پژوهشنامه تربیتی

آموزش انسان ها، مهم ترین مسئله جوامع مختلف می باشد. آموزش و پرورش زمانی در رسیدن به اهدافش موفق خواهد بود که بتواند شهروندانی آگاه،  مسئول و خلاق بپرورد و این میسر نیست مگر از طریق آموزش بهینه شهروندی و نیز ارتقا فرهنگ شهروندی. هدف این پژوهش بررسی مبانی ارزش شناسی تربیت شهروندی در آموزش و پرورش ایران است. پژوهش از نوع پژوهش های کیفی بوده و از لحاظ جهتگیری جزو پژوهش های بنیادی طبقه بندی می شود.روش پژوهش تحلیلی استنتاجی است. ابزار پژوهش فیش برداری است. نتیجه تحقیق نشان می دهد که در تربی ت شهروندی اسلامی- ایرانی، ارزش های اسلامی به تربی ت ش هروندی س مت و سوی الهی می بخشند. این ارزش ها از قبیل ایمان، تقوا، آخرت گرایی، احترام ب ه هم نوع، عدالت، توکل بر خدا و... در تمام شئون تأثیرگذارند. از یافته های این پژوهش می توان به مواردی همچون مشارکت دانش آموزان در فعالیت های فوق برنامه، ضرورت برنامه جامع آموزش شهروندی بین خانه، مدرسه و جامعه اشاره نمود.

هدف پژوهش تعیین تأثیر آموزش یادگیری اجتماعی – هیجانی (SEL) بر اهمال کاری تحصیلی و مهارت های ارتباطی دانش آموزان دختر است . جامعه آماری دانش آموزان دختر پایه هشتم یکی از دبیرستان های منطقه 14 تهران در سال تحصیلی98 – 1397 به تعداد 180 نفر و تعداد نمونه 30 نفر بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب و به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند . گروه آزمایش 12 جلسه تحت آموزش SEL قرار گرفتند . روش پژوهش نیمه آزمایشی به شیوه پیش آزمون - پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل با دوره پیگیری و ابزارگردآوری داده ها پرسشنامه اهمال کاری سولمون و راثبلوم ( 1984 ) و مهارتهای ارتباطی کویین دام ( 2004 ) بود . یافته های پژوهش با استفاده از آزمون های تحلیل کواریانس یک متغیری و چند متغیری و t وابسته باکمک نرم افزارSPSS 25 موردتجزیه وتحلیل قرارگرفت . نتایج تحلیل نشان داد تفاوت معنی داری بین میانگین دو گروه آزمایش و کنترل در نمره های اهمال کاری تحصیلی وجود داشت. نتایج آزمون tوابسته نشان داد تفاوت معنی داری بین نمرات پس آزمون و پیگیری اهمال کاری تحصیلی وجود ندارد . به عبارت دیگر آموزش SEL بر اهمال کاری تحصیلی دانش آموزان دختر تأثیرمعنادار و پایداری دارد . نتایج همچنین نشان داد تفاوت معنی داری بین میانگین دو گروه آزمایش و کنترل در نمره های مهارت های ارتباطی وجود نداشت . به عبارت دیگر آموزش SEL بر مهارت های ارتباطی دانش آموزان دختر اثر معناداری ندارد .

در این پژوهش، هدف ارائه مدلی جامع مدیریت استعداد برای سازمان گمرک می باشد. برای انجام پژوهش با توجه نیاز به استخراج شاخصه های بومی و تخصصی سازمان گمرک، پس از دسته بندی مبانی نظری و پیشینه تجربی موجود از یک تحقیق کیفی داده بنیاد نیز استفاده شد. لذا پس از انجام مصاحبه به روش نمونه گیری هدفمند 139 مؤلفه یافت شد که جهت غربالگری با استفاده از نظر خبرگان با توجه به مزیت های روش دلفی-فازی آن انتخاب نمودیم. با روش هدفمند 20 نفر از خبرگان انتخاب شدند. پس از 4 مرحله فازی زدایی تعداد 54 شاخصه باقی ماند. جهت ارائه مدل از الگوی سه شاخه ای میرزایی اهرنجانی اقتباس گردید که با اضافه نمودن یک بعد دیگر به شکل چهار لایه ای ارائه شد. مدل در سازمان گمرک از طریق نمونه گیری تصادفی ساده بین کارکنان توزیع شد که 367 نمونه برگشتی مورد ارزیابی قرار گرفت. از طریق تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و نرم افزار اکسپرت چویس: 1. شناختی/ادراکی (467/0) 2. ساختاری/ نهادی (277/0) 3. محیطی/ موقعیتی (16/0) 4. رفتاری/ کارکردی (095/0) رتبه بندی شدند.

پژوهش حاضر با هدف بررسی اثربخشی گروه درمانی عقلانی هیجانی رفتاری بر کنش های اجرایی و باورهای غیرمنطقی مادران کودکان مبتلابه نقص توجه-بیش فعالی انجام شد. در یک پژوهش نیمه آزمایشی با پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل و مداخله نما، تعداد 30 مادر کودک مبتلابه نارسایی توجه- بیش فعالی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهر بجنورد به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و به تصادف در سه گروه آزمایش، کنترل و مداخله نما قرار گرفتند. مادران گروه آزمایش در معرض مداخله 8 جلسه ای گروه درمانی عقلانی هیجانی رفتاری قرار گرفتند اما گروه کنترل و مداخله نما در معرض چنین مداخله ای قرار نگرفتند. باوجوداین، گروه مداخله نما به مدت 8 جلسه نرم افزار ورد-ویندوز را آموزش دیدند. شرکت کنندگان پرسشنامه باورهای غیرمنطقی جونز (1969) و آزمون برج لندن (1982) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از شاخص های آمار توصیفی و تحلیل کوواریانس تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که گروه درمانی عقلانی هیجانی رفتاری باعث کاهش باورهای غیرمنطقی و بهبود کنش های اجرایی گروه آزمایش نسبت به گروه های کنترل و مداخله نما می شود. در مجموع، گروه درمانی عقلانی هیجانی رفتاری نقش مهمی در کاهش باورهای غیرمنطقی و بهبود کنش های اجرایی مادران کودکان مبتلابه نارسایی توجه-بیش فعالی دارد.

این پژوهش با هدف تعیین اثر شرکت در کارگاه قبل از ازدواج آموزش مهارت های زندگی بر کیفیت زندگی در زوجین دانشجو انجام شد. مطالعه حاضر نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه پژوهش زوجین دانشجوی مراجعه کننده به مرکز بهداشتی درمانی احمدی وابسته به دانشگاه شهید بهشتی تهران در نیمه اول سال 1394 بودند. نمونه پژوهش شامل 30 زوج (60 نفر) بود که با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه (هر گروه 15 زوج) جایگزین شدند. گروه آزمایش 10 جلسه 120 دقیقه ای (دو جلسه در هفته) در کارگاه قبل از ازدواج آموزش مهارت های زندگی شرکت و گروه کنترل در لیست انتظار برای آموزش قرار گرفت. داده ها با پرسشنامه کیفیت زندگی سازمان بهداشت جهانی جمع آوری و با روش تحلیل کوواریانس چندمتغیری در نرم افزار SPSS-22 تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که بین گروه های آزمایش و کنترل از نظر کیفیت زندگی و مولفه های سلامت جسمانی، سلامت روانی، سلامت روابط اجتماعی و سلامت محیطی تفاوت معناداری داشتند (05/0p <). به این معنی که شرکت در کارگاه قبل از ازدواج آموزش مهارت های زندگی باعث افزایش معنادار کیفیت زندگی و همه مولفه های آن در زوجین دانشجو شد. با توجه به نتایج، به متخصصان، برنامه ریزان و مسئولان تدارک زمینه و شرایط برای استفاده از کارگاه قبل از ازدواج آموزش مهارت های زندگی جهت بهبود کیفیت زندگی در زوجین دانشجو توصیه می گردد.

هدف از انجام پژوهش حاضر تبیین مبانی تربیت سیاسی و اجتماعی اندیشه های جان دیویی و مطهری در تربیت شهروندی است. روش مورد استفاده در این پژوهش استنتاجی و توصیفی- تحلیلی بوده است که در مرحله نخست مبانی اندیشه جان دیویی و مطهری توصیف شده و بعد دیدگاه آنان نسبت به تربیت شهروندی و مؤلفه های آن تحلیل و تبیین شده است. بر این اساس نتیجه به دست آمده حاکی از آن شد که تربیت شهروندی رکنی مهم در جامعه و در کلیه سطوح ملی و فراملی با توجه به توسعه تعاملات بشری خارج از مرز های جغرافیایی است که این خود نیازمند پایبندی به حقوق شهروندی، قانون مداری و تعهد نسبت به دیگران می باشد. آنان تربیت سیاسی و اجتماعی افراد را فرصتی ممتاز در پیدایی و تقویت تربیت شهروندی و نمایان سازی هویت فردی در جامعه دانسته اند که می تواند در مسیر رشد و تعالی شهروندی قرار بگیرد. به همین منظور نظام آموزشی جامعه به عنوان محور یادگیری افراد، با طراحی و برنامه ریزی های دقیق آموزشی می تواند فرصت رشد شهروندی دانش آموزان را به عنوان سرمایه های انسانی جامعه و با عنایت به نظریات ارزنده اندیشمندانی چون دیویی و مطهری فراهم آورند و تربیت شهروندی را از اصول یادگیری دانش آموزان قرار دهند. ضمن آن که تدابیر صحیح و توجه های علمی و میدانی در این حوزه از سوی متولیان آموزشی بسیار مهم می باشد.

این تحقیق به منظور تعیین الگوی طراحی برنامه درسی شهودی مبتنی بر بررسی زیبا شناسانه دیوان حافظ، صورت گرفته است. واکاوی ابیات به روش کیفی هرمنوتیک انجام یافته و از کلیه منابع چاپی و الکترونیکی در دسترس، برای جمع آوری اطلاعات استفاده شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با به کارگیری نظام مقوله بندی قیاسی انجام شده و نتایج درزمینه اهداف، منابع و راهبردهای یاددهی –یادگیری در قالب مقوله های محوری، تقسیم بندی گردیده است. الگوی برنامه درسی شهودی، برای تمام برنامه ریزان و دست اندرکاران تعلیم و تربیت کشور این امکان را فراهم می کند که از منابع غنی ادبی، هنری و عرفانی در امر تعلیم و تربیت استفاده کنند. تعلیم و تربیت، با این فهم و ادراک به سمت کشف معانی فراعقلی در سایه دانش درونی بی مرز و انتها به عنوان سرچشمه خطاناپذیر حقیقت خواهد رسید.

هدف پژوهش حاضر، تحلیل برنامه ها و موانع تربیت تشکیلاتی در شجره صالحین کودکان شهرستان دزفول در سال 1396 است. روش گردآوری در این پژوهش در سنت کیفی، با استفاده از مصاحبه ی نیمه ساختمند است. نمونه ها عبارت است از سرگروه ها و مربیان سه مسجد نمونه ی شهرستان دزفول در امر صالحین: مسجد شهید مسعود توتونچی، رسول اعظم(ص) و ثارالله(ع). نمونه گیری به صورت هدفمند انتخاب شد. همچنین با بهره گیری از روش تحلیل مضمون برای تحلیل داده های به دست آمده در مصاحبه ها، به استخراج برنامه ها و موانع تربیت تشکیلاتی در حلقات صالحین کودکان شهرستان دزفول، پرداخته شد. بر اساس یافته های پژوهش، نمونه ای از برنامه های این حلقات برای تربیت تشکیلاتی کودکان عبارت است از: برگزاری جلسات اخلاق نظری تشکیلاتی در حلقات شهرستان دزفول، بازی های سازنده اخلاق تشکیلاتی، تذکرهای تشکیلاتی در روابط روزانه متربیان با دیگران و مسئولیت پذیر کردن متربیان در حلقات شهرستان از طریق نقشدهی به آن ها. لکن نتایج حاکی از آن است که موانعی نیز در این مسیر وجود دارد که برخی از آن ها عبارت اند از: وجود الگوهای نامناسب برای متربیان در شهرستان دزفول، تربیت خانوادگی، تصورات غیر صحیح خانواده ها و کمبود بودجه و امکانات.

پژوهش با هدف بررسی نقش خودکارآمدی تدریس و اشتیاق شغلی معلمان در پیش بینی مقاومت در برابر تغییر انجام گرفت. پژوهش از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ روش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل تمام معلمان ابتدایی شهر ثلاث باباجانی (240 نفر) بود در سال تحصیلی 95-94 که با توجه به جدول کرجسی-مورگان و با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای130 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه اشتیاق شغلی سالوناوا و شوفلی (2001)، خودکارآمدی معلمان اسچانن، موران و وولفولک (2001)، مقاومت در برابر تغییر تقوایی (1379) استفاده شد. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که بین خودکارآمدی معلمان و اشتیاق شغلی با مقاومت در برابر تغییر رابطه معنی دار منفی وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نشان داد که اشتیاق شغلی و مولفه های آن و همچنین خودکارآمدی تدریس و ابعاد آن قدرت پیش بینی تغییرات مقاومت معلمان در برابر تغییر را پیش بینی می کنند.

هدف این مطالعه تعیین تاثیر آموزش گروهی والدگری راه حل- محور به مادران بر پرخاشگری و حل مساله کودکان پیش دبستانی بود. پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه آزمایش و کنترل بود. جامعه پژوهش مادران کودکان پیش دبستانی شهر مشهد در سال تحصیلی 99-1398 بود که 40 نفر با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب و با روش تصادفی در دو گروه مساوی (20 نفر در هر گروه) جایگزین شدند. گروه آزمایش 8 جلسه 90 دقیقه ای آموزش گروهی والدگری راه حل- محور دریافت کرد و گروه کنترل، آموزشی ندید. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های پرخاشگری (باس و پری، 1992) و حل مساله (هپنر، 1988) استفاده شد. برای تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS-19 استفاده شد. یافته ها نشان داد که گروه های آزمایش و کنترل در مرحله پیش آزمون از نظر پرخاشگری و حل مساله تفاوت معناداری نداشتند (05/0P>)، اما در مرحله پس آزمون از نظر هر دو متغیر تفاوت معناداری داشتند (05/0p < ). به این ترتیب که آموزش گروهی والدگری راه حل- محور به مادران باعث کاهش پرخاشگری و افزایش حل مساله کودکان پیش دبستانی شد.