کاربرد خط نستعلیق در دربار گورکانیان هند (متون تاریخی، اسناد اداری و دیوانی) (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ﺧﻂ نستعلیق در عصر تیموریان در ایران مسیر ﮐﻤﺎل را پیمود و در عصر صفویان جایگاه ویژه ای یافت که به سبب زیبایی ظاهری و تأثیرگذاری چشم نواز، به شبه قاره هند نیز راه یافت و بیش از خطوط دیگر، مورد اقبال و توجه گورکانیان هند قرار گرفت و خط رایج و کاربردی دستگاه اداری و دیوانی آنها شد. در پژوهش حاضر، کاربرد خط نستعلیق و اهمیت و جایگاه آن در تاریخ نویسی و اسناد اداری و دیوانی، دوره ی گورکانیان هند بررسی شده و کوشش شده است به پرسش های زیر پاسخ داده شود: عوامل مؤثر در رواج نستعلیق نویسی در دوره ی گورکانیان هند چه بود؟ در این دوره، بیشتر در چه زمینه هایی از خط نستعلیق استفاده می شد؟ و نستعلیق نویسی در این دوره تا چه اندازه متأثر از رواج این فن و هنر در ایران بود؟ نتایج این پژوهش که با روش توصیفی تحلیلی و با رویکردی تاریخی صورت گرفته نشان می دهد که علاقه مندی پادشاهان گورکانی در هند به خط نستعلیق ایرانی و حضور کاتبان و خوشنویسان ایرانی در دربار آنها، موجب تشویق و در نتیجه رواج گسترده ی این هنر در حکاکی سنگ ها، ظروف قیمتی و نوشتن بر روی سکه ها، تهیه ی آلبوم های سلطنتی (مرقع گلشن و گلستان و مرقع هند و ایرانی)، متون ادبی و به ویژه تولید منابع تاریخی و اسناد اداری و دیوانی شد که هر کدام به صورت جداگانه می تواند مورد پژوهش قرار گیرد. در این پژوهش نیز سعی شده است به کاربرد استفاده از نستعلیق نویسی در متون تاریخی و اسناد اداری و دیوانی توجه شود.The use of the Nastaliq script in the court of the Mughals of India Historical texts, administrative documents
The Nasta'liq script flourished during the Timurid era in Iran and gained a special status during the Safavid period. Due to its aesthetic beauty and visually striking impact, it made its way to the Indian subcontinent, where it was particularly favored by the Mughal emperors. It became the prevalent and practical script for their administrative and bureaucratic affairs, surpassing other scripts in popularity and attention. In the present study, the application of the Nastaliq script and its significance and position in historiography and administrative and bureaucratic documents during the Mughal period in India is examined. Efforts have been made to answer the following questions: What were the factors influencing the popularity of Nastaliq writing during the Mughal period in India? In what areas was the Nastaliq script predominantly used during this period? And to what extent was Nastaliq writing during this period influenced by the prevalence of this art and craft in Iran? The results of this research, conducted using a descriptive-analytical method with a historical approach, indicate that the interest of the Mughal kings in India in the Persian Nastaliq script and the presence of Persian scribes and calligraphers at their court encouraged and consequently led to the widespread popularity of this art in stone engraving, precious vessels, and writing on coins, as well as the preparation of royal albums (the Golshan and Golestan albums and the Indian and Persian albums), literary texts, and especially in the production of historical sources and administrative and bureaucratic documents, each of which can be studied separately. This research also aims to focus on the application of Nastaliq writing in historical texts and administrative and bureaucratic documents.
تبلیغات
