درخت حوزه‌های تخصصی

مطالعات زنان

حوزه‌های تخصصی
ادبیات اقتصاد تاریخ تربیت بدنی جغرافیا حقوق روانشناسی زبان شناسی علم اطلاعات و دانش‌شناسی علوم اجتماعی علوم اسلامی علوم انسانی علوم تربیتی علوم سیاسی فلسفه و منطق مدیریت مطالعات زنان هنر و معماری
آسیب شناسی مسایل زنان آموزش زنان اخبار مطالعات زنان حقوق زن زن در سطح ملی و جهانی زن در اسلام زن در تاریخ، مکاتب و جنبش ها زن در حوزه های علم، فرهنگ، هنر و سیاست زن و اقتصاد زن، اجتماع و خانواده زن، اقوام و ادیان زن، تفریحات و سلامت نقد و بررسی کتاب
ترتیب بر اساس: جدیدترینپربازدیدترین
فیلترهای جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱٬۱۲۱ تا ۱٬۱۴۰ مورد از کل ۶٬۵۰۷ مورد.
۱۱۲۱.

تحلیل روان سنجی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای در دانشجویان دختر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال نهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۲۴ 75-95

کلیدواژه‌ها: باورهای مقابله ای رفتارهای مقابله ای ویژگی های روان سنجی مقیاس سنجش باور و رفتار دانشجویان دختر

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۸۳ تعداد دانلود : ۲۳۰
پژوهش حاضر باهدف آزمون کفایت روان سنجی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای دانشجویان دختر به روش غیرآزمایشی از نوع همبستگی انجام شد. جامعه آماری شامل کلیه دانشجویان دختر شاغل به تحصیل در تهران بود که تعداد 398 نفر از ایشان با استفاده از روش نمونه گیری دردسترس برای ورود به پژوهش انتخاب شدند. اطلاعات بااستفاده از مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای و نسخه کوتاه مقیاس مقابله مذهبی جمع آوری شد. به منظور تعیین روایی عاملی مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای از روش های آماری تحلیل عامل اکتشافی و تحلیل عاملی تأییدی و برای بررسی همسانی درونی از ضرایب آلفای کرونباخ استفاده شد. همچنین روایی سازه با استفاده از ضریب همبستگی بین مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای و مقیاس مقابله مذهبی بررسی شد. نتایج تحلیل مؤلفه های اصلی با استفاده از چرخش واریماکس نشان داد که مقیاس سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای از چهار عامل ساختار، احساس تعلق اجتماعی، رابطه شخصی با قدرت بالاتر و جهان بینی تشکیل شده است و شاخص های برازش تحلیل عاملی تأییدی (برپایه نرم افزار LISREL) وجود این عوامل چهار گانه را تأیید کرد. نتایج مربوط به همبستگی بین ابعاد باورها و رفتارهای مقابله ای با ابعاد مقابله مذهبی مثبت و منفی به طور تجربی از روایی سازه سنجش باورها و رفتارهای مقابله ای حمایت کرد و مقادیر ضرایب همسانی درونی مقیاس مطلوب گزارش شد. در مجموع، یافته های پژوهش نشان داد که این مقیاس برای سنجش نقش مذهب در مواجهه با رویدادهای استرس زای زندگی در دانشجویان دختر ابزاری معتبر است.
۱۱۲۲.

بررسی چالش های زنان در دوره گذار از نقش تجرد به زوجیت(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 109 - 139

کلیدواژه‌ها: چالش های زنان زوجیت دوره گذار از تجرد گذار از تجرد به زوجیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۵ تعداد دانلود : ۳۴۴
پژوهش حاضر با هدف بررسی چالش های زنان در دوره گذار از نقش تجرد به زوجیت، به روش کیفی از نوع پدیدارشناسی انجام شد. جامعه آماری پژوهش شامل زنان متأهل شهر تهران با گذشت حداقل پنج سال از دوره زوجیت ایشان بود. افراد نمونه به تعداد 13 نفر باروش نمونه گیری هدفمند تا رسیدن به اشباع داده ها در مصاحبه انتخاب شدند. اطلاعات پژوهش بااستفاده از مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته جمع آوری و با روش هفت مرحله ای کلایزی تجزیه و تحلیل شد. مضامین مهم استخراج شده از مصاحبه ها شامل 6 مضمون اصلی بود که عبارتند از: تغییر معیارهای قبل و بعد از ازدواج، ارتباط با همسر، ارتباط با خانواده ها، مدیریت تفاوت ها، مدیریت نقش ها و انعطاف پذیری در تغییر خود. مشاوران می توانند در مشاوره پیش از ازدواج و آموزش های آمادگی قبل از ازدواج از یافته های پژوهش حاضر در حل چالش های زنان در مرحله انتقال به زوجیت، بهره مند شوند.
۱۱۲۳.

مقایسه باورهای غیرمنطقی، خودپنداره و بهزیستی معنوی در زنان با سابقه طلاق و عادی

نویسنده:
منبع: پژوهش های میان رشته ای زنان دوره سوم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۹) 47-59

کلیدواژه‌ها: باورهای غیرمنطقی خودپنداره بهزیستی معنوی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۵۷ تعداد دانلود : ۲۵۲
هدف از پژوهش حاضر مقایسه باورهای غیرمنطقی، خودپنداره و بهزیستی معنوی در زنان با سابقه طلاق و عادی بود پژوهش حاضر از نوع علی -مقایسه ای و جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی زنان مطلقه تحت پوشش سازمان بهزیستی و زنان عادی شهر شیراز بود. گروه نمونه متشکل از 120 نفر در دو گروه (60 زن مطلقه 60 زن عادی) بود. برای تعیین حجم نمونه در گروه زنان مطلقه از روش نمونه گیری در دسترس و برای زنان عادی از روش هدفمند به منظور همتاسازی گروه زنان عادی با زنان مطلقه استفاده شد. پرسشنامه باورهای غیرمنطقی توسط جونز، پرسشنامه خودپنداره راجرز، پرسشنامه بهزیستی معنوی پولوتزین و الیسون مورد سنجش قرار گرفتند. داده های گردآوری شده در دو سطح مورد تجزیه وتحلیل (آمار توصیفی و آمار استنباطی) قرار گرفت. در سطح آمار از میانگین و انحراف معیار و در سطح آمار استنباطی از تحلیل واریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج نشان داد که بین باورهای غیرمنطقی، خودپنداره و بهزیستی معنوی در زنان با سابقه طلاق و عادی تفاوت معناداری وجود دارد؛ باورهای غیرمنطقی در زنان با سابقه طلاق نسبت به زنان عادی بالاتر است و میانگین متغیرهای خودپنداره و بهزیستی معنوی در زنان با سابقه طلاق نسبت به زنان عادی پایین تر است؛ میانگین باورهای غیرمنطقی و ابعاد آن (شامل درماندگی در برابر تغییر، توقع تائید از دیگران، اجتناب از مشکل و بی مسئولیتی هیجانی) در زنان با سابقه طلاق نسبت به زنان عادی بالاتر است؛ بین خودپنداره در زنان با سابقه طلاق و عادی تفاوت معناداری وجود دارد. میانگین بهزیستی معنوی و ابعاد آن (سلامت وجودی و سلامت مذهبی) در زنان با سابقه طلاق نسبت به زنان عادی پایین تر است. با توجه به نتایج پژوهش مبنی بر لزوم توجه به باورهای غیرمنطقی خودپنداره و بهزیستی معنوی پیشنهاد می شود این سازه ها در قالب کلاس های آموزشی قبل از ازدواج به منظور پیشگیری از بروز مشکلات در زندگی مشترک صورت گیرد.
۱۱۲۴.

تأثیر خانواده در جامعه پذیری نقش های جنسیتی از دیدگاه اسلام و فمینیسم

نویسنده:
منبع: پژوهش های اسلامی جنسیت و خانواده سال چهارم بهار و تابستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 53 - 65

کلیدواژه‌ها: جامعه پذیری نقش های جنسیتی فمینیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۷۵ تعداد دانلود : ۳۹۷
در جامعه پذیری نقش های جنسیتی، خانواده به عنوان مهمترین واحد اجتماعی، بیشترین سهم را دارد. جنسیت، عامل مهمی در شکل گیری هویت فرد و ایفای نقش های زنانگی و مردانگی در جامعه است. اسلام با تأکید بر نقش خانواده در الگوپذیری سالم فرزندان از آن به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی یاد می کند، اما جامعه شناسان فمینیسم با انتقاد از کارکردهای خانواده به عنوان مهمترین عامل ایجاد کلیشه های جنسیتی در درون فرزندان و نقش والدین در جامعه پذیری جنسیتی آنها خانواده را علت نابرابری و انقیاد زنان در جامعه می دانند. نوشتار حاضر تأثیر خانواده در جامعه پذیری نقش های جنسیتی از منظر اسلام و فمینیسم را بررسی می کند.
۱۱۲۵.

بررسی و تبیین نقش سیاسی حضرت خدیجه (علیها سلام) در گسترش اسلام(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲۳ 207 - 230

کلیدواژه‌ها: نقش سیاسی حضرت خدیجه (س) گسترش اسلام صدر اسلام عصر جاهلیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۰۴ تعداد دانلود : ۴۹۸
پژوهش حاضر با هدف بررسی و تحلیل نقش سیاسی حضرت خدیجه  (علیها سلام) در گسترش اسلام  انجام شد. بدین منظور کلیه منابع مکتوب تاریخی مربوطه مطالعه و به روش اسنادی- کتابخانه ایی بررسی و تحلیل شد. با توجه به اینکه در عصر جاهلیت و در صدر اسلام، در جامعه عربستان کلمه سیاست ملموس نبوده است، در پژوهش حاضر نقش سیاسی حضرت خدیجه (علیها سلام) با توجه به نوع فعالیت های ایشان و بازتاب ها و نتایج آن فعالیت ها برای پیامبر اسلام (صلی الله علیه واله) و پیشرفت اهداف ایشان، بررسی شد. نتایج نشان داد که اگرچه در عصر جاهلیت، قبیله یک واحد سیاسی تلقی می شد و متنفذان این واحد سیاسی سروران طبیعی قوم بودند، حضرت خدیجه (علیها سلام) توانست با عواملی همچون موقعیت سیاسی خود و ازدواج با حضرت محمد (صلی الله علیه واله)، بخشش تمام اموال خود به ایشان و اعلام توانمندی مالی حضرت محمد (صلی الله علیه واله) در میان عموم مردم و بزرگان مکه، ایشان را از جایگاه سیاسی بسیار مهمی برخوردار نماید و پیامبر اکرم(صلی الله علیه واله)با توجه به همین جایگاه بسیاری از اهداف رسالت خود را به سرانجام رساند.
۱۱۲۶.

اثربخشی فعال سازی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و استگیمای درونی شده مادران دارای فرزند اتیسم

نویسنده:
منبع: زن و فرهنگ سال دوازدهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴۷ 53 - 64

کلیدواژه‌ها: فعال سازی رفتاری ترس از ارزیابی منفی استیگمای درونی شده اوتیسم

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۷۳ تعداد دانلود : ۴۳۷
هدف پژوهش حاضر تعیین میزان اثربخشی فعال سازی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و استگیمای درونی شده ماداران دارای فرزند اتیسم می باشد. جامعه پژوهش شامل مادران دارای فرزند طیف اوتیسم شهر اصفهان بود. آزمودنی ها 28 نفر بودند که به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه 14 نفری آزمایش و کنترل جایگزین شدند. طرح پژوهش آزمایشی از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل و مرحله پیگیری بود. آزمودنی ها به پرسشنامه های ترس از ارزیابی منفی لری (1983) و استیگمای درونی شده مک و ووک (2010) پاسخ دادند. افراد گروه آزمایش به مدت 8 جلسه 90 دقیقه ای در دوره فعال سازی رفتاری به شیوه گروهی شرکت کردند؛ اما برای گروه کنترل، مداخله ای صورت نگرفت و یک ماه و نیم بعد مرحله پیگیری انجام شد. داده های پژوهش با استفاده از روش تحلیل کوواریانس چند متغیره و یک راهه تحلیل شدند. نتایج نشان داد که مداخله فعال سازی رفتاری بر ترس از ارزیابی منفی و استگیمای درونی مادران دارای فرزند اتیسم اثربخش است و این نتیجه در مرحله پیگیری تداوم داشت.
۱۱۲۷.

تدوین چارچوب ضوابط حقوقی حفاظت از محیط زیست شهری در ساخت وسازهای کلان شهری؛ با تأکید برصیانت از حقوق بشر و توسعه پایدار

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق بشری سال ششم بهار ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۲۳)

کلیدواژه‌ها: حقوق شهروندی محیط زیست شهری توسعه پایدار شهری ضوابط حقوقی پروژه های توسعه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۰۷ تعداد دانلود : ۴۳۴
هدف از انجام تحقیق حاضر، ارائه الگویی حقوقی برای حفاظت از محیط زیست شهری در برابر پروژه های توسعه ای در صیانت از حقوق شهروندی است. این تحقیق به لحاظ هدف، از نوع کاربردی و به لحاظ ماهیتی، از نوع بنیادی است. ابتدا با مطالعه عمیق، اقدام به گردآوری فهرست اولیه از شاخص های توسعه شهری پایدار شد و سپس عوامل مؤثر بر مدیریت محیط زیست شهری بررسی شدند. در گام بعدی، مدل مفهومی اولیه شکل گرفت. در گام نهایی، از طریق تکنیک دلفی و روش تحلیل عاملی، اقدام به تعیین روایی و پایایی مدل گردید. برای تعیین پایایی پرسش نامه نیز از روش ضریب آلفای کرونباخ استفاده شد. در نهایت، کفایت مدل اندازه گیری در مدل یابی معادلات ساختاری، از سه جنبه اصلی مورد بررسی قرار گرفت. با توجه به اهداف، مقیاس اندازه گیری و روش تحقیق، برای تجزیه و تحلیل داده های کمی این پژوهش، از تکنیک های آمار توصیفی و استنباطی و با بهره گیری از نرم افزارهای SPSS وSmart PLS استفاده شد. یافته ها بیانگر آن است که ابعاد چهارگانه توسعه پایدار شهری عبارتند از: «اقتصادی، اجتماعی، محیط زیستی و ساختار سازمانی». هم چنین، 22 شاخص استخراج شد. عوامل مؤثر بر مدیریت محیط زیست شهری در دو دسته ساختاری و محتوایی قرار می گیرند. در زمینه عوامل ساختاری، بیشترین میانگین ها مربوط به گویه «ساختار سازمانی برای مدیریت محیط زیست شهری» (18/6) و سپس گویه «نهاد مرجع و تخصصی برای مدیریت محیط زیست شهری» (58/5) و در نهایت، «حکمرانی مطلوب و ساختاری برای مشارکت همگانی» (28/5) است. هم چنین، در بحث عوامل محتوایی نیز بیشترین میانگین مربوط به گویه های «ضمانت اجرایی قوانین» (29/7) و «بازرسی و پایش دوره ای قوانین و نظارت بر حسن اجرا» (47/6) و سپس، گویه «جامعیت قوانین و مقررات» (33/5) و «به روز بودن قوانین» (41/4) و در نهایت، «آموزش همگانی و مشارکت عمومی» (23/3) بوده است. ضمن این که در این زمینه؛ موانع و آسیب های متعددی شناسایی شد.
۱۱۲۸.

بررسی رابطه بین سبک های مقابله ای مادر و عملکرد فیزیکی و هیجانی کودکان با میانجی گری طرح واره های ناسازگار رهاشدگی و بی اعتمادی مادر در دوران شیوع کووید 19(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات زن و خانواده دوره نهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۲۱) 34 - 57

کلیدواژه‌ها: سبک های مقابله ای عملکرد فیزیکی و هیجانی کودکان طرح واره های ناسازگار کووید-19

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۲۸ تعداد دانلود : ۲۹۳
بیماری کووید-19 در اواخر دسامبر 2019 شروع شد و خیلی زود کل دنیا را فراگرفت. زندگی در قرنطینه خانگی و قطع ارتباطات با همسالان برای کودکان پیامدهای روان شناختی را به همراه داشت. پژوهش حاضر به بررسی نقش سبک های مقابله ای مادر در دوران همه گیری کرونا ویروس بر عملکرد فیزیکی و هیجانی کودکان می پردازد. روش پژوهش حاضر توصیفی از نوع همبستگی است و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه مادرانی که کودکان 1 تا 6 ساله دارند، بود که به صورت اینترنتی پرسشنامه ها را تکمیل نمودند. حجم نمونه شامل 325 نفر در نظر گرفته شد. ابزار مورداستفاده در این پژوهش پرسشنامه سبک های مقابله با استرس اندلر و پارکر (CISS) و پرسشنامه کیفیت زندگی کودکان پیش دبستانی (TAPQOL) بود. جهت تجزیه وتحلیل داده های پژوهش از روش رگرسیون چندگانه استفاده شد. نتایج نشان داد سبک های مقابله ای مادر می توانند عملکرد فیزیکی و هیجانی کودکان 1 تا 6 ساله را در بحران کرونا پیش بینی کنند. نتایج بیانگر این است که سبک های مقابله ای مادر می تواند 16 درصد از عملکرد فیزیکی و 15 درصد از عملکرد هیجانی کودکان را در بحران کرونا تبیین کنند. با توجه به نتایج مطالعه حاضر رابطه آماری معناداری بین سبک های مقابله ای مادر با عملکرد هیجانی و فیزیکی کودکان وجود دارد؛ بنابراین پرداختن به وضعیت سبک های مقابله ای که مادران به کار می گیرند در جهت بهبود عملکرد فیزیکی و هیجانی کودکان در دوران شیوع کووید 19 بسیار ضروری است.
۱۱۲۹.

اثربخشی آموزش توانمندی های روان شناسی مثبت بر امید به زندگی نوجوانان دختر(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 45 - 56

کلیدواژه‌ها: توانمندی های روانشناسی مثبت امید به زندگی دانش آموز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۸۷۱ تعداد دانلود : ۴۶۸
هدف : روان شناسی مثبت گرا یکی از جدیدترین شاخه های روان شناسی است. این زمینه ی خاص از روان شناسی بر موفقیت انسان تمرکز دارد و به دنبال کمک به افراد برای شادکامی است. روانشناسی مثبت گرا علمی است که به جای توجه به ناتوانی ها و ضعف های بشری، روی توانایی هایی از قبیل شاد زیستن ، لذت بردن، قدرت حل مسأله و خوش بینی متمرکز است؛ لذا هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی آموزش توانمندی های روانشناسی مثبت بر امید به زندگی دانش آموزان دختر دوره دوم متوسطه شهرستان نجف آباد بود. روش : طرح پژوهش حاضر، پیش آزمون/ پس آزمون با گروه کنترل بود. پس از ارزیابی نمرات امید به زندگی در نمونه اولیه، 53 نفر از افرادی که در امید به زندگی نمرات پایینی داشتند مشخص و سپس از بین آنها به صورت تصادفی ساده 30 نفر انتخاب و به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند. گروه آزمایش به مدت 8 هفته (جلسه) در جلسات آموزش گروهی توانمندی های روانشناسی مثبت شرکت کردند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها : نتایج نشان داد آموزش توانمندی های روانشناسی مثبت باعث افزایش معنادار امید به زندگی در دانش آموزان می شود. همچنین آموزش توانمندی های روانشناسی مثبت توانست سبب افزایش نمرات در بُعد تفکر راهبردی در نوجونان دختر شود.
۱۱۳۰.

مقایسه جنسیتی تأثیر سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن (مورد مطالعه ساکنان 15 تا 65 سال شهر شیراز)(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن و جامعه سال دوازدهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۴۷) 135 - 146

کلیدواژه‌ها: سرمایه فرهنگی بدن مدیریت بدن جنسیت شیراز

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۸۷ تعداد دانلود : ۳۱۱
هدف : هدف این پژوهش بررسی تفاوت اثرگذاری سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن در میان ساکنان بزرگسال شهر شیراز است. روش : این مطالعه از نوع کمّی است که با روش پیمایش و ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه انجام شده است. نمونه مورد مطالعه ۳۹۸ شهروند( 18 تا 65 ساله ) شهر شیراز بوده که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شده اند. تحقیق حاضر بر مبنای چارچوب نظری برگرفته از آراء" بوردیو"  به تبیین تأثیر سرمایه فرهنگی بر مدیریت بدن و نظریه فمینیستی برای توضیح تفاوت های جنسیتی تدوین شده است. یافته ها : نتایج تحقیق حاکی از فزونی پرداختن زنان به مدیریت بدن و اهمیت جنسیت در تبیین مدیریت بدن است ، همچنین سرمایه های فرهنگی عینیت یافته و تجسم یافته بر مدیریت بدن زنان و سرمایه فرهنگی عینیت یافته بر مدیریت بدن مردان تأثیر مثبت دارد؛ درحالی که سرمایه فرهنگی نهادینه شده تأثیری بر مدیریت بدن هیچ یک از دو گروه ندارد.
۱۱۳۱.

نقد و تحلیل تفاوت زوجین در حق استمتاع(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال نهم بهار ۱۴۰۰ شماره ۲۲ 163 - 184

کلیدواژه‌ها: زن شوهر حقوق جنسی زوجین حق استمتاع فقه امامیه

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۵۶۵ تعداد دانلود : ۳۳۵
پژوهش حاضر با هدف نقد و تحلیل تفاوت زوجین در حق استمتاع و بازخوانی مستندات فقهی آن به شیوه توصیفی- تحلیلی انجام شد. ازاین رو، کلیه منابع مکتوب مربوطه در حوزه فقه امامیه مورد بررسی قرار گرفت. نظریه غالب در فقه امامیه درباره حقوق جنسی زوجین بیان می کند که به محض مطالبه زوج، زوجه مکلف به تمکین است، اما از سوی زوجه امکان مطالبه حق مزبور جز در فواصل طولانی (هر چهارماه یک بار) وجود ندارد و تکلیفی بیش ازاین متوجه زوج نیست. نتایج پژوهش نشان داد که مختار مشهور فقیهان خالی از مناقشه نیست و مستندات ذکر شده ایشان یارای اثبات چنان دیدگاهی را ندارد. آنچه از بررسی ادله، باب استظهار می شود این است که همان گونه که پاسخگویی به مطالبات جنسی شوهر از وظایف زوجه است؛ چنین حقی در جانب زن نیز ثابت بوده و قول به تبعیض در حقوق جنسی فاقد وجاهت شرعی است.
۱۱۳۲.

سقوط حق طلاق به سبب عسر و حرج از منظر مذاهب اسلامی

نویسنده:
منبع: پژوهش های فقهی زنان و خانواده سال سوم پاییز و زمستان ۱۴۰۰ شماره ۶ 57 - 80

کلیدواژه‌ها: عسر و حرج طلاق سقوط حق مذاهب اسلامی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۶۴۶ تعداد دانلود : ۳۴۰
یکی از مهمترین مسائلی که در علم فقه و حقوق بررسی می شود، قاعده عسر و حرج است. به وسیله عسر و حرج بسیاری از احکام اولی ساقط می شود و حکم ثانوی بر آنها بار می گردد. یکی از این موارد، حق طلاق برای زوج است که در مواردی چون شقاق و عسر و حرج حق طلاق از زوج ساقط می شود. هدف از نوشتار حاضر بررسی سقوط حق طلاق به سبب عسر و حرج از منظر مذاهب اسلامی است که برای رسیدن به هدف از آیات و روایات و کلام فقها استفاده شده است. مقاله حاضر به روش توصیفی_تحلیلی و با استفاده از منابع فقهی نوشته شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که گستره قاعده نفی عسر و حرج که در فقه اهل سنت به نام المشقه تجلب التیسیر شهرت دارد شامل: عسر و حرج شخصی است که در حالت عادی برای افراد معمولی قابل تحمل نباشد و موقتی است. سقوط حق طلاق به سبب عسر و حرج در فقه شیعه زمانی قابل اجراست که زوج وظایف خود را انجام ندهد و زندگی زوجه با سختی و مشقت همراه باشد، مثل عدم پرداخت نفقه و سوء معاشرت و یا زمانی که زوج به بیماری صعب العلاج دچار شود و یا غیبت طولانی داشته باشد، اما در فقه اهل سنت از عسر و حرج در این مورد به ضرر یاد می شود که طلاق به سبب ضرر شامل بدرفتاری زوج است و دیگر موارد مثل بیماری و غیبت و شقاق عنوان خاص خود را دارد.
۱۱۳۳.

جراحی زیبایی و اختیار جدایی زوجه در نظام حقوقی ایران(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال دوزادهم پاییز ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۳۷) 147-171

کلیدواژه‌ها: جراحی زیبایی طلاق خلع خلع واجب خلع یک جانبه فسخ نکاح کراهت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۷۳۲ تعداد دانلود : ۳۵۵
به جهت شیوع جراحی زیبایی به معنای عملیات و اقدامی که صرفاً به منظور ارتقای زیبایی شکل اعضای دارای ساختار طبیعی بدن فرد انجام می شود، این عمل می تواند با انحلال عقد نکاح مرتبط گردد. گاهی عمل زیبایی قبل از نکاح بوده است و زوجه پس از نکاح متوجه عمل جراحی همسرش می گردد. در مواردی نیز به جهت انجام عمل جراحی زیبایی، زوجه نمی تواند وضع جدید ظاهری زوج را پس از انجام عمل تحمل کند یا اینکه عدم انجام عمل جراحی زیبایی را به عنوان شرط ضمن عقد نکاح قید می نماید. این مقاله با روش کتابخانه ای در صدد پاسخ به این پرسش اساسی است که در این فروض، آیا به جهت کراهت ناشی از وضع ظاهری زوج، راهی برای انحلال نکاح به درخواست زوجه وجود دارد؟ و اینکه آیا می توان به جهت تخلف از شرط وصف یا فعل (ترک فعل) ضمن عقد، حق فسخ نکاح را برای زوجه قائل شد؟ نگارنده با استفاده از ظرفیت فقهی حقوقی قاعده شروط و مستند به نظریه جدایی یک جانبه (خلع افتدایی)، به چینش استدلال خود برای اختیار جدایی زوجه در موارد فوق پرداخته است، به طوری که نه تنها مخالف با قانون نباشد، بلکه با ماده ۱۱۴۶ ق.م و ۱۱۲۸ ق.م قابل انطباق گردد.
۱۱۳۴.

بررسی الگوی مشارکت اقتصادی زنان در بازار کار «با تمرکز بر ویژگی های فردی و خصوصیات خانوار»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه زنان سال دوزادهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ (پیاپی ۳۶) 107-131

کلیدواژه‌ها: مشارکت اقتصادی زنان متاهل ویژگی های فردی و خانوادگی روش پروبیت

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۹ تعداد دانلود : ۳۱۹
در پژوهش حاضر الگوی مشارکت اقتصادی زنانِ متاهل با استفاده از اطلاعات خُرد، مقطعی و مبتنی بر داده های مرکز آمار ایران برگرفته از طرح هزینه-درآمد خانوار کشور در سال 1397 برآورد شده است. عوامل موثر بر مشارکت اقتصادی زنان متاهل، مطابق با ادبیات نظری در سه زیر مجموعه شامل: ویژگیهای فردیِ زنان ، خصوصیات خانوار (اجتماعی- اقتصادی) و نیز منطقه جغرافیایی سکونت (شهری/ روستایی) بررسی شده اند. نمونه آماری شامل 29715 نفر از زنان متاهل و ساکن در مناطق شهری و روستایی کشور و تخمین الگو با استفاده از روش پروبیت(Probit) صورت گرفته است. نتایج نشان می دهد اصلی ترین عامل موثر بر افزایش احتمال مشارکت اقتصادی زنانِ متاهل مربوط به دارا بودن تحصیلات دانشگاهی است. احتمال مشارکت اقتصادی زنانِ متاهل با افزایش سن تا مرز 48 سالگی افزایش یافته و سپس کاهش می یابد. احتمال مشارکت اقتصادی زنانِ متاهل در مناطق روستایی بیش از مناطق شهری گزارش می شود. ویژگیهای اقتصادی خانوار از جمله دسترسی به درآمدهای غیر کاری(متفرقه) شوهران و نیز مالکیت منزل مسکونی به عنوان دو عامل موثر بر منابع درآمدی و هزینه ای در خانوار، بر کاهش احتمال مشارکت بازاری زنانِ متاهل تاثیر گذار است.
۱۱۳۵.

شاخص های قوه قضاییه برای صیانت از حقوق شهروندی در حکومت اسلامی از منظر اندیشه سیاسی- حقوقی آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه حقوق بشری سال هفتم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۳ (پیاپی ۲۶) 55-81

کلیدواژه‌ها: قوه قضاییه آیت الله هاشمی شاهرودی حقوق شهروندی بهداشت قضایی استقلال محاکم قضایی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۳۵ تعداد دانلود : ۲۵۹
امر قضا در اسلام بسیار حائز اهمیت است و برای گسترش عدالت در حکومت اسلامی به قوه قضاییه نیاز است. با توجه به مبانی و مؤلفه های قضایی در اسلام، قوه قضاییه در جمهوری اسلامی دارای شاخصه ها و خصلت های متمایزی با سیستم های قضایی غربی است. از آن جا که آیت الله سیدمحمود هاشمی شاهرودی نقش مهمی در توسعه کمی و کیفی سیستم قضایی کشور ایران داشتند، در این جا با رجوع به آثار ایشان، به شاخص های قوه قضاییه طراز انقلاب اسلامی از منظر ایشان خواهیم پرداخت. در این پژوهش با بهره گیری از مطالعات کتابخانه ای و روش تحلیلی – توصیفی، مترصد پاسخ گویی به این سؤال اصلی هستیم که: «قوه قضایی طراز انقلاب اسلامی برای صیانت از حقوق شهروندی در حکومت از منظر اندیشه سیاسی و حقوقی آیت الله شاهرودی باید دارای چه شاخص هایی باشد؟» مداقه در مجموعه آثار آیت الله شاهرودی که برآمده از جلسات سخنرانی و مواضع ایشان در نشست های تخصصی است، نشان از این دارد که قوه قضاییه زمانی می تواند در سیر تکامل انقلاب اسلامی کارآمد بوده و صیانت بخش حقوق شهروندی باشد که به مسائلی همچون احقاق حقوق عامه، رعایت اخلاق قضایی، مبارزه مؤثر با مفاسد مختلف در اجتماع، ارتقاء کیفیت کادر قضایی و حقوقی در سطح کشور، لزوم ارائه ایده های برتر حقوقی برای تعالی دستگاه قضایی در شرایط مختلف، تلاش مستمر و منطقی برای پیش گیری از جرم و جنایت در جامعه، حفظ کرامت انسانی در روندهای حقوقی و قضایی، استقلال دستگاه قضایی و غیره توجه داشته باشد. توجه به این مؤلفه ها، استحکام بخش قوه قضاییه به عنوان یکی از ملزومات تعالی انقلاب اسلامی در حوزه ارتقاء مؤلفه های حقوق شهروندی خواهد بود.
۱۱۳۶.

الگوهای ارتباطی در زنان دارای تعارض زناشویی: یک مطالعه کیفی(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: فصلنامه فرهنگی - تربیتی زنان و خانواده سال پانزدهم تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۵ 83 - 113

کلیدواژه‌ها: الگوهای ارتباطی پدیدارشناسی تعارض زناشویی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۳۷ تعداد دانلود : ۳۷۹
پژوهش حاضر با هدف شناسایی الگوهای ارتباطی زنان دارای تعارض زناشویی انجام شد. روش پژوهش، کیفی و از نوع پدیدارشناسی بود. جامعه پژوهش را زنان دارای تعارض زناشویی در دسترس شهر تهران در سال 1399 تشکیل داد و جامعه برابر با نمونه بود. با استفاده از نمونه گیری هدفمند و با توجه به ملاک های ورود به پژوهش، زنان دارای تعارض زناشویی انتخاب شدند و نمونه گیری تا اشباع داده ها ادامه یافت. در مجموع 15 تن به وسیله مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد مطالعه قرار گرفتند و تجزیه و تحلیل یافته ها با روش کلایزی انجام گرفت. مضامین اصلی در پژوهش حاضر، شامل دو مضمون اصلی «الگوهای ارتباطی ناسازگارانه» - شامل مضامین فرعی «تبادلات جسمانی منفی»، «تبادلات کلامی منفی»، «تبادلات هیجانی منفی»، «دشواری در ابراز احساسات»، «واکنش نامطلوب به اشتباه همسر»، «عدم توجه به فرآیند بازخورد»، «روابط زناشویی ناکارآمد»، «واکنش ناکارآمد به مشکلات»، «دشواری در بیان خواسته ها»، «گفتگوی غیرمؤثر»، «عدم همکاری» و «همزیستی»  و «الگوهای ارتباطی سازگارانه»  شامل مضامین فرعی: «واکنش مطلوب به اشتباه»، «ارتباط غیرکلامی مؤثر»، «واکنش کارآمد به مشکلات»، «سهولت در ابراز خواسته ها» و «گفتگوی مؤثر» بود. یافته های پژوهش حاکی از تجلی تعارض زناشویی در ابعاد مختلف زندگی زنان دارای تعارض، از قبیل: الگوهای حل مسأله، ابراز خواسته ها، شیوه و حیطه های گفتگو و تقسیم وظایف آن ها بود. از طرفی، برخی مشارکت کنندگان قادر به حفظ الگویی مثبت در زمینه هایی از قبیل ارتباط غیرکلامی و ابراز خواسته ها بودند.
۱۱۳۷.

اعتبارسنجی سندی و محتوایی روایات منقول درباره همت زنان(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: پژوهشنامه اسلامی زنان و خانواده سال نهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۲۵ 141 - 179

کلیدواژه‌ها: اعتبارسنجی همت زنان نقد حدیث رکاکت معنوی زینت طلبی فسادانگیزی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۲۵۷ تعداد دانلود : ۲۱۷
در برخی منابع حدیثی و تفسیری روایاتی وجود دارد مبنی بر اینکه چون زن از مرد خلق شده است، همت زنان، معطوف به مردان و زینت و فساد در دنیاست. پژوهش حاضر با هدف اعتبارسنجی سندی و محتوایی این روایات به روش توصیفی- اسنادی و با بهره گیری از ابزار نقد سندی- متنی حدیث انجام شد. بدین منظور منابع اصلی مکتوب حدیثی و تاریخی در این موضوع بررسی شد و روایات مربوطه مورد کنکاش قرار گرفت. نتایج نشان داد که بیشتر روایات مطروحه در این مورد از نظر سندی به دلیل رفع سند و یا ضعف و مجهول بودن راویان جزو روایات ضعیف است. خلقت زن از مرد موضوعی است که با آیات قرآن و روایات، متناقض است و با آموزه های اسرائیلی مطابقت دارد. با بررسی منابع تاریخی این احتمال تقویت می شود روایتی که همت زنان را زینت طلبی و فساد معرفی کرده است، به شخص خاصی اشاره داشته که موجب برپایی جنگ جمل شده است. اگر این احتمال نادیده گرفته شود، به دلیل مغایرت آن با آموزه های قرآنی و روایی و مخالفت سیاق کلام با سخن معصوم(ع) بگونه ای که ذکر همت زنان در کنار همت درندگان و حیوانات از طرفی، و جدا کردن مؤمنان از صنف زنان از طرفی دیگر از معصوم(ع) استبعاد دارد، نمی توان آن را به ایشان منتسب کرد.
۱۱۳۸.

تحلیل روایت کار احساسی زنان در سال اول ازدواج(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: مطالعات اجتماعی روانشناختی زنان دوره نوزدهم زمستان ۱۴۰۰ شماره ۴ (پیاپی ۶۹) 205 - 234

کلیدواژه‌ها: مشارکت سیاسی جامعه پذیری جنسیتی کلیشه های جنسیتی سقف شیشه ای احساس اثربخشی سیاسی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۴۰۳ تعداد دانلود : ۲۶۲
زنان در سال اول ازدواج بر روی احساسات خود کار کرده و آن را متناسب با مناسبات زندگی جدید شان سامان می دهند. هدف از انجام این مطالعه، کشف کار احساسی 20 زن در شهر اصفهان در سال اول ازدواج با استفاده از نظریه آرلی. هوقشیلد و  تکنیک گریماس است. یافته ها نشان داد کنش گری زنان برای رسیدن به یک زندگی خوب طراحی شده است. در این راستا، آنها به انجام دو نوع «کار احساسی معطوف به خود» و «کار احساسی معطوف به دیگری» دست می زنند. «کار احساسی معطوف به خود» غالباً با یک انگیزه درونی و با هدف ارتقای کیفیت زناشویی، خروج از یک بحران، خلق رضایت، خودتأملی و تعامل سازنده با دیگران انجام می گردد و به وفور از یاری یاری رسان ها استفاده می شود. «کار احساسی معطوف به دیگری» همواره با یک نیروی درونی و با هدف ایجاد تغییر آگاهانه، میل به بازشناخته شدن و رسیدن به خلسه سعادتمندانه صورت می گیرد و به ندرت اثری از آثار یاری رسان ها و مخالفان دیده می شود. ساختار قدرت در خانواده، فقدان برخی مهارت ها و توانمندی ها در زنان و عاملیت زنان در شکل دهی و انسجام به خانواده از جمله دلایلی است که زنان را به سمت کار احساسی معطوف به خود سوق می دهد.
۱۱۳۹.

تحلیل بازنمایی فرهنگ جنسیتی در رمان های نویسندگان زن ایران طی سه دهه(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در فرهنگ و هنر دوره ۱۳ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 291 - 318

کلیدواژه‌ها: بازنمایی تحولات اجتماعی رمان فرهنگ جنسیتی نویسندگان زن

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۰۰ تعداد دانلود : ۲۳۰
در میان همه ژانرهای ادبی، رمان بیشترین ارتباط را با جامعه و زندگی واقعی دارد. همچنین نویسندگان زن، برای نوشتن از جنبه های گوناگون زندگی و جنسیت خویش، از آغاز گونه ادبی رمان را برگزیده اند. این مقاله با روش تحلیل محتوایی به بررسی مسائل مربوط به زنان در رمان های نویسندگان زن سه دهه 1370، 1380 و 1390 ایران می پردازد و تأثیر تحولات اجتماعی و فرهنگی هر دهه را بر محتوای رمان ها نشان می دهد. به همین منظور، از هر دهه دو رمان برای بررسی انتخاب شده و نتیجه حاکی از آن است که دگرگونی های اجتماعی و فرهنگی تأثیر بسیاری بر دیدگاه نویسندگان زن در پرداخت شخصیت ها و مسائل زنانه دارد و تحول محتوای رمان ها منطبق با تحولات جامعه و متأثر از آن است. در رمان های دهه 1370، سلطه مردانه و خشونت پررنگ تر است و زنان قدرت و جایگاهی ندارند. شخصیت های زن رمان های دهه 1380 نیز شرایط تقریباً مشابهی با دهه قبل دارند و بحث هویت یابی در این دهه بسیار پررنگ و مهم است. زنان رمان های دهه 1390 اما به استقلال و آزادی عمل دست یافته اند، فعالانه در جامعه حضور می یابند و دغدغه ها و مطالبات متفاوتی دارند.
۱۱۴۰.

تحلیل عوامل مؤثر بر طلاق عاطفی در زنان متأهل شهرستان تنکابن(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:
منبع: زن در توسعه و سیاست دوره ۱۹ تابستان ۱۴۰۰ شماره ۲ 167 - 191

کلیدواژه‌ها: رابطه زناشویی زنان شهرستان تنکابن طلاق عاطفی

حوزه‌های تخصصی:
تعداد بازدید : ۳۱۲ تعداد دانلود : ۲۴۶
نارضایتی از زندگی زناشویی، کاهش صمیمیت و فاصله گیری عاطفی زوجین به طلاق عاطفی منجر می شود. این مسئله یکی از آسیب های خانوادگی جامعه حاضر است که خانواده ها به گونه ای مختلف با آن درگیر بوده و درک و تفسیر متفاوتی از آن دارند. لذا هدف پژوهش حاضر تحلیل عوامل مؤثر بر طلاق عاطفی و راهبردهای مواجه با آن به روش نظریه مبنایی در میان زنان شهرستان تنکابن انجام شده است. با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند 21 نفر از زنان درگیر طلاق عاطفی مراجعه کننده به مراکز مشاوره شهرستان تنکابن انتخاب و با استفاده از مصاحبه عمیق اطلاعات لازم گردآوری شد. داده ها طی سه مرحله کد گذاری و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد مقولاتی همچون بی توجهی مردان به زنان، بی مسئولیتی، خشونت، مشکلات ارتباطی و جنسی، عدم حضور مؤثر در منزل و نداشتن برنامه مناسب اوقات فراغت موجب بروز طلاق عاطفی شده و عواملی همچون شرایط خانوادگی و دخالت های خانواده ها و پایگاه اقتصادی اجتماعی فرد، شغل، درآمد، مدت زمان ازدواج و سن زوجین موقع ازدواج باعث تشدید عوامل علّی مؤثر بر طلاق عاطفی می شود. لذا راهبرد رهایی از این وضعیت در دو سطح فردی و اجتماعی مطرح شده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

زبان