پژوهشنامه تربیتی

هدف از انجام این پژوهش واکاوی اندیشه های فلسفی و تربیتی جان دیویی می باشد. محقق در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی مقوله قیاسی به بررسی و استخراج بنیان های فلسفی (انسان شناسی )و تربیتی (اصول فعالیت ، آزادی ، اجتماعی، تاثیر متقابل ، هدف) پرداخته است. حوزه پژوهش کلیه متون روایی، پژوهش های انجام شده و اسناد مربوطه به مبانی فوق الذکر که از میان منابع موجود، اصول فلسفه، سیرآراء تربیتی به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جستجوی داده ها از دو روش لغت کاوی و معناکاوی استفاده شد و همچنین جمع آوری داده هادر این پژوهش با استفاده از منابع الکترونیکی و از روش اسنادی و فیش برداری صورت پذیرفت است . تجزیه و تحلیل داده ها در این پژوهش براساس رویکرد توصیفی تفسیری است که با استفاده از کدگذاری باز ، کد گذاری محوری و کد گذاری انتخابی انجام شده است و در نهایت این یافته ها حاصل شد. زندگی انسان مستلزم تعامل با محیط است و انسان موجودی است اجتماعی و معرفت حاصل تأثیر و تأثر فرد با محیط است. همچنین طبیعت انسان با آزادی سازگار است و مطابق با اندیشه های تربیتی دیویی کوک از ابتدای تولد می بایست آزادانه به فعالیت بپردازد و خود با برخورد با مسائل به تجربه اندازی پرداخته و راه صحیح زندگی را فراگیرد.

بهزیستی روان شناختی بر بسیاری از جنبه های زندگی تاثیر می گذارد و نقش مهمی در سلامت و کیفیت زندگی دارد. در نتیجه پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه بین حمایت اجتماعی و سبک های دلبستگی با بهزیستی روان شناختی دانشجویان انجام شد. این مطالعه مقطعی از نوع همبستگی بود. جامعه پژوهش تمامی دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت در سال تحصیلی 96-1395 بودند که از میان آنها 384 نفر به روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از پرسشنامه های حمایت اجتماعی واکس و همکاران (1986)، سبک های دلبستگی کولینز و رید (1990) و بهزیستی روان شناختی ریف و سینگر (2006) استفاده شد. داده ها با روش های ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با استفاده از نرم افزار SPSS-23 تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که حمایت اجتماعی و سبک دلبستگی ایمن با بهزیستی روان شناختی دانشجویان رابطه مثبت و معنادار و سبک های دلبستگی ناایمن اجتنابی و دوسوگرا با بهزیستی روان شناختی دانشجویان رابطه منفی و معنادار داشتند. همچنین متغیرهای حمایت اجتماعی و سبک های دلبستگی به طور معناداری توانستند 5/46 درصد از تغییرات بهزیستی روان شناختی دانشجویان را پیش بینی کنند (05/0P<). بنابراین مشاوران و روان شناسان برای بهبود بهزیستی روان شناختی دانشجویان می توانند از طریق کارگاه های آموزشی میزان حمایت اجتماعی و سبک دلبستگی ایمن را افزایش و میزان سبک های دلبستگی ناایمن اجتنابی و دوسوگرا را کاهش دهند.

پیشرفت تحصیلی در هر نظام آموزشی، یکی از شاخص های موفقیت علمی و زمینه توسعه جوامع است. هدف پژوهش تبیین پیشرفت تحصیلی دانش آموزان بر اساس سرسختی و ادراک محیط کلاس با میانجیگری درگیری تحصیلی در یک مدل، و روش پژوهش، توصیفی یا غیر آزمایشی بود. نمونه ای 300 نفری از کلیه دانش آموزان دختر و پسر سوم تجربی دزفول در سال تحصیلی94- 93، به حجم1411 نفر، با روش چند مرحله ای تصادفی ساده، انتخاب و به پرسشنامه سرسختی کوباسا (1994)، با 68/0= پایایی، شاخص های برازش,GFI=0/93) (RMSEA=0/074، فعالیت های کلاس درس من(MCA) جنتری،گابل و ریزا (2002)، با 81/0=پایایی،,GFI=0/93) (RMSEA=0/063 و راهبردهای انگیزشی برای یادگیری(MSLQ) پینتریچ و دیگروت (1994)، با 90/0= پایایی و ,GFI=0/94) (RMSEA=0/058 دارای روایی مناسب پاسخ دادند. داده ها با روش مدل سازی معادلات ساختاری تحلیل شدند. نتایج نشان داد: الگوی علٌی تبیین پیشرفت تحصیلی براساس سرسختی و ادراک محیط کلاس با میانجیگری درگیری تحصیلی با داده های گردآوری شده برازش دارد. اثر مستقیم درگیری تحصیلی بر پیشرفت تحصیلی32/0، اثر مستقیم ادراک محیط کلاس بر درگیری تحصیلی 758/0، اثر غیر مستقیم ادراک محیط کلاس بر پیشرفت تحصیلی با میانجیگری درگیری تحصیلی 24/0، مثبت و معنادار و اثر سر سختی بر پیشرفت تحصیلی 29/0- ، منفی و معنادار شد. به طورکلی سرسختی و ادراک محیط کلاس % 7/ 16 از واریانس پیشرفت تحصیلی و ادراک محیط کلاس %9/57 از واریانس درگیری تحصیلی را تبیین کردند. با توجه به اهمیت درگیری تحصیلی در ارتباط با پیشرفت تحصیلی ضرورت دارد که برنامه ریزان و معلمان فرصت هایی برای فعال سازی و بهره مندی از تکالیف چالش برانگیز را برای دانش آموزان فراهم کنند.

هدف از پژوهش حاضر تعیین رابطه بین مدیریت بر مبنای ارزش و تعالی سازمانی در دانشگاه آزاد اسلامی استان مازندرانبوده است. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی و از نوع مطالعات کاربردی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل اعضای هیات علمی تمام وقت با مرتبه علمی استادیار، دانشیار و استاد بوده است. نمونه آماری با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 212 نفر به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای برحسب درجه واحد دانشگاهی انتخاب شده بودند. جهت جمع آوری داده ها از دو پرسش نامه مدیریت بر مبنای ارزش و تعالی سازمانی مدل EFQM استفاده شده است. روایی محتوایی و صوری آن ها توسط صاحب نظران و متخصصان مربوطه مورد تأیید قرارگرفته و پایایی آن ها با محاسبه فرمول آلفای کرونباخ برای هر یک به ترتیب برابر 98/0 و 97/0 به دست آمد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها از روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی (همبستگی پیرسون و رگرسیون) استفاده گردید. نتایج نشان داد که بین مدیریت بر مبنای ارزش و تعالی سازمانی همبستگی مثبت و رابطه معناداری وجود دارد. هم چنین بین ابعاد مدیریت بر مبنای ارزش (راهبردی، عملیاتی، اجتماعی و فردی) و تعالی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد؛ و این ابعاد 6/80 درصد از تغییرات تعالی سازمانی را به خود اختصاص می دهند. در این بین ارزش های فردی بیش ترین سهم را در پیش بینی تعالی سازمانی دارد؛ و ابعاد اجتماعی، عملیاتی و راهبردی به ترتیب در رتبه های بعدی قرار می گیرند.

سرمایه فکری دارایی نامشهودی است که می توان آن را به منزله منبعی برای مزیت رقابتی پایدار در نظر گرفت. بنابراین هدف پژوهش حاضر پیش بینی سرمایه فکری بر اساس هوش معنوی، سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش در دانشجویان بود. طرح پژوهش توصیفی از نوع همبستگی بود. جامعه دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بودند که از میان آنها 600 نفر با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش پرسشنامه های سرمایه فکری (بونتیس، 2001)، هوش معنوی (عبداله زاده و همکاران، 1388)، سرمایه اجتماعی (پاژاک، 2006) و مدیریت دانش (پروبست و همکاران، 2000) بودند. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS-19 و با روش های ضرایب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه با مدل همزمان تحلیل شدند. نتایج نشان داد که هوش معنوی، سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش با سرمایه فکری در دانشجویان رابطه مثبت و معنادار داشتند. متغیرهای پیش بین یعنی هوش معنوی، سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش به طور معناداری توانستند 1/51 درصد از واریانس سرمایه فکری در دانشجویان را تبیین کنند (01/0P<). در نتیجه برای افزایش سرمایه فکری در دانشجویان می توان میزان هوش معنوی، سرمایه اجتماعی و مدیریت دانش را در آنان از طریق کارگاه های آموزشی ارتقاء بخشید.

دانش آموزان با نارسایی های ویژه یادگیری به دلیل تفاوت با دانش آموزان عادی و سایر دانش آموزان استثنایی نیاز به طراحی برنامه درسی دارند. بنابراین پژوهش حاضر با هدف بررسی اعتبارسنجی عناصر برنامه درسی ترمیمی برای دانش آموزان دوره اول ابتدایی با نارسایی های ویژه در یادگیری از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان ذی ربط استان آذربایجان شرقی انجام شد. طرح پژوهش توصیفی از نوع زمینه یابی بود. جامعه آماری پژوهش متخصصان برنامه درسی و معلمان دوره اول ابتدایی استان آذربایجان شرقی در سال تحصیلی 96-1395 بودند که بر اساس جدول مورگان تعداد 40 متخصص برنامه درسی و 212 معلم با روش تصادفی به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد که روایی پرسشنامه با نظر پنج نفر از متخصصان برنامه درسی تایید و پایایی آن با روش آلفای کرونباخ 85/0 محاسبه شد. داده های جمع آوری شده با روش های آمار توصیفی و آزمون خی دو تحلیل شدند. یافته ها نشان داد که تمامی عناصر برنامه درسی ترمیمی یعنی هدف، محتوی، روش های یاددهی-یادگیری و روش های ارزشیابی از دیدگاه متخصصان برنامه درسی و معلمان ذی ربط مورد تایید است و بین نظرهای این گروه ها تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<P). بنابراین پیشنهاد می شود که با در نظر گرفتن عناصر برنامه درسی ترمیمی اعتبارسنجی شده در پژوهش حاضر می توان اقدام به طراحی و تدوین برنامه درسی برای دانش آموزان دوره اول ابتدایی با نارسایی های ویژه در یادگیری کرد.

این پژوهش با هدف بررسی توانایی کودکان پیش دبستانی برای تمایز میان هدیه، خرید و عاریه انجام شد. پژوهش حاضر کاربردی از نوع کمی بود. جامعه آماری پژوهش کودکان پیش دبستانی شهرستان پاکدشت در سال تحصیلی 97-1396 بودند. نمونه پژوهش شامل 25 نفر (10 دختر و 15 پسر) بودند که با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب شدند. برای جمع آوری داده ها از مصاحبه ساختاریافته درباره مفاهیم هدیه (حق با خود بردن شی)، خرید (حق مالکیت بر شی) و عاریه (حق استفاده از شی) استفاده شد. روایی صوری و محتوایی سوال های مصاحبه توسط متخصصان تایید و پایایی آن با روش مصححان مطلوب گزارش شد. برای تحلیل داده ها از روش آزمون تی تک-نمونه ای و نرم افزار SPSS-19 استفاده شد. نتایج نشان داد که کودکان پیش دبستانی درک می کنند که در عاریه فقط حق استفاده از شی را دارند، اما حق مالکیت و بردن شی را با خود ندارند. همچنین در خرید و هدیه حق استفاده، حق مالکیت و حق بردن شی را با خود دارند. علاوه بر آن حق مالکیت و حق با خود بردن در هدیه و خرید به طور معناداری بیشتر از عاریه بود و بین میزان آنها در هدیه و خرید تفاوت معناداری وجود نداشت. بین حق استفاده در هدیه، خرید و عاریه تفاوت معناداری وجود نداشت (05/0<P). با توجه به نتایج توصیه می گردد که به کودکان پیش دبستانی تمایز میان حق استفاده، حق مالکیت و حق با خود بردن بر اساس مفاهیم هدیه، خرید و عاریه آموزش داده شود.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان شناختی رفتاری برظرفیت خودمهارگری و تعهد زناشویی زوجین مراجعه کننده به مراکز مشاوره منطقه 3 شهر تهرانانجام شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را کلیه زوجین مراجعه کننده به مرکز مشاوره نیماه در بازه زمانی 3 ماهه اذر ماه تا اواخر بهمن ماه تشکیل دادند بدین منظور 30 نفر با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب شد. در پژوهش حاضر از بسته آموزش مهارت های شناختی- رفتاری و دو پرسشنامه ظرفیت خودمهارگری(1988) و تعهد زناشویی آدامز و جونز (1997 ) استفاده شد.نتایج آزمون تحلیل کواریانس نشان داد نمرات پس آزمون در گروه آزمایش نسبت به گروه کنترل با حذف اثر نمرات پیش آزمون به طور معناداری در خودمهارگری، (03/0= P، 21/4= F)و تعهد زناشوی (20/5=F، 003/0=P) با هم متفاوت هستند . سایر نتایج نشان داد که میزان تأثیر آموزش مهارت های شناختی رفتاری بر افزایش ظرفیت خودمهارگری و بر افزایش تعهد زناشویی معنادار بود. بر این اساس می توان گفت زوجین با تغییر تفکرها و باورهای بنیادین از منفی به مثبت از طریق آموزش مهارت های شناختی- رفتاری می توانند ظرفیت خودمهارگری و تعهد زناشویی خود را افزایش دهند.