چشم انداز جایگاه سازمان همکاری شانگهای در ترتیبات امنیتی خاورمیانه با تأکید بر امنیت ملی ج. ا. ایران

چکیده

سازمان همکاری شانگهای طی 17سال حیات خود توانسته بر نقش بین المللی خود بیافزاید و با پذیرش مغولستان در سال 2004، ج. ا. ایران و افغانستان بعنوان اعضای ناظر، هند و پاکستان به صورت دائمی عملا از قالب منطقه ای خارج شود. در مقاله حاضر چشم انداز جایگاه سازمان همکاری شانگهای در ترتیبات امنیتی خاورمیانه مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. برای نیل به این هدف با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و بهره گیری از دیدگاه های باری بوزان بعنوان مبانی نظری پژوهش، ابتدا تعریف پنج گانه امنیت؛ نظامی، سیاسی، اقتصادی، زیست محیطی و اجتماعی از ابعاد مقوله امنیت مورد بحث قرار گرفته و پس از ذکر تاریخچه و ساختار سازمان همکاری شانگهای، مهمترین اهداف مورد نظر این سازمان تبیین شده است. سپس در ادامه منافع سازمان همکاری شانگهای در بازیگری در خاورمیانه و ترتیبات امنیتی آن با تاکید بر تعریف بوزان از مسائل امنیتی، نظیر جلوگیری از یکجانبه گرایی، گسترش نفوذ استراتژیک، تامین انرژی و راه های انتقال جدید، یافتن بازارهای جدید اقتصادی و مبارزه با تروریسم مورد توجه قرار گرفته و در نهایت تاثیر این سازمان بر ترتیبات امنیتی خاورمیانه تحلیل و بررسی شده است. در بخش پایان مقاله نکات کلیدی افق پیش روی ج. ا. ایران در تبدیل عضویت از ناظر به دائمی، فرصت و موانع آن مورد بحث قرار گرفته و پیشران های کلیدی آن تشریح شده است.