مدیریت دولتی

ظهور مسائل عمومی جدید و پیچیدگی آنها، موجب شده است موضوعی با عنوان خط مشی گذاری خوب در دولت مطرح شود. در این پژوهش با اتکا به تحقیق ترکیبی متوالی اکتشافی، از طریق بررسی امکان سنجی کاربرد خط مشی گذاری خوب در قوه مجریه بر اساس مصاحبه با کابینه دولت دهم و یازدهم، شرایط تسهیل کننده درون سازمانی قوه مجریه و شرایط زمینه ای ملی در اجرای خط مشی گذاری خوب، احصا شده است. شرایط درون سازمانی قوه مجریه در سه مقوله «ظرفیت سازمانی»، «ظرفیت رفتارهای فرانقش» و «ظرفیت مدیریتی» دسته بندی شد. شرایط زمینه ای ملی نیز در قالب پنج مقوله «شرایط بین المللی»، «سیاسی»، «فرهنگی»، «اقتصادی» و «فناورانه» شناسایی و نامگذاری شدند. مصاحبه شوندگان معتقدند که شرایط کلان ملی و شرایط خرد وزارتخانه های قوه مجریه، می توانند پیش نگری، برون نگری، شمولیت گرایی، شواهد محوری، توأمانی و نوآوری را وارد فرایند خط مشی گذاری کنند. در بخش کمی تحقیق، مدل های اندازه گیری و مدل ساختاری مسیری و تأثیر شرایط خرد و کلان بر خط مشی گذاری خوب در نرم افزار AMOS آزموده شد که نشان دهنده برازش مدل با داده های کمی است.

با وجودی که تجزیه و تحلیل خط مشی های عمومی برای سیستم های خط مشی گذاری عمومی ضرورت محسوب می شود، یکی از عمده ترین مسائل سیستم خط مشی گذاری ایران، نبود معیاری برای تجزیه و تحلیل خط مشی های عمومی است؛ به همین دلیل پژوهش پیش رو با هدف دستیابی به مدلی برای تجزیه و تحلیل خط مشی های عمومی اجرا شده است تا با استفاده از روش تئوری داده بنیاد چندگانه، به خلق تئوری و مدل تجزیه و تحلیل خط مشی عمومی متناسب با مقتضیات کشور بپردازد. برای این منظور، طی برگزاری مصاحبه های اکتشافی و عمیق با 40 نفر از سیاستگذاران کشور، مدل تجزیه و تحلیل خط مشی های عمومی در ایران طراحی شد. مدل طراحی شده شامل سه بعد اصلی «تجزیه و تحلیل تدوین»، «تجزیه و تحلیل اجرا» و «تجزیه و تحلیل ارزیابی» می شود که هر یک از این ابعاد، اجزا و عناصر تشکیل دهنده تجزیه و تحلیل خط مشی عمومی را نشان می دهد.

راست کرداری مدیران عامل حیاتی و ضروری برای موفقیت رهبری و سازمان است و بنیان اصلی اعتمادسازی در سازمان به شمار می رود. هدف اصلی از اجرای این پژوهش، کاوش ماهیت و پیشایندهای راست کرداری مدیران در سازمان های دولتی است. روش پژوهش کیفی عام با استراتژی تحلیل مضمون است؛ به این منظور، مصاحبه های عمیق با مدیران سازمان های دولتی برگزار شد. ابتدا به اتکای مطالعه ادبیات موجود، ماهیت پدیده مد نظر تبیین و توصیف شد؛ سپس داده های مصاحبه کدگذاری شدند و الگوی ارتباطی مضمون های کشف شده به صورت مدل پیشایندهای راست کرداری مدیران در سازمان های دولتی به دست آمد. این مدل شامل مؤلفه های فردی: ویژگی های شخصیتی مدیر (عزت نفس، تعهد و مسئولیت پذیری، ماکیاولیسم)، هوش اخلاقی مدیر و مؤلفه های تعدیل گر مدیریتی: (ویژگی های شغلی مدیران و توانایی مدیریتی) و مؤلفه های تعدیل گر سازمانی: (الگوهای اخلاقی رهبری و مراودات ضمنی، انتظارات از مدیران، شفافیت در سیاست ها، قوانین و رویه ها و فعالیت افشاگران در سازمان) است.

مطالعه حاضر، فراتحلیلی بر پژوهش های اجراشده در حوزه مدیریت دانش در سازمان های دولتی ایران طی ده سال گذشته است. در این پژوهش تلاش می شود با بررسی روند تحقیقات انجام شده در این حوزه مطالعاتی، تصویر جامعی از مطالعات این حوزه در سطح ملی ارائه شود تا بر اساس آن، توجه پژوهشگران به حوزه های مغفول باقی مانده جلب شود و در نهایت به توسعه یافتگی روزافزون این مفهوم در کشور یاری دهد. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل 87 مقاله علمی پژوهشی است که در سال های 1394-1385 در کشور به چاپ رسیده اند. از میان این مطالعات، 69 مقاله برای نمونه آماری انتخاب شد و بررسی روی این مقاله ها انجام گرفت. نتایج این پژوهش نشان داد بیشترین پژوهش ها به ابعاد فرهنگ سازمانی و ساختار سازمانی در پروژه های مدیریت دانش در سازمان های دولتی توجه داشته اند و کمترین مطالعات بر ابعادی همچون سرمایه فکری و زیرساخت های فنی تمرکز کرده اند. در انتها نیز پیشنهادهایی برای اصلاح روند مطالعاتی در این حوزه ارائه شده است.

برخورداری از ظرفیت انطباق پذیری، از عوامل مؤثر بر موفقیت سازمان های امروزی در پاسخ به تقاضا های متغیر مشتریان و تحولات محیطی است. هدف از این پژوهش، بررسی روابط مجموعه خودکار آمدی با مجموعه ظرفیت انطباق پذیری سازمانی است. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه اعضای هیئت علمی دانشگاه های شهید چمران، علوم پزشکی و پیام نور اهواز در سال 1394 می شود. به کمک روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی، 313 نفر از جامعه آماری برای نمونه انتخاب شدند. روش پژوهش همبستگی از نوع کانونی است. برای گردآوری داده های پژوهش از پرسشنامه استاندارد ظرفیت انطباق پذیری سوسمن و استریکمن و پرسشنامه خودکار آمدی ریگز و نایت استفاده شده است. داده های پژوهش به روش همبستگی کانونی تجزیه و تحلیل شدند. نتایج تحلیل نشان داد به جز باور های خودکار آمدی فردی، تمام مؤلفه های خودکار آمدی با مجموعه مؤلفه های ظرفیت انطباق پذیری سازمانی رابطه دارند و خودکار آمدی 37 درصد از تغییرات انطباق پذیری سازمانی را تبیین می کند

براساس اصل 55 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، ضروری است دیوان محاسبات کشور به منظور حسن اجرای نظارت و کنترل فعالیت های مالی دولت، «گزارش تفریغ بودجه» تهیه کند. بررسی به عمل آمده نشان می دهد طی 105 سال بودجه ریزی قانونی در کشور ایران، قوه مجریه نتوانسته است لایحه تفریغ بودجه را به موقع تهیه، تنظیم و تقدیم دیوان محاسبات عمومی و قوه مقننه کند. در پژوهش حاضر قصد داریم مشکلات تدوین این لایحه را بررسی کنیم. تحقیق حاضر با استفاده از روش تحلیل محتوای مصاحبه های نیمه ساختار یافته با متخصصان و خبرگان حوزه حسابداری و بودجه در ایران صورت گرفته است. عوامل یادشده به ترتیب فراوانی از موضوع لایحه و قانون بودجه، مسائل دستگاه های اجرایی، مفهوم تفریغ بودجه، مسائل قانونی، مشکلات حسابداری دولتی، مسائل موجود در دیوان محاسبات، چالش ها و مفاهیم رفتاری و محیطی و مسئله تحقیق و تخصص، ریشه گرفته اند.

نگه داری و حفظ کارکنان متخصص در سازمان ها و افزایش عملکرد ایشان، دغدغه همیشگی بسیاری از سازمان ها و شرکت ها در عرصه رقابت بوده است. میزان رسیدن به این اهداف، به مؤلفه های بسیاری از جمله درک حمایت های سازمان و سرپرست از سوی کارکنان بستگی دارد. در پژوهش پیش رو به بررسی تأثیر درک حمایت های سازمان و سرپرست بر تعهد سازمانی و عملکرد فردی کارکنان پرداخته می شود. به این منظور، نمونه ای از طریق تمام شماری آماری از شرکت ایتراک با 260 نفر از کارکنان مطالعه شده است. تحلیل نتایج به دست آمده از داده های گردآوری شده به کمک روش همبستگی و رگرسیون چندگانه (گام به گام) در نرم افزار SPSS نشان داد، حمایت سازمانی و سرپرست ادراک شده بر ابعاد عاطفی و هنجاری تعهد سازمانی و بر هر دو بعد وظیفه ای و زمینه ای عملکرد فردی تأثیر مثبت و معناداری می گذارد و تنها میان حمایت های سازمانی و سرپرست ادراک شده با تعهد مستمر رابطه معناداری وجود ندارد.