پژوهشنامه تربیتی

هدف کلی پژوهش، ارائه مدل رهبری اصیل در دانشگاههای علوم پزشکی کلان منطقه یک بود. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی که با رویکرد آمیخته (کیفی و کمی) با طرح اکتشافی انجام شد. جامعه آماری آن را در بخش کیفی، اساتید دانشگاه های علوم پزشکی کلان منطقه یک به تعداد 14نفر با روش نمونه گیری هدفمند و با در نظر گرفتن قانون اشباع انتخاب شدند.جامعه آماری در بخش کمی، مدیران و معاونین واحدها، دانشکده ها، مدیران گروه ها و اساتید هیات علمی دانشگاه های علوم پزشکی کلان منطقه یک به تعداد 1851 نفر تشکیل می دادند که بر اساس فرمول کوکران تعداد 320 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. نمونه گیری با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای براساس واحد دانشگاهی انجام شد. برای گردآوری داده ها در بخش کیفی از مصاحبه نیمه ساختار یافته جهت شناسایی ابعاد رهبری اصیل استفاده شد. نتیجه بخش کیفی، تولید پرسش نامه خبرگان رهبری اصیل می باشد. برای گردآوری داده ها در بخش کمی پرسش نامه محقق ساخته رهبری اصیل دارای 91 سوال و 2 بعد «فردی و سازمانی» استفاده شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون های تحلیل عاملی اکتشافی، تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که مدل رهبری اصیل در دانشگاههای علوم پزشکی کلان منطقه یک دارای دو بعد (فردی و سازمانی) است. بعد فردی و سازمانی هر دو دارای سه مولفه می باشند.

هدف: هدف از از پژوهش حاضر بررسی نقش کارکرد های اجرایی(انتقال، بازداری، بروزرسانی، عملکرد پیوسته و برنامه ریزی- سازماندهی) در پیش بینی عملکرد یادگیری دانش آموزان ناتوان یادگیری بود. روش: به همین منظور تعداد 116 دانش آموز ناتوان یادگیری مقطع ابتدایی با روش نمونه گیری تصادفی انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش عبارتند از: آزمون ویسکانسین، تکلیف پیچیده استروپ، آزمون برج لندن، آزمون حافظه فعال و آزمون عملکرد پیوسته. برای بررسی توان پیش بینی عملکرد تحصیلی از طریق متغیرهای مستقل پژوهش و تبیین واریانس عملکرد تحصیلی از مدل ساختاری لیزرل استفاده شد. یافته ها: نتایج نشان داد که از میان کارکردهای اجرایی، متغیر بازداری پاسخ و حافظه فعال سهم بیشتری در پیش بینی عملکرد تحصیلی دانش آموزان ناتوان یادگیری در حوزه خواندن، نوشتن و ریاضی دارند. نتیجه گیری: کارکردهای اجرایی بازداری پاسخ، حافظه فعال به عنوان یک فعالیت شناختی در یادگیری خواندن، نوشتن و ریاضیات ضروری است. بنابراین توجه به ظرفیت و کارایی حافظه فعال و بازداری پاسخ یادگیرندگان بر کارامدی فرآیند آموزش و طراحی و ارائه مواد آموزشی که هدف نهایی همه آنها ایجاد، گسترش یا تسهیل یادگیری است، اثرات مثبت می گذارد.

هدف از این مطالعه بررسی تاثیر خودگویی های مثبت بر سرزندگی تح صیلی و اضطراب امتحان دانش-آموزان با اختلال یادگیری خاص بود. روش پژوهش حاضر نیمه آزمایشی از نوع پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پسر دارایاختلال یادگیری خاص سوم ابتدایی آموزش و پرورش شهر اصفهان در سال تحصیلی 98- 97 بود که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی چند مرحله ای انتخاب شدند. بدین معنا که از 6 ناحیه آموزش و پرورش شهر اصفهان، دو ناحیه و از این دو ناحیه شش مدرسه به صورت تصادفی ساده انتخاب شدند. دانش آموزان پسر دارای اختلال یادگیری با پرسشنامه مشکلات یادگیری کلواردو انتخاب و با آزمون هوش وکسلر چهارم به لحاظ هوشی همگن شده و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش (15) و کنترل (15) قرار گرفتند. شرکت کنندگان در پژوهش در دو مرحله ی پیش آزمون و پس آزمون به ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه اضطراب فیلیپس و پرسشنامه سرزندگی تحصیلی پاسخ دادند جلسات آموزشی شامل ده جلسه نوده دقیقه ای بر اساس نظریه ی مایکنبام و با تاکید بر روش شناختی-رفتاریی بود. گروه کنترال تحت هیچ مداخله ای قرار نگرفتند. تجزیه تحلیل آماری با استفاده از آزمون تحلیل کوارایانس انجام شد. نتایج بیان کننده ی این مطلب است که آموزش خودگویی مثبت در کاهش اضطراب و بهبود سرزندگی تحصیلی دانش آموزان پسر تأثیر معنی دار (001/0 > p) داشته است. بر اساس نتایج آموزش خودگویی مثبت به دانش آموزان روش مناسبی برای بهبود سرزندگی تحصیلی، و کاهش اضطراب دانش آموزان پسر با اختلال یادگیری است.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدل آموزش فلسفه برای کودکان به روش مشارکتی با تاکید بر حل مسئله اجتماعی بر روی دانش آموزان ابتدایی آموزش و پرورش منطقه پنج استفاده شد. جامعه آماری در این بخش از پژوهش، خبرگان جامعه علمی دانشگاهی و متخصصان آموزش و پرورش بود که از سوابق اجرایی در سطوح تصمیم گیری برخوردار بوده و به اصطلاح خبرگان آگاه نام دارند. این گروه برای انجام بخش کیفی پژوهش انتخاب شد و در فرایند مصاحبه با استفاده از روش دلفی شرکت می کنند؛ روش نمونه گیری در بخش کیفی پژوهش حاضر به صورت هدفمند بوداستراوس و کوربین (1990) کدگذاری باز را این گونه توصیف می کنند "بخشی از تحلیل که مشخصاً به نام گذاری و دسته بندی پدیده از طریق بررسی دقیق داده ها مربوط می شود". به عبارت بهتر در این نوع کدگذاری مفاهیم درون مصاحبه ها و اسناد و مدارک بر اساس ارتباط با موضوعات مشابه طبقه بندی می شوند. نتیجه این مرحله، تقطیر و خلاصه کردن انبوه اطلاعات کسب شده از مصاحبه ها و اسناد به درون مفاهیم و دسته بندی هایی است که در این سؤالات مشابه هستند. نتایج نشان می داد که شناخت انسان ، نسبت مفاهیم با یکدیگر ، حل مسئله اجتماعی ، تعریف مفاهیم ، استدلال در مورد مفاهیم و تفکر انتقادی به ترتیب بالاترین بار عاملی و وزن عاملی را بر روی عامل مرتبه دوم مدل شش عاملی آموزش فلسفه برای کودکان به روش مشارکتی دارند.

هدف پژوهش حاضر، شناسایی مولفه های فرایند عدالت آموزشی در سازمان بانک مسکن بود. روش پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر نوع داده، کیفی بود. جامعه آماری پژوهش، شامل 194نفر از خبرگان و صاحبنظران صنعت بانکداری بود که با نمونه گیری غیر تصادفی هدفمند، انتخاب شدند. تعداد نمونه انتخاب شده، 23 نفر بود. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل اسناد و مرور کتابخانه ای و مصاحبه های نیمه ساختار یافته بود. برای سنجش روایی، از روش تثلیت (مثلث سازی) برای سنجش روایی استفاده شد و برای محاسبه پایایی از روش باز آزمون استفاده شد که مورد تایید قرار گرفتند. روش تحلیل داده ها، کدگذاری نظری برگرفته از روش نظریه پردازی داده بنیاد بود. نتایج حاصل از پژوهش نشان دادند که مؤلفه های تشکیل دهنده عدالت آموزشی در بانک مسکن شامل؛ مؤلفه های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، سیاسی، اخلاقی، تکنولوژیکی و همچنین، مؤلفه های تاثیرگذار بر عدالت آموزشی شامل؛ اخلاق مداری، صلاحیت حرفه ای، برنامه ریزی و ساختار سازمانی بودند. علاوه بر این، مؤلفه های اثرپذیر از واکاوی عدالت آموزشی شامل، مؤلفه های رضایت شغلی، اشتیاق شغلی و عملکرد شغلی بود.

پژوهش حاضر با هدف ارائه مدلی برای افزایش خلاقیت دانش آموزان متوسطه دوره دوم شهر تهران انجام شد. این مطالعه از نظر هدف کاربردی و از نظر روش اجرا تلفیقی (کیفی و کمی) بود. جامعه پژوهش در بخش کیفی اعضای هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی استان تهران و در بخش کمی دانش آموزان متوسطه دوره دوم منطقه 4 شهر تهران به تعداد 1649 نفر بودند. نمونه پژوهش در بخش کیفی 50 نفر بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و در بخش کمی 308 نفر بودند که با روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شدند. داده ها با کمک مرور پیشینه، مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه محقق ساخته (21 گویه) جمع آوری که پایایی پرسشنامه با روش آلفای کرونباخ 86/0 بدست آمد. داده ها با روش های آزمون تی تک نمونه ای، تحلیل عاملی اکتشافی و مدل یابی معادلات ساختاری در نرم افزارهای SPSS و LISREL تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بر اساس نظرات خبرگان از میان هفت عامل فردی، مدرسه، اجتماعی، محیط فیزیکی، محیط یاددهی- یادگیری، تربیتی و خانوادگی، فقط سه عامل فردی، خانواده و مدرسه بر خلاقیت تاثیرگذار بودند. همچنین، نتایج مدل یابی معادلات ساختاری نشان داد که از میان سه عامل مذکور به ترتیب عامل های فردی و مدرسه بر خلاقیت تاثیرگذار بودند و مدل برازش مناسبی داشت. دیگر یافته ها نشان داد که میزان خلاقیت دانش آموزان پایین تر از حد متوسط است. با توجه به یافته ها از طریق بهبود عوامل فردی و مدرسه و شاخص های مرتبط با آنها می توان میزان خلاقیت دانش آموزان متوسطه دوره دوم را افزایش داد.

توسعه حرفه ای مدیران مدارس به دلیل نقش آن در توسعه حرفه ای معلمان، بهبود فرایند یاددهی و یادگیری و موفقیت دانش آموزان ضرورتی اجتناب ناپذیر است. هدف این پژوهش شناسایی مولفه های موثر بر شایستگی حرفه ای مدیران مدارس از دید متخصصان آموزش وپرورش بود. مطالعه حاضر از نظر هدف کاربردی و از نظر شیوه اجر کیفی بود. جامعه پژوهش خبرگان آموزش وپرورش در سال تحصیلی 98-1397 بودند که تعداد 15 نفر از آنها طبق اصل اشباع نظری با روش های نمونه گیری هدفمند و گلوله برفی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از روش مصاحبه نیمه ساختاریافته استفاده و داده ها طبق رویکرد گراند تئوری با روش های کدگذاری باز، محوری و انتخابی تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که مولفه های موثر بر شایستگی حرفه ای مدیران مدارس شامل پنج مقوله اصلی و هفده مقوله فرعی (زیرمقوله) بود. مقوله های اصلی شامل مهارت های انسانی (یک زیرمقوله شاخص های انسانی)، مهارت های ادراکی (یک زیرمقوله اکتساب مهارت های ادراکی)، شاخص های روانی و ذهنی- اخلاقی (دو زیرمقوله شاخص های شناختی و ذهنی و اخلاقیات)، مهارت های مدیریتی (یازده زیرمقوله مدیریت ارتباطات درون سازمانی، مدیریت ارتباطات برون سازمانی، رهبری فرایندهای یاددهی و یادگیری، برنامه ریزی، رفتار سازمانی، نظارت بر پژوهش، منابع مالی و تجهیزات، توسعه کارکنان، نظارت بر تغییرات و تحولات درون سازمانی، ارزشیابی و کنترل و تخصص و مهارت فناوری) و دانش تخصصی (دو زیرمقوله دانش فنی و دانش عمومی) بودند. با توجه به نتایج، برنامه ریزی برای بهبود شایستگی حرفه ای مدیران مدارس بر اساس مقوله های اصلی و فرعی آن ضروری است، لذا با آموزش مقوله های اصلی و فرعی می توان گام موثری در ارتقای شایستگی حرفه ای آنان برداشت.

اهداف: هدف از پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی آموزش مهارت های مثبت اندیشی بر  کاهش اضطراب دانشجویان دختر دانشگاه آزاداسلامی واحد سبزاوربود. روش: این پژوهش از نظر هدف بنیادی واز لحاظ روش نیمه ازمایشی باطرح پیش ازمون وپس ازمون با گروه کنترل نابرابر ودوره پیگیری 3 ماهه بود. جامعه مورد مطالعه کلیه دانشجویان دختر دانشگاه آزاد واحد سبزوار در سال تحصیلی 97-96 با امارتقریبی 1800 نفر بود ند که با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس30 نفربرای نمونه انتخاب شدند و با روش همتاسازی در دوگروه آزمایش(15 نفر) وکنترل(15 نفر) قرار گرفتند. جهت جمع آوری داده ها از پرسشنامه  اضطراب بک و برای بررسی اثربخشی نیز از بسته آموزش مهارت های مثبت اندیشی که در 9 جلسه یک و نیم ساعته تنظیم شده بود استفاده گردید. یافته ها: نتایج تحلیل های آماری با استفاده از تحلیل کواریانس صورت گرفت ونشان داد که آموزش مهارت های مثبت اندیشی با اندازه اثر 0/331 درصد میزان اضطراب دانشجویان دختر را کاهش می دهد. بنابراین وجود تاثیرآموزش مهارت های مثبت اندیشی برکاهش میزان اضطراب در گروه ازمایش در سطح معناداری (p0/05 <) تایید گردید. نتیجه گیری: در پایان جلسات درمان، دانشجویان در هر دو گروه یاد گرفتند برای دستیابی به خواسته های خود، هر یک از آن ها باید رفتارهای مسئولانه ای را انتخاب کنند که ضمن حفظ اصول اخلاقی و با به کارگیری اقدامات خوش بینانه ، صحیح و مسئولانه به خواسته های خود نیز برسند. آموزش مهارت های مثبت اندیشی باعث بوجود آمدن جو حمایتی و ایمن می شود که دانشجویان احساس پذیرفته شدن و امنیت روانی-عاطفی را می توانند تجربه نمایند که این امر سازگاری بیشتر و تعارض های کمتر را به ارمغان می آورد.

یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی میزان موفقیت یا شکست نظام آموزشی، پیشرفت تحصیلی دانش آموزان است و بالا بردن پیشرفت تحصیلی و کاهش میزان افت تحصیلی آنان از مهم ترین اهداف این نظام است. هدف پژوهش حاضر، بررسی رابطه ی نیازهای روان شناختی اساسی (خودمختاری، شایستگی و ارتباط)، راهبردهای یادگیری (عمیق و سطحی) و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در قالب یک الگوی علّی بود. دویست و هشتاد و پنج نفر از دانش آموزان دوره متوسطه شهرستان سلماس با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شده و به پرسشنامه های راهبردهای یادگیری و نیازهای روان شناختی اساسی پاسخ دادند. برای تحلیل داده ها از تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج تحلیل نشان داد که الگوی آزمون شده از برازش مناسبی برخوردار بوده و 23 درصد از تغییرات پیشرفت تحصیلی، 14 درصد راهبردهای عمیق یادگیری و 13 از واریانس راهبردهای سطحی یادگیری را تبیین نمود. راهبردهای یادگیری عمیق تأثیر مثبت و معنی داری بر پیشرفت تحصیلی داشت. اما اثر راهبردهای سطحی یادگیری بر این متغیر منفی و معنی دار بود. نیاز به خودمختاری و شایستگی اثر مثبت و معنی داری بر راهبردهای عمیق یادگیری داشتند. اما اثر نیاز به ارتباط بر این متغیر معنی دار نبود. همچنین اثر نیاز به ارتباط بر راهبردهای سطحی یادگیری مثبت و معنی دار بود. یافته های پژوهش نشان دادند که هم متغیرهای انگیزشی مانند نیازهای روان شناختی اساسی و هم متغیرهای شناختی مانند راهبردهای یادگیری نقش مهمی در پیش بینی پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دارند.

هدف پژوهش حاضر، مقایسه اهداف پیشرفت، ادراک از جّو مدرسه و عملکرد تحصیلی در دانش آموزان تیزهوش دختر و پسر دوره دوم متوسطه شهر اهواز بود. این پژوهش از نوع علّی- مقایسه ای می باشد. نمونه آماری شامل 300 نفر (140تیزهوش پسر و 160تیزهوش دختر) که با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای نسبی انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها ازسه پرسشنامه اهداف پیشرفت میدگلی وهمکاران (1998)، پرسشنامه ادراک از جّو مدرسه تریکت و موس (1973) و پرسشنامه عملکرد تحصیلی فام وتیلور (1999) استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آماری از جمله تحلیل واریانس چند متغیری و تک متغیری استفاده شد. نتایج مطالعه نشان داد دانش آموزان پسر در مولفه اهداف تبحری و رویکردی اهداف پیشرفت از دانش آموزان دختر میانگین پایینی دارند ودراهداف اجتنابی دانش آموزان دختر از دانش آموزان پسر میانگین پایین تری داشتند، همچنین ادراک از جّو مدرسه و عملکرد تحصیلی پسران نسبت به دختران میانگین پایین تری را نشان داد، در نتیجه تمام متغیر های پژوهش (به جزء اهداف اجتنابی) دختران تیزهوش از عملکرد بهتری نسبت به پسران تیزهوش بر خوردار بودند. این تفاوت ها در سطح 05/0معنی داربود.