دانشنامه جامع علوم قرآن

«تا همه ظرفیت اندیشه خلّاق آدمی به کار نیفتد، امید کشف معارف الهی و ژرفای آموزش های اهل بیت(ع) برآورده نخواهد شد. ابزار فنّی و دانش جدید، کمک خوبی در این راه شمرده می شوند. شما جوانان فاضل و کارآمد، از اینکه خواسته و توانسته اید با استخدام کامپیوتر در این راه گامی بردارید، خداوند تعالی را سپاس گزارید و در ادامه راه، فقط رضای او را مقصود قرار دهید و برای گشوده شدن سرچشمه های دانش و معرفت، از او مدد بخواهید. امید است کار متواضع شما، با قبول الهی رفعت یافت و در این سرآغاز، فرجامی رضایت بخش و شفابخش داشته باشد.» فراز فوق، سخن ماندگاری است که رهبر معظم انقلاب اسلامی در اوایل شکل گیری و تأسیس مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، آن را در بازدید از دستاوردهای نور مرقوم نمود. امید است که این بیان نورانی، همواره چراغ راهِ این مرکز افتخارآفرین قرار گیرد و بیش از پیش، محصولات ارزنده و تولیدات کاربردی و مفیدی را تقدیم جامعه اسلامی و علاقه مندان معارف الهی نماید. از جمله این تولیدات نرم افزاری، نسخه جدید جامع تفاسیر نور است که در اواخر سال گذشته با حضور بزرگان، اساتید، قرآن پژوهان و علاقه مندان به قرآن کریم، در سالن اجتماعات مرکز نور رونمایی شد. در این مراسم، حجّت الاسلام والمسلمین دکتر اکبر راشدی نیا معاون محترم پژوهشی، حجّت الاسلام والمسلمین دکتر محمدحسین بهرامی رییس مرکز نور و آیت الله محمدی گلپایگانی رییس دفتر مقام معظم رهبری سخنرانی نمودند. در ادامه، سخنان این عزیزان را جهت استفاده خوانندگان گرامی، ارائه می نماییم.

در این مقاله، به معرّفی نرم افزار جامع تفاسیر نور نسخه چهارم پرداخته شده است. این محصول که در اسفندماه 1402 رونمایی شد، از سری محصولات قرآنی مرکز نور در بستر دسکتاپ و ویندوز است. نسخه سوم این برنامه، در سال 1392 ارائه شده بود. فاصله ده ساله این نسخه با نسخه قبلی، به جهت تولید نرم افزارهای: «دانشنامه علوم قرآن»، «دانشنامه تفسیر صافی» و «دانشنامه تفسیر طبری» در گروه قرآن و نیز رویکرد مرکز در ارائه محتواهای خود در دیگر بسترها می باشد. تولید «پایگاه جامع قرآن» در بستر وب و نیز تولید نرم افزار همراه «قرآن نور» در بستر اندروید، از جمله این برنامه هاست. معرّفی قابلیت ها و امکانات مفید برنامه، از جمله: کتابخانه، دانشنامه قرآن (قرآن، ترجمه، تفسیر، حدیث، آیات مرتبط، واژگان، اعراب)، قرائت، واژه نامه، معجم صرفی و... ، از اهداف این مقاله می باشد.

تکیه بر دستاوردهای فنّاورانه و پژوهشی در مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی (نور)، از رویکردهای مهمی است که از بدو تأسیس مجموعه نور، همواره مورد توجّه بوده است. بدیهی است که این عرصه، درعمل به تولیدات فاخر و نرم افزارهای هوشمند علوم اسلامی انجامیده و مسیر پژوهش های اسلامی را برای محقّقان آسان نموده است و افزون بر این، به تربیت پژوهشگران متخصّص در حوزه فنّاوری اطّلاعات و علوم اسلامی، ختم شده است. به دنبال برگزاری آیین رونمایی نسخه چهارم نرم افزار جامع تفاسیر نور در اسفندماه 1402ش که به عنوان دانشنامه جامع و هوشمند قرآنی شناخته شده، گفت وگویی را با مدیر پژوهشکده متن کاوی نصوص دینی مرکز نور، جناب حجّت الاسلام والمسلمین مسیح توحیدی انجام دادیم و دیدگاه ایشان را درباره فنّاوری های متن کاوانه و قابلیت های ارزنده این محصول قرآنی که در شمار پُرمخاطب ترین و مهمّترین تولیدات نور به شمار می رود، جویا شدیم. امید است که مطالب این گفت وگو، مورد استفاده قرآن پژوهان و علاقه مندان به مباحث اسلامی قرار گیرد.