فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۴٬۷۴۱ تا ۴٬۷۶۰ مورد از کل ۷۶٬۰۳۳ مورد.
منبع:
Interdisciplinary Qur'anic Studies, Volume ۱, Issue ۱, June ۲۰۲۲
217 - 230
حوزههای تخصصی:
Panpsychism in philosophy of mind is the view that mentality is fundamental and ubiquitous in the natural world. The view has a long and venerable history in philosophical traditions -both East and West- and has recently enjoyed a revival in analytic philosophy. Thus, in conjunction with the widely held assumption that fundamental things exist only at the micro-level, panpsychism entails that at least some kinds of micro-level entities have mentality, and that instances of those kinds are found in all things throughout the material universe. We can see something like this in Mulla Sadra's Transcendent Philosophy. Mulla Sadra claims that all things enjoy some kind of intelligence and understanding. On the other hand, many verses of the Holy Qur'an either explicitly or implicitly assert the presence of understanding and intelligence in all things. In this article, I will explain all three issues (Panpsychism, Mulla Sadra's view, and relevant verses of the Holy Qur'an), then I will make it clear that Mulla Sadra's view and Qur'anic statements are consistent with at least some versions of the Panpsychism.
بررسی نظریه همدلی مارتین هافمن در آینه اخلاق اسلامی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
نظریه همدلی مارتین هافمن در زمره نظریه های هیجان محور در روان شناسی اخلاق قرار دارد. همدلی آن گونه که هافمن در نظر می گیرد، حالتی هیجانی است که بیش از آن که با شرایط و وضعیت فاعل اخلاقی تناسب داشته باشد، با شرایط و وضعیت طرف مقابل تناسب دارد. هافمن معتقد است که پریشانی همدلانه با برانگیختن «احساس گناه»، منبعی برای انگیزش اخلاقی فراهم می کند. او یک نظریه جامع اخلاقی مبتنی بر همدلی را پیشنهاد می کند و مدعی است که در موقعیت های پنج گانه ای که در تعاملات اجتماعی ایجاد می شوند، همدلی به رفتار صحیح و اخلاقی منجر می شود. هدف پژوهش حاضر، بررسی این ادعا از منظر اخلاق اسلامی است. با مراجعه به منابع نقلی دینی، برخی از کاستی های این ایده شناسایی شد؛ از جمله «متمرکز بودن همدلی بر افراد حاضر»، «عدم اشتمال همدلی بر اخلاق فردی»، «عدم پوشش سطوح مختلف اخلاق توسط همدلی»، «عدم تلازم خیر و صلاح افراد با خواسته های آنها»، «بی توجهی به نیازمندان عفیف در اخلاق همدلانه»، «وابسته کردن عدالت به کیفیت رابطه میان افراد» و «کارکردهای منفی همدلی شدید برای زیست اخلاقی». در نتیجه، می توان گفت همدلی به عنوان یک هیجان، از جمله برخورداری های شخص کامل اخلاقی است، ولی نمی توان آن را اساس اخلاق قرار داد و قضاوت اخلاقی را بر آن بنا کرد.
تحليل ومقارنة آراء الإمام علي (ع) وبيير بورديو في رأس المال الثقافي الداخلي(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
"رأس المال الثقافی" الداخلی هو أحد أنواع رأس المال الثقافی الذی یلعب دورا حاسما فی منهجیه التحلیل الاجتماعی لعالم الاجتماع الفرنسی بییر بوردیو. تتمثل مشکله البحث الحالی فی تحلیل ومقارنه آراء الإمام علی (ع) وبییر بوردیو فیما یتعلق برأس المال الثقافی الداخلی باستخدام المنهج النوعی للتحلیل الموضوعی.التحلیل الموضوعی هو عملیه تحدید الأنماط والبیانات فی النص. إن بدایه أی بحث یتضمن التحلیل الموضوعی یبدأ بالافتراضات ثم یتم إنشاء المفاهیم من الافتراضات، وفی هذا البحث یتم إنشاء الموضوعات من الافتراضات على مستویین منفصلین. أولاً، یتم إنشاء الموضوعات الرئیسیه على النقیض من بعضها البعض، ثم یتم إنشاء الموضوعات الفرعیه على مستوى أصغر. إن الغرض من هذا البحث هو التعرف النقدی على نظریه رأس المال الثقافی وتحقیق رأس المال الثقافی الإسلامی. بناء على ذلک فقد کانت نتائج البحث 8 موضوعات رئیسیه من مقتطفات الطروحات والدراسات و 19 موضوعا فرعیا من قراءه نهج البلاغه لترسیخ المحاور، وأخیرا من شبکه المحاور 4 موضوعات عامه شخصیه وتم الوصول إلى الارتقاء الثقافی ونمط الحیاه الإسلامی والثقافه الأخلاقیه والحیاه المثمره. تُظهِرُ نتائج البحث أن رأس المال الثقافی فی المنظور الغربی یتوافق مع الأغراض الدنیویه، أما فی نظر الإمام علی (ع) فإن رأس المال الثقافی یتوافق مع التمیز الإنسانی، ومن ناحیه أخرى فإن النظره الغربیه لرأس المال الثقافی أکثر تفضیلاً من التحف المصنوعه فی الحداثه. لکن النظره الإسلامیه لرأس المال الثقافی یمتزج بالموضوعات الأخلاقیه والمعرفیه، وأن رأس المال الثقافی عند بوردیو له جانب متجسد، کما أن رأس المال الثقافی له جانب ذاتی ومجرد من وجهه نظر الإمام.
بازشناسی منابع کتاب علی بن جعفر(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علوم حدیث سال ۲۷ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲ (پیاپی ۱۰۴)
188 - 204
حوزههای تخصصی:
نسخِ کتاب علی بن جعفر، از جهتِ تبویب و عدم تبویب و نیز انتساب روایات به امام کاظم (ع) یا امام صادق (ع) اختلاف دارند. در کتاب او مشکلاتی از قبیلِ مخالفت با اجماع، عدم تناسب با راوی و اضطراب، دیده می شود. وجود اشتراکاتِ متنی متعّدد میانِ روایات علی بن جعفر از امام کاظم (ع) با روایاتِ دیگران از امام صادق (ع) و امام باقر (ع)، نشان دهنده پیوند مستقیمِ کتاب با منابعِ مکتوب پیشین است. کتاب عبید الله حلبی، کتاب عمار ساباطی، و کتاب اسماعیل بن ابی زیاد سکونی به عنوان سه منبعِ مهم روایاتِ علی بن جعفر، قابل شناسایی است. درباره چگونگی انتساب این روایات به امام کاظم (ع) دو دیدگاه متفاوت از سوی محمد باقر بهبودی و سید احمد مددی، ارائه شده که هر یک با چالش هایی روبرو است. برای تبیین این مسأله می توان فرضیه سومی مطرح کرد که به آن پرداخته شده است.
بازخوانی دوگانه علم و دین از دیدگاه علامه جعفری و الهیات عصب شناسی(مقاله ترویجی حوزه)
حوزههای تخصصی:
دوگانه علم و دین، از مباحث مطرح بین رشته ای است که حاکی از تنش طولانی میان طرفداران آن ها در طول تاریخ بشر است. در چند دهه اخیر نیز با رشد چشمگیر علم و نیاز بشر به بازیابی مجدد دین همچون سایبان مقدس، تبیین نسبت میان علم و دین بیش ازپیش احساس شده است. هدف این پژوهش، بازخوانی این نسبت در تفکر علامه جعفری و الهیات عصب شناسی با روش اسنادی است. الهیات عصب، به عنوان شاخه ای از علم، بیانگر ایده جدیدی برای حل ناسازگاری و تنش میان علم و دین است. مطابق ادعای الهیات عصب، می توان با تبیین رابطه علم و دین، به اثبات همبستگی میان تجارب و پدیده های دینی افراد، به کشف زمینه های همسان و مشترک در زندگی معنوی آن ها دست یافت. جعفری در پرتو حیات معقول، ضمن توجه به اهمیت و جایگاه دانش در تفکر اسلامی، به تبیین نسبت این دو پرداخته است. نتایج این پژوهش حاکی از این است که الهیات عصب همچون اندیشه علامه جعفری، ضمن نفی تضاد میان علم و دین، بر وحدت و یکپارچگی این دو معتقد است. افزون براین، با وجود اشکالات مبنایی و روش شناسی در الهیات عصب، همچون خلط روش میان علوم طبیعی و علوم انسانی، ابتنا بر الهیات طبیعت و نارسا بودن تعریف دقیق علم و دین، می توان بر زمینه های تقریب این دو اندیشه تمرکز داشت؛ بدین معناکه الهیات عصب هم سو با اندیشه جعفری، می تواند با پرهیز از فروکاستن دین و پدیده های دینی در ترازوی علم تجربی، توجه به محدودیت های علم، از تعمیم ناروای یافته های علم تجربی جلوگیری کرده، تنها به عنوان روش جدیدی در تبیین ارتباط های چهارگانه، بشر را به درک تازه ای از مباحث دینی و معنوی برساند.
گونه شناسی کاربست آیات قرآن در کتاب شرح چهل حدیث امام خمینی(ره)
منبع:
الاهیات قرآنی سال ۱۰ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۱۹
13 - 28
حوزههای تخصصی:
پس از قرآن، احادیث پیامبر اعظم (ص) و امامان شیعه (عل) چراغ هدایت بشریت بوده اند. حدیث، مانند قرآن دارای ابعاد گوناگون و جنبه های متعدد است و محکم و متشابه، مطلق و مقید و عام و خاص و ... دارد که تمامی این جنبه ها در سه حوزه شرح الحدیث، نقدالحدیث و حل اختلاف اخبار بررسی می شود. در طول تاریخ شارحان حدیث از روش های مختلفی برای شرح احادیث استفاده کرده که مهم ترین آن ها بهره گیری از آیات قرآن کریم است. در این میان امام خمینی(ره) به عنوان فقیه جامع علوم فقه، اصول، عرفان، فلسفه و حدیث، چنین نگاهی را در آثار مکتوب خود به یادگار گذاشته اند. این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و شیوه کتابخانه ای، به بررسی روش امام خمینی(ره) در شرح روایات با بهره گیری از آیات قرآن کریم در کتاب شرح چهل حدیث پرداخته است. بیان اندیشه های قرآن شناختی امام خمینی(ره) با تمرکز بر مسئله فهم قرآن از نگاه امام و ترسیم ابعاد مختلف آن از اهداف اساسی این پژوهش است. روش امام خمینی(ره) در بهره گیری از آیات قرآن در شرح روایات، چراغ روشنی فرا راه نویسندگان، اندیشمندان دینی و حدیث پژوهان است. یافته های پژوهش نشان می دهد، مجموع آیاتی که در شرح روایات چهل حدیث به کار رفته است، در حدود 140 آیه است که بعضی تکراری است. در این میان، 76 آیه برای استشهاد به قرآن، تعداد 30 آیه جهت استدلال به قرآن، 6 آیه به عنوان نمونه و تمثیل و 5 آیه برای بیان مصداق استفاده شده که تفصیل هر یک از این موارد در متن مقاله بیان شده است.
رهیافتی نو در تحلیل حقیقت قوه(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
هستی و شناخت جلد ۹ پاییز و زمستان ۱۴۰۱ شماره ۲
211 - 231
حوزههای تخصصی:
ارسطو در تحلیل چگونگی و چرایی حرکت در عالم طبیعت از مفهوم قوه و فعل استفاده کرده، ماده را خاستگاه قوه و صورت را ملاک فعلیت می داند. دیدگاه ارسطو در باب قوه و فعل و همینطور ماده و صورت از طرف بیشتر فیلسوفان اسلامی قبول شده و آنها در تحکیم و انسجام این نظریه کوشیده اند. البته در این میان کسانی نیز با ترکیب جسم از ماده و صورت موافق نبوده و راجع به ماهیت قوه و خاستگاه آن دیدگاهی دیگر ارائه نموده اند. مجموعا پنج دیدگاه کلی در باب ماهیت قوه وجود دارد. برخی قوه را عدمی، برخی اعتباری، عده ای معقول ثانی، بعضی عرضی تحلیلی ماده اولی و اکثریت عرضی خارجی تحت مقوله کیف یا اضافه دانسته اند. از نظر نگارنده تمامی دیدگاه های مذکور ناتمام بوده و با ویژگی های وجود شناسی قوه سازگار نیست. در این نوشتار با تبیین و نقد این دیدگاه ها، و در پرتو برخی از مبانی حکمت متعالیه، به تبیین جدیدی از حقیقت قوه و خاستگاه آن دست یافته ایم. مطابق دیدگاه مختار قوه همچون فعلیت امری وجودی و از عوارض تحلیلی وجود سیّال است. وجود سیال دارای مراحلی از شدت و ضعف است که هر مرتبه نسبت به مرتبه بعد قوه، و نسبت به مرتبه قبل، فعلیت شمرده می شود.
بررسی تحلیلی و ارائه مدل نهادینه کردن فرهنگ وقف در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های فقهی دوره ۱۸ تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲
433 - 455
حوزههای تخصصی:
هدف از این پژوهش بررسی تحلیلی وقف و ارائه مدلی به منظور نهادینه کردن فرهنگ وقف در دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی است. این تحقیق دارای راهبرد ترکیبی (تلفیقی) است. بنابراین جامعه مورد بررسی در مرحله کیفی و کمی متفاوت بودند. در بخش کیفی جامعه آماری شامل خبرگان حوزه وقف است. جامعه کمی مورد پژوهش، شامل تمامی خیرین و واقفان استان هرمزگان و مدیران سطوح عالی دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی هستند که تعدادشان طبق آمار 135 نفر است. برای تحلیل کمی و به منظور آزمون فرضیات مرتبط با اجزای مدل و آزمون کل مدل تحقیق به ترتیب از آزمون T استفاده شد. برای این کار از نرم افزار spss نسخه 22 استفاده شد. برای بخش کیفی نیز از روش داده بنیاد و نرم افزار Maxqda10 استفاده شد. یافته ها نشان داد که این پژوهش مدلی مشتمل بر شش بعد (آموزش، تسهیل کننده، راهبردها، فرهنگ، موانع و نتایج) و42 مؤلفه است که در آن نشان داده شد دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی برای حرکت به سمت نهادینه کردن وقف باید به متغیرهای آموزش، تسهیل کننده، راهبرد ها، فرهنگ، موانع، نتایج توجه کنند.
ضرورت و امکان سنجی رهن منفعت در نظام حقوقی کنونی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
آموزه های فقه مدنی بهار و تابستان ۱۴۰۱ شماره ۲۵
185 - 204
حوزههای تخصصی:
در ماده 774 قانون مدنی به پیروی از نظر مشهور در فقه، به بطلان رهن منفعت تصریح شده است. از مبانی مهم بطلان رهن منفعت، عدم قابلیت قبض و عدم ایجاد اطمینان و عدم امکان استیفای دین از آن عنوان شده است. با این حال، تمام این موارد در فقه مورد تردید قرار گرفته اند. در نظام حقوقی کشور نیز مقررات بسیاری مؤخر بر قانون مدنی به تصویب رسیده اند که با قواعد سنتی رهن همخوانی ندارند. برخی از آن ها قبض را از شرایط صحت رهن خارج کرده اند و برخی دیگر، اموال غیر عین معین، مانند طلب و سهام ضمانت نامه را قابل توثیق شناخته اند. از سوی دیگر، بطلان رهن منفعت باعث می شود که این گونه اموال، تا حدی از گردش اقتصادی جامعه خارج شوند. این امر باعث وارد آمدن زیان به چرخه اقتصادی می شود و مالکِ این اموال را از تمتع بردن تام از مال خود محروم می نماید. مجموع این عوامل باعث می شود که تلاش نظری برای شناسایی رهن منفعت ضرورت یابد. در این پژوهش، پنج راهکار مهم در این راستا مورد ارزیابی قرار گرفته اند که عبارت اند از: استفاده از قالب قراردادهای بی نام، استفاده از عقد وثیقه، استفاده از معاملات با حق استرداد، قبول نسخ ضمنی مواد 772 و 774 قانون مدنی و خروج آن ها از عداد مقررات آمره.
بررسی و تحلیل شیوه خودتربیتی از دیدگاه علامه مصباح یزدی(مقاله پژوهشی حوزه)
حوزههای تخصصی:
«خودتربیتی» یعنی: تربیت نفس خود. علامه مصباح به اقتضای دیدگاه فلسفی، اخلاقی و تفسیری خود، نظریه تربیتی ویژه ای را ارائه نموده که شیوه خودتربیتی نیز متأثر از آن است. به علت اهمیت موضوع خودتربیتی و به سبب جامع بودن اندیشه این دانشمند، بررسی و تحلیل این شیوه دارای اهمیت است. این تحقیق ضمن ارائه اندیشه تربیتی مشارالیه به صورت «توصیفی»، ابعاد گوناگون آن را به شیوه «تحلیلی» بررسی و واکاوی کرده و شواهدی از آیات قرآن برای این منظور ارائه داده است. از جمله یافته های پژوهش این است که در این شیوه، به پیش فرض های عقلی و منطقی و ویژگی های مشترک و اختصاصی انسان ها و همچنین به همه ابعاد نفس توجه شده است. با وجود پیچیدگی نفس، به وضوح ارتباط ابعاد نفس و جایگاه آنها مشخص است. نقطه ثقل در خودتربیتی، امیال و گرایش هاست و جایگاه عبودیت و دین مداری به خوبی در آن روشن است.
شاخصه های امامت حضرت عیسی علیه السلام در آیات الهی با تأکید بر تفاسیر فریقین(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۹
۱۶۸-۱۵۱
حوزههای تخصصی:
نوشته پیش روی تلاشی است در ارزیابی شاخصه های امامت عیسی× که با روش توصیفی تحلیلی به مساله پرداخته است. در این تحقیق شاخصه جعل الهی از همنشینی واژه های اصطفاء، اجتباء و ملک عظیم از آیات قرآن در مورد امامت ایشان استنباط می شود و مؤلفه هدایت به امر الهی با تکیه بر آیات قرآن مشهود است؛ زیرا با توجه به آیه 113 صافات که ذریه ابراهیم را به محسن و ظالم تقسیم می کند و انضمام آیه 124 بقره، می توان دریافت که عهد امامت به فرزندان محسن آن حضرت ازجمله عیسی× رسیده است؛ زیرا فرض عدم تعلق این عهد الهی به محسنان به معنای بیهوده بودن آن تقسیم و این تقیید خواهد بود و از دیگر شاخصه ها زمامداری و تدبیر امور جامعه و پرداختن به جزئیات امور که با ویژگی صبر و یقین ایشان توأم گشته و با اجرای عدالت و منصب داوری عیسی× در زمانه ظهور مسیر برای اثبات مؤلفه های امامت ایشان هموار می گردد.
نقش تقوا در بعد بینشی کمال انسان از دیدگاه قرآن کریم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت سال ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ شماره ۲۹۳
41-50
حوزههای تخصصی:
بحث از کمال و راه های رسیدن به آن یکی از مباحث جدی و بنیادین انسان شناسی است. در بینش الهی انسان برای رسیدن به کمال نیازمند دو عنصر ایمان و عمل صالح است و دومی در گرو تحقق اولی است و تحقق ایمان، زمانی امکان پذیر است که انسان در حوزه شناخت و بینش نسبت به حقایق عالم هستی و توحید به کمال لازم دست پیدا کند. اینک پرسش اساسی این است که تقوا و پروای الهی چه نقشی در کمال بینشی و بصیرت افزایی انسان دارد؟ مقاله حاضر با استفاده از روش توصیفی تحلیلی به بیان نقش تقوا در بعد بینشی کمال انسان پرداخته و به این نتیجه رسیده که در برخی معرفت ها مانند شناخت خداوند که به صورت فطری در انسان وجود دارد، تقوا سبب شکوفایی است و در برخی دیگر مانند شناخت نبی مکرم اسلام و اولیاء الهی پروای الهی موانع را از مسیر چنین شناختی برطرف می کند. همچنین تقوا در فهم قرآن کریم مؤثر بوده و در برخی مراتب فهم آن، رفع مانع و در مراتب دیگر سبب بهره مندی بیشتر از هدایت آن می گردد و چه بسا تقویت این کمال را به دنبال داشته باشد. یکی دیگر از آثار تقوا، زمینه سازی در روشن بینی و شناخت حق از باطل است.
ملاک خلافت انسان از خداوند در دو آیه کرامت و امانت(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت سال ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ شماره ۲۹۳
51-59
حوزههای تخصصی:
براساس ظواهر قرآن کریم از بین تمام موجودات، فقط انسان واجد مقام جانشینی تکوینی و تشریعی خداست. این انحصار، موجب طرح این پرسش مهم می شود که «براساس چه ملاکی این مقام اختصاصی به انسان داده شده است؟» پژوهش حاضر به هدف کشف ملاک جانشینی انسان از خداوند با روش کیفی و توصیف و تحلیل دو آیه 70 سوره «اسراء» و 72 سوره «احزاب»، به نتایج زیر دست یافته است. از دیدگاه قرآن کریم، ملاک انتخاب نوع انسان برای جانشینی از خداوند در بین موجودات علاوه بر استعداد یادگیری اسماء، عبارت است از: توانایی قبول امانت و تکریم خداوند، که هر دو نشان از استعداد خاصی است که خدای متعال در وجود انسان نهاده است.
خوانش تفسیری آیه «وَلَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَهَمَّ بِها ...» در تفاسیر المنار، المیزان و تسنیم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۹
۵۲-۲۷
حوزههای تخصصی:
پیوند مضمون آیه «وَ لَقَدْ هَمَّتْ بِهِ وَ هَمَّ بِها لَوْلا أَنْ رَأی بُرْهانَ رَبِّه ...» با عصمت حضرت یوسف× موجب افزایش توجه مفسران فریقین به مضمون آن شده است. مقاله حاضر که به شیوه توصیفی تحلیلی نگارش یافته به دنبال شناسایی رویکرد مفسران تفاسیر: المنار، المیزان و تسنیم در مورد متعلق اراده یوسف× و زلیخا است. نتیجه برآمده از مباحث مقاله چنین است: این سه مفسّر، در حالی که در نفی دیدگاه منکران عصمت حضرت یوسف× و نقد مستندهای روایی آنان، اتفاق نظر دارند اما در تعیین متعلق اراده این پیامبر الهی و زلیخا، دچار اختلاف هستند؛ به گونه ای که مؤلف تفسیر المنار، بر تعدد متعلق آن دو تاکید دارد؛ در حالی که مؤلفان دو تفسیر دیگر، بر وحدت متعلق اراده آنها؛ یعنی اراده سوء پافشاری می نمایند؛ با این تفاوت که زلیخا، در جهت تحقق آن نیز کوشا بوده اما سرانجام ناکام ماند ولی حضرت یوسف× به جهت برخورداری از برهان ربّ، نه تنها برای عملیاتی کردن آن، کوششی ننمود، بلکه از قصد به آن نیز دور بوده است.
تعامل عقل و قلب در فرایند شکوفایی نفس در بررسی تفسیری آیه 46 حج(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات تفسیری سال سیزدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۴۹
۱۳۰-۱۱۵
حوزههای تخصصی:
قلب جزئی از بدن است که با نفس انسان ارتباط جسمانی دارد و ابزاری در خدمت نفس برای ارتباط با عقل مجرد است که این ارتباط در بدن انسان به وسیله مغز صورت می پذیرد. حاصل این ارتباط یا در ادراک و شناخت انسان ظهور و بروز می یابد یا به عنوان محرکی برای انجام فعل توسط نفس است. در صورت نخست یا به واسطه ابزار حسی موجب شناخت می شود و یا بدون واسطه ابزار حسی شناخته می گردد؛ اما محرک بودن عقل نیز به واسطه حکم عقل نظری صورت می پذیرد. مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استناد به منابع کتابخانه ای به بررسی آیه 46 سوره حج: «أَفَلَمْ یَسیرُوا فِی الأَرْضِ فَتَکُونَ لَهُمْ قُلُوبٌ یَعْقِلُونَ بِها» پیرامون تعامل عقل و قلب در فرایند تکامل نفس انسان می پردازد. ازجمله یافته های تحقیق چنین است: اگر این ارتباط با عوامل درونی و بیرونی تقویت گردد، حاکمیت عقل بر قلب بیشتر خواهد شد. این حرکت از عقل فطری که خدای متعال با آفرینش قلب در اختیار انسان قرار داده است، صورت می گیرد و در این صورت، نزاعی میان عقل و قلب متصور نیست و سیر شکوفایی نفس انسان به درستی صورت می پذیرد.
اوصاف شیعیان واقعی؛ ایمان در کلام امیرمؤمنان علی(ع) (26)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
معرفت سال ۳۱ فروردین ۱۴۰۱ شماره ۲۹۲
5-10
حوزههای تخصصی:
این متن شرحی بر اوصاف شیعیان واقعی از منظر امیرمؤمنان علی(ع) است. از منظر آن حضرت، کفر بر چهار پایه استوار است: به عبارت دیگر، چهار عامل ممکن است انسان را از شناخت حق منحرف کرده، به جای ایمان او را در دام کفر بیفکند. اولین پایه کفر، تعمیق است. معنای درست تعمیق، دور افتادن از جاده است. دین حاوی مطالب اصولی و جزیی است؛ تعمیقی که موجب کفر است، رهاکردن متن دین و تمرکز بر حاشیه است. پایه دوم کفر، تنازع است. نزاع مداوم و محکوم کردن دیگران همراه با شکست حرمت آنهاست. پایه سوم کفر، زیغ و کج فهمی است؛ چیزی اشتباه و کج فهمیده شود. کسی که دچار زیغ است، کار خوب در نظرش بد و کار بد، خوب جلوه می کند و طبیعی است که ایمان را بد و کفر را خوب بپندارد. چهارمین پایه کفر، شقاق؛ یعنی خصلتی روانی ناشی از خودکم بینی است. حرکت کردن برخلاف حقیقت و بدعت گذاری و مطرح کردن سخنان بی منطق، با انگیزه جلب نظر دیگران از دیگر پایه های کفر است.
تاثیرات اجتماعی رفتاری باورهای عامیانه در رمانهای محمود دولت آبادی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
پژوهش های اخلاقی سال دوازدهم بهار ۱۴۰۱ شماره ۳ (پیاپی ۴۷)
159 - 182
حوزههای تخصصی:
باورهای عامیانه، با فرهنگ هر ملّتی ارتباط مستقیم دارد و یک پدیده روحی-اجتماعی است،معلول زندگی آدمی وعکس العمل اودرمقابله باطبیعت ومحیط اسرارآمیزاوست.آدمی آن گاه که نمی توانست رابطه منطقی بین حوادث وپدیده های خارق العاده را بیابد،برای رهایی از آن به ذکراوراد ونجواها می پرداخت تا مصیبت ها را کاهش دهدونتایج دلخواه رااز آن به دست آوردو سبب شد تا به تدریج باورها درذهن اوشکل بگیرد. بیشتر آن ها نیز برخاسته از فقدان دانش کافی مردمان گذشته بوده است.محمود دولت آبادی در رمان های برگزیده از باورهای عامیانه فراوانی در لابه لای داستان ها، بجا و به موقع بهره برده است. هدف پژوهش بازتاب باورهای عامیانه دررمان های کلیدر، جای خالی سلوچ و روزگار سپری شده مردم سالخورده است.باورهای عامیانه،جلوه ای از فرهنگ عامّه یا فولکلوراست که درمتن زندگی وفرهنگ ملّت ها جریان داردوبه شکل های گوناگون خود را نمایان می سازد.بررسی باورهای عامیانه به منزله تأییدآن نیست.امّااز توجّه بی شمار عامّه به این عقاید خرافی،چه در حوزه ادبیّات وچه درحوزه اجتماع در خصوص مسائلی که از قوّه درک آن عاجز بوده اند وقادر نبوده اند تفکّری منطقی را برآن حاکم کنند، نمی توان صرف نظر کرد.زیرا بررسی وبازتاب باورها واعتقادات از بسیاری زوایای تاریک زندگی گذشتگان پرده برمی داردوآیندگان رااز پیروی کورکورانه وصحّه گذاشتن براعتقادات بی پایه بر حذر می دارد.در مقاله حاضر باورها براساس رمان های برگزیده محمود دولت آبادی استخراج شده است.شواهد، بسیارفراوان بوده که تنها برخی از آن ها به صورت اختصار آمده است.
شاخصه های تربیتی اخلاقی مؤثر در قصه گویی دیجیتال کودکان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
زمانی که فناوری با خلاقیت بشری پیوند می خورد مرز آن حتی به عالم خیال نیز راه پیدا می کند. مصادیق بارز قصه گویی نوین استفاده از فناوری هایی چون قصه گویی دیجیتال، صوتی، اینترنتی، تلویزیون و تلفن است که در کنار قصه گویی سنتی و چهره به چهره شکل گرفته است. قصه گویی دیجیتال از پدیده های جدید در عالم فناوری و قصه گویی است. هدف از پژوهش حاضر تعیین شاخص های تولید قصه های دیجیتال توسط کودکان می باشد. تعیین شاخص های تولید قصه های دیجیتال توسط کودکان از طریق نظرسنجی از خبرگان آگاه به موضوع با استفاده از تکنیک دلفی، مورد شناسایی قرار گرفت. جامعه آماری پژوهش شامل خبرگان است که با استفاده از روش گزینشی، هدفمند و قضاوتی از نظرات 30 نفر از آنها استفاده شد. پژوهش حاضر از نوع پژوهش های کاربردی است که به روش های کتابخانه ای و کیفی با رویکرد دلفی انجام شد. روش گردآوری اطلاعات در این پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانه ای و میدانی است. به منظور سنجش توافق بین نظرات خبرگان از ضریب همبستگی کندال استفاده شده است. یافته های پژوهش توافق شدید بین نظرات خبرگان در دور اول و دوم را نشان می دهد. انتخاب موضوع قصه، نوشتن یا پیدا کردن قصه، تهیه فیلم و عکس، تهیه و ضبط صدا، ویرایش و ایجاد هماهنگی بین صدا و تصویر، مشاهده و بازنگری قصه دیجیتال، ارائه قصه دیجیتال، بازخور و بازبینی به عنوان مراحل تولید قصه های دیجیتال توسط کودکان شناسایی شدند
سویه های اخلاقی در مسئولیت مدنی دولت ها متناسب با نقش آنها(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
نقش دولت در اجتماع سیاسی مهمترین بحث فلسفه سیاسی درباره دولت است. با این حال چه منشا دولت را قرارداد بدانیم و چه دولت را پدیده ای طبیعی تلقی کنیم، رسالتی که برای آن قایل می شویم تا حدی می تواند مستقل از بحث درباره منشا آن مطرح شود. نظریه های مرتبط با نقش دولت را در دو گروه عمده می توان جای داد. گروه نخست که به مداخله محدود دولت در اجتماع نظر دارد این گروه مکتب لیبرالیسم و گرایشها و برداشتهای متفاوت آن را شامل می شود. در این گروه نقش دولت بنابر اصل، نقش منفی و بازدارنده است و مداخله دولت در حقوق شهروندان جنبه استثنایی دارد که باید براساس مفاهیم پایه ای آزادی، عدالت و برابری توجیه شود.گروه دوم، ویژه نظریه های مبتنی بر مداخله دولت در اجتماع و ایفای نقش رفاهی دولت است. در این نظریه ها نقطه ی آغازین بحث، اجتماع است و فرد تابع اجتماع تلقی می شود. هرچند که در این گروه نیز برای آزادی حرمت بسیار قایل هستند. با این حال تأمین آزادی را جز در سایه عدالت(بویژه عدالت توزیعی) و برابری میسر نمی دانند. شاخص ترین نماینده این گروه مکتب سوسیالیسم است که در نظامهای سیاسی اروپای امروز رواج بسیاری دارد. این نقش های دولت ها از منظر اخلاقی به نحو قابل توجهی بر سرنوشت افراد جامعه و فعالان اقتصادی موثر بوده و بعضا موجب خسارت های فراوانی به ایشان شده است. بر این اساس لازم است تا ضمن بررسی ماهیت سیاست های این دو گروه از حیث قرارگیری در دسته اعمال حاکمیتی یا تصدی، از منظر اخلاقی نیز، به بررسی امکان جبران خسارات ناشی از آن و مبنای این جبران خسارت پرداخته شود.
Ethical Considerations of Employment of Married Women from the Religious Perspective(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
pure life, Volume ۹, Issue ۳۰, Spring ۲۰۲۲
119 - 142
حوزههای تخصصی:
SUBJECT AND OBJECTIVES: This research is about knowing the important factors to be considered by a working woman's in religious point of view. Women play a very important role in religious; First and foremost, they bear the future generations of human being. They are the mothers that nurture the future leaders of the world; and They are the wives and the trustee of their husbands. To understand more about the rules of religious regarding women, we need to first understand regarding the position of women in religious. Why she is created, what are her purpose in this world, how she was created and how she is different and similar from men? By doing this, understanding her and the rulings that governs her in religion can be easier. METHOD AND FINDING: In this research, which was conducted with a qualitative method and analytical approach, it was found that under the rules of religious, working is permissible for women but she is bounded by certain rules that are for her own benefit. Woman is created as a servant of God so it is her primary duty to serve God. A woman also can be a wife and mother so she also has her duties and responsibilities that must be taken into consideration before planning to work. CONCLUSION: The research results showed that procuring livelihood is not a woman’s obligation and responsibility but it is permissible for her to work provided that she will not neglect her primary duties and responsibilities. Working and having an employment for women has its benefits and disadvantage so both must be taken into consideration and benefits should be greater than its disadvantage.