مدیریت دولتی

یکی از پیامدهای پیش بینی نشده تأکید بر قانون در سازمان ها، زوال اخلاق انسانی در زندگی روزمره سازمانی است. در شرکت انرون، مدیرعامل با مدیرمالی به صورت کاذب قیمت سهام شرکت را افزایش می دهند تا سهام خودشان را با قیمت بیشتر بفروشند، مسئولان ارشد فیفا از منابع مالی سوءاستفاده می کنند، اختلاس های بانکی افراد هر روز بیشتر می شود، ورزش کاری برای قهرمانی دوپینگ می کند، استاد دانشگاهی از میدان انقلاب برای ارتقای خود مقاله می خرد، سناتوری برای تصویب یا عدم تصویب قانون امتیاز می گیرد، پزشکی به محض اطلاع از نبود حق الزحمه، بخیه های صورت کودکی را بیرون می کشد. سؤال این است که آیا در این زمینه ها، قوانین مشخص و بازدارنده ای وجود ندارد یا اینکه مالامال از قوانین متعدد است؟ پس چرا موجب پیشگیری نمی شود!؟

هدف: هدف از اجرای این پژوهش، شناسایی عناصر و مؤلفه های سرمایه اجتماعی در مدیریت بحران کرونا است.روش: پژوهش حاضر از دیدگاه پارادایم تفسیری، از نظر رویکرد استقرایی، از جنبه روش کیفی، از منظر زمان تک مقطعی و از لحاظ هدف تبیینی است. مشارکت کنندگان پژوهش، خبرگان حوزه علوم اجتماعی بودند که به روش نمونه گیری قضاوتی هدفمند انتخاب شدند. برای دستیابی به اشباع نظری با 11 نفر مصاحبه به عمل آمد. به منظور گردآوری داده ها، از مطالعه متون و مصاحبه نیمه ساختاریافته و برای کدگذاری داده ها، از تکنیک تحلیل تم استفاده شد.یافته ها: نتایج نشان داد که اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، آگاهی بخشی، عوامل اقتصادی، زیرساخت های نرم و مسائل ساختاری دولت و زیرمجموعه های آن ها، در سرمایه اجتماعی موردنیاز برای مقابله با بحران کرونا و مدیریت این بحران نقش مهمی دارد.نتیجه گیری: نقش سرمایه اجتماعی در تهدیدهای در حال تحول پویا، همیشه منفی یا مثبت نیست، پس باید رفتار مردم تغییر کند. تمهیدهایی که دولت ها از لحاظ قانونی، زیرساختی، اقتصادی و سیاسی در نظر می گیرند، در کنار اعتماد مردم به این تصمیم ها و افزایش سطح آگاهی مردم، تأثیرهای مخرب این قبیل بحران ها را کاهش می دهد.

هدف: توسعه رسانه های اجتماعی، ارتباط با مخاطبانِ سازمان های رسانه ای را تسهیل و امکان مشارکت آن ها در فرایند مدیریت شهرت را ایجاد کرده است. بی توجهی بخش خبرِ سازمان صداوسیما به کاربران در رسانه های اجتماعی که در توسعه یا تهدید شهرت سازمان تأثیر دارد، چالش هایی را در مدیریت شهرتِ این سازمان ایجاد کرده است. در این پژوهش به دنبال امکان سنجی استفاده از داده های رسانه های اجتماعی (توییتر) در توسعه مدل شهرت بخش خبرِ سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران بوده ایم.روش: پژوهش با رویکرد کیفی و با استفاده از روش دلفی در سه مرحله اجرا شد. مشارکت کنندگان به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند که 16 نفر متشکل از سردبیران، خبرنگاران، مدیران و تحلیلگران رسانه های اجتماعی بودند.یافته ها: الگوی به دست آمده 21 عنصر را دربرمی گیرد که در قالب سه بُعد پیش نیازهای سازمانی، مدیریت شهرت و درگیرسازی ذی نفعان است. بُعد اول شامل عناصری مانند تغییر سیاست های بخش خبری به منظور استفاده از توئیتر برای مدیریت شهرت، ایجاد مرکز رصد و تحلیل داده های توئیتر، تدوین برنامه های راهبردی مدیریت شهرت، جذب کارکنان جوان و خلاق و...؛ بعد دوم شامل سه عنصر جمع آوری داده، تحلیل داده ها و اقدام و بعد سوم نیز شامل عناصری مانند حضور رسمی سردبیران و خبرنگاران در توییتر، شناسایی و دسته بندی ذی نفعان و... است. این مدل می تواند شکاف موجود در رابطه با چگونگی استفاده از داده های رسانه های اجتماعی برای توسعه شهرت سازمان را پُر کند.نتیجه گیری: عناصر احصا شده در این پژوهش، الگوی کاربست داده های رسانه اجتماعی توئیتر در مدیریت شهرت بخش خبرِ سازمان صدا و سیما را تشکیل می دهد که در نتیجه به توسعه شهرت و ایجاد روابط پایدار با ذی نفعان سازمان منجر می شود.

هدف: اعتماد اخیرا تبدیل به ابزار اصلی دستیابی به همکاری در روابط بین سازمانی و بین فردی شده و حجم سرمایه اجتماعی را افزایش می دهد. هدف پژوهش حاضر نیز طراحی مدل اعتماد تعالی بخش و ارائه الگویی توصیفی است که چگونگی شکل گیری اعتماد شهروندان نسبت به شهرداری تهران در حوزه معماری و شهرسازی را نمایش می دهد.روش: به منظور تحقق این هدف ابتدا ابعاد مفهوم اعتماد تعالی بخش و عوامل مؤثر بر آن در شهرداری تهران از طریق مصاحبه، مطالعات کتابخانه ای و فیش برداری و تحلیل تم استخراج شد. سپس با به کارگیری روش دلفی و بهره گیری از نظرهای 29 نفر از خبرگان آشنا به موضوع تحقیق مهم ترین ابعاد اعتماد تعالی بخش و عوامل مؤثر بر آن در شهرداری تهران شناسایی شد.در این مرحله از روش نمونه گیری تصادفی (گلوله برفی)استفاده گردید. در مرحله بعد پس از تعیین حجم نمونه براساس جدول مورگان و روش نمونه گیری تصادفی ساده 385 نفر از مراجعان بخش معماری و شهرسازی شهرداری تهران انتخاب شدند و ابعاد و عوامل شناسایی شده در قالب پرسش نامه ای در اختیار آن ها قرار گرفت. داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری تجزیه و تحلیل شدیافته ها: در نهایت مدل عوامل مؤثر بر اعتماد تعالی بخش شامل 12 متغیر در دو بخش ابعاد اعتماد تعالی بخش (شامل اعتماد ابزاری و اعتماد ارزش گرایانه) و نیز عوامل مؤثر بر آن (شامل کیفیت خدمات الکترونیک، ارتباطات اداره امور عمومی، پاسخ گویی، سازگاری فرهنگی، مشروعیت، رسانه های اجتماعی آنلاین، مشارکت مدنی، سبک زندگی ایرانی- اسلامی، شفافیت و رضایتمندی شهروندان) طراحی شدنتیجه گیری: نتایج نشان می دهد اعتماد تعالی بخش به نهاد شهرداری تابع محض نحوه عملکرد شهرداری ها نیست بلکه سایر عوامل زمینه ای و محیطی نیز می توانند در این معادله ایفای نقش کنند. لذا اشراف کلی شهرداری تهران به عوامل بسترساز و زمینه ای مذکور، مبنی بر تأثیر مؤلفه های راهبردی محیطی که نهادهای اجتماعی و سایر کنش گران در آن به فعالیت و تعامل با یکدیگر می پردازند، به منظور طراحی یک مدل نسبتاً فراگیر در این حوزه، بهترین نتیجه ممکن را عاید شهرداری ها خواهد ساخت.

هدف: در پژوهش حاضر، پیشایندها و پیامدهای استقرار حاکمیت داده های بزرگ در سازمان های دولتی بررسی و تبیین شده است.روش: پژوهش حاضر مبتنی بر رویکرد آمیخته است و به صورت تحلیل کیفی و کمّی و در چارچوب رهیافت قیاسی استقرایی ترسیم شده است. در مرحله کیفی، با استفاده از روش تحلیل مضمون مبتنی بر تحلیل، به تشریح و ترکیب متون پرداخته شد، سپس به منظور استخراج و دسته بندی مضامین، مصاحبه عمیق برگزار شد. نرم افزار استفاده شده در مرحله کیفی، Nvivo 12 بود و از تحلیل کاپای کوهن و ضریب CVR برای بررسی روایی و پایایی بخش کیفی استفاده شد. در مرحله کمّی، به کمک روش دلفی فازی، تأییدپذیری پیشایندها و پیامدهای استقرار حاکمیت داده های بزرگ بررسی شد. جامعه آماری پژوهش حاضر در مرحله کیفی، 12 نفر از خبرگان سازمانی و دانشگاهی و در مرحله کمّی، 21 نفر از خبرگان مربوطه بود.یافته ها: پس از تحلیل متون و انجام مصاحبه، 48 مضمون پایه شناسایی شد. سپس با اعمال نظرها و تعدیل های پیشنهادی خبرگان، تعداد 36 مضمون نهایی، شامل 24 پیشایند و 12 پیامد گروه بندی شدند. برای بررسی تأییدپذیری مضامین شناسایی شده، روش دلفی فازی در دو مرحله به اجرا درآمد و با بررسی مقادیر میانگین فازی زدایی شده مراحل اول و دوم، پیشایندها و پیامدها به تأیید رسید.نتیجه گیری: عملکرد سازمان های دولتی در زمینه تصمیم گیری آگاهانه، برنامه ریزی و تحلیل های استراتژیک، گسترش حاکمیت خوب و شفافیت اداری، تا حد زیادی به داده های فراوانی وابسته است که از محیط درون و بیرون سازمان جمع آوری می شود و باید پردازش و ایمن سازی شود؛ امری که در سازمان ها و نهادهای دولتی ما چندان در کانون توجه قرار نگرفته است و نیاز به استقرار حاکمیت داده های بزرگ در این سازمان ها را ضروری می کند. این مهم، بر شناخت ظرفیت ها و توانمندی های سازمان، پیشران ها و سازوکارهای حاکمیتی مبتنی است و بر نتایج استقرار حاکمیت داده های بزرگ تأکید دارد.

هدف: هدف از پژوهش پیش رو، شناسایی مؤلفه های بودجه ریزی عملکردمحور در دانشگاه ها است.روش: این پژوهش کیفی با استفاده از راهبرد فراترکیب مبتنی بر تحلیل مضمون تدوین شده است؛ بدین ترتیب که پس از جست وجوی کلیدواژه های تخصصی پژوهش در پایگاه های معتبر ملی و بین المللی در بازه زمانی 2000 تا 2021 و 1380 تا1400، در نهایت 62 پژوهش برای تحلیل مضمون انتخاب و از اطلاعات آن ها استفاده شد.یافته ها: برای بودجه ریزی عملکردمحور در دانشگاه ها، مؤلفه های 12گانه ای در قالب مضامین پیش سازمان دهنده اولیه؛ حکمرانی خوب در دانشگاه، قوانین و مقررات دانشگاهی، سازوکارهای تخصیص عملکردمحور، سازوکارهای تأمین مالی عملکردمحور، یکپارچه سازی منابع مالی، نظام آموزشی و پژوهش کارآمد، سازوکارهای انگیزشی و حمایتی، سرمایه های انسانی، نظارت و ارزشیابی مؤثر، حسابداری اطلاعات، فرهنگ دانشگاهی و فضاسازی رقابتی دسته بندی شدند. علاوه بر این، 25 مضمون پیش سازمان دهنده ثانویه نیز شناسایی شد. با ترسیم ماتریس مضامین، مؤلفه های شناسایی شده رتبه بندی شدند.نتیجه گیری: بی گمان، بودجه ریزی عملکردمحور بهینه ترین سازوکار تخصیص منابع مالی دانشگاه ها در شرایط کنونی است. در این پژوهش، ضمن بازشناسی بودجه ریزی عملکردمحور از انواع دیگر بودجه ریزی در دانشگاه، مؤلفه های اصلی آن نیز بر اساس مطالعات استخراج و دسته بندی شد.

هدف: توجه به صنعت توریسم به عنوان یکی از منابع درآمدی و توریسم پایدار با تمرکز بر سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی ضروری به نظر می رسد. بر این اساس، هدف اصلی پژوهش حاضر، طراحی بسته خط مشی برای دستیابی به توسعه پایدار توریسم در ایران است. نتایج این پژوهش می تواند به بهبود عملکرد صنعت توریسم، به ویژه توریسم درمانی ایران از جامعه محلی تا سطوح ملی همراه با حفظ سرمایه های ارزشمند کشور کمک کند. روش: در این پژوهش از روش کیفی استفاده شده است؛ زیرا این روش به وقایع، افراد و موضوعات، رویکرد تفسیری و طبیعی دارد. استراتژی پژوهش، مطالعه چندموردی اکتشافی است. پس از انجام مصاحبه با مشارکت کنندگان این پژوهش که 12 نفر از ذی نفعان حوزه توریسم بودند و با استفاده از مدل پنج مرحله ای یین برای تحلیل داده های گردآوری شده، ابعاد بسته خط مشی توسعه توریسم پایدار به دست آمد که استراتژی ها، اهداف کوتاه مدت، اهداف بلندمدت و چالش ها را شامل می شود. یافته ها: مضامین استراتژی ها شامل حمایت ملی، حمایت بین المللی و ابتکارهای بین المللی است. مضامین اهداف کوتاه مدت، ترویج توریسم محلی، توسعه فرهنگی آموزشی، بازاریابی داخلی و خارجی را شامل می شود. مضامین اهداف بلندمدت، توسعه اقتصادی پایدار، خلق درآمد، توسعه زیرساخت ها است و در نهایت مضامین چالش ها شامل، هزینه گران سفر، کیفیت پایین خدمات، پاندمی کرونا و عدم حمایت از کسب وکارهای محلی است. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که شرکت کنندگان به سه حوزه اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی توجه داشتند. شرکت کنندگان همچنین از دولت و سایر بخش های مرتبط خواستند تا از طریق سرمایه گذاری اصولی، به فرهنگ سازی و آموزش در جهت ارتقای توریسم درمانی و حفظ و حراست از منابع طبیعی تلاش کنند. توجه به آنچه شرکت کنندگان مطرح کردند و به کارگیری بسته خط مشی به دست آمده در این پژوهش، می تواند مدیران و سرمایه گذاران دولتی و خصوصی را در حفظ منابع ارزشمند طبیعی، به ویژه چشمه های آب گرم و توسعه صنعت توریسم یاری کند.

هدف: دیجیتالی شدن و چابکی، ویژگی اقتصاد گیگ است، از این رو، ضرورت پرداختن به تحول دیجیتال و چابکی سازمانی، در بخش دولتی هم پای بخش خصوصی آشکار شده است؛ اما سؤال بسیار مهم این است که بخش دولتی تا چه حد خود را برای تحول دیجیتال، به عنوان رهیافتی نوین در جهت اعتلای قابلیت های سازمان های عمومی، به ویژه برای مدیریت کارکنان آماده کرده است؟ هدف از اجرای این پژوهش کیفی، ارائه مدل دیجیتال مدیریت منابع انسانی در بخش دولتی با هدف ایجاد تناسب با عصر دیجیتال است. روش: به منظور اجرای پژوهش، از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته با 36 نفر از خبرگان بخش منابع انسانی در شبکه بانک های دولتی (8 بانک) و با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند، داده ها گردآوری شد. یافته ها: یافته های پژوهش حاضر به تشکیل 4 مضمون فراگیر انجامید که عبارت اند از: معماری دیجیتال، اکوسیستم دیجیتال، پیشرانه های مدیریت دیجیتال منابع انسانی و پیامدهای مدیریت دیجیتال منابع انسانی. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد که مدیریت دیجیتال منابع انسانی در بخش دولتی، به منظور تحول به سمت چابک سازی در اقتصاد گیگ، امری ضروری و حتمی است و مدیریت دیجیتال منابع انسانی، به عنوان نوعی استراتژی نوآورانه و اجتناب ناپذیر، باید در کانون توجه سازمان های دولتی قرار گیرد؛ زیرا چابکی شبکه بانکداری در بخش دولتی را ارتقا می دهد و تحول و گذار به اقتصاد دیجیتالی را تسهیل می کند.