۱.
کلید واژه ها:
حکایت نویسی حکایات نسخه خطی فضل الله بن عبدالله منشی بروجردی معرفی کتاب
از جمله کتب ت کنسخه ای خطی مجموعه حکایاتی است به قلم فضل الله بن عبدالله منشی بروجردی که به سال 1284 ق به خط شکسته نستعلیق زیبایی تحریر شده و در متن کتاب نیز در جایی به سال 1283 قمری ) = 1867 م( اشاره شده است. نویسنده در نوشتار حاضر این نسخه خطی را معرفی و از جهاتی چون ویژگی و محتوای داستان ها و ...، مورد مداقه قرار داده است. وی در پایان گفتار، به اختصار حکایتی را که نویسنده دو بار و هر بار با تقریری دیگر در کتاب آورده، نقل می کند.
۲.
کلید واژه ها:
محمدحسن بن محمدابراهیم یزدی نسخه جامع الاخبار سفرهای زیارتی وقف نامه
نسخه مورد بحث نویسنده در نوشتار حاضر جامع الاخبار است که محمدحسن بن محمدابراهیم یزدی این مجلد را همراه با چند کتاب دیگر وقف مدرسه یزدی ها در نجف کرده است. ایشان وق فنامه یک صفحه ای در آغاز این نسخه دارد و در آن، علاوه بر یادداشت تولد و ازدواج، چند یادداشت درباره سفرهای زیارتی خود نوشته است. یادداشت های زیارتی او در سه صفحه آمده و حاوی گزارش بسیار مختصر یک سفر حج، دو سفر عتبات و چهار سفر مشهد او است. نویسنده در نوشتار حاضر، متن وقف نامه و یادداشت های زیارتی وی را ارائه داده است
۳.
کلید واژه ها:
موسی جارالله عالمان مسلمان تاتار مسلمانان روسیه
نوشتار حاضر ترجمه مدخلی در جلد 31 دایره المعارف اسلام ترکیه پیرامون موسی جارالله یکی از دانشمندان مسلمان تاتار است. نویسنده در این مقاله، زندگی، عقاید و آثار موسی جارالله را مورد واکاوی قرار داده است.
۴.
کلید واژه ها:
تشیع منطقه صعید مصر کتاب «الطالع السعید » کمال الدین ادفوی تاریخ تشیع اعلام شیعه شخصیت های شیعه
کتاب «الطالع السعید » تألیف کمال الدین ادفوی از مهم ترین منابعی است که آگاهی های تاریخی ارزشمندی درباره تشیع و برخی اعلام شیعه در منطقه صعید مصر، به ویژه در سده هفتم هجری به دست می دهد. نویسنده در نوشتار حاضر، پس از معرفی مختصر کتاب مذکور و مؤلف آن، شواهد و نشانه هایی از حضور و انتشار تشیع در این منطقه در سده های میانی ارائه می نماید.
۵.
کلید واژه ها:
مرکز اسناد مدیریت اسناد نگهداری اسناد
با توجه به اهمیت نگهداری اسناد، نویسنده در نوشتار حاضر تلاش کرده است به اختصار خواننده را با مرکز اسناد و وظایف آن، مدیریت اسناد و اهمیت آن، وظایف سازمان های آرشیوی در مدیریت اسناد، ویژگی های اسناد آرشیوی و نیز نارسای یهای نظام مدیریت اسنادی آشنا سازد
۶.
۷.
کلید واژه ها:
جوابات المسائل الطرابلسیات الثانیه مهدی رجائی رسائل شریف مرتضی مرتضی علم الهدی آثار کلامی نقد کتاب
در میان آثار کلامی بازمانده از متکلّم شیعه شریف مرتضی علم الهدی، مجموعه رسائل وی گنجینه ای ارزشمند از معارف امامیّه و از اهمّیّت بسیار برخوردار است. رسائل شریف مرتضی از جمله متون کهن دشوار فهم است که تصحیح آنها به سادگی میسور نیست. گذشته از بیان پیچیده و زبان فنّی علم الهدی در نگارش آثارش، نبود نسخ معتبر کهن از بیشینه آثار او مزید بر علّت شده و تصحیح میراث وی، از جمله رسائلش، را با مشکل جدّی روبه رو کرده است. نویسنده در نوشتار حاضر، رسائل شریف مرتضی را از حیث کیفیت و صحت تصحیح، در بوته نقد و بررسی قرار داده است. وی از باب نمونه، به بررسی و نقد ویراست رساله «جوابات المسائل الطرابلسیات الثانیه » شریف مرتضی پرداخته است. رساله مذکور، با تصحیح سَیّد مَهدی رجائی در ضمن جلد نخست رسائل الشریف المرتضی صص 307 356 به چاپ رسیده است. نگارنده از میان نسخ متعدّد طرابلسیات ثانیه، هفت نسخه برتر در دسترس را انتخاب کرده و با متن چاپی آن سنجیده است و کاستی های آن را از حیث افتادگی ها، کلمات یا عبارات زائد، و خوان شها یا ضبط های غلط، با ذکر شاهد مثال هایی از متن چاپی ارائه داده است.
۸.
۹.
کلید واژه ها:
کتاب ذیل نفثه المصدور امثال و حکم عربی تاریخ سلجوقیان وزیران سلجوقی نجم الدین ابوالرجاء قمی بررسی تطبیقی
کتاب ذیل نفثه المصدور تألیف نجم الدین ابوالرجاء قمی که در حدود 584 قمری نوشته شده، متضمن شرح حال هفده تن از وزیران سلجوقی، از دوره دوم وزارت قوام الدین درگزینی تا پایان وزارت عزیز الدین کاشی است که ابوالرجاء قمی مشاهدات خود را در این کتاب با رعایت امانت، ثبت و ضبط کرده است. این کتاب در موضوع خود منبعی دسته اول برای تاریخ سلجوقیان عراق است. یکی از مهم ترین ویژگی های کتاب مذکور، شباهت های فراوان مضمون های فارسی آن با امثال و حکم و مضامین عربی است که در متون ادبی عرب دیده می شود. نویسنده در نوشتار حاضر سعی در یافتن مضامین عربی و معادلاتی برای مضامین فارسی کتاب ذیل نفثه المصدور داشته و مشترکات میان مضامین این کتاب با امثال و حکم عربی را به تصویر می کشد.
۱۰.
کلید واژه ها:
کتاب دیوان الشعر العربی کتاب دیوان النثر العربی ادونیس علی احمد سعید شعر عربی نثر عربی نثر صوفیه
کتاب دیوان النثر العربی تألیف ادونیس، منتخبی از نثر عربی است که در چهار جلد توسط انتشارات دار بدایات سوریه در سال 2012 به زیور طبع آراسته شده است. ادونیس در مقدمه کتاب به تبیین دقیقه نوشتار بنیادی قرآن در فرهنگ اسلامی و تأثیر مهم آن در این فرهنگ؛ یعنی شکل گیری رنسانس اسلامی در سده چهارم هجری می پردازد. وی در این اثر به خوانش جدی تاریخ فرهنگ اسلامی و سرچشمه اصلی آن یعنی قرآن و برخی جلوه های جدید آن پرداخته و سهم ارزنده ای برای نثر در اعتلای فرهنگ عربی قائل است. ایشان به سه نکته مهم: جستجوی ناشناخته، آزادی تجربه و آزادی بیان توجه دارد. نگارنده در نوشتار حاضر سعی در بررسی و معرفی کتاب مذکور دارد.
۱۱.
کلید واژه ها:
کتاب دیر مغان دیوان حافظ میرجلال الدین کزازی معرفی کتاب نقد کتاب شرح غزلیات حافظ شیرازی شرح دیوان حافظ حافظ شناسی غزلیات حافظ
میرجلال الدین کزازی از جمله اساتید زبان و ادبیات فارسی است که تأملات و تدقیقات خود درباره اشعار حافظ را در قالب سلسله کتاب های شرح یا گزارش غزلیات حافظ، بر دو پایه زیباشناسی و باورشناسی عرضه می دارد. نگارنده در نوشتار حاضر به معرفی و نقد جلد نخست از این مجموعه، با عنوان دیر مغان می پردازد که شامل گزارش بیست غزل اول دیوان غزلیات حافظ است. به زعم نگارنده، علیرغم کوشش نویسنده کتاب در ارائه گزارشی مناسب از هنرهای لفظی و معنوی حافظ در ضمن اشعار، کاستی ها و احیانا اشتباهاتی در شیوه کار و یا محتوای گزارش ابیات به چشم می آید. از این رو، وی می کوشد بعد از بیان ویژگی ها و امتیازات کتاب، آن کاستی ها را معرفی و معانی و نکات پیشنهادی خود را به اجمال تبیین نماید. نویسنده در بخش انتهایی نوشتار، به عنوان نمونه دو غزل اول و پنجم را با تفصیل بیشتر مورد بررسی قرار می دهد و سپس نقص گزارش یا پیشنهادات تکمیلی برای دیگر غزلیات را به ترتیب صفحات کتاب، ذکر می کند.
۱۲.
کلید واژه ها:
کتاب «تاریخ گذاری حدیث: روش ها و نمونه ها » علی آقایی حدیث شناسی پژوهش های غربی معرفی کتاب احادیث تاریخ گذاری تاریخ گذاری حدیث حدیث پژوهی غربی
کتاب «تاریخ گذاری حدیث: روش ها و نمونه ها » به کوشش علی آقایی (تهران: حکمت، 1394) دربرگیرنده ترجمه فارسی دوازده مقاله از مهم ترین نوشته های ده پژوهشگر برجسته غربی درباره تاریخ گذاری حدیث است که با رهیافت ها و نتایجی متفاوت، در چند دهه اخیر منتشر شده اند. کتاب مذکور جامع ترین کتاب به زبان فارسی در زمینه ادبیات حدیث پژوهی غربی است که به معرفی مهم ترین آثار در این حوزه پرداخته و خواننده این کتاب، علاوه بر آشنایی با روش های مختلف پژوهش های نوین غربی در تاریخ گذاری حدیث و نتایج حاصل از آنها، به امکانات و محدودیت های هر روش پی خواهد برد و پاسخ های برخی پژوهشگران مسلمان به نتایج این روش ها را نیز درخواهد یافت. نویسنده در نوشتار حاضر نگاهی کوتاه بر کتاب تاریخ گذاری حدیث داشته و به اجمال، مقالات آن را مرور می کند.
۱۳.
کلید واژه ها:
کتاب سی و پنج عالم عالمان افغانستان محمدعارف موسوی نژاد سرگذشتنامه زندگینامه بیوگرافی معرفی کتاب
سی و پنج عالم عنوان کتابی به قلم محمد عارف موسوی نژاد است که در آن سرگذشتنامه و شرح حال سی و پنج نفر از عالمان تأثیرگذار افغانستان در سده اخیر گرد هم آمده است. اثر مذکور، به مناسبت برگزاری همایش بین المللی میراث مشترک ایران و عراق و به سفارش دبیرخانه همایش، تألیف و در سال 1393 توسط نشر مجمع ذخائر اسلامی در قم منتشر شده است. نویسنده در نوشتار حاضر درصدد است کتاب سی و پنج عالم را معرفی و محتوای آن را مورد مداقه قرار دهد. وی در راستای این هدف، نخست نویسنده و ناشر کتاب را معرفی و آن را با سایر آثار مشابهی که در این زمینه در ایران منتشر شده، مقایسه می کند. در انتها، مزایا و کاستی های کتاب را متذکر می شود.
۱۴.
۱۵.
کلید واژه ها:
رسم الخط دائره المعارف بزرگ اسلامی نام نویسندگان عنوان کتاب ها رسم الخط فارسی
در اغلب بانک های اطلاعات و دائره المعارف ها و دانشنامه های منتشر شده، اسم های مرکب نویسندگان و کتاب ها به سه شکل بدون فاصله، نیم فاصله، و فاصله کامل بین دو جزء مرکب آمده است. همین امر سبب شده است که فرآیند دسترسی به اطلاعات و به تبع آن، انتقال و تجزیه و تحلیل اطلاعات، جامع نباشد. این ناهماهنگی در تایپ رسم الخط اسامی نویسندگان و کتاب ها در تمامی مجلدات دائره المعارف بزرگ اسلامی نیز به چشم می خورد. نویسنده در نوشتار حاضر برخی از این ناهماهنگی ها در رسم الخط عناوین کتاب ها و نام اشخاص و ناشران را متذکر می شود.
۱۶.
کلید واژه ها:
کتاب معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ عبدالعزیز الکعکی مدینه شناسی معرفی کتاب شهرسازی مدینه اماکن
کتاب معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ اثر عبدالعزیز الکعکی کتابی حجیم در 30 جلد ) 9 جزء( است که در تغییر بعضی از سیاست های شهرسازی در مدینه تأثیرگذار بود. نویسنده در این کتاب تلاش کرده میراث در حال نابودی نخستین شهر اسلامی را که در شصت سال اخیر بیش از 25 برابر گسترش یافته، ثبت نماید. نخستین بخش کتاب در 1998 منتشر شد و تألیف و چاپ آن در 2015 به پایان رسید. نگارنده در نوشتار حاضر، به معرفی این اثر اقدام کرده است. وی در راستای این هدف، نخست به اختصار به معرفی نویسنده پرداخته و سپس، نگاهی به عنوان هر جلد از این کتاب دارد. در ادامه، سازماندهی مطالب و محتوای کتاب را واکاوی و به ارائه اطلاعاتی پیرامون مراحل و روش کار کعکی در تدوین کتاب و نیز طرز فکر مذهبی وی پرداخته است.
۱۷.
کلید واژه ها:
کتاب خدا زیباست: تجربه زیبایی شناسانه قرآن نوید کرمانی مطالعات قرآنی زیبایی شناسی قرآن معرفی کتاب
نوشتار حاضر ترجمه مقاله ای است که توسط لاوسن در سال 2016 پیرامون کتاب خدا زیباست: تجربه زیبایی شناسانه قرآن اثر نوید کرمانی منتشر شده است. کتاب مذکور از مهم ترین آثار حوزه مطالعات قرآنی و اسلامی است و در سال 2015 با ترجمه تونی کراوفرد از آلمانی به انگلیسی توسط انتشارات پالیتی پرس در کمبریج انتشار یافته است. نویسنده در این مقاله، ضمن معرفی کتاب، اشاره ای به محتوای آن دارد.
۱۸.
کلید واژه ها:
کتابشناسی نسخه شناسی بداء
نویسنده در نوشتار حاضر، گزارشی از نسخه های خطی و کتابشناسی در مسئله بداء را در دو بخش ارائه می کند. در بخش نخست، 39 رساله و گفتار منتخب از قدما و پیشینیان، همچون شیخ کلینى و شیخ صدوق و شیخ مفید و آیت الله خویی و ملکى میانجى معرفی نموده است. در بخش دوم، به توصیف کتب و رسایلى که مستقلاً یا غیرمستقل به مسئله بداء پرداخته اند و در مجموعه رسائل بدائیه نیامده اند، اقدام کرده است.
