۱.
۲.
کلید واژه ها:
غلام غلامان سرایی تاریخ بیهقی حکومت غزنو ی
بسیاری گمان م یکنند واژه غام و غلامان سرایی صرفاً به خدمتگزارانی اطاق م یشده است که کارهای خدماتی دربارها را به عهده م یگرفتند و به حریم خصوصی شاهان راه داشت هاند. مقاله حاضر بر آن است تا اولاً نشان دهد این تصور از بنیان نادرست است و ثانیاً با تکیه بر اطلاعات موجود در تاریخ بیهقی و مآخذ نزدیک به آن ثابت کند ک ه غلامان سرایی از مه مترین عناصر موجود در دربار غزنوی بود هاند و ب ه عنوان نیروهای ویژه نظامی، سرنوشت بسیاری از جن گها را رقم م یزدند. تمکین و طغیان این غلامان بود که مسعود غزنوی را به حکومت رساند و موجب شکست او در دندانقان مرو شد.
۳.
کلید واژه ها:
نسخه خوانی نسخه خطی خوانش متون
نویسنده در نوشتار حاضر در قالب هفتمین سلسله انتشارات با عنوان نسخه خوانی، متن چند نسخه را مورد مداقه قرار داده است. این متون بدین شر حاند: •شاه سلطان حسین و سقوط اصفهان از کتاب شمس التواریخ اثر میرزا عبدالوهاب چهارمحالی اصفهانی •سندی دیگر از تشیع سلسله پادوسپانی نور )شاخه اسکندری( در نیمه دوم قرن نهم هجری •نقد صوفیان در یک دیوان از اواخر قرن یازدهم •مراحل اداری تدوین یک فرمان در دوره صفوی از یک کتاب دعا •خواب دیدن قطب الدین لاهیجی درخصوص سلطنت شاه سلیمان صفوی •گزارشی پیرامون روزهایی که مردم می توانستند داخل خانه کعبه شوند •نظر یک عالم بحرانی زمان شاه سلیمان درباره حکومت در عصر غیبت •نکاتی تازه درباره قحطی سال 1288 ق. •توضیحی درباره شهاب باران رجب سال 1286 •جستاری درباره صابئه از سید عبدالله بن نورالدین جزائری •تازه هایی از جبل عامل، اهواز و تبریز از سال 1156 هجری •یادداشت تاریخی باارزش دیگری در قحطی سال 1278 •درباره مسائل روضه خوانی در دوره قاجار
۴.
۵.
کلید واژه ها:
تاریخ تفکر امامیه مهدی فرمانیان مصطفی صادقی کاشانی
کتاب «نگاهی به تاریخ تفکر امامیه از آغاز تا ظهور صفویه » نوشته آقایان مهدی فرمانیان و مصطفی صادقی کاشانی از تاز هترین آثاری است که در زمینه تحقیق در تاریخ تفکّر امامیّه انتشار یافته است. در مقاله حاضر به برخی از ایرادات و لغزشهای مشهود در این کتاب از جمله: انتحال یا سرقت مطالب، بیان ادّعاها و مطالب نادرست، آشفتگی و نابسامانی در بیان عبارات، عدم ربط و فقدان پیوند صحیح میان مطالب کتاب، و اغاط حروفنگاشتی اشاره م یشود.
۶.
کلید واژه ها:
دیوان حافظ حافظ پژوهی تصحیح های حافظ بهاء الدین خرمشاهی هاشم جاوید
نویسنده در نوشتار حاضر، کتاب قرائت گزینی انتقادی دیوان حافظ به کوشش بهاء الدین خرمشاهی و هاشم جاوید را در بوته نقد و بررسی قرار داده است. نویسندگان این کتاب در مقدمه، ابتدا شش تصحیح علمی انتقادی دیوان حافظ را معرفی کرده اند که بدین شرح اند: 1. عیوضی و بهروز، 2. خانلری، 3. نیساری، 4. جال نایینی و نورانی وصال، 5. سایه، 6. نسخه خلخالی با تصحیح خرمشاهی. این دو، دیوان مصحح قزوینی را در متن قرار داده و اختاف روایت های نسخ شش گانه مزبور با آن را در پانویس ذکر کرده اند. البته همان گونه که گفته اند در مواردی که ضبط های قزوینی را غلط می دانسته اند، ضبط یکی از شش نسخه مشورتی را در متن قرار داده و درباره چرایی این گزینش و جابجایی نیز در همان جا توضیح داده اند. نگارنده این سطور، به ارائه چندین اشکال روشی کلی و جزئی در کتاب، اقدام کرده است.
۷.
کلید واژه ها:
محمود طحان طر ق التخریج منابع تخریج دانش تخریج اعتبارسنجی حدیث علوم حدیث
تخریج از جمله دان شهای حدیثی است که در سنجش اعتبار روایات، کاربرد دارد. تا کنون کتا بهای فراوانی در دانش تخریج تألیف شده، اما پژوهشی مستقل جهت شناسایی، بررسی و نقد منابع این دانش انجام نگرفته است. بنابراین، تحقیقی جامع و تحلیلی، در این راستا ضروری است. هدف این مقاله معرفی و نقد کتاب «اصول التخریج و دراسه الاسانید » تألیف محمود طحان به عنوان نخستین کتاب نوشته شده در مباحث نظری دانش تخریج است. فاید هی کلی این تحقیق، آشنایی با معنا و طرق تخریج و آ گاهی از جایگاه و اهمیت کتاب «اصول التخریج » بوده و فایده خاص آن، الگوگیری از مبانی، مبادی، قواعد و طرق تخریجِ این کتاب در شیعه م یباشد. نوآوری این مقاله، شناسایی نقاط قوت و ضعف کتا ب مذکور و نقد و بررسی ساختار و متن آن است. مواد تحقیق؛ مقدمه و متن کتا ب «اصول التخریج و دراسه الاسانید » است. این نوشتار در سه بخشِ شناسایی مولف، معرفی کتاب و نقد و بررسی آن تنظیم شده است.
۸.
کلید واژه ها:
رساله الحاسد و المحسود جاحظ
ابوعثمان عمرو بن بحر بصری ملقب به جاحظ، متکلم و ادیب معتزلی در حوزه دین، سیاست، تاریخ، اخاق، لغت، جغرافیا و ... قلم زده است و اهمیت او و آثارش بر کسی پوشیده نیست. نوشته حاضر ترجمه ای از رساله الحاسد و المحسود به گزینش عبیدالله بن حسان است. جاحظ در این رساله از حقیقت حسد، آثار و نشانه های حسد و حسود و را ههای تعامل با حسود و ... سخن گفته و در این راه از آیات قرآنی، احادیث و حکایات تاریخی نیز بهره برده است.
۹.
کلید واژه ها:
کتاب الکفایه فی النصوص علی الائمه الاثنی عشر خزار رازی تصحیح نسخ خطی منابع حدیثی شیعه نقد کتاب محمد کاظم موسوی عقیل ربیعی
کتاب الکفایه فی النصوص علی الائمه الاثنی عشر تألیف ابوالقاسم علی بن محمد خزاز رازی از علمای قرن پنجم قمری از منابع بسیار مهم حدیثی شیعه شناخته می شود. با این حال، جنبه کلامی آن بر جنبه حدیث یاش غلبه دارد؛ چرا که مؤلف با تألیف این کتاب به یکی از مه مترین دغدغ ههای عقیدتی جامعه شیعه در سده اول غیبت کبری یعنی اثبات تواتر روایات ائمه اثنی عشر پاسخ داده است. کتاب کفایه اولین بار توسط مرحوم سید عبدالطیف کوه کمر های در سال 1401 قمری تحقیق و منتشر شد و مجددًا در سال 1387 با تحقیق و تصحیح آقایان محمدکاظم موسوی و عقیل ربیعی از سوی انتشارات دلیل ما روانه بازار نشر شد. نگارنده این نوشتار تصحیح مذکور را در بوته نقد و بررسی قرار داده است. وی در راستای این هدف، نقدها را در شش بخش ذیل دست هبندی و با ذکر مثال بیان م یدارد: عدم جستجو درباره نسخه های خطی، اشتباه در تشخیص و انتخاب نسخه کفایه، نا مگذاری نامناسب کتاب، ضبط نادرست اسما در اسانید، کاستی در استخراج منابع و نواقص مقدمه تحقیق.
۱۰.
کلید واژه ها:
دبیرستان حکیم نظامی دبیرستان امام صادق قم دبیرستان صدوق قم اسناد آموزشی رضا باقریان موحد نقد کتاب
دو کتاب «اسناد دبیرستان حکیم نظامی » و «دبیرستان صدوق قم »، کتابهایی در زمینه بازنشر اسناد آموزشی کشور و حاصل تاش رضا باقریان موحد می باشند که توسط بنیاد قم پژوهی منتشر شده و دربردارنده اسناد دو دبیرستان با قدمت قم هستند. تأمل در این اسناد تاریخی علمی می تواند موجب آشنایی با تاریخچه آموزش و پرورش در ایران بخصوص در شهر قم شود. همچنین می تواند نگرش دینی علمی مجریان تعلیم و تربیت در آن روزگار را بهتر آشکار سازد. نویسندگان در نوشتار حاضر در تلاشند این دو کتاب را در بوته نقد و بررسی قرار دهند.
۱۱.
کلید واژه ها:
آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان کتابشناسی
در این مقاله سعی بر این است کتابشناسی آموزش زبان فارسی به غیرفارس یزبانان ارائه شود. کتابشناسی حاضر شامل 586 کتاب فارسی، 112 کتاب غیرفارسی و 583 مقاله فارسی است. در دسترس بودن چنین فهرستی نه تنها در برنام هریزی، سازما ندهی، تدوین و تحلیل منابع آموزش زبان فارسی راهگشاست بلکه در زمینه های ایرا نشناسی، متن شناسی، واژ هشناسی، جامع هشناسی و تحلی لهایی ازای ندست کارآمد است. در پایان مقاله توزیع مکانی و زمانی منابع آموزش زبان فارسی به غیرفارس یزبانان به یاری نمودار و جدول تحلیل گشته است
