بازتاب اندیشه

بازتاب اندیشه

بازتاب اندیشه 1380 شماره 13

مقالات

۱.

ما همه مهاجر هستیم؛ ما از فرهنگ ها گذر می کنیم

مصاحبه شونده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 636
روشنایى از غرب مى‏آید عنوان کتاب جدید داریوش شایگان است که اخیراً به زبان فرانسوى منتشر شده است. «لیبراسیون» به همین دلیل با وى مصاحبه‏اى انجام داده است که ترجمه آن را مى‏خوانید. کتاب و گفت‏وگوى حاضر نشان از گام جدیدى در تفکر شایگان دارد. به زعم وى، ما وارد دوره تفسیر شده‏ایم، بین خطا و واقعیت دیگر نورى وجود ندارد و هر کس حقیقت را آن طور که مایل است تفسیر مى‏کند. سنت همیشه هسته نژادى دارد. سنت چه هندو و چه اسلامى باشد، سنت باقى مى‏ماند. دنیاى مدرنیسم به دیگران اجازه مى‏دهد که زندگى کنند. حتى بعضى محافل مذهبى در ایران اعتقاد دارند که باید اسلام را به عنوان یک دین خصوصى کرد؛ زیرا اسلام به عنوان یک سیستم سیاسى پاسخى براى مشغولیت‏هاى فکرى بشر قرن بیست و یکم ندارد.
۲.

اسلام و غرب؛ چالش یا گفت و گو

مصاحبه شونده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 814
در این گفت‏وگو ضمن اشاره به پیشینه رابطه اسلام و غرب، در بستر شناساندن مؤلفه‏هاى قدرت دو فرهنگ، به بررسى مشکلات گذشته و حال و نیز ارائه راه حل‏هایى جهت رفع این معضلات پرداخته شده است.
۳.

اقتراح: تجربه دینی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 621
مسأله تجربه دینى، از جمله مسائلى است که امروزه براى جامعه فرهنگى ما مسأله‏اى گشوده و مورد توجه است. در این اقتراح، از معناى تجربه دینى و ربط و نسبت آن با عرفان، ایمان و گزاره‏هاى دینى سخن به میان آمده است. همچنین از حجیت معرفت دینى و ارتباط آن با دین شخصى و دین نهادینه‏شده تاریخى بحث شده است. عوامل تسهیل‏کننده و موانع وقوع تجربه دینى و نیز آثار و پیامدهاى تجربه دینى بر شخصیت و منش صاحب تجربه از دیگر مسائلى است که در اقتراح مطرح شده‏اند. شرکت‏کنندگان در این اقتراح، آقاى مصطفى ملکیان و آقاى محمد لگنهاوزن بوده‏اند که به جهت رعایت اختصار، نظرات آقاى ملکیان را در اینجا منعکس مى‏کنیم.
۴.

دگرگونی احکام در پرتو مصلحت

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 130
در مورد نسبت احکام دینى با عنصر «مصلحت» دیدگاه‏هاى گوناگونى وجود دارد که براى یافتن رأى درست باید مطالعه‏اى درون‏دینى را آغاز کرد. تحقیق در آیات قرآن و سنت پیامبرصلى الله علیه وآله وسلم و ائمه اطهارعلیهم السلام نشان مى‏دهد که عنصر مصلحت هم در تبلیغ و هم در تشریع احکام نقش داشته است. احکام عبادى، بیشتر رازآلود است؛ ولى امور غیرعبادى تابع مصلحت‏هاى عقلى و عرفى است. این نظریه یک احتمال است و باید مورد تحقیق بیشتر قرار گیرد.
۵.

دین و دولت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 394
بحث از مناسبات دین و دولت بیشتر در فرهنگ مسیحى و در شرایطى خاص اهمیت یافت. بر خلاف مسیحیت و بودیسم که به تمایز ساختى میان دین و دولت گرایش دارند، اسلام و هندوئیسم چنین تفکیکى را نمى‏پذیرند. در عین حال، اسلام و مسیحیت بیشتر گرایش این جهانى دارند؛ ولى در هندوئیسم و بودیسم گرایش آن‏جهانى غلبه دارد. مناسبات دین و دولت در این چهار دین بزرگ و مقایسه آنها با یکدیگر موضوع اصلى این مقاله است.
۶.

حکومت انتصابی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 730
آنچه در ذیل آمده است، تلخیصى از مقالات مفصل نویسنده است که با حذف حواشى و زوائد، تقدیم خوانندگان محترم مى‏شود. یکى از ارکان نظریه «ولایت انتصابى مطلقه فقیهان»، انتصاب است. انتصاب فقها به ولایت بر مردم در آیات و روایات ذکر نشده، بلکه حاصل ابتکار و برداشت فقیهان از برخى روایات است. تنها راه انتساب حکومت به دین، انتصاب حاکم از سوى شارع نیست، همین که حاکمیتى عملاً اهداف متعالى دین را پیگیرى کند و قوانین آن منافاتى با شرع نداشته باشد، حکومت دینى است. مردم از بین مؤمنان کاردان، زمامداران دینى را انتخاب مى‏کنند و زمامداران از مشورت فقیهان نیز همانند دیگر متخصصان در حوزه تخصصى‏شان (یعنى در احکام و تکالیف شرعى) استفاده مى‏کنند. حکومت انتصابى بدون رأى و گزینش بشرى قابل تحقق نیست.
۷.

دموکراسی در سقیفه

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 637
اخیراً بعضى از اهل سنت، شیوه انتخاب خلفاى اولیه را مبتنى بر اصل دموکراسى دانسته و به آن افتخار کرده‏اند و در کشور ما برخى از مخالفان دموکراسى به همین دلیل دموکراسى در سقیفه را عامل انحراف حکومت اسلامى پس از پیامبرعلیه السلام دانسته‏اند؛ حال آنکه شرایط و قرائن بسیار نشان مى‏دهد که نه تنها در سقیفه رأى مردم هیچ دخالتى نداشت، بلکه در انتخاب خلیفه دوم و سوم نیز آراى عمومى و حتى رأى صحابه بزرگ پیامبر نیز تأثیر نداشت.
۸.

(NGOSسازمان های غیر دولتی

نویسنده:
حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 659
«ان. جى. اُ»ها پس از جنگ جهانى دوم شکل گرفتند؛ اما عملاً از سال 1980 در پى ظهور نولیبرالیسم در غرب و تلاش بانک جهانى و کشورهاى بزرگ براى توسعه نظم نوین جهانى، به کلیه کشورهاى جهان گسترش یافتند. تحقیقات نشان مى‏دهد که این سازمان‏ها ساخته و پرداخته شرکت‏هاى چندملیتى بوده، از سوى بازوان ملى و حقوقى و بین‏المللى آنان مانند سازمان ملل، بانک جهانى، صندوق بین‏المللى پول، سازمان تجارت جهانى و... پشتیبانى مالى و سیاسى مى‏شوند و وظیفه مى‏یابند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۰۲