خانواده به گونه های مختلف می تواند جهت گیری انگیزشی نوجوان را در راستای اهدافش متاثر سازد. ترک تحصیل، افت تحصیلی، گریز از مدرسه از جمله پدیده هایی است که توجه نظام آموزشی ـ تربیتی جامعه را به خود معطوف می سازد. به این لحاظ پژوهش حاضر با هدف تحلیل روابط ساختاری متغیرهای کارکرد خانواده و عزت نفس فرد با پیشرفت تحصیلی دختران نوجوان انجام گرفت.
این مطالعه به روش پس رویدادی (علی ـ مقایسه ایی) در جامعه پژوهشی دانش آموزان دختر دبیرستانی شهر اصفهان در سال 88-87 و در نمونه ای تصادفی به حجم360 نفر که به شیوه خوشه بندی چند مرحله ای انتخاب گردیدند انجام شد. کلیه آزمودنی ها در دو گروه «با پیشرفت تحصیلی مستمر و دچار افت تحصیلی» قرار گرفته، و با دو مقیاس 1ـ عزت نفس الیس پوپ و 2ـ طرح ارزیابی خانواده (FAD) مورد پرسشگری قرار گرفتند. در نهایت رابطه متغیرهای اصلی پژوهش (کارکرد خانواده) و سایر متغیرهای زمینه ای با هر یک از ابعاد عزت نفس، در هر یک از گروه ها به تفکیک از طریق مدل رگرسیون چندگروهی متغیرهای پنهان مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.
نتایج حاکی از رابطه معنی دار کارکرد خانواده با هریک از ابعاد عزت نفس (تحصیلی، اجتماعی، خانوادگی، جسمانی) در هر دو گروه بود (05/0>P) که این ارتباط در گروه دارای افت تحصیلی بیانگر رابطه کارکرد ضعیف خانواده با عزت نفس پایین بود. همین طور متغیر سطح تـحصیلات والدین با ابـعاد عزت نفس تحصیلی، خانـوادگی و اجتماعی (1 0/0>P ) و با بعد عزت نفس جسمانی (05/0 > P ) ارتباط معنی داری داشت. از دیگر متغیرها، سن دانش آموز، رتبه تولد و تعداد فرزندان خانواده نیز در سطح ده درصد با متغیر عزت نفس ارتباط معنی دار داشتند.
با تکیه بر این یافته ها می توان دریافت، نوجوان برخوردار از حمایت خانوادگی مطلوب از فرصت و امکانات بیشتری برای خودمختاری، خودبیانگری، خودآگاهی، خودگردانی و خودافزایی برخوردار بوده که این سازه های روان شناختی بر انگیزش و عملکرد تحصیلی فرد تاثیر می گذارد.
