آینه پژوهش

آینه پژوهش

آینه پژوهش سال 27 آذر و دی 1395 شماره 5 (پیاپی 161)

مقالات

۱.

خاورشناسان و هرمنوتیک: امامان در تفسیر قرآن مطالعه موردی دیدگاه رابرت گلیو

نویسنده:

کلید واژه ها: «هرمنوتیک متقدم شیعی: برخی فنون تفسیری منسوب به امامان شیعه » احادیث تفسیری تفسیر امامایه خاورشناسی رابرت گلیو هرمنوتیک قرآن هرمنوتیک روایی شیعه خاورشناسان تفسیر قرآن امامان شیعه فنون تفسیر روایات تفسیری نقد دیدگاه نقد محتوایی نقد شکلی نقد روشی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۹۳ تعداد دانلود : ۷۳۹
رابرت گلیو از خاورشناسان معاصر در مقاله «هرمنوتیک متقدم شیعی: برخی فنون تفسیری منسوب به امامان شیعه » با رهیافت توصیفی تبیینی به بررسی اخبار  تفسیری متعلق به دوره هرمنوتیک مرجعیت مطلق امام در تفسیر قرآن پرداخته است. نتایج تثبیت این هرمنوتیک در سه قرن نخست هجری تاریخ شیعه عبارت است از: عدم ارائه توجیه معناشناسی از سوی امام، عدم استناد به نظریه تفسیری خاص، ترجیح معنای ارائه شده از سوی امام در فرض تعارض. برابر مبانی این هرمنوتیک با وجود امام، هرگونه نظریه هرمنوتیکی بی فایده بوده است و اعتقاد به معصوم بودن امام نیاز به هرگونه نظریه تفسیری را که فرایند رسیدن به یک معنای خاص از طریق آن طرح ریزی می شود، برطرف می سازند. گلیو این نتایج را از طریق تحلیل روایات تفسیری موجود در منابع روایی متقدم شیعه به دست آورده است. وی تلاش دارد با روش های سبک شناسی و تحلیل متن، فنون تفسیری به کار رفته در احادیث تفسیری را بکاود تا فرضیه وجود یک نظریه هرمنوتیک نزد امامان شیعه را به آزمون بسپارد. برآیند مقاله وی فقدان شواهد کافی برای اثبات انسجام در هرمنوتیک قرآنی امامان شیعه است. نویسنده در نوشتار حاضر به نقد و ارزیابی دیدگاه های رابرت گلیو در مقاله مذکور همت گمارده است. رهیافت وی در نوشتار، تحلیلی انتقادی بوده و ابتدا آرای رابرت گلیو را تقریر و سپس آنها را در سه بخش محتوایی، شکلی و روشی در بوته نقد و ارزیابی قرار می دهد. 
۲.

وجوه افتراق و اشتراک نهادهای میراث فرهنگی (آرشیوها، کتابخانه ها و موزه ها)

کلید واژه ها: وجوه افتراق وجوه اشتراک نهادهای میراث فرهنگی آرشیوها کتابخانه ها موزه ها سازمان های فرهنگی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۰ تعداد دانلود : ۴۴۰
تمامی سازمان های مرتبط با میراث فرهنگی، از جمله آرشیوها، کتابخانه ها و موزه ها علی رغم تفاوت ها، اهداف و ویژگی های مشترک بسیاری دارند؛ بطوریکه در اشتراک گذاری منابع و حفاظت از دانش و دستاوردهای فکری و معنوی پیشینیان، منافع و رویه مشترکی دارند. نویسندگان در نوشتار حاضر که پنجمین اثر از سلسله مقالات درخصوص اسناد محسوب می شود، تلاش می کنند با توجه به اهمیت نهادهای میراث فرهنگی و تأثیر و تأثراتی که این سازمان ها با یکدیگر دارند، خواننده را با وجوه افتراق و اشتراک آن ها آشنا سازند. در راستای این هدف، ابتدا ویژگی های آرشیوها، کتابخانه ها و موزه ها را ذکر کرده و سپس به وجوه افتراق و اشتراک این نهادهای میراث فرهنگی می پردازند. در نهایت، پروژه جهانی GLAM را معرفی می نمایند.
۳.

نسخه خوانی (3)

نویسنده:

کلید واژه ها: نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۶۲ تعداد دانلود : ۲۷۵
نویسنده در نوشتار حاضر متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شرح اند: -         اشعاری درباره کشته شدن ناصرالدین شاه از کتاب سرالبلاد حسن بن یعقوب انجدانی -         اختلاف مذاهب در شعر معروف حافظ با عنوان «جنگ هفتادو دو ملت همه را عذر بنه/ چون ندیدند حقیقت ره افسانه زدند» -         نسخه ای مربوط به تاریخ های یک زندگی از 1222 تا 1252 ق. -         نمونه ای از پیشگویی های منجمانه و مستخرج از رمل، برای شاه طهماسب دوم در سال 1141 -         وقف نامه یک عالم دینی برای همه کتاب ها و نوشت افزارهای خود -         سندی درباره وشاره، روستای محل تولد خواجه نصیرالدین طوسی در خلجستان قم -         پاسخ به سؤالی درباره حکم استفاده از قبله نما در عصر صفوی.
۵.

سَفَرِ پُرخَطَرِ سَعدیِ شیرازی، از آکْسفورد تا پرینْستون!

نویسنده:

کلید واژه ها: سعدی شیرازی کتاب سعدی شاعر زندگی عشق و شفقت محمدعلی همایون کاتوزیان کاظم فیروزمند مجموعه سازندگان جهان ایرانی اسلامی نقد کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۳ تعداد دانلود : ۳۷۹
از نخستین اجزای سلسله انتشارات «سازندگان جهان ایرانی اسلامی»، دفتری در معرفی سعدی شیرازی تحت عنوان «سعدی، شاعر زندگی، عشق و شفقت» است. اثر مذکور، به قلم  محمدعلی همایون کاتوزیان و ترجمه کاظم فیروزمند به رشته تحریر درآمده و توسط نشر نارمک منتشر شده است. این سلسله در اصل، ترجمه فارسی دفاتری است از مجموعه سازندگان جهان اسلام که در فرهنگستان به سرپرستی پاتریشیا کرون انتشار یافت. نشر نارمک، بخش های مرتبط با فرهنگ ایرانی را از آن انتزاع کرده و پس از ترجمه به زبان فارسی، به عنوان مجموعه «سازندگان جهانی ایرانی اسلامی انتشار می دهد.  نویسنده در نوشتار حاضر، دفتری که مربوط به سعدی است را در بوته نقد و بررسی قرار داده است و کاستی های آن را در جنبه های مختلف محتوایی، ترجمه و نشر متذکر می شود.
۶.

جستاری درباره بصائر الدرجات: پژوهشی نو در کتابی کهن

کلید واژه ها: کتاب جستاری درباره بصائر الدرجات کتاب بصائر الدرجات مجید جعفری ربانی امامت تبیین امامت محمد بن حسن فروخ صفار معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۳۵۵
کتاب بصائر الدرجات نوشته محدث شیعی سده سوم، محمد بن حسن فروخ صفار در راستای تبیین امامت به رشته تحریر درآمده است. شناخت کتاب، برای بهره گیری افزون تر از درون مایه آن ضرورت دارد. لذا کتاب جستاری درباره بصائر الدرجات نوشته مجید جعفری ربانی که در سال 1394 توسط انتشارات امامت اهل بیت به زیور طبع آراسته شده است، تحقیقی درباره متن کتاب بصائر الدرجات است تا نکات بایسته درباره آن بیان شود. نویسنده در نوشتار حاضر، اقدام به معرفی این اثر کرده است. وی در راستای این هدف، فصول کتاب را متذکر و محتوای آن ها را بیان می دارد.
۷.

قلم انداز 2 یادداشت هایی در تاریخ و فرهنگ و ادبیات

کلید واژه ها: تاریخ فرهنگ ادبیات کتاب دستور الوزاره کتاب صور خیال در نظریه جرجانی کمال ابودیب نظریات بلاغی عبدالقاهر جرجانی نقد کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۰ تعداد دانلود : ۲۷۰
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب سلسله انتشاراتی پیرامون تاریخ، فرهنگ و ادبیات، به ارائه مطالبی به شرح ذیل پرداخته است: تصحیح سهوی در تعلیقات دستور الوزاره، کاستی ها در ضبط ها و اعراب گذاری ها و اغلاط نگارشی، چاپی و محتوایی در ترجمه عربیات کتاب صور خیال در نظریه جرجانی.
۸.

نگرشی بر نگارشهای کلامی (5): واجب الاعتقاد علی جمیع العباد

کلید واژه ها: واجب الاعتقاد علی جمیع العباد آثار علامه حلّی اعتقادنامه باورهای شیعه آثار کلامی دیدگاه های اعتقادی امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۳۷ تعداد دانلود : ۲۰۴
رساله کوتاه واجب الاعتقاد علی جمیع العباد در زمره آن دسته از آثار علامه حلّی قرار دارد که در آنها بطور عمده، اصلِ دیدگاههای اعتقادی امامیّه (در بخش کلامی آن) به همراه مهمترین دلیل برای اثبات هر یک از دعاوی مجال طرح یافته، و دیگر به ادلّه و اقوال مختلف در هر مبحث پرداخته نشده است. نویسنده، نوشتار حاضر را با هدف معرفی این اثر به رشته تحریر درآورده است. وی در راستای این هدف، نخست، انتساب رساله مذکور به علامه حلی، تاریخ نگارش، ساختار و نسخه های آن را مورد مداقه قرار داده است. در ادامه، ترجمه ای از این رساله را در بوته نقد و بررسی قرار داده و مهم ترین شروح و نیز حواشی آن را بر می شمرد. در نهایت، با ارزیابی با بیان چاپ های رساله و ارزیابی و یادآوری کاستی های دو چاپ از آن به تصحیح شیخ محمّد رضا انصاری قم، نوشتار را به پایان می رساند.
۹.

پار ه های اسلام شناسی 10 (مطالعاتی درباب واقعه کربلا، از دیروز تا امروز)

نویسنده:

کلید واژه ها: اسلام شناسی کربلا ادیث زانتو آنتوان بورو

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۵۸ تعداد دانلود : ۲۷۳
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب سلسله انتشارات اسلام شناسی، به مطالعه و بیان محتوای دو اثر پیرامون واقعه کربلا اقدام کرده است. عناوین این مقالات بدین شرح اند: 1. یادآوری کربلا: بازسازی مجموعه ای از حافظه اسلامی در عصر متقدم اثر آنتوان بورو؛ 2. آن سوی پارادایم کربلا: بازخوانی انقلابی یا رستگاری آن در آینه سوگواری شیعیان اثر ادیث زانتو.
۱۰.

از نگاه دیگران 7 درگذشت پیامبر و آغاز اسلام

نویسنده: مترجم:

کلید واژه ها: درگذشت پیامبر اسلام خاستگاه اسلام استفان شومیکر کتاب درگذشت یک پیامبر: پایان حیات محمد (ص) و آغاز اسلام معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۶۸ تعداد دانلود : ۴۹۴
نوشتار حاضر ترجمه مقاله ای به قلم مایکل کوک است که در آن، کتاب درگذشت یک پیامبر: پایان حیات محمد (ص) و آغاز اسلام، اثر استفان شومیکر (فیلادلفیا: انتشارات دانشگاه پنسیلوانیا، 2012) را مورد دقت نظر قرار می دهد. کتاب مذکور، مشارکتی تازه در بحث پیرامون خاستگاه های اسلام است که چندین دهه قدمت دارد. نویسنده در نوشتار، ضمن معرفی کتاب مذکور، محتوای فصول آن را به اجمال توصیف می نماید.
۱۱.

بستان (4) موسوعه ابن عباس: دانشنامه دفاع

کلید واژه ها: صحابی ابن عباس عبدالله بن عباس موسوعه دفاع از ابن عباس محمدمهدی موسوی خرسان کتاب موسوعه ابن عباس معرفی کتاب

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۰ تعداد دانلود : ۴۲۵
کتاب 21 جلدی موسوعه ابن عباس اثر آیت الله موسوی خرسان، شامل بررسی و نقد تاریخ زندگی ابن عباس، نظرات وی در علوم اسلامی، روایات و نظر دیگران راجع به او است. این مجموعه را «مرکز الأبحاث العقائدیه » در قم در مجموعه «سلسله رد الشبهات » منتشر کرده است. نویسنده در نوشتار حاضر در راستای معرفی کتاب مذکور، نخست، نظم کتاب و محتوای جلدهای آن را ارائه می دهد. و سپس با بررسی نثر کتاب و روش تألیف آن، نوشتار را به پایان می رساند.

آرشیو

آرشیو شماره ها:
۱۸۶