مدیریت دولتی

تحقق پاسخگویی، ضامن سلامت عملکرد دولت حاکم بر کشورهاست. این مقاله در رابطه با بررسی ماهیت پاسخگویی مالی دولت پس از انقلاب اسلامی، به تحلیل نظرهای چند رئیس جمهور با محوریت مسائل اقتصادی از بعد کیفی می پردازد. روش تحقیق، استفاده از مدل تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف بوده و با لحاظ کردن فضای سیاسی، وضعیت اقتصادی روز و نیروهای ایدئولوژیک حاکم بر جامعه، مواضع و چگونگی واکنش هر دولت در برابر عملکرد اقتصادی خویش را مشخص می کند. جامعه اطلاعاتی، گزیده سخنان چاپ شده در روزنامه اطلاعات از رؤسای جمهور در چهار دوره مختلف است که دوازده متن طی سال های 1360 تا 1392 برای نمونه و بر مبنای روش نمونه گیری اشباع تئوریک انتخاب شده است. نتایج نشان می دهد با توجه به نوع شناسی انواع گفتمان های مطالعه شده، رویکرد هر دولت برای پاسخگویی در قبال عملکرد اقتصادی خود با توجه به وضعیت سیاسی و بافت اجتماعی حاکم در آن دوره، از لحاظ ماهیت متفاوت است، ولی در مجموع روند به نسبت یکنواختی را در حمایت از نتایج اقدامات خود داشته و با نگاهی منتقدانه نسبت به عملکرد دولت های پیشین به مقایسه عملکرد خود با آنها پرداخته است.

در زمینه تصویر منفی مدیریت دولتی و خدمات عمومی میان شهروندان مطالعات متعددی انجام گرفته است که اغلب آنها ناکارآمدی دولت را در نظر گرفته اند و نگاه دوگانه شهروندان به خدمات عمومی در آنها به ندرت بررسی شده است. هدف این مقاله توصیفی همبستگی، مفهوم پردازی و شناسایی بوروکراسی هراسی است. به این منظور ابتدا با تحلیل اطلاعات حاصل از ارزشیابی عملکرد دستگاه های دولتی، بوروکراسی هراسی شناسایی و وجود آن تأیید شد. سپس، با پیمایش شهروندان برخی متغیرهای فردی مؤثر بر پدیده بوروکراسی هراسی شناسایی شدند. جامعه آماری تحقیق کلیه شهروندان 18 تا 70 ساله ای بودند که در یک سال گذشته دست کم یک بار برای دریافت خدمات به یکی از سازمان های عمومی مراجعه کرده اند. ابزار تحقیق، پرسشنامه و اسناد و مدارک بود و داده ها با رگرسیون لجستیک تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد بی اعتمادی به دولت و کارکنان بخش عمومی فقط با عملکرد خدمات عمومی مرتبط نیست و 29 درصد پاسخگویان بورو کراسی هراس هستند. متغیرهای سن، جنسیت، سطح تحصیلات و دفعات مراجعه برای دریافت خدمات نیز با بوروکراسی هراسی رابطه دارند، اما متغیرهای سطح درآمد و نوع شغل با بوروکراسی هراسی رابطه معناداری ندارند.

امروزه دانشگاه ها در راستای تجاری سازی نتایج تحقیقات، نقشی نوینی بر عهده دارند و از آنجا که اهمیت نوآوری و توسعه کسب وکار روز به روز بیشتر می شود، می توانند در نوآوری و تجاری سازی پژوهش های دانشگاهی نقش بیشتری ایفا کنند. در همین رابطه فعالیت های تجاری سازی بیشتر با محور علوم و مهندسی انجام شده و به تحقیقات علوم انسانی و به خصوص مدیریت دولتی توجهی نشده است. هدف این مطالعه، شناسایی عوامل تسهیلﮔﺮ تجاری سازی پژوهش های مدیریت دولتی است. برای تحقق این هدف، از روش تحقیق کیفی تحلیل مضمون بهره برده ایم. در این پژوهش برای انتخاب نمونه ها، از رویکرد گلوله برفی و به عنوان استانداردی برای پایان نمونه گیری، از روش اشباع مضامین استفاده شده است که مضامین با استفاده از دو منبع ادبیات نظری و مصاحبه نیمه ساختاریافته، احصا شد. روایی مصاحبه ها با نظر 14 خبره به تأیید رسید و برای تأیید پایایی مصاحبه ها، از روش باز آزمایی استفاده شد که در نهایت عوامل مؤثر بر تجاری سازی پژوهش های مدیریت دولتی در قالب 26 مضمون فراگیر و 3 مقوله فردی، سازمانی، محیطی، شناسایی و تحلیل شدند. در پایان بر مبنای نتایج، پیشنهادهایی در این حوزه ارائه شد.

مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور، سازمانی دولتی دانشگاهی و وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری (عتف) بوده که در حال حاضر به دنبال عملیاتی کردن استراتژی ها و ایجاد ارتباط میان برنامه استراتژیک و برنامه های وظیفه ای سازمان، همچون برنامه مالی و بودجه ای سازمان است. هدف از تحقیق مطالعه چگونگی پیاده سازی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد با استفاده از روش کارت امتیازی متوازن، در این مرکز است. برای جمع آوری اطلاعات از روش مشاهده، مصاحبه و بررسی اسناد کتابخانه ای و آرشیوی استفاده شده است. استراتژی اصلی پژوهش، اقدام پژوهی است که در فرایند تحقیق حاضر با هدف تثبیت یادگیری حاصل از پژوهش، چرخه اقدام پژوهی دو بار تکرار شده است. جامعه آماری تحقیق کارشناسان اداری و مالی دبیرخانه شورای عالی علوم، تحقیقات و فناوری، مدیران و کارشناسان مرکز، کارشناسان دفتر مرکزی هیئت امنای وزارت عتف و کارشناسان سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور بودند. برای نمونه گیری از روش نمونه برداری قضاوتی استفاده شده است. این پژوهش کاربردی بوده و در آن از رویکرد کیفی استفاده شده است. در بخش نتایج پژوهش، ابعاد پیاده سازی بودجه ریزی بر مبنای عملکرد، چگونگی اجرا و در نهایت نحوه توزیع بودجه مرکز طی برنامه استراتژیک و به ترتیب موضوعات راهبردی مرکز مشخص شده است.

تحقیق حاضر با هدف رتبه بندی معیارهای تأثیرگذار بر بازدارندگی فساد اداری با اتکا به رهنمودهای اسلامی اجرا شده است. روش تحقیق به کارگرفته شده آمیخته (کیفی کمی) از نوع اکتشافی است. جامعه آماری شامل 55 نفر از متخصصان و کارشناسان پیشگیری از تخلف های اداری وزارت صنعت، معدن و تجارت بودند. نمونه آماری شامل 30 نفر از متخصصان و خبرگان حوزوی و همچنین کارشناسان و متخصصان تخلف های اداری وزارت صنعت، معدن و تجارت بودند که به صورت تصادفی انتخاب شدند. روش تعیین معیارها و زیرمعیارهای تأثیرگذار بر فساد به صورت کیفی و با استفاده از تحلیل مضمون مصاحبه های عمیق نیمه ساختاریافته با خبرگان و کتاب نهج البلاغه ، انجام گرفت. معیارها و زیرمعیارهای تعیین شده با استفاده از ماتریس مقایسه های زوجی و به کمک تکنیک تحلیل سلسله مراتبی AHP اولویت بندی شدند. معیارهای اصلی به ترتیب اولویت سطوح تعالی بخشی، پیشگیری و مواجهه (درمان) بودند و زیرمعیارها نیز به ترتیب اولویت تعالی بخش فضایل اخلاقی و معنوی (365/0)، سازوکارهای نظارتی و ارزشیابی (270/0)، مردمداری و حسن معاشرت اجتماعی (134/0)، سازوکارهای گزینشی تخصصی (081/0)، پرهیز از ویژه خواهی (063/0)، سازوکارهای ساختاری (060/0) و سازوکارهای حل کننده ( 027/0) تشخیص داده شدند.

پژوهش حاضر با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری، به دنبال بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بوروکراتیک بر اینرسی سازمانی با توجه به نقش میانجی تنبلی اجتماعی است. جامعه آماری این پژوهش شامل 210 نفر از کارکنان استانداری ایلام است که 140 نفر برای نمونه آماری انتخاب شدند. به منظور گردآوری داده های پژوهش، از سه پرسشنامه استاندارد فرهنگ بوروکراتیک، اینرسی سازمانی و تنبلی اجتماعی استفاده شده است. تحلیل داده ها به کمک مدل سازی معادلات ساختاری با روش حداقل مربعات جزئی و از طریق نرم افزار PLS انجام شد. نتایج نشان داد علاوه بر تأیید مدل پیشنهاد شده، مؤلفه فرهنگ بوروکراتیک بر اینرسی شناختی، رفتاری، شناختی اجتماعی، اقتصادی و سیاسی تأثیر مثبت و معناداری دارد و متغیرهای ویژگی های کار، ویژگی های گروه و ادراک فرد نیز در رابطه بین فرهنگ بوروکراتیک و اینرسی سازمانی نقش میانجی را ایفا می کنند. پیشنهاد می شود به منظور مشارکت بهتر کارکنان در امور سازمان و افزایش تعهد و تلاش آنها برای دستیابی به اهداف سازمان، فرهنگ مشارکتی در استانداری ایلام تشویق و ترغیب شود. همچنین مدیران با افزایش مشارکت کارکنان و دخالت آنها در تصمیم گیری های مهم سازمانی زمینه کاهش تنبلی اجتماعی و اینرسی سازمانی را فراهم کنند.

هدف از این پژوهش بررسی نقش واسط درهم تنیدگی شغلی در رابطه بین امنیت و استقلال شغلی درک شده با تمایل به ترک خدمت کارکنان سازمان های دولتی شهر مشهد است. پژوهش حاضر به لحاظ هدف کاربردی و از نظر روش انجام کار، از نوع پیمایشی است. جامعه آماری شامل کارکنان 10 سازمان دولتی در سطح شهر مشهد است که از آمادگی لازم برای همکاری و شرکت در پژوهش برخوردار بودند. به منظور جمع آوری داده ها از روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی استفاده شد. حداقل حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 433 نفر به دست آمد که در نهایت 450 پرسشنامه جمع آوری و تجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش نشان داد امنیت و استقلال شغلی درک شده بر درهم تنیدگی شغلی تأثیر مثبتی دارد. از نتایج دیگر اینکه اثر درهم تنیدگی شغلی، استقلال و امنیت، بر تمایل به ترک خدمت کارکنان معنادار است. علاوه بر این نقش واسط درهم تنیدگی شغلی نیز به تأیید رسید.