فیلترهای جستجو:
فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۸۱ تا ۱٬۲۰۰ مورد از کل ۶٬۵۰۷ مورد.
حوزههای تخصصی:
باوجود پژوهش ها در مورد دلایل و پیامدهای رشد فزاینده حضور دانشجویان زن در دانشگاه های کشور و به ویژه در مقطع دکتری، توجه اندکی به تجارب زیسته زنان دانشجو در سفر تربیتی خود از ورود به آموزش عالی تا تحصیل در مقطع دکتری معطوف شده و غالباً پیچیدگی های این تجارب زیسته در پوشش کلان روایت ها مغفول مانده است. از این رو، این مقاله براساس مطالعه ای مبتنی بر پژوهش روایتی، به بررسی و فهم تجارب زیسته دو زن دانشجو دکتری در رشته علوم تربیتی در خصوص جنسیت در تقاطع با هویت های سیّال دیگر یعنی همسری، مادری و دانشجوی دکتری بودن در یکی از دانشگاه های دولتی شهر تهران می پردازد. تحلیل و تفسیر روایت های حاصل از مصاحبه های روایتی آن ها نشان می دهد که تحصیل در مقطع دکتری و مادری، باوجود شباهت ها به گونه ای متفاوت آن ها را در برساخت صورت بندی های جدیدی از هویت های درهم تنیده شان درگیر می کند. روایت اصلی آن ها تحقق خویشتن از طریق رشد و پیشرفت فردی است که آن ها با خط داستانی متفاوت از خویشتنِ خود و خط داستانی مشترک شرم/افتخار از مادری در دوره دکتری بازگو می کنند. واژگان کلیدی: پژوهش روایتی، تجارب زیسته، زنان دانشجو دکتری، هویت های متقاطع.
نقش زنان شاعر معاصر ایران و فلسطین در ادبیات پایداری و مقاومت
منبع:
زن و فرهنگ سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۴۹
79 - 94
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی نقش زنان شاعر معاصر ایران و فلسطین در ادبیات پایداری و مقاومت بود. جامعه پژوهش شامل کلیه آثار زنان شاعر معاصر ایران و فلسطین می باشد. نمونه پژوهش ادبیات پایداری و مقاومت شاعران زن بود. طرح پژوهش توصیفی- تحلیلی بود. اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و فیش برداری و با تکیه بر قطعاتی از اشعار شاعران زن دو سرزمین ایران و فلسطین انجام گرفت. بررسی و تحلیل موضوع مقاومت و پایداری با مضامینی چون، مبارزه، وطن دوستی، مقاومت و پایداری، دشمن ستیزی، شهید و شهادت و... صورت گرفت. یافته ها نشان داد که: شاعران زن با تأثیرپذیری از محیط جامعه و پیامدهای مضمون های سیاسی، اجتماعی، فرهنگی و... در سروده هایشان توانسته اند به تجارب و دستاوردهای تازه ای دست یابند و نتیجه آن حضور تأثیرگذار، زنان شاعر معاصر، دوشادوش مردان مبارز در سنگر شعر و شاعری در عرصه مقاومت و پایداری بوده است. برخی عناصر مقاومت و پایداری در شعر زنان ایران و فلسطین، نشان داد که آنان توانسته اند به وسیله ی ادبیات و شعر، نقش گسترده و مهمی را در جامعه ی خود ایفا کنند و توسط آن، به موضوعات مهم کشورشان بپردازند. اشعار شاعران زن ایران و فلسطین، از بن مایه های پر احساس و خروشان مقاومت و پایداری محسوب می شوند. شاعران هر دو کشور وطن خود را عزیز دانسته و مظاه ر دینی را نیز در عش ق به وطن متجلی کرده اند.
کشف خلاف واقع در ازدواج(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات راهبردی زنان سال بیست و سوم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۹۳
113 - 133
حوزههای تخصصی:
عقد ازدواج همانند هر قراردادی، شرایطی دارد که طرفین بر وجود و رعایت آن ها توافق می کنند. عقد ازدواج بیش از هر پیمانی بر صداقت استوار است. بااین حال بعد از وقوع عقد در برخی موارد مشاهده می شود که علیرغم توافقات انجام گرفته، خلاف آن کشف می شود. کشف خلاف واقع در عقد ازدواج، دارای احکامی است که شناخت آن ها برای زوجین و نظام تقنینی و قضایی اهمیت زیادی دارد. روش پژوهش حاضر توصیفی، تحلیلی و استنباطی است. گردآوری مطالب به شیوه ی کتابخانه ای است. یافته ها و نتایج پژوهش نشان داد کشف خلاف واقع بعد از وقوع عقد، حسب مورد آثار و احکام گسترده ای چون بطلان، بطلان عقد به همراه حرمت ازدواج بعدی (ابد یا موقت)، فسخ عقد ازدواج، اجبار به انجام تعهد، ادامه ی زندگی، تفکیک اقامتگاه، جبران خسارت، تقاضای زوجه برای طلاق، عدم نفوذ عقد، حق ابطال نکاح، مجازات، اجرای حدود الهی، ممنوعیت ادامه ی اشتغال را در پی دارد.
نگاهی به حقوق جنسی زوج به عنوان عامل تحقق صلح پژوهی از نظر فقهی
حوزههای تخصصی:
صلح در جهان به شرایطی آرام، بی دغدغه و خالی از تشویش، کشمکش و ستیز گفته می شود. صلح، آرمانی جهانی است و مفهومی مطلق نیست و می تواند بسته به دیدگاه دینی و فرهنگی جامعه تعریف متفاوتی داشته باشد. یکی از مؤثرترین نهادها برای رسیدن به صلح و آرامش در جهان، نهاد خانواده است. ازاین رو در اسلام به امر ازدواج تأکید شده و تشکیل خانواده و تأمین نیازهای جنسی از مهمترین عناصر ایجادکننده صلح و آرامش در خانواده مطرح شده است و حقوق جنسی زوج از این نیاز نشأت می گیرد. تأکید اسلام به حقوق جنسی زوج به این دلیل است که اگر غرایز شهوانی بین زوجین ارضا نشود زوجین برای تأمین نیازهای خود دچار انحراف جنسی شده و نیازهای خود را از راه های نامشروع تأمین می کنند. این امر موجب ازبین رفتن آرامش در نهاد خانواده و ناآرامی می شود. نوشتار حاضر با تبیین راهکار فقهی در انحصار تأمین نیازهای جنسی بین زوجین، گام مهمی برای ایجاد صلح و آرامش در جامعه برمی دارد.
عدالت جنسیتی نزد متفکرین دوران مشروطه(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در این مقاله به روش تاریخی و با کمک گرفتن از نظریات جان رالز در موضوع عدالت، تلاش شده تا به فهم تعریف عدالت جنسیتی و دسته بندی های موجود این تعاریف در بین متفکرین دوران مشروطه دست یابیم. بیش از 30 نفر از این متفکرین از طریق کلیه اسناد به جای مانده از آنها در چهار گروه متشرعین سنتی، متشرعین با نگاه اقتباسی، معتقدین به مردمسالاری دینی و ترقی خواهان سکولار مورد مطالعه قرار گرفتند. متناسب با این دسته بندی طیفی از نظرات ایشان از سنتی ترین نگاه به عدالت جنسیتی تا مدرن ترین شکل آن عرضه گردید. صحنه تعارضات اجتماعی در همه دوران ها مملو از حضور همه اعضای این طیف بوده و در هردوره ای بسته به شرایط بخشی از این طیف توانسته قدرت و سلطه نظری بیشتری یابد.
شناسایی علل طلاق زنان فاقد فرزند (مرحله ابتدایی چرخه زندگی زناشویی)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال دوازدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۴۶)
173 - 189
حوزههای تخصصی:
این پژوهش با هدف شناسایی عوامل طلاق و تهیه و ساخت پرسشنامه عوامل طلاق در مرحله ابتدایی چرخه زندگی زناشویی زنان انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان مطلقه در مرحله ابتدایی چرخه زندگی زناشویی (متأهل فاقد فرزند) بودند که حداقل 6 ماه تجربه زندگی مشترک داشتند. در پژوهش حاضر چهار نمونه به روش نمونه گیری در دسترس مورد استفاده قرار گرفت که نمونه اول جهت یافتن عوامل اولیه و تدوین پرسشنامه (25 نفر)، نمونه ی دوم برای بررسی پایایی و روایی ابزار (50 نفر)، نمونه اصلی به منظور انجام تحلیل عامل اکتشافی (200 نفر) و نمونه ی چهارم به منظور انجام تحلیل عامل تأییدی (200 نفر) انتحاب شدند. ابزار مورد استفاده پرسشنامه طلاق در مرحله ابتدایی چرخه زندگی زناشویی بود که پس از تحلیل نتایج این پژوهش ساخته و مورد تأیید قرار گرفت. طرح پژوهش، همبستگی از نوع تحلیل ماتریس کوواریانس بود که برای تحلیل نتایج از روش تحلیل عامل اکتشافی (EFA) و تحلیل عامل تأییدی (CFA) استفاده شد. نتایج تحلیل عامل اکتشافی و تأییدی نشان داد که عوامل طلاق در مرحله ابتدایی چرخه زندگی زناشویی از نظر زنان طلاق گرفته شامل مشکلات جنسی و روابط زناشویی، نداشتن مهارت های زندگی لازم، مشکلات خانواده مبدأ و عدم بلوغ عاطفی؛ مشکلات اقتصادی و مشکلات فرهنگی و عدم شناخت، می باشند. شناسایی عوامل طلاق به عنوان الگو و مسیری برای زوج های جوان، و در نهایت باعث ارتقای سلامت عمومی جامعه می باشد.
گونه شناسی دختران ازدواج نکرده ایلامی برحسب دلایل تجرد(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
در سال های اخیر شاهد افزایش میزان دختران ازدواج نکرده در جامعه ای با بستر سنتی، مثل جامعه ایلام بوده ایم. پژوهش حاضر گونه-شناسی دختران ازدواج نکرده را در شهر ایلام مورد بررسی قرار داده است. سؤال اصلی پژوهش این است که دلایل ازدواج نکردن دختران در جامعه ای با بافت سنتی مثل ایلام چیست. در این تحقیق از روش کیفی و تکنیک سنخ شناسی استفاده شده است. در واقع قدرت تبیین سنخ شناسی بسته به این است که تا چه حد می تواند همسانی و مشابهت اعضای هر مقوله را به حداکثر برساند و نیز حداکثر اختلاف را میان مقوله ها و سنخ ها برقرار سازد. در مطالعه کنونی از نمونه گیری گلوله برفی و هدفمند استفاده شده است. حجم نمونه این پژوهش بر مبنای اصل اشباع داده ها در روش کیفی 16 نفر تعیین شده است. تمام مراحل اجرایی انجام فرآیند تحلیل داده با استفاده از تکنیک کدگذاری صورت گرفته است. در این پژوهش با اتکا به اصل حساسیت نظری، از مفاهیم اندیشمندانی همچون گیدنز، اینگلهارت، بوردیو و گافمن استفاده شده است. نتایج نشان می دهد 8 سنخ را در تفسیر وضعیت دختران ازدواج نکرده ایلام می توان استخراج نمود که عبارتند از : «دختران مجرد سردرگم»، «دختران مجرد سرخورده»، «تعویق ازدواج تا تحقق اهداف»، «دختران مجرد مبادله نگر»، «دختران مجرد استقلال طلب»، «انگ خورده گان»، «دخترانِ گرفتار در پنجره نگرشی بسته» و «دختران مجرد کمال گرا». به طور کلی می توان از نقش قاطع تغییرات فرهنگی و بستر اقتصادی جامعه مورد مطالعه در محقق شدن شرایط لازم برای پدیده افزایش سن ازدواج دختران جامعه ایلامی صحبت کرد.
رابطه توانمندی زنان و مدارای زناشویی زنان متأهل شهر تهران(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
دوام و سلامت نظام خانواده نیازمند رفتار مدارا جویانه از سوی همسران است. عوامل متعددی بر مدارا در زندگی زناشویی موثر است با توجه به توانمندتر شدن زنان نسبت به گذشته وخلا معرفتی موجود در شناخت رابطه میان توانمندی و مسالمت ومدارا در زندگی زناشویی این پژوهش به سنجش رابطه توانمندی زنان بر مدارای زناشویی پرداخته است. با استفاده از روش پیمایش، نمونه ای شامل 384نفر از زنان متاهل ساکن در سه منطقه 2 و8 و19 شهر تهران به صورت خوشه ای انتخاب و مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج تحقیق بیانگر وجود رابطه معنادار بین متغیر مستقل (توانمندی زنان) و متغیر وابسته ( مدارای زناشویی ) است همچنین وجود متغیر مهارت ارتباطی به عنوان یکی از متغیرهای واسط رابطه معناداری با متغیر وابسته ومستقل دارد، بدین معناکه زنان هرچه توانمندتر، مهارت های ارتباطی بیشتری دارند و درنتیجه می توانند مدارای بیشتری در زندگی زناشویی داشته باشند. همچنین مدارا در زندگی زناشویی تحت تاثیر پایگاه اجتماعی و اقتصادی خانواده قرار دارد. از سوی دیگر مدارای زناشویی به معنی پذیرش تفاوتها در روابط زوجین با سن زنان و طول مدت ازدواج رابطه معکوس و معناداری دارد و در اوایل ازدواج بیشتر است.
عوامل مؤثر بر شکل گیری شخصیت تربیتی حضرت زینب (س)
حوزههای تخصصی:
شکل گیری شخصیت انسان ها ناشی از عواملی است که بدون توجه و شناخت آنها نمی توان برنامه تربیتی مناسبی برای انسان طراحی نمود. در این مقاله عوامل مؤثر بر شکل گیری شخصیت تربیتی حضرت زینب(س) مورد بررسی قرار گرفته است. عواملی تربیتی که سبب شد ایشان بتوانند بعد از قیام عاشورا با تدابیرشان رهبری همه جانبه خاندان پیامبر(ص) را به ویژه در اسارت ها بر عهده گیرند. در پاسخ به این سؤال عوامل وراثت و محیط از منظر روان شناسی و تأثیر هر یک به طور جداگانه بررسی شده و از منظر اسلام نیز نقش ایشان به طور ویژه مورد مطالعه قرار گرفت و این نتیجه حاصل شد که خانوانده ایشان مهم ترین نقش را در ایجاد شخصیت تربیتی وی داشتند.
زن ستیزی های خیرخواهانه در سینما مطالعه بازنمایی مفهوم «زنان علیه زنان» در سینمای دهه 1390 ایران(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲
183 - 209
حوزههای تخصصی:
این پژوهش، به منظور مطالعه بازنمایی مفهوم «زنان علیه زنان» در آثار سینمایی صورت گرفته است. کاری کیفی در حوزه مطالعات فرهنگی که تلاش می کند مجموعه خاصی از کنش های تعارض آمیز به نمایش درآمده میان زنان در سینمای ایران را ذیل مفهوم «زن ستیزی خیرخواهانه» توضیح دهد و تحلیل کند. با توجه به آرای مک کوایل و کراکائر در باب کارکرد شناختی سینما، حتی اگر تصاویر سینمایی خالی از سوگیری نباشد، می تواند برشی از واقعیت اجتماعی باشد. به این منظور، چهار فیلم از مجموع فیلم های به نمایش درآمده در دهه 1390 به صورت موردی مطالعه شده و با روش ترکیبی تحلیل گفتمان و نشانه شناسی تحلیل شده است. با توجه به زمینه های اجتماعی، خوانشی نقادانه از فیلم های منتخب انجام شد تا بر اساس آن بتوانیم از خلال امور و تصاویر روزمره و پیش پاافتاده، برخی از لایه های پنهان در ساختارهای تبعیض آمیز علیه زنان را آشکار و ریشه یابی کنیم. یافته های این مطالعه نشان می دهد که در بستری تاریخی و اجتماعی، سینمای ایران تصویری از زن ستیزی میان زنان نمایش می دهد که ماهیت سرکوب گرانه آن را به حاشیه رانده و بر نیت خیرخواهانه آن تأکید می کند؛ به همین سبب شخصیت های فیلم ها در این موقعیت عمدتاً به بازتولید تبعیضی که از سوی همجنسان خود بر آنان روا می رود وقوف ندارند و به آن تن می دهند. این بازنمایی عموماً به صورت امر روزمره و طبیعی انگاشته می شود و در حاشیه تم اصلی فیلم به تصویر کشیده می شود.
اثربخشی راهبردهای تنظیم شناختی هیجان بر معنای زندگی و تجربه سوگ در نوجوانان سوگوار
حوزههای تخصصی:
پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بر معنای زندگی و تجربه سوگ در نوجوانان سوگوار انجام شد. روش پژوهش حاضر، شبه آزمایشی و از نوع پیش آزمون - پس آزمون بود. جامعه آماری را کلیه دانش آموزان دختر و پسر متوسطه دوم شهرستان کازرون تشکیل می دادند که از بین آن ها ۲۰ نفر که تجربه سوگ درجه یک داشتند به روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی و مساوی در گروه های آزمایش و کنترل گمارده شدند. همه آزمودنی ها در مرحله پیش آزمون و پس آزمون، پرسش نامه های تجربه سوگ و معنای زندگی را تکمیل کردند. آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجانی بر اساس مدل گرا، (۲۰۰۸) در هشت جلسه برای گروه آزمایش اجرا شدند. حاکی از آن بود که آموزش راهبردهای شناختی تنظیم هیجان بر نمره کل تجربه سوگ و معنای زندگی و تمام مؤلفه های این دو متغیر، به جز جستجو برای معنا، اثربخشی معنی داری داشت (05/0 < p). باتوجه به یافته های پژوهش کنونی، می توان استفاده از مداخله تنظیم شناختی هیجان گراس را برای افزایش معنای زندگی و کاهش تجربه سوگ نوجوان سوگوار پیشنهاد داد.
تأثیر شکاف جنسیتی بر کارآفرینی زنان در کشورهای منتخب(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
موفقیت زنان کارآفرین سبب سود اقتصادی جوامع می شود، حتی منافع اجتماعی و فرهنگی زیادی هم نصیب آن ها می کند. اما، شکاف جنسیتی موجود در شئون مختلف زندگی اجتماعی از جمله اقتصاد، آموزش، سلامت و سیاست باعث شده زنان فرصت های کمتری برای کارآفرینی و نقش آفرینی در فرایند توسعه جوامع داشته باشند. در این راستا، تحقیق حاضر با استفاده از رهیافت داده های تابلویی و به روش گشتاورهای تعمیم یافته، تأثیر شکاف های جنسیتی اقتصادی، آموزشی، سلامتی و سیاسی را بر کارآفرینی زنان به عنوان عالی ترین نوع مشارکت اقتصادی آنان در فرایند توسعه در دو گروه از کشورهای منتخب درحال توسعه و توسعه یافته طی دوره 2019-2011 بررسی نموده است. نتایج برآوردی نشان داد شکاف های جنسیتی اقتصادی، آموزشی، سلامتی و سیاسی بر کارآفرینی زنان در هر دو گروه از کشورهای منتخب درحال توسعه و توسعه یافته با ضرایب تخمینی متفاوت تأثیر منفی و معناداری دارد. به علاوه، بررسی تأثیر دیگر متغیرهای مدل بر کارآفرینی زنان نشان داد میزان باروری تأثیر منفی و معنادار و توسعه مالی و توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات تأثیر مثبت و معنادار بر کارآفرینی زنان دارند.
اثربخشی درمان تلفیقی هیجان محور و بخشودگی در افزایش همبستگی خانوادگی و کاهش میل به طلاق زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
هدف این پژوهش، بررسی اثربخشی درمان تلفیقی هیجان محور و بخشودگی بین فردی در کاهش میل به طلاق و انسجام خانوادگی زنان آسیب دیده از خیانت زناشویی بود. این مطالعه یک پژوهش نیمه آزمایشی از نوع مطالعات خط پایه چندگانه بود. نمونه شامل 3 تن از زنان آسیب دیده از خیانت بود که با روش نمونه گیری در دسترس از میان کلیه زنان آسیب دیده از خیانت مراجعه کننده به اورژانس اجتماعی شهرستان اردکان انتخاب شد. داده ها با استفاده از پرسشنامه های میل به طلاق روزلت و همکاران (1986) و ارزیابی انطباق و انسجام خانوادگی السون و همکاران (1985) در سه مرحله خط پایه، درمان و پیگیری جمع آوری شد. ابتدا پرسشنامه ها در دو مرحله خط پایه، در افراد اجرا و سپس شرکت کنندگان، 10 جلسه درمان هیجان مدار و بخشودگی را دریافت کردند. آن گاه یک ماه پس از پایان درمان، از شرکت کنندگان آزمون پیگیری گرفته شد. نمرات تحلیل روند، شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی نشان داد که بعد از درمان، میل به طلاق و انسجام و انطباق خانوادگی بهبودی بالینی و معنا داری پیدا کردند (05/0 > p). تغییرات در مرحله پیگیری نیز حفظ شده بود که نشان از پایداری تأثیر درمان می داد. بر اساس یافته ها می توان نتیجه گیری کرد که از درمان هیجان مدار و بخشودگی می توان در کاهش میل به طلاق و افزایش انسجام و انطباق خانوادگی زنان آسیب دیده از خیانت استفاده کرد.
ظرفیت اصول حاکم بر خانواده در حل تعارضات خانوادگی(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
مطالعات زن و خانواده دوره نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۲)
102 - 128
حوزههای تخصصی:
در عصر حاضر یکی از دلایل بروز بحران خانواده، نگاه غیرسیستمی به خانواده و اصول حاکم بر آن است. هدف از پژوهش حاضر بررسی ظرفیت اصول حاکم بر خانواده در حل تعارضات خانوادگیست. بدین منظور پس از احصاء اصول حاکم بر خانواده و بررسی جایگاه این اصول در سازمان دهی نظام قانون گذاری توحیدی، شاخص های بیانگر حقوق ناشی از اصول حاکم بر خانواده و آثار نقض این اصول و حقوق ناشی از آن ها استخراج شد. سپس با مرور پژوهش های پیشین، آسیب های خانواده و علل مؤثر در بروز این آسیب ها استخراج شد. در نهایت شاخص های مستخرج از اصول و علل مؤثر در بروز آسیب های خانوادگی مورد مقایسه و تحلیل قرار گرفتند. در این مطالعه از روش توصیفی - تحلیلی بهره گرفته شده است. شیوه ی گردآوری اطلاعات نیز به صورت اسنادی و کتابخانه ای بوده است. نتایجِ تحقیق حاکی از آن است که بخش اعظم علل بروز اختلافات خانوادگی با آثار نقض اصول دارای فضای معنایی مشترک هستند و در حقیقت با حقوق ناشی از اصول در تناقض و تعارض هستند. لذا علل بروز مشکلات خانوادگی با اصولی که این حقوق از آنها منتج شده اند نیز در تعارض هستند. از این رو نقض اصول حاکم بر خانواده است که سبب بروز بسیاری از معضلات خانوادگی گردیده است. لذا پیشنهاد می شود مسئولین امر، از طریق سیاست گذاری، تدوین قوانین و فرهنگ سازی زمینه ی اجرایی شدن این اصول را در خانواده فرآهم نمایند.
تحلیلی بر جایگاه اجتماعی زنان روستایی دوره ایلخانی براساس نقش مایه سنگ مزارات گورستان روستای هاس
منبع:
زن و فرهنگ سال دوازدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۵۰
77 - 93
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر تحلیلی بر جایگاه اجتماعی زنان روستایی دوره ایلخانی براساس نقش مایه سنگ مزارات گورستان روستای هاس می باشد. جهت انجام این پژوهش تعداد 200 سنگ مزار سالم بود که به روش نمونه گیری غیر احتمالی تعداد 20 نمونه سنگ مزاراتی که دارای بیشترین اطلاعات در خصوص حرفه زنان بوده اند، در این پژوهش انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. این پژوهش از نوع هدف، کیفی است و روش انجام آن از نوع توصیفی-تحلیلی است. جهت دستیابی به داده های این مطالعه، در مرحله اولیه براساس مطالعات میدانی، مستندنگاری های لازم از قبیل عکاسی، طراحی و خوانش کتیبه ها و نقوش صورت پذیرفت. پس از ارائه توصیفات واطلاعات کتابخانه ای به روش تحلیلی داده ها مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که، با ورود مغولان به ایران، وضعیت زنان دگرگون شد و آنان توانستند آزادانه تر در کنار مردان در امور گوناگون جامعه به ایفای نقش بپردازند. منابع تاریخی و هم چنین شواهد هنری، جایگاه برجسته زنان درباری (به ویژه خاتون ها) در مناسبات سیاسی و اجتماعی را به نمایش گذاشته و در خصوص زنان روستایی این دوره، اطلاعاتی در دست نبود. این در حالی است که روی سنگ مزارات گورستان هاس، زنان و مردان روستایی به نمایش درآمده اند که در طول حیات خود، در یک جایگاه اجتماعی هر کدام به یک شغلی مشغول بوده اند و متناسب با حرفه خود جایگاه اجتماعی را کسب می کرده اند. این امر از جنس و ابعاد سنگ مزارات، تکنیک هنری، کتیبه ها، نقش مایه ها و هم چنین اشیاء روی سنگ مزارت قابل تشخیص بود. مردان حرفه هایی مانند کشاورز، دامدار، شکارورز، نوازنده و خدمتکار و زنان ورنی بافی را که در اقتصاد معیشتی جامعه آن دوره نقشی بارز را ایفا نموده اند از جایگاهی هم پای مردان برخوردار بوده اند.
خرد زنانه در اسطوره های ایران باستان(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
اسطوره های باستانی، بیانگر حافظه تاریخی فرهنگ ها هستند. در این مقاله تلاش شده تا با واکاوی اسطوره ها، در جایگاه ناخودآگاه جمعی ایرانیان، بعد اجتماعی خرد زنانه بازیابی شود تا زنان نیز با ویژگی های عقلانی شان بتوانند دوشادوش مردان در مدیریت اجتماعی سهیم باشند.بدین منظور پس از تبیین و تحلیل خرد آریایی، اسطوره های ایزدبانوان و اسطوره های آفرینش با محوریت خرد زنانه بررسی شد و ظرفیت های ایرانی عقلانیت زنانه جهت شکل گیری تمدنی اخلاق مدار جمع آوری شدند. بازخوانی اسطوره ها نشان داد عقلانیت آریایی همان خرد اهورایی است که ذاتش با راست پنداری، راست گفتاری و راست کرداری عجین شده است و برخلاف عقل ابزاری مدرن، هرگز نمی توان آن را بدون اخلاق مهرورزانه تصور کرد. در این گفتمان، زنان با ویژگی های مادرانه شان ستوده می شوند و برخلاف اسطوره های یونانی مظهر غرایز نیستند تا در تقابل با عقل تمدن ساز مردانه باشند؛ همچنین زنان مادران جامعه و ریشه خردورزی اهورایی در اجتماع معرفی می شوند. بنابراین حذف زنان از تمدن سازی و مدیریت اجتماعی به منزله قطع ریشه های نوعدوستانه خردورزی است.
بررسی تأثیر دانشگاه آزاد اسلامی در امور آموزشی، فرهنگی و اقتصادی زنان شهرستان شهربابک
حوزههای تخصصی:
رشد نهادهای آموزشی و علمی زمینه مشارکت مؤثر افراد یک جامعه را در تحولات اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی فراهم می کند. دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان یکی از نهادهای آموزشی در کشور فرصتی فراهم کرده تا زنان نیز بتوانند در عرصه های مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نقشی فعال داشته باشند و با خودباوری بتوانند نگرش جامعه را نسبت به توانایی های زنان تغییر داده و نشان دهند که امر توسعه بدون مشارکت زنان امکان پذیر نخواهد بود. ازآنجایی که عملکردها و پیامدهای دانشگاه آزاد اسلامی در زمینه های مختلف (فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی) در مناطق مختلف کشور متفاوت بوده است؛ لذا هدف تحقیق حاضر بررسی نقش و عملکرد دانشگاه آزاد اسلامی شهرستان شهربابک در امور آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی زنان بوده است. در این راستا فرضیه های تأثیر دانشگاه آزاد اسلامی در امور آموزشی، فرهنگی-اجتماعی، اقتصادی زنان موردبررسی قرار گرفت. درمجموع روش این پژوهش توصیفی- تحلیلی، کاربردی و مبتنی بر پیمایش بود. در این روش از گردآوری اطلاعات، مطالعه اسنادی و میدانی (پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شده است و جامعه آماری موردمطالعه کارمندان، دانشجویان، زنان خانه دار، مشاغل آزاد و دانش آموزان ساکن شهرستان شهربابک (1395) و حجم نمونه 500 نفر می باشد که جهت ورود اطلاعات و داده ها و تجزیه تحلیل آن ها نیز از نرم افزار SPSS استفاده شده است. نتیجه آنکه دانشگاه آزاد اسلامی در امور آموزشی (T=79.16,P<5%) و در امور فرهنگی- اجتماعی T=60.85,P<5%)) و در امور اقتصادی ( T=93.37,P<5%) زنان در شهرستان شهربابک تأثیرگذار بوده است.
اعتباریابی مقدماتی مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده در دانش آموزان دختر دوره متوسطه دوم(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
زن و جامعه سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۱ (پیاپی ۴۵)
131 - 143
حوزههای تخصصی:
مقدمه و هدف: شایستگی اجتماعی ظرفیتی برای برقراری روابط اجتماعی، رسیدن به اهداف اجتماعی و حفظ روابط مثبت با دیگران در همه موقعیت ها و زمان ها است. با توجه به اهمیت ارتقای شایستگی اجتماعی در کودکان و نوجوانان، داشتن ابزاری سودمند برای ارزیابی شایستگی اجتماعی ضرورت دارد. پژوهش حاضر با هدف اعتباریابی مقدماتی مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده آندرسون بوچر و همکاران در دانش آموزان دختر ایرانی انجام شد.مواد و روش ها: در این مطالعه 518 نفر از دانش آموزان دختر پایه دهم دوره متوسطه دوم با روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند و مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده را تکمیل کردند. برای سنجش روایی مقیاس از روش تحلیل عاملی تأییدی و روایی همگرا و برای بررسی پایایی از ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد.یافته ها: نتایج تحلیل عاملی تأییدی با استفاده از نرم افزار آماری ایموس ساختار تک عاملی مقیاس را تأیید کرد. همبستگی بین مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده با نمره های شایستگی هیجانی و حمایت همسالان به صورت مثبت و به لحاظ آماری معنی دار بود این نتایج روایی همگرای مقیاس را نشان می دهند. همچنین ضریب آلفای کرونباخ برای نمره کل مقیاس در حد مطلوب به دست آمد.بحث و نتیجه گیری: در مجموع می توان گفت که مقیاس شایستگی اجتماعی ادراک شده برای سنجش شایستگی اجتماعی دانش آموزان دختر ایرانی ابزاری معتبر است و می توان از آن در پژوهش های روان شناختی استفاده کرد
رویکرد زنانه نگر به جایگاه زنان در عرفان مسیحی و اسلامی
منبع:
زن و فرهنگ سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۷
7 - 18
حوزههای تخصصی:
هدف پژوهش حاضر بررسی رویکرد زنانه نگر به جایگاه زنان در عرفان مسیحی و اسلامی بود. جامعه ی مورد مطالعه زنان عارفی بودندکه در عرفان این دو دین تاثیر ویژه ای داشتند. نمونه پژوهش ترزا آویلایی و کاترین سی ینایی در مسیحیت و رابعه عدویه و ایمنه خاتون در اسلام بود. طرح پژوهش توصیفی تحلیلی است. برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ای و فیش برداری بر اساس دیدگاه های متون مقدس و کتبی که به شرح حال عارفان پرداخته اند استفاده شد. تحلیل داده ها با روش کیفی انجام گرفت. نتایج یافته ها حاکی از آن بود که نه تنها زنان از نگاه بنیانگذاران و کتب مقدس توانایی شهود را دارند، بلکه حوزه ی فعالیت های این زنان عارف در دو دین مذکور، دارای مشابهت هایی است. این مشابهت ها در سه ساحت بررسی شد: تجردی که زمینه ی استقلال زنانه است، نقش پویایی که در امور اجرایی مراکز عرفانی عهده دار شدند و جایگاهی که در کشف و شهود به دست آوردند. از این رو، این زنان عارف در این حیطه ها توانسته بودند که در کنار مردان به فعالیت در جامعه ی دینی بپردازند.
تبیین رویکرد جامعه و علل رواج روسپی گری زنان در عصر صفوی(مقاله علمی وزارت علوم)
حوزههای تخصصی:
روسپیگری پدیدهای رایج در جوامع بشری بوده و تاریخ ایران دوره عصر صفوی نیز از این امر مستثنی نبوده است. منع و محدودیت درباره این ناهنجاری اخلاقی باعث شده است که همه ابعاد تاریخی این پدیده اجتماعی کمتر ثبت و ضبط شود. با اینحال گذشته از اطلاعات پراکنده در تاریخنگاری عصر صفوی، بیشتر گزارشهای مربوط به روسپیان، در سفرنامه های اروپاییان ارائه شده است. اما این نوع اطلاعات نیز گزارش های هیجانی و اخلاقی از این رفتار اجتماعی است. هدف این مقاله با عطف به موارد گفته شده، بررسی حیات اجتماعی روسپیان در عصر صفوی است. لذا در این پژوهش جایگاه و منزلت روسپیان، توجه به رفتارهای اجتماعی و نوع برخورد شاهان و سلاطین و آحاد جامعه با این گروه، مسائل اقتصادی و مشاغل و حرفه های مرتبط با آنها، اماکن روسپیان و حتی بیماری های آنها را مورد توجه قرار گرفته است. یافته های پژوهش غلبه نگاه مردسالارانه درباره تعریف روسپیگری و حدود و ثغور آن و نیز کارکرد اقتصادی روسپیان در نوع شخصی و دولتی را نشان می دهد.