آینه پژوهش

آینه پژوهش

آینه پژوهش سال 28 مهر و آبان 1396 شماره 4 (پیاپی 166)

مقالات

۱.

مرغ ایوان» سَعدی شیراز، (بازخوانی تعبیری از یک حِکاَیت گلستان)

نویسنده:

کلید واژه ها: مرغ ایوان سعدی حکایات گلستان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 434 تعداد دانلود : 807
نویسنده در نوشتار حاضر به ارائه تعریفی از «مرغ ایوان » در عبارت «مرغ ایوان ز هول او بپرید » در یکی از حکایات گلستان سعدی می پردازد. به زعم وی، منظور سعدی از «مرغ ایوان »، نقش مرغ است که بر ایوان، نقاشی یا گچبری کرده باشند.
۲.

گذری اجمالی بر احوال و اندیشه های ابوالعلاء معری

کلید واژه ها: ابوالعاء معری مندرجات معجم الادباء یاقوت حموی تاریخ الادب العربی طه حسین

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 668 تعداد دانلود : 800
نویسنده در نوشتار حاضر بر اساس مندرجات معجم الادباء یاقوت حموی و نیز جلد سوم من تاریخ الادب العربی طه حسین، گذری اجمالی بر احوال و اندیشه های ابوالعاء معری دارد.
۳.

نسخه خوانی 8

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 828 تعداد دانلود : 827
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب هشتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: •سخنان قصار سلطان محمد خدابنده •غارت کتابخانه ای در اصفهان توسط منوچهر خان گرجی و یافت شدن آن کتابها پس از شصت سال •یادداشت پسر سررشته دار کل مملکت خراسان در سال 1308 ق. درباره باران آمدن و ارزانی نرخ غله و ... •سلاطین مغول مدافع حکمت •یک وقفنامه از شاه سلطان حسین •مدرسه خراب قزوین •مساحت ربع مسکون )اندازه گیری محیط زمین در زمان مأمون عباسی( •موضع مجلسی اول درباره نقل قصه های رستم و اسفندیار •در روزگار صفوی، سکنه هنود و ماوراء النهری مدینه به شیعیان آزار می رساندند •وقتی ملا محمد تقی مجلسی اخبار شاه عباس و کشتن فرزندش را در یک کتاب قدیمی می یابد •شکسته شدن بت هندی ها به امر مجلسی در اصفهان •یک خبر شگفت و ادبیات عجایب نگاری •برگی از پیشینه تصحیح متن •نوشته روی سنگی که از زیر نهری در شوشتر در سال 1102 درآمد •تسلط شاه اسماعیل بر تبریز •قضاوت درباره باستان شناسان فرنگی در 115 سال پیش.
۴.

قلم انداز 7: یادداشت هایی در تاریخ، ادبیات و فرهنگ «به یاد ادیب و مترجم گرانمایه، مجتبی عبدا لله نژاد »

کلید واژه ها: تاریخ فرهنگ ادبیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 473 تعداد دانلود : 901
نگارنده در نوشتار پیش رو در قالب سلسله یادداشت هایی پیرامون تاریخ، فرهنگ و ادبیات، مقوله های ذیل را به اختصار اظهار می دارد: - برخی از نوابغ جوانمرگ - دو نمونه انتساب اشتباه به آیه قرآن - سخن جالب غزالی درباره «رسن بازی و مزد مطرب و شاعر هجوگو و ... - دو نکته درباره بیت «تا بدانجا رسید دانش من که بدانم همی که نادانم » - حاضر نشدن کسی بر جنازه ابو عبیده معمر بن مثنی - حبسیات عدی بن زید - و ... - بیان چند نمونه از شعر کهن عربی و فارسی در خصوص آزمودن برندگی شمشیر از طریق ضربه زدن به سگ.
۵.

اوراق پریشان 7 در کنار «پیر پرنیان اندیش »

نویسنده:

کلید واژه ها: کتاب پیر پرنیان اندیش هوشنگ ابتهاج سایه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 220 تعداد دانلود : 471
پیر پرنیان اندیش کتابی است که در سال ۱۳۹۱ منتشر شد و هوشنگ ابتهاج در دهه نهم از عمر خود، خاطراتش را در گفتگو با میاد عظیمی و عاطفه طیه در آن عنوان کرد. نویسنده در نوشتار حاضر بعضی ملاحظات در حواشی کتاب مذکور بیان کرده است و در پایان نوشتار برخی یافت هها و نکات را درباره برخی مباحث ادبی آورده است.
۶.

معرفی و مقایسه دو کتاب در نقد ادب عربی؛ المثل السائر ابن اثیر جزری و الفلک الدائر ابن ابی الحدید

کلید واژه ها: نقد ادبی ادبیات عرب ادب عربی المثل السائر ابن اثیر جزری الفلک الدائر ابن ابی الحدید معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 544 تعداد دانلود : 196
نقد ادبی در دوره عباسی با ظهور چند تن از نقادان و علمای ادب در فن بحث و مناظره و کتابت و بلاغت به شکوفایی رسید و آثار ارزشمندی در آن دوره بوجود آمد که منشا شکل گیری جریانات و آثار بعدی در این فن شد. نویسندگان در نوشتار حاضر تاش کرده تند دو اثر پیشگام در نقد ادبی، المثل السائر فی ادب الکاتب و الشاعر تالیف ضیاءالدین ابن اثیر جزری و کتاب الفلک الدائر علی المثل السائر اثر ابن ابی الحدید را که در نقد آن نگاشته شده، مورد بررسی قرار دهند. در راستای این هدف، پس از معرفی دو نویسنده و آثار آن ها، به بررسی جدا گانه هر یک از آثار پرداخته و به چند مورد از نقدهای ابن ابی الحدید به کتاب ابن اثیر اشاره شد هاست.
۷.

نگاهی به کتاب کارآمدی روش اجتهادی امام خمینی در تولید اندیشه فقهی سیاسی

نویسنده:

کلید واژه ها: نقد کتاب روش اجتهادی امام خمینی مکتب اجتهادی اندیشه فقهی اندیشه سیاسی مکتب فکری مکتب فقهی کتاب کارآمدی روش اجتهادی امام خمینی در تولید اندیشه فقهی و سیاسی غلامحسن مقیمی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 305 تعداد دانلود : 270
غلامحسن مقیمی در کتاب " کارآمدی روش اجتهادی امام خمینی در تولید اندیشه فقهی و سیاسی"، روش اجتهادی امام خمینی را از نظر تولید اندیشه فقهی سیاسی، مورد بررسی قرار داده است. کتاب مذکور در سه بخش و 372 صفحه در زمستان 1395 توسط پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسامی به زیور طبع آراسته شده است. نویسنده در نوشتار حاضر به بیان محتوای کتاب و ذکر نکات و انتقاداتی پیرامون آن پرداخته است.
۸.

بازخوانی انتقادی از کتاب «آشنایی با دانش نحو »

نویسنده:

کلید واژه ها: نحو «آشنایی با دانش نحو » ساختار محتوا

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 214 تعداد دانلود : 858
یکی از راه های بهینه سازی آموزش دانش ها، کارآمد و روزآمد سازی متن های آنهاست. در حوزه علمیه تولید متن های آموزشی جدید چندسالی است که در کانون توجه قرار گرفته و دفتری با نام دفتر تدوین متون درسی حوزه های علمیه تأسیس شده است. کتاب «آشنایی با دانش نحو » یکی از متن های تولیدی این دفتر در حوزه دانش نحو است. در این مقاله ساختار این کتاب از نظر بیان مقدمه، ترتیب قواعد و تبویب باب ها و محتوای آن از نظر تعاریف، محتوای درس ها و تمرینات با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی نقد و بررسی شده است.
۹.

نگرشی بر نگارش های کلامی 9: مسائل المُرتَضی و مشکلات آن

کلید واژه ها: شریف مرتضی مسائل المرتضی تصحیح متن نسخه شماره 7/ 13 /عقائد کتابخانه امام امیرالمؤمنینِ نجف وفقان خضیر محسن الکعبی کلام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 923 تعداد دانلود : 176
مسائل المرتضی مجموعه ای است از رسائل و مسائل پرا کنده دانشمند بزرگ شیعی، شریف مرَتضی، در زمین ههای فقه و اصول و کلام و ادبیات که بر دست وفقان خضیر محسن الکعبی تصحیح شده و در سال 1422 ه .ق. در بیروت به چاپ رسیده است. در نوشتار حاضر، پس از اشاره به پاره ای از ویژگ یهای نسخه اساسِ این تصحیح، نادرست یهای چندگونه و کاست یهای چندگانه ویراست کعبی از آن نشان داده شده است. اشکالات پر شمار و گونه گون این ویراست، گویای آن است که متن عرضه شده از مسائل و رسائل شریف مرَتضی، نا استوار و نا معتمد، و ازای نرو، فاقد اعتبار لازم برای استناد و ارجاع است.
۱۰.

ضرورت اعتنا به میراث کلامی شریف مرتَضی

کلید واژه ها: شریف مرتضی آثار کلامی کلام امامیه تصحیح متون تشیع

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 660 تعداد دانلود : 319
اندیش هها و نگاشت ههای کلامی سَیّد مرَتضی، عالم و متکلّم بزرگ امامی، از چند جهت حائز اهمّیّت و شایان توجّه جدّی است. نخست آنکه مکتب کلامیِ شریف مرَتضی، اوّلین مکتب کلامیِ بازمانده «مبسوط » و «نظام مند » در امامیّه به شمار می آید که نظامی مفصّل و منسجم از اعتقادات امامیّه را ارائه کرده است. این مکتب، همچنین، نمودار عقل گرایانه ترین مکتب کلامی پدیدآمده در کلام امامیّه است که احیای آن در عصر حاضر، برای تعدیل خردگریزی حا کم بر جریان پرطرفدار حشوی گرا بسیار ثمربخش و لازم به نظر م یرسد. افزون بر این، نگاشته های کلامی سَیّد مرَتضی آثاری اصیل و حاوی اندیشه های بدیع کلامی است و به هیچ وجه، رونوشتی محض از اندیشه ها و نوشته های متکلّمان پیش از او نیست. همچنین، آثار او قرائتی متقدّم و خوانشی مهمّ از اعتقادات شیعی را حکایت م یکند که برای شناخت تشیّع راستین بسیار سودمند است. با این وصف، تا کنون از میراث کلامیِ گرانسنگ شریف مرَتضی ویراستهای منقّح و عالمانه ای منتشر نشده است. هرگونه تحقیق و تدقیق در باب آراء کلامی شریف مرَتضی متوقّف بر تمهید ویراستهایی دقیق و صحیح از آثار کلامی اوست که البتّه مهارت و دقّت و حوصله ویژه ا ی نیاز دارد. 
۱۱.

کتاب شناسی آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان 2

نویسنده:

کلید واژه ها: آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان ک‍ت‍اب‍ش‍ن‍اس‍ی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 850 تعداد دانلود : 65
در این مقاله سعی بر این است کتابشناسی آموزش زبان فارسی به غیرفارس یزبانان ارائه شود. کتابشناسی حاضر شامل 586 کتاب فارسی، 112 کتاب غیرفارسی و 583 مقاله فارسی است. در دسترس بودن چنین فهرستی نه تنها در برنام هریزی، سازما ندهی، تدوین و تحلیل منابع آموزش زبان فارسی راهگشاست بلکه در زمینه های ایرا نشناسی، متن شناسی، واژ هشناسی، جامع هشناسی و تحلی لهایی ازای ندست کارآمد است. در پایان مقاله توزیع مکانی و زمانی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارس یزبانان به یاری نمودار و جدول تحلیل گشته است.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۸۳