برجستگی بعد امنیت و توسعه محوری در سیاست خارجی ج. ا. ایران (از دهه 80 تاکنون)

چکیده

سیاست خارجی بعنوان مجموعه خط مشی ها، تدابیر، روش ها و انتخاب مواضعی که یک دولت در برخورد با امور مسائل خارجی در چارچوب اهداف کلی نظام سیاسی اعمال می نماید، بر اصولی ثابت و پایدار استوار است که در عرصه های بین المللی راهنمای رفتار و کنش سیاست خارجی قرار می گیرند. در این پژوهش با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی و به شیوه تحقیق کتابخانه ای و اینترنتی بدنبال پاسخ فرضی به این سوال هستیم که جایگاه مولفه های امنیت محوری و توسعه محوری در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در فاصله سال های 1384 تا 1394 چگونه بوده است؟ و در پاسخ اشاره کردیم گرچه براساس اصول مدون قانون اساسی جمهوری اسلامی اصولی همچون حمایت از مستضعفین و محرومان، مقابله با استکبارگران و قدرتمندان، حمایت از اتحاد امت اسلامی و شیعی و متأثر از اوضاع منطقه متشنج خاورمیانه، رویکرد سیاست خارجی ما بطورکلی سمت وسوی انقلابی و به تبع آن امنیت محوری داشته است اما برجستگی این روند در دولت های نهم و دهم بسیار بیشتر بوده تا جایی که سیاست خارجی ایران در این دوران تحت تأثیر گفتمان آن دولت، به سمت تقابل با جهان و ایجاد فضایی امنیتی در اطراف کشور ما در منطقه گردید و بجای پیشبرد سیاستی توسعه ای و اقتصادی عملاً با یک سیاست تهاجمی همراه بود که نمود آن در بحث هسته ای و تصویب قطعنامه های شورای امنیت بر علیه منافع ملی ما بود و در نقطه مقابل دولت یازدهم با شعار تعامل سازنده با دنیا و دنبال کردن رویکردی مسالمت آمیز در جهت حل مسائل هسته ای با کشورهای 1+5 تا حدودی از سیاست خارجی امنیت محور کاسته شد و در فضای پسابرجام اهداف سیاستمداران ما به سمت تعامل اقتصادی با دنیا در جهت ایجاد سیاست خارجی توسعه محور و در جهت منافع ملی و دنبال نمودن دیپلماسی فعال توسعه محور سوق یافته است.