مهم می تواند مبنای تجویز چگونگی گفتگوها و تبادل نظر بین ذی نفعان مختلف خط مشی علم وفناوری و همگرایی بیشتر آن ها در امر خودکفایی قرار گیرد.
۱۹.

مفهوم پردازی ظرفیت خط مشی عمومی انقلاب اسلامی ایران در اندیشه مقام معظم رهبری(مدظله)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حیات طیبه انقلاب اسلامی خردگرایی آرمان گرایی مقام معظم رهبری ظرفیت خط مشی توانایی حکومت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۸۳ تعداد دانلود : ۱۰۶۹
وجود بازیگران مختلف، متعدد بودن برنامه های موجود در هرکدام از حوزه های خط مشی، طولانی بودن فرایند خط مشی گذاری و وجود مباحث فنی عواملی است که خط مشی گذاری را به فرایندی پیچیده تبدیل کرده است. حکومتها برای غلبه بر پیچیدگی های فرایند خط مشی گذاری، نیازمند برخورداری از یک سری توانایی ها هستند؛ «ظرفیت خط مشی» به عنوان یکی از موضوعات جدید در علوم خط مشی اشاره به این تواناییهای حکومت دارد. از آنجا که نظریه پردازان علوم خط مشی معتقدند مؤلفه ها و ابعاد تشکیل دهنده موضوع ظرفیت خط مشی وابسته به عوامل زمینه ای است؛ لذا کاربست این موضوع در کشور نیازمند باز پردازی مفهومی با در نظر گرفتن اقتضائات و لوازم اداره آن است. در این پژوهش با بهره گیری از روش تحلیل داده بنیاد، بیانات مقام معظم رهبری خطاب به لایه خط مشی گذاران کشور مورد بررسی قرار گرفت و مؤلفه های بومی موضوع ظرفیت خط مشی برای کشور استخراج شد.
۲۰.

نوع شناسی ریشه های مشاجره خط مشی در کشور (مطالعه موردی: خط مشی خودکفایی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: خط مشی پژوهی خط مشی خودکفایی خودکفایی ساختار ذهنی خط مشی گذاران مشاجره خط مشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۵ تعداد دانلود : ۱۵۷
تدقیق و تبیین نظری فضای واقعی خط مشی گذاری کشور، به خصوص مشاجره های خط مشی، موضوعی است که کمتر در پژوهش ها بدان پرداخته می شود. یکی از خط مشی هایی که در کشور ما محل اختلاف، فراز و فرودهای متعدد و مشاجره های طولانی واقع شده است، خط مشی خودکفایی است. خط مشی ای که برون دادهای متعددی (از جشن خودکفایی تا رتبه های برتر وارداتی) را به خود دیده است. پژوهش پیش رو با هدف تبیین ریشه های مشاجره خط مشی و در جهت بازفهم مدل رین و شون در یک مطالعه داخلی نگارش شده است. در این خصوص، تمام گفت وگوها، مطلب ها و نقد و نظرهای موجود در زمینه خط مشی خودکفایی احصا شده و در نهایت به تحلیل محتوای حجم عظیمی از اسناد (1398 سند) پرداخته شد تا ریشه های مشاجره در این خط مشی را تبیین کند. این پژوهش بر اساس مدل مختار، بررسی موشکافانه ای روی سه دلیل رویکرد علمی، تضاد منافع و ساختار ذهنی خط مشی گذاران برای تبیین مشاجره خط مشی انجام می دهد و با مطالعه تجربه های جهانی و نمونه های داخلی در خصوص مشاجره خط مشی، به تشریح هریک و سنجش کارآمدی این رویکردها، همراه با آسیب شناسی آن می پردازد.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان