ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۳٬۳۰۱ تا ۳٬۳۲۰ مورد از کل ۷۹٬۹۹۱ مورد.
۳۳۰۱.

Stylistics of Single-Ᾱyah Stories in the Quran(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: Literary style stories Quranic Tales Single-Ᾱyah

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۵۵ تعداد دانلود : ۹۷
Stylistics, as a scientific discipline, derives from the methods of expression and the reasons for choosing one form of expression over another, as well as the relationships between the expression and its speaker. The primary application of stylistics is in the literary aspect of texts. This study utilizes stylistics as a tool for understanding the structure and style of the Quran. The present study, with a descriptive-analytical method and library study, aims to examine the stylistics of single-Ᾱyah stories in the Quran and conducts a linguistic analysis at three levels: phonetic, lexical, and grammatical. The linguistic features found in the single-Ᾱyah stories of the Quran cause a variation in style. Among the elements that have the most significant impact on the stylization of the stories is the element of repetition. The technique of repetition emerges with various functions at the levels of letters, words, and sentences. Additionally, elements such as contrast, conditional sentences, exclamatory sentences, nominal sentences, and emotional expressions transform the audience's feelings based on the specific aim of each story. Stylistic changes occur under the influence of various factors in these stories, and the style changes in accordance with the meanings and objectives of the narratives. By employing linguistic characteristics and rhetorical elements, the style of speech varies based on the audience's state and the specific goals of the narrative. Stylistic changes such as the number of verbs, changes in the arrangement and frequency of letters, and changes in the tone of the style of the narratives correspond to their content and expressive style
۳۳۰۲.

نرم افزار جامع تفاسیر نور نسخه 4؛ ویژگی ها و قابلیت ها

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: نرم افزار جامع تفاسیر نور قرآن دانش‌نامه جامع تفاسیر قرآن پژوهی هوشمند ترجمه های قرآن قرائت واژگان قرآن اعراب قرآن دانشنامه جامع علوم قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۳ تعداد دانلود : ۱۷۶
در این مقاله، به معرّفی نرم افزار جامع تفاسیر نور نسخه چهارم پرداخته شده است. این محصول که در اسفندماه 1402 رونمایی شد، از سری محصولات قرآنی مرکز نور در بستر دسکتاپ و ویندوز است. نسخه سوم این برنامه، در سال 1392 ارائه شده بود. فاصله ده ساله این نسخه با نسخه قبلی، به جهت تولید نرم افزارهای: «دانشنامه علوم قرآن»، «دانشنامه تفسیر صافی» و «دانشنامه تفسیر طبری» در گروه قرآن و نیز رویکرد مرکز در ارائه محتواهای خود در دیگر بسترها می باشد. تولید «پایگاه جامع قرآن» در بستر وب و نیز تولید نرم افزار همراه «قرآن نور» در بستر اندروید، از جمله این برنامه هاست. معرّفی قابلیت ها و امکانات مفید برنامه، از جمله: کتابخانه، دانشنامه قرآن (قرآن، ترجمه، تفسیر، حدیث، آیات مرتبط، واژگان، اعراب)، قرائت، واژه نامه، معجم صرفی و... ، از اهداف این مقاله می باشد.
۳۳۰۳.

بررسی آیه 59 سوره احزاب همراه با نقد شبهات مرتبط با وجوب پوشش(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آیه 59 احزاب شبهات حجاب امر مولوی حجاب امر ارشادی حجاب پوشش موقتی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۴ تعداد دانلود : ۸۱
از شبهات چالش برانگیز حجاب در سده اخیر میان فقها، مفسران و قرآن پژوهان، حکم پوشش جلباب در آیه 59 احزاب است. برخی آن را حکم مولوی و گروهی ارشادی دانسته اند. قائلان به مولوی بودن این حکم آن را ویژه عصر پیامبراکرم| می دانند. این تحقیق با هدف نقد دو دیدگاه؛ ارشادی بودن حکم پوشش در آیه در مقابل مولوی بودن و نیز موقت بودن آن در برابر دائمی بودن، به روش توصیفی تحلیلی و با اسناد کتابخانه ای به تبیین ادله هر یک از دیدگاه ها به نقد و تحلیل آن پرداخته است. مهم ترین دلیل کسانی که حکم پوشش جلباب را در این آیه حکمی موقتی یا ارشادی دانستند، شأن نزول های ذیل آیه است که موجب شده عبارت «ذلِکَ أَدْنی أَنْ یُعْرَفْنَ فَلا یُؤْذَیْنَ» را تنها برای بازشناسی زن آزاد از کنیز یا شناسایی زنان مؤمن و مسلمان از دیگران بدانند، در نتیجه با عدم وجود کنیز یا نبود زمینه آزار زنان بی حجاب، وجوب جلباب را منتفی دانسته اند؛ هر چند جمعی از اینان در برابر ادله دیگر معتقد به حجاب زنان اند. دستاورد این پژوهش طرح این آیه به عنوان یکی از ادله قرآنی وجوب پوشش به صورت الزامی و دائمی است. با بیان این نکته که کیفیت پوشش جلباب در این آیه به انگیزه دورداشت بیگانگان از آزار جنسی و به نشانه عفت مندی زن است که همچنان وجود دارد.
۳۳۰۴.

تحلیل تاریخی نسبت دانش اجتماعی و تحولات تبلیغ در حوزه علمیه قم(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: حوزه علمیه قم روش تاریخی تحلیل محتوا ساختار حوزه علمیه قم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۱۷۷ تعداد دانلود : ۱۳۷
در جامعه اسلامی، تبلیغ دین از وظایف اصلی نهاد دینی است و حوزه علمیه به عنوان یک نهاد علمی دینی از بدو تأسیس بر اهمیت تبلیغ تأکید ورزیده است. از سویی، امر تبلیغ متأثر از خواست ها و نیازهای اجتماعی مردم است و با توجه به حاکمان به عنوان عوامل بیرونی و ساختار حوزه به عنوان عوامل درونی تحول می یابد، که این امر نیازمند بررسی تاریخی است. حوزه علمیه قم از بدو تأسیس تا کنون دو دوره پیش و پس از انقلاب را تجربه کرده است. دردوره پیشاانقلاب عوامل بیرونی ای همچون رویکردهای پهلوی که سبب مدرن شدن زندگی اجتماعی مردم شد و ازاین رو نیازهای جدید مردم درخواست های جدیدی را به سمت حوزه علمیه در دوران حاج شیخ عبدالکریم حائری و آیت الله بروجردی روانه کرد، سبب احساس نیاز به تحول در بخش های مختلف حوزه علمیه، از جمله تبلیغ، شد. پس از انقلاب نیز با توجه به تحول ساختار حکومت و توجه به نیازهای اجتماعی مردم در نسبت با دین (عامل بیرونی) ازیک سو و به تبع آن، تحول در ساختار حوزه (عامل دورنی) ازسوی دیگر، امر تبلیغ دین دچار تحول شگرفی شد، که از نتایج آن تأسیس نهادهای تبلیغی، به روزرسانی و تلاش برای کارآمدی امر تبلیغ و پاسخ گویی به نیازهای مردم بوده است. افزودنی است که شناخت شرایط سیاسی اجتماعی جامعه به منظور تحول در بخش های حوزه توسط دانش اجتماعی که با شناخت شرایط اجتماعی، فعالیت های تحول گرایانه صورت پذیرفت. در این پژوهش با استفاده از روش بررسی اسناد تاریخی مربوط به پیش و پس از انقلاب و به کارگیری روش تحلیل متحوای کیفی برای بررسی محتوای شرح وظایف نهادهای تبلیغی، به تحلیل نسبت یادشده پرداخته ایم.
۳۳۰۵.

بررسی فقهی حقوقی آموزش جنسی کودکان با تاکید بر سند 2030 یونسکو(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: آموزش جنسی کودکان سند 2030 یونسکو تربیت جنسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۲۲ تعداد دانلود : ۱۳۴
 زمینه و هدف: تربیت جنسی یکی از ابعاد تربیت است که در کنار سایر ابعاد آن همچون تربیت اجتماعی، عقلانی، اخلاقی و قابل طرح است. هدف مقاله حاضر بررسی فقهی حقوقی آموزش جنسی کودکان با تأکید بر سند 2030 است. مواد و روش ها: مقاله حاضر نظری و روش تحقیق آن توصیفی- تحلیلی است. مواد و داده ها نیز کیفی است و از فیش برداری در گردآوری مطالب و داده ها استفاده شده است. ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانت داری رعایت شده است. یافته ها: آنچه در فقه و حقوق اسلامی مد نظر است تربیت جنسی است. تربیت جنسی فراتر از آموش جنسی است. بر اساس آموزه های اسلامی، ارضای نیازهای جنسی باید در قالب ضوابط شرعی مبانی و اصول مبتنی بر ارزش های دینی باشد. در سند 2030 یونسکو اما تاکید بر آموزش جنسی است. در آموزش جنسی یونسکو تلاش می شود کودکان با بدن و اندام های حنسی خود و روابط جنسی با دیگران کاملاً آشنا شوند و ضمن پرهیز از برقراری روابط جنسی پرخطر مانند ایدز، اطلاعات لازم را برای ممانعت از اینکه مورد سوء استفاده جنسی قرار گیرد کسب نمایند. نتیجه: نتیجه اینکه میان سند 2030 یونسکو و آموزه های فقهی حقوقی در اسلام از جهت اهداف، مبانی و مؤلفه های آموزش جنسی تفاوت زیادی وجود دارد. شاید بتوان گفت ضرورت آموزش جنسی در اسلام و سند 2030 تنها وجه مشترک این دو است.
۳۳۰۶.

بررسی رابطه تفکر انتقادی با روش پرسش گری در اثبات توحید بر اساس آیات قرآن

کلیدواژه‌ها: توحید قرآن تفکر انتقادی پرسش گری استدلال

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵ تعداد دانلود : ۲۸
اساس تفکر انتقادی، بر اندیشه منطقی و استدلالی همراه با تحلیل و استنتاج استوار است و یکی از شیوه های کاربردی در این تفکر، استفهام است. در این تفکر، در بیشتر موارد مقدمات بیان می گردد و نتیجه گیری به طرف مقابل واگذار می گردد؛ یعنی بیشترین کاربرد تفکر انتقادی به شیوه پرسش گری است. از سویی اصل، در مسائل اعتقادی در قرآن کریم بر تفکر، تعقل و نتیجه گیری توسط مخاطب است و یکی از مهم ترین روش های قرآن در بیان استدلال های توحیدی همین روشی است که امروزه تفکر انتقادی نامیده می شود. در نوشتار حاضر آیات قرآن با محوریت استدلال در توحید که به شیوه پرسش گری و غالباً به شیوه «استفهام انکاری» و «استفهام تقریری» است، مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج تحقیق نشان می دهد که در مسائل اعتقادی، اصل بر تفکر و تأمل همراه با نتیجه گیری منطقی است و اکثر آیات در این زمینه دربردارنده تفکر انتقادی است و میان روش پرسش گری در مباحث توحیدی قرآن و تفکر انتقادی ارتباط مستقیم و همه جانبه وجود دارد.
۳۳۰۷.

نسبت متافیزیک و دانش های هنجاری نزد فارابی و هیلاری پاتنم(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: متافیزیک دانش های هنجاری عینی گرایی نسبی گرایی فارابی پاتنم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶ تعداد دانلود : ۵
فارابی و پاتنم تأثیر مخرّب یا مولّد متافیزیک در دانش های هنجاری، مثل حکمت عملی و فقه در علوم قدیم و اخلاق و اقتصاد در علوم جدید را امری آشکار می دانند و معتقدند عدم توجه به این نقش، به اثرات غیر قابل جبران منجر می گردد. برای فارابی این نقش ضروری و حیاتی در قالب استفاده دانش های هنجاری از معارفی است که در متافیزیک تبیین و مبرهن شده است و بدین جهت حذف متافیزیک نزد فارابی، به معنای حذف برخی مبادی آن دانش ها و رد عینیت در ارزش ها و ورود به وادی نسبی گرایی است. در طرف مقابل، پاتنم منکر متافیزیک سنتی بوده و به دنبال حذف آن از دانش های هنجاری است. به همین جهت برای کارکردی که متافیزیک سنتی در دانش های هنجاری داشته است، جایگزینی معرفی می کند. این جایگزین، تفسیر و روایت خاص او از فلسفه پراگماتیسم است. پاتنم در این روایت، پراگماتیسم را نوعی از متافیزیک می داند که بدون مرز بوده و در نقش آسیب شناسی و اصلاح گری سایر فلسفه ها ظاهر می شود. بر این مبنای جدید، پاتنم تصویر دیگری از دانش های هنجاری و معیار عینیت و نسبی گرایی ارائه می کند. روش مورد استفاده در این پژوهش، تحلیل منطقی_فلسفی، اعم از تحلیل مفهومی، تحلیل گزاره ای، تحلیل سیستمی، با رویکرد تطبیقی، جهت تضارب آراء، تبیین و گفت وگوی آن دو اندیشمند است.
۳۳۰۸.

بررسی عوامل گذر از عرفان زاهدانه به عرفان عاشقانه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: عرفان تصوف زهد عشق

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷ تعداد دانلود : ۹
عرفان زاهدانه و عرفان عاشقانه دو رویکرد انکارناپذیری هستند که دو دوره متفاوت از تاریخ عرفان را به خود اختصاص داده اند. ذکر عواملی که باعث گذر عرفان از زاهدانه به عاشقانه می شود، از لابه لای زوایای پیدا و پنهان اندیشه های این دو رویکرد در طول تاریخ تحت عناوین درون عرفانی و برون عرفانی (نگرشی و غیرنگرشی) و با هدف شناخت بهتر عوامل این گذر، رسالتی است که پژوهش حاضر با روش ترکیب ی (توصیفی تحلیلی) آن را بررسی کرده است. این پژوهش با تقسیم عوامل گذر به درون عرفانی و برون عرفانی به توضیح هریک پرداخته و عوامل درونی عرفانی را که حصری نیست، با عناوینی همچون صراحت موضع اهل بیت(ع)، ورود سنگین ادبیات، تفاسیر راهبردی و قیدشکنی برمی شمرد و درنهایت با نگاه به عوامل برون عرفانی به ذکر دستاوردهای تحولات سیاسی و فرهنگی و تأثیر آن بر این گذر می پردازد.
۳۳۰۹.

کاربرد خط نستعلیق در دربار گورکانیان هند (متون تاریخی، اسناد اداری و دیوانی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: گورکانیان هند نستعلیق نویسی متون تاریخی اسناد اداری و دیوانی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
ﺧﻂ نستعلیق در عصر تیموریان در ایران مسیر ﮐﻤﺎل را پیمود و در عصر صفویان جایگاه ویژه ای یافت که به سبب زیبایی ظاهری و تأثیرگذاری چشم نواز، به شبه قاره هند نیز راه یافت و بیش از خطوط دیگر، مورد اقبال و توجه گورکانیان هند قرار گرفت و خط رایج و کاربردی دستگاه اداری و دیوانی آنها شد. در پژوهش حاضر، کاربرد خط نستعلیق و اهمیت و جایگاه آن در تاریخ نویسی و اسناد اداری و دیوانی، دوره ی گورکانیان هند بررسی شده و کوشش شده است به پرسش های زیر پاسخ داده شود: عوامل مؤثر در رواج نستعلیق نویسی در دوره ی گورکانیان هند چه بود؟ در این دوره، بیشتر در چه زمینه هایی از خط نستعلیق استفاده می شد؟ و نستعلیق نویسی در این دوره تا چه اندازه متأثر از رواج این فن و هنر در ایران بود؟ نتایج این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی تاریخی صورت گرفته نشان می دهد که علاقه مندی پادشاهان گورکانی در هند به خط نستعلیق ایرانی و حضور کاتبان و خوشنویسان ایرانی در دربار آنها، موجب تشویق و در نتیجه رواج گسترده ی این هنر در حکاکی سنگ ها، ظروف قیمتی و نوشتن بر روی سکه ها، تهیه ی آلبوم های سلطنتی (مرقع گلشن و گلستان و مرقع هند و ایرانی)، متون ادبی و به ویژه تولید منابع تاریخی و اسناد اداری و دیوانی شد که هر کدام به صورت جداگانه می تواند مورد پژوهش قرار گیرد. در این پژوهش نیز سعی شده است به کاربرد استفاده از نستعلیق نویسی در متون تاریخی و اسناد اداری و دیوانی توجه شود.
۳۳۱۰.

علم جدید در اندیشه سید جمال الدین اسدآبادی: آراء، آسیب شناسی و راهکارها(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: سیدجمال الدین اسدآبادی علم آسیب شناسی تاریخ فلسفه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۴
با توجه به پیشرفت کشورهای غربی به مدد علم از قرن هفدهم میلادی به بعد، ضرورت پرداختن به این مقوله در نزد متفکران مسلمان در سده سیزدهم قمری/ نوزدهم میلادی بیش از پیش احساس شد. یکی از نخستین متفکران مسلمان که این ضرورت را درک کرد و به آسیب شناسی وضعیت علمی مسلمانان پرداخت، سیدجمال الدین اسدآبادی بود. این پژوهش با هدف بررسی دقیق تر آراء و اندیشه های سیدجمال، به تحلیل دیدگاه های او درباره علم جدید می پردازد. پژوهش حاضر در پی پاسخگویی به این سؤال است: با توجه به شرایط خاص زمانه، سید جمال چه جایگاهی برای علم قائل بود و چگونه به آسیب شناسی وضعیت علمی جهان اسلام پرداخت و چه راهکارهایی را برای برون رفت از آن ارائه داد؟ یافته های پژوهش نشان می دهد که سیدجمال با درک عمیقی از جایگاه و اهمیت علم در پیشرفت جوامع، به آسیب شناسی وضعیت علمی جهان اسلام پرداخت و ضمن ارائه تقسیم بندی خود از علوم، به ارائه راهکارهایی چون ایجاد مدارس جدید، تأکید بر آموزش به زبان بومی پرداخت. همچنین، وی با نگاهی انتقادی به تقلید کورکورانه از علوم غربی، بر اهمیت فلسفه و تاریخ به عنوان دو علم مهم برای برون رفت از وضعیت موجود تأکید کرد. از نگاه سیدجمال فلسفه و تاریخ، علوم قدرتمندی برای شناخت گذشته، تحلیل وضعیت موجود و ترسیم آینده ای روشن برای جوامع اسلامی بودند. روش پژوهش، توصیفی – تحلیلی با تأکید بر تحلیل محتوا و با استناد به نوشته ها و مکاتبات سید جمال الدین است و شیوه گردآوری اطلاعات نیز کتابخانه ای می باشد.
۳۳۱۱.

چالش های فقه معاصر در بهره گیری از قرآن برای استنباط مسائل مستحدثه و راهکارهای حل آن(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: مرجعیت علمی قرآن فقه معاصر مسائل مستحدثه آسیب شناسی استنباط احکام

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۴
مرجعیت علمی قرآن در استنباط احکام فقهی، به ویژه در مواجهه با مسائل مستحدثه و چالش های دنیای معاصر، از مباحث مهم و چالشی در حوزه فقه و مطالعات قرآنی به شمار می آید. این پژوهش با هدف شناسایی چالش های فقه معاصر در بهره گیری از قرآن برای استنباط مسائل مستحدثه و ارائه راهکارهایی برای حل آن ها انجام شده است. مسئله اصلی این تحقیق شناسایی موانع و محدودیت های استفاده از قرآن در پاسخگویی به مسائل فقهی جدید و ارائه راهکارهایی برای رفع این چالش ها است. این مطالعه با استفاده از روش توصیفی - تحلیلی و منابع کتابخانه ای، به بررسی دیدگاه های مختلف در زمینه مرجعیت علمی قرآن در فقه معاصر پرداخته است. پژوهش حاضر، علاوه بر مفهوم شناسی دقیق، به تحلیل چالش های هرمنوتیکی، زبانی، تاریخی و روش شناختی در کاربرد آیات قرآنی برای استنباط احکام مسائل مستحدثه می پردازد. همچنین، رویکردهای فقهی مختلف در این زمینه نقد و بررسی شده اند. نتایج این پژوهش نشان می دهد که چالش های عمده در این حوزه شامل تعارض ظاهری برخی آیات با یافته های علمی جدید، محدودیت های زبانی و تاریخی در تفسیر آیات و اختلاف در روش های استنباط احکام از قرآن برای مسائل نوظهور است. این مطالعه، ضمن آسیب شناسی رویکردهای موجود، مدلی جامع برای بهره گیری از قرآن در استنباط احکام مسائل مستحدثه ارائه می دهد. راهکارهای پیشنهادی شامل بازنگری در روش های تفسیر و فهم آیات، تلفیق رویکردهای سنتی و نوگرایانه و ارائه چارچوبی منسجم برای استفاده از قرآن در پاسخگویی به چالش های فقهی معاصر است. این پژوهش بر ضرورت اصلاح و بهبود روش های آموزش و پژوهش در حوزه فقه و تفسیر قرآن تأکید کرده و زمینه های جدیدی را برای تحقیقات آتی در این حوزه پیشنهاد می دهد.
۳۳۱۲.

جایگاه ماهی در زندگی اجتماعی و پزشکی مسلمانان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: ماهی گوشت ماهی نمک سود فرهنگ غذایی داروسازی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۵
ماهی به عنوان یک ماده خوراکی به ویژه در مناطق واقع در حاشیه رودخانه ها و دریاها، مورد استفاده فراوان بود. مسلمانان به اقتضای مناطق سکونت خود، با این ماده غذایی بی پایان و انواع و اقسام ماهی ها آشنایی داشتند و از آنها به شکل های مختلف غذایی و دارویی استفاده می کردند. ماهی، و انواع حلال و حرام و محدودیت ها و ممنوعیت های صید آن، هم در قرآن و هم در احادیث دینی وارد شده و در ادبیات و فرهنگ عمومی مردم مسلمان راه یافته است. در این پژوهش، با استفاده از متون تاریخی، حدیثی، پزشکی، ادبی و شعری مسلمانان تا پیش از پیدایش علوم جدید، اطلاعاتی مانند ماهی های مرغوب و نامرغوب، عوامل مؤثر در مرغوبیت گوشت ماهی، شیوه های پخت ماهی، شیوه های نگهداری گوشت ماهی برای مدت طولانی، تأثیر گوشت ماهی در افراد با سنین و طبع های مختلف، محدودیت ها و مراقبت های لازم پس از خوردن ماهی، اهمیت غذایی و دارویی و کاربردهای درمانی و صنعتی گوشت و اجزاء بدن ماهی ها، راه های خارج کردن استخوان ماهی از گلو و شیوه های نظارت محتسبان بر کار ماهی فروشان، جمع آوری شده و در صدد پاسخ به این سوال است که ماهی چه کاربردها و چه جایگاهی در زندگی اجتماعی و فرهنگ غذایی و حوزه درمانی مسلمانان داشته است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که ماهی در جوامع اسلامی، ضمن داشتن ارزش غذایی و کاربرد درمانی، ارزش اقتصادی محلی داشته و با توجه به شرایط خاص گوشت ماهی و نبود امکانات نگهداری، ارزش صادراتی و اهمیت تجاری نداشته است.
۳۳۱۳.

رهیافتی تطبیقی بر مؤلفه های معنایی «ذائقه» در قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: ذائقه رهیافت تطبیقی مؤلفه های معنایی چشیدن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۶
درک معانی واژگان قرآن کریم نقش بسزایی در فهم عمیق پیام الهی دارد. در پژوهش پیش رو با روش توصیفی-تحلیلی، ظرافت های معنایی واژگان مرتبط با مفهوم «ذائقه» مورد ارزیابی و تحلیل معنایی قرار گرفته است. در این مرحله با قراردادن کلمه «ذائقه» در نقطه کانونی این حوزه، بعضی کلماتی که بیشترین مؤلفه های معنایی مشترک با این واژه را در قرآن کریم داشته اند مورد تحلیل معنایی قرار گرفته است. واژگانی همچون: «طعم»، «خبر»، «أنبا»، «آنس»، «بصر»، «رأی»، «شاهد»، و «عرّف». نتایج تحقیق حاکی از آن است که واژه ی «ذوق» هرچند به معنای چشیدن و به ظاهر معنای اندک بودن را می رساند، در واقع به مفهوم عمق آنچه را که باید درک شود به مخاطب منتقل می نماید. این کلمه در معنای دانستن، علم داشتن، قدرت شناختی، ادراک قلبی، احساس کردن، امتحان، تجربه کردن و نیز دیدن مجازات، استعمال شده است. این واژه بیشتر به معنای چشیدن عذاب به کار رفته است، ولی در مواردی نیز به معنای چشیدن رحمت آمده است. به نظر می رسد استفاده ی این کلمه برای چشیدن مرگ نه از باب کاربرد آن برای عذاب، بلکه از باب درک معنا با عمق وجود و تجربه کردن استفاده شده است. دیگر واژگان در این حوزه نیز هرکدام دارای وجوه معنایی تمییزدهنده ای اند که آن را از دیگر واژگان متمایز می سازد.
۳۳۱۴.

مبانی مرجعیت علمی قرآن کریم

کلیدواژه‌ها: مبانی مرجعیت علمی جامعیت قرآن جاودانگی قرآن نظام مندی معارف قرآن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸ تعداد دانلود : ۵
مرجعیت علمی بدون شک از ابعاد شاخص تمسک علمی و عملی به قرآن کریم است و قرآن پژوهان با رویکردهای گوناگون بدان پرداخته اند. باید دید این مرجعیت، چه پیش ساخت ها و مبانی ویژه ای را در بر می گیرد و چه اثری در بحث مرجعیت علمی قرآن دارد. جامعیت قرآن کریم، جاودانگی قرآن، پاسخ گو بودن به نیازهای کلیدی انسان و جامعه معاصر، عدم تفکیک قرآن کریم و اهل بیت (ع)، مفسّران حقیقی از کتاب الهی، برخی مبانی مهم مرجعیت علمی قرآن است. پژوهش پیش رو بر آن است تا با روش توصیفی-تحلیلی و با مطالعه کتابخانه ای به بررسی و تحلیل مبانی مذکور بپردازد. از اهداف این پژوهش می توان به فراهم کردن زیرساخت های علمی برای تحقق مرجعیت علمی قرآن، نهادینه سازی مرجعیت قرآن در فرآیند تولید علم و محتوای علوم و ابتنای نظام های خرد و کلان اجتماعی و معرفتی بر معارف قرآن اشاره کرد. فرهنگ سازی و زمینه سازی برای اتکای عالمانه کنش گران اجتماعی- فرهنگی به قرآن و دسترسی سازمان یافته جهت بهره مندی از کتاب الهی در علوم، از اهم دستاوردهای این پژوهش است. 
۳۳۱۵.

حکم رمی جمره عقبه برای ناسی و جاهل در فرض تذکر بعد از خروج از منا(مقاله ترویجی حوزه)

کلیدواژه‌ها: نسیان رمی نسیان رمی جمار جهل رمی جهل رمی الجمار فراموشی رمی یوم النحر رمی جمار رمی جمره عقبه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴ تعداد دانلود : ۳
این مقاله به بررسی حکم رمی جمره عقبه برای ناسی و جاهل در فرض تذکر بعد از خروج از منا می پردازد. رمی یوم العید از اعمال حج است که وجوب و جزئیت آن مورد اتفاق مسلمین است؛ اما به سبب فراموشی یا عدم آگاهی، ممکن است حاجی در زمان مقرر، موفق به انجام آن نگردد.در این مسئله 4 روایت به دست ما رسیده که اختلاف در مضمون این روایات، سبب اختلاف نظرات علما شده است. ازاین رو لازم است با مراجعه به این روایات وظیفه مکلف پس از یادآورشدن عدم انجام رمی، معین گردد. مقاله حاضر، در قلمرو دانش فقه و روش آن، نقلی تحلیلی است. این مقاله پس از بیان و بررسی روایات محل بحث، به نقل اقوال در مسئله و ادله آنها و در انتها به نظریه مختار پرداخته است و با بیانی بدیع وجه جمعی دیگر ارائه و ثابت نموده که در صورت بقاء ایام تشریق واجب است فرد به منا برگردد و رمی را اعاده کند؛ مگر در صورت خروج از مکه که اگرچه با بقاء ایام تشریق، بازگشت جایز است اما واجب نیست. به هر حال نیز در صورتی که امسال موفق به رمی نشد، قضای آن در سال آینده توسط خود یا نائبش واجب است.
۳۳۱۶.

بررسی تطبیقی عبادات مالی در قرآن و عهدین: مطالعه موردی زکات و خمس

کلیدواژه‌ها: قرآن کریم عهدین عبادات مالی خمس زکات عشر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۳
از مهم ترین عبادات و واجبات مالی در ادیان الهی، زکات و خمس است که نقش کلیدی در اصلاح و ساماندهی اقتصادی ایفامی کنند. در اسلام، زکات در کنار نماز، از پایه های دین محسوب می شود، به گونه ای که انکار آن به کفر و شرک می انجامد. متون عهدین نیز به چنین عباداتی اهتمام ورزیده و در راستای حمایت از نیازمندان و آسیب دیدگان جامعه به پرداخت های مالیاتی تأکیدکرده اند. تحقیق حاضر که با روی کرد توصیفی- تحلیلی انجام گرفته است، به بررسی تطبیقی ماهیت، چگونگی، میزان و شکل پرداخت فریضه های مالی زکات و خمس در قرآن و عهدین می پردازد. یافته های تحقیق نشان می دهد که زکات و خمس در قرآن به عنوان فریضه ای واجب در جهت رفع نیاز محرومان و ترویج فرهنگ همیاری تشریع شده است. در تورات نیز زکات فریضه ای واجب بوده که البته نحوه پرداخت و کاربردهای آن با زکاتِ اسلامی متفاوت است. در عهد جدید، تنها توصیه اخلاقی به پرداخت صدقه و بخشش مال به نیازمندان شده است. به طور کلی از نگاه این ادیان، دریافت کننده نهایی عبادات مالی، خداوند است و بندگان با انجام آن خود را در مسیر هدف نهایی خلقت و تقرب به پروردگار قرارمی دهند. این مطالعه، پیوندهای مشترک و تفاوت های تطبیقی عبادات مالی را در ادیان ابراهیمی نشان می دهد و مشخص می کند که هرچند در کاربرد و میزان پرداخت، تفاوت هایی وجوددارد، اما در اصل و هدف مشترکی که دنبال می کنند، رسالتی مشابه دارند. 
۳۳۱۷.

تحلیلی انتقادی از نظریه «تعلق شوق و طلب به طبیعت»(مقاله پژوهشی حوزه)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: کلی طبیعی فرد طلب شوق امر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵ تعداد دانلود : ۵
بسیاری از بحث های اصولی با مباحث فلسفی پیوند دارند به خصوص در دوره های متأخر علم اصول که این ارتباط بیشتر شده است. بحث از کلی طبیعی نیز در بحث های اصولی از اهمیت بسزایی برخوردار است؛ زیرا به روشن شدن متعلق طلب و اوامر و نواهی شارع و در یک کلام، فهم خواست خداوند از بندگان ارتباط دارد. بر اساس دیدگاه مشهور نزد اصولیان، طلب شارع نه به وجود خارجی یا ذهنی، بلکه به طبایع تعلق گرفته است و طبیعت به وصف کلیت در خارج وجود ندارد؛ تنها افراد طبیعت اند که در خارج موجودند و حمل وجود بر طبیعت به مناط موجود بودن افراد طبیعت در خارج است، این دیدگاه علی رغم ترجیح بر سایر دیدگاه ها، مورد انتقاداتی قرار گرفته است که گرچه برخی از این انتقادات قابل پاسخ است؛ اما برخی انتقادات راه را بر پذیرش این دیدگاه بسته است و دفاع از این دیدگاه را نیازمند تحلیل جدیدی از طبیعت نموده است. در این نوشتار، نخست به تبیین مقدمات بحث از تعلق طلب به طبیعت پرداخته و مدعای مذکور تشریح می شود سپس برخی اشکالات را طرح کرده و به برخی از آنها پاسخ داده شده است. در ادامه ازآنجاکه تحلیل مشهور، راه را برای اشکالات مهمی گشوده است تحلیل دیگری برای طبیعت ارائه شده که با توجه به آن می توان از دیدگاه تعلق طلب به طبیعت دفاع نمود. اساس تحلیل این است که طبیعت به وصف کلیت می تواند در خارج موجود شود، گرچه این تحلیل در میان فیلسوفان طرف دار چندانی ندارد؛ اما پذیرش آن در علم اصول ضروری می نماید.
۳۳۱۸.

المرجعيّه القرآنيه والمشاركه السياسيه: مقاربه نحو النظريه المنشوده للمشاركه السياسيه في القرآن الكريم(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: الدوله الدینیه المشارکه السیاسیه التفسیر الموضوعی السیاسی للقرآن المشارکه السیاسیه المشروطه الأقصى (التفویضیه-التمثیلیه) آیات المشارکه السیاسیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۳
السؤال الرئیس الذی تتناوله هذه المقاله هو: ما هو المنهج الذی یقدّمه التفکیر القرآنی فی مجال المشارکه السیاسیه؟ هل هو المنهج القائم أم المنهج المنشود؟ تقوم فرضیه البحث على أنّه فی الدوله الدینیه، لا تکون المشارکه السیاسیه والمنافسه داخل النظام السیاسی ضدّه أو لمجرّد خدمته، بل إنّ القرآن یقدّم مقاربه متمیّزه بین المنهجین "التفویضی" و"التمثیلی"، یمکن تسمیتها ب "المنهج المشروط الأقصى ذی الطبیعه التفویضیه-التمثیلیه"، والذی یُعدّ من شروط قیام الدوله الدینیه واستمرارها. إنّ هذه المشارکه بوصفها جزءًا من السبب تتمتّع بالأصاله، لکنها مقیّده ومشروطه بشروط ومقدّمات مسبقه. وتتناول الدراسه بالإضافه إلى آیات الشورى والبیعه، آیات أخرى مثل الوفاء بالعهد، الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر، الخطابات العامه فی القرآن، الخلافه، والأمانه، وتقیس مدى ارتباطها بالمشارکه السیاسیه ذات الطبیعه التمثیلیه. وبناءً على ذلک، فإنّ حجّیه العقد السیاسی بین الحاکم والأمه، وإلزامیه مؤسسه الشورى فی المجال العام، والمشارکه السیاسیه الفاعله بوصفها مظهراً من مظاهر الأمر بالمعروف والنهی عن المنکر، والمساهمه فی تقریر المصیر، وحقّ الأمه فی الاختیار والانتخاب العام، والخلافه النوعیه المشککه من الله کمرتکز لحقّ المشارکه، وحقّ تفویض الحکم إلى المستحقّین له بوصفه أمانه؛ تُشکّل جمیعها رکائز المنهج القرآنی فی المشارکه السیاسیه "المشروطه الأقصى" (التفویضی-التمثیلی)
۳۳۱۹.

توضيح العلاقه بين العقل ومرجعيه القرآن العلميه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلیدواژه‌ها: العقل العلم المرجعیه العلمیه القرآن الحیاه الإنسانیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳ تعداد دانلود : ۳
توضیح مکانه العقل بوصفه مصدراً للمعرفه ومرجعاً علمیاَ للقرآن، قائماً على العقلانیه فی الظروف الراهنه، یعدّ من الموضوعات المهمه. هذه المقاله تهدف إلى تحلیل العلاقه بین العقل ومرجعیه القرآن العلمیه باستخدام أسلوب البحث النوعی، الوصفی- التحلیلی والتفسیر الموضوعی. نتائج البحث تشمل توضیح العلاقه بین العقل والمعرفه العلمیه فی سیاق الطاعه الإلهیه والمجتمع التوحیدی ومصاحبه العلم بالطهاره والتعلیم بالحکمه واحتواء العلم الدنیوی والأخروی وتوسیع فهم المحتوى بما فی ذلک التعاطف، السیوله، التعیین والتغییر فی المعرفه العلمیه على أساس العقلانیه مع الفهم العصری لنص القرآن. هذه العلاقه بین العقل والمعرفه العلمیه تأتی من التفکیر فی آیات القرآن دون فرضیات مسبقه أو تأویلات قسریه، مع الأخذ بعین الاعتبار أن القرآن یتحدث بالمنطق والبرهان. والاستفاده من المناقشات العلمیه الجدیده فی تفسیر آیات القرآن والاستفاده من القرآن فی الإجابه عن الأسئله المطروحه فی العلوم. على هذا الأساس، فإن مرجعیه القرآن العلمیه المبنیه على العقلانیه تعنی أن الموضوعات الجدیده التی یحتاجها المجتمع یمکن استخراجها من القرآن وإجراء حوار فعال مع القرآن والحصول على إجابات علمیه منظمه. وبالتالی یتم إنشاء نوع من العلاقه بین العقل ومرجعیه القرآن العلمیه.
۳۳۲۰.

السياسه الثقافيه بين الثنائيّه الاستعلاء والمشاركه: نحو نظريه إسلاميه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلیدواژه‌ها: صنع السیاسات الثقافیه أحادیه الجانب التیلوریه المشارکه الشعبیه ما بعد الحداثه النظریه الإسلامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲ تعداد دانلود : ۳
أثارت ثنائیه حق السیاده فی وضع السیاسات الثقافیه من جهه، وضروره مشارکه الناس فی شؤون الحکم المختلفه من جهه أخرى، العدید من النقاشات فی المجتمع العلمی المتعلق بالسیاسات. ومن الممکن أن ینشأ هذا السؤال بین صانعی السیاسات الثقافیه فی المجتمع الإسلامی: إذا کانت الأحکام الإسلامیه محدده، والحکومه الإسلامیه ملزمه بتنفیذها، فما هو مکان مشارکه الناس فی وضع السیاسات؟ یهدف هذا المقال إلى مقارنه دلالات کل من هذین التیارین والإجابه عن هذا السؤال باستخدام المنهج المقارن. ولتحقیق ذلک، تم فحص الجذور التاریخیه لمدرستی الاستعلاء والمشارکه فی علوم مختلفه مثل الإداره.ومن نتائج هذه المقارنه یمکن الإشاره إلى المحتوى مقابل العملیه، التعددیه مقابل التوحید الثقافی، المساهمه فی معرفه الموضوعات بدقه أکبر للعلماء الإسلامیین (فی إصدار الأحکام واتخاذ السیاسات الثقافیه)، إعلام الحکام بمستوى تدین أفراد المجتمع ووضع سیاسات دینیه تتناسب مع قدره الإیمان لدى المجتمع.بالإضافه إلى ذلک، تم تقدیم النهج التشارکی على النظریه الإسلامیه وتم توضیح الفرق بین النهج التشارکی الإسلامی والنهج اللیبرالی والنسبیه الثقافیه، بالاستفاده من المصادر الدینیه ونظریات آیه الله خامنئی والإمام الخمینی.فی هذا النهج، تهدف السیاسات الثقافیه إلى تنفیذ الناس للأحکام الفقهیه، ولکن لیس بالضروره أن تکون صیاغه السیاسه الثقافیه مرادفه لإعاده سرد الأحکام الإسلامیه، وأحیانًا یکون من الضروری اتخاذ إجراءات مبدئیه لتمهید الأرضیه وزیاده القدره على الإیمان لدى الناس.فی ردٍ على السؤال العام للمقاله، تم التوصل إلى أنه فی السیاسه الثقافیه التشارکیه فی الدوله الإسلامیه، یُدرک الحاکمون مراتب الإیمان عند الناس ویتجنبون فرض تکالیف تتجاوز قدرات إیمانهم. فضلاً عن ذلک، إن الدوله الإسلامیه، بهدف تحقیق النمو والتطور الدنیوی والأخروی للشعب، تسعى إلى تطبیق الأحکام الإسلامیه بهدوءٍ وتؤده، ولا تقوم بتنفیذ جمیع الأحکام الإسلامیه دفعهً واحده. ولذلک، فإن السیاسه الثقافیه التشارکیه الإسلامیه تتسامح مع ضعف الناس وتهدف إلى منع الإفلاس الإیمانی لدیهم. فی هذا المنهج، لا توجد نظره استعلائیه من الأعلى إلى الأسفل تجاه الناس، بل إن صناع القرار أنفسهم ینمون ویتطورون جنبًا إلى جنب مع الشعب.بإضافه إلى ذلک، یشارک الناس فی عملیه صنع السیاسات، مما یجعلهم یعدّون الدین والدوله الإسلامیه جزءًا من کیانهم ولیس فی مقابلهم. ونتیجه لذلک، یزید التضامن بین الناس والحکم الإسلامی. ومن هذا المنطلق، تستفید السیاسه الثقافیه فی المجتمع الإسلامی من الدعم الشعبی ورأس المال الاجتماعی المؤید، ولا یقتصر هذا الدعم على الشؤون الثقافیه بمعناها الخاص فحسب، بل یمتد إلى دعم کلیّه الحکم وموافقه الناس على سیاسات الدوله فی شؤون أخرى مثل الاقتصادیه والعسکریه و هذا من الفوائد الأخرى لاستخدام النهج الإسلامی التشارکی فی صنع السیاسات الثقافیه. فی هذه المقاله، تم تصویر السیاسه الثقافیه کحاکم على السیاسات العامه لأنّ الثقافه بمعناها الواسع تشمل وتحتوی على جمیع جوانب الحکم الأخرى فی ذلک المجتمع.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان