جایگاه ماهی در زندگی اجتماعی و پزشکی مسلمانان (مقاله علمی وزارت علوم)
درجه علمی: نشریه علمی (وزارت علوم)
آرشیو
چکیده
ماهی به عنوان یک ماده خوراکی به ویژه در مناطق واقع در حاشیه رودخانه ها و دریاها، مورد استفاده فراوان بود. مسلمانان به اقتضای مناطق سکونت خود، با این ماده غذایی بی پایان و انواع و اقسام ماهی ها آشنایی داشتند و از آنها به شکل های مختلف غذایی و دارویی استفاده می کردند. ماهی، و انواع حلال و حرام و محدودیت ها و ممنوعیت های صید آن، هم در قرآن و هم در احادیث دینی وارد شده و در ادبیات و فرهنگ عمومی مردم مسلمان راه یافته است. در این پژوهش، با استفاده از متون تاریخی، حدیثی، پزشکی، ادبی و شعری مسلمانان تا پیش از پیدایش علوم جدید، اطلاعاتی مانند ماهی های مرغوب و نامرغوب، عوامل مؤثر در مرغوبیت گوشت ماهی، شیوه های پخت ماهی، شیوه های نگهداری گوشت ماهی برای مدت طولانی، تأثیر گوشت ماهی در افراد با سنین و طبع های مختلف، محدودیت ها و مراقبت های لازم پس از خوردن ماهی، اهمیت غذایی و دارویی و کاربردهای درمانی و صنعتی گوشت و اجزاء بدن ماهی ها، راه های خارج کردن استخوان ماهی از گلو و شیوه های نظارت محتسبان بر کار ماهی فروشان، جمع آوری شده و در صدد پاسخ به این سوال است که ماهی چه کاربردها و چه جایگاهی در زندگی اجتماعی و فرهنگ غذایی و حوزه درمانی مسلمانان داشته است؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که ماهی در جوامع اسلامی، ضمن داشتن ارزش غذایی و کاربرد درمانی، ارزش اقتصادی محلی داشته و با توجه به شرایط خاص گوشت ماهی و نبود امکانات نگهداری، ارزش صادراتی و اهمیت تجاری نداشته است.The Place of Fish in Muslim Social and Medical Life
Fish, as a food item, especially in areas along rivers and seas, has been widely used. Muslims, based on their settlement areas, were familiar with this endless food source and various types of fish, utilizing them in various culinary and medicinal forms. Fish, along with halal and haram types and the restrictions and prohibitions on fishing, is mentioned in both the Quran and religious hadiths, and has been integrated into the literature and general culture of Muslim people.In this study, using historical, hadith, medical, literary, and poetic texts of Muslims prior to the advent of modern sciences, information such as the types of good and bad fish, factors affecting the quality of fish meat, methods of cooking fish, ways of preserving fish meat for extended periods, the impact of fish meat on people of different ages and temperaments, restrictions and precautions after eating fish, the nutritional and medicinal significance, and therapeutic and industrial uses of fish meat and parts of fish body, as well as methods of removing fish bones from the throat, and the oversight of market inspectors (muhtaseb) on fishmongers’ work, have been collected. The aim is to answer the question of what roles and status fish had in the social life, culinary culture, and medicinal domain of Muslims. The findings of the research indicate that in Islamic societies, fish, while having nutritional and medicinal value, also held local economic value. However, due to the specific conditions of fish meat and the lack of preservation methods, it did not hold export value or significant commercial importance.
تبلیغات
