مطالعات اجتماعی روان شناختی زنان (مطالعات زنان سابق)

یکی از ابعاد اثرگذار بر سلامت اجتماعی افراد، بیگانگی اجتماعی و انزوای اجتماعی است. بیگانگی اجتماعی نقش مهمی در سطح سلامت اجتماعی افراد جامعه دارد و می تواند بر کیفیت زندگی زنان اثرگذار باشد. لذا هدف مقاله بررسی نقش بیگانگی اجتماعی در سلامت اجتماعی زنان مناطق 22 گانه تهران است. چارچوب نظری استفاده از نظریه سلامت اجتماعی کییز و نظریه بیگانگی اجتماعی دورکیم است. روش تحقیق، پیمایشی بوده و با ابزار پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری زنان بالای 18 ساله شهر تهران می باشند. طبق فرمول کوکران، حجم نمونه 384 نفر بوده و از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای استفاده شد. از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده که دارای اعتبار صوری و پایایی است. یافته ها نشان داد میانگین سلامت اجتماعی در بین زنان تهرانی برابر با 2.87 بوده که کمی پایین تر از حد متوسط است. در بین مولفه های سلامت اجتماعی بعد انطباق اجتماعی با 3.10 از بیشترین و بعد مشارکت اجتماعی با 2.66 از کمترین میانگین برخوردار بوده است. بین بیگانگی اجتماعی و سلامت اجتماعی رابطه منفی و معکوس(0.523- ) وجود دارد. اگر میزان بیگانگی اجتماعی در بین زنان افزایش یابد، میزان سلامت اجتماعی کاهش می یابد. بیشترین میزان این رابطه مربوط به بعد انطباق اجتماعی(0.583-) و کم ترین رابطه مربوط به بعد شکوفایی اجتماعی(0.455-) می باشد. نتیجه این است که جهت افزایش سلامت اجتماعی در بین زنان تهرانی، بایستی از خودبیگانگی اجتماعی و ابعاد آن مانند احساس بی قدرتی، احساس بی هنجاری، احساس بی معنایی، انزوای اجتماعی، بیگانگی از خود و احساس بیگانگی فرهنگی را کاهش داد.

امروزه، زنان در عرصه های گوناگون اقتصادی و اجتماعی حضور فعال دارند و در آفرینش کسب و کارها نقش بسزایی ایفا می کنند. بنابراین، پژوهش حاضر با هدف شناسایی و اولویت بندی ویژگی های شخصیتی زنان کارآفرین استان خوزستان صورت گرفته است. لذا از نظر هدف، پژوهشی بنیادین با نتایج کاربردی است که به روش آمیخته انجام شده است. جامعه هدف شامل کلیه زنان کارآفرین استان خوزستان است که از این بین، تعداد 40 نفر به روش نمونه گیری غیرتصادفی داوطلبانه برای انجام مصاحبه نیمه ساختاریافته جهت شناسایی ویژگی های شخصیتی کارآفرینانه انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. نتایج تحلیل محتوای مصاحبه ها به استخراج 13 ویژگی شخصیتی کارآفرینانه منجر گردید. نتایج آزمون فریدمن برای رتبه بندی ویژگی های شخصیتی استخراجی نیز نشان داد در زنان کارآفرین خوزستان، ویژگی های مهربانی، مسئولیت پذیری، عمل گرایی و برخورداری از کانون کنترل درونی بیشترین درجه اهمیت و ویژگی ریسک پذیری کمترین درجه اهمیت را دارد. 

احساس تنهایی یکی از مسائل مهم در دوران سالمندی است که بر سلامت روان این جمعیت اثرگذاراست و میتواند مشکلات روانشناختی- اجتماعی پیچیده ای را برای سالمندان ایجاد کند. ادراک و تجربه احساس تنهایی و کنش های سالمندان در فضای مجازی برای رفع این احساس از جمله موضوعات کمتر پژوهش شده ای است که می تواند نیازها و خطرات پیش روی جمعیت فزاینده سالمندان را شناسایی و ادراک نماید. پژوهش حاضر با اتخاذ رویکرد پدیدار شناسی، احساس تنهایی در زنان سالمند تهرانی را مورد مطالعه کیفی قرار داد و با استفاده از تکنیک مصاحبه عمیق، به انعکاس تجربه زیسته 22 نفر از زنان سالمند پرداخت که با استفاده از نمونه گیری هدفمند با حداکثر تنوع انتخاب شدند. سئوالات اصلی پژوهش در خصوص ادراک احساس تنهایی در زنان سالمند، نحوه مواجهه با احساس تنهایی و بهره گیری از فضای مجازی در سازگاری با احساس تنهایی بوده است. یافته های این پژوهش نشان می دهد که زنان سالمند احساس تنهایی را در قالب دو مقوله اصلی احساس ناخوشایند و احساس مطلوب تفسیر می کنند. از نظر مشارکت کنندگان احساس تنهایی ناخوشایند با مقولات محوری احساس تنهایی توام با اضطراب، احساس تنهایی توام با بی تعلقی، احساس تنهایی توام با بی کارکردی و احساس تنهایی توام با بیماری جسمانی تفسیر می گردد و احساس تنهایی خوشایند در قالب ایجاد فراغت و رضایت از تنهایی معنا می گردد. پاسخگویان دلایل اتخاذ کنش های مجازی برای سازگاری با احساس تنهایی را در مقولات تسهیل تعاملات، به روز شدن و همکام شدن با پیشرفت ذکر نموده اند.

کارآفرینی زنان به عنوان پدیده ای مرتبط با ارکان توسعه پایدار، برای رشد اقتصادی، اجتماعی وفرهنگی یک جمعیت، حائز اهمیت است. به دلیل شرایط جمعیتی زنان دانش آموخته غیرشاغل و نیازهای تحقیقاتی مرتبط با آن، شناخت دقیق تر این موضوع ضرورت دارد. لذا پیش از این، پژوهشی کیفی با 52 مشارکت کننده، روش نظریه داده بنیاد و ابزار «مصاحبه عمیق نیمه ساختاریافته انجام شد. سپس پژوهش پیمایشی حاضر به منظور سنجش یافته های آن انجام گرفت. یافته ها حاکی از تأثیر مستقیم و غیر مستقیم سرمایه های کارآفرینی بر عملکرد کارآفرینی است. جامعه آماری شامل زنان کارآفرین ودانش آموخته ساکن تهران است. ابزار پژوهش پرسشنامه محقق ساخته وروش نمونه گیری «اتفاقی- برخط» است. پرسشنامه ها توسط 150 پاسخگو تکمیل و داده های آن با استفاده از نرم افزار SPSS آزمون شد. ساختار مدل نیز به وسیله نرم افزار لیزرل بررسی گردید. نتایج حاکی از این است که سرمایه های کارآفرینی دارای رابطه مثبت و معنادار با عملکرد کارآفرینی هستند. و درمیان سرمایه های کارآفرینی، «سرمایه تعهدی» از بیشترین تأثیر مستقیم بر عملکرد کارآفرینی و مرکزیت در مدل ساختاری برخوردار است. پس از آن به ترتیب سرمایه های اقدامی و اعتباری- اقتصادی قراردارند. به لحاظ تأثیرکل، سرمایه های اقدامی دارای اولین رتبه، سپس به ترتیب سرمایه های تعهدی، اعتباری- اقتصادی و عملیاتی قرار گرفته اند. تحلیل مسیر نشان می دهد که سرمایه تعهدی تنها به طور مستقیم، سرمایه اقدامی و سرمایه اعتباری- اقتصادی به طور مستقیم و غیر مستقیم و سرمایه عملیاتی تنها به صورت غیرمستقیم بر عملکرد کارآفرینی مؤثرند. در مجموع نتایج تایید کننده فرضیات است و قابلیت انتقال و تعمیم به سایر جوامع آماری را دارد.

سلامت عمومی زنان به دلیل تأثیر زیادی که بر سلامت خانواده و جامعه دارد، از اهمیت ویژه ای برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش جهت گیری مذهبی، صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی در پیش بینی سلامت عمومی زنان متأهل انجام شد. این پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. جامعه آماری این پژوهش کلیه زنان متأهل مراجعه کننده به مراکز خدمات جامع سلامت منطقه 7 ناحیه 1 شهر مشهد در سال 1399 بود که تعداد آنها 1053 نفر برآورد شد که به شیوه ی نمونه گیری در دسترس، 278 زن متأهل انتخاب شدند و به پرسشنامه های جهت گیری مذهبی آلپورت، صمیمیت زوجین تامپسون و والکر (MIS)، رضایت از زندگی داینر و همکاران (SWIS) و سلامت عمومی گلدبرگ و هیلر (GHQ) پاسخ دادند. به منظور تحلیل داده ها از روش های همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به روش گام به گام استفاده شد. نتایج همبستگی پیرسون نشان داد که بین جهت گیری مذهبی با سلامت عمومی زنان متأهل رابطه معناداری مشاهده نشد. همچنین صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی با سلامت عمومی زنان متأهل رابطه معناداری داشتند. علاوه بر آن نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام نشان داد که صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی هرکدام به ترتیب 14% و 15% از واریانس سلامت عمومی زنان متأهل را تبیین کردند. به طور کلی هرچه میزان رضایت از زندگی و صمیمیت زوجین بیشتر باشد زنان متأهل از سلامت عمومی بالاتری برخوردارند. با توجه به یافته های پژوهش به نظر می رسد که صمیمیت زوجین و رضایت از زندگی نقش تعیین کننده در پیش بینی سلامت عمومی زنان متأهل دارند.

هدف: سوگ مادر در در دوران نوجوانی، اثرات گسترده ای بر نوجوان می گذارد. با توجه به اهمیت موضوع؛ پژوهش حاضر با هدف مطالعه تجارب زیسته دختران جوان در زمینه فشار روانی بعد از فوت مادر در دوران نوجوانی انجام شده است. روش: این پژوهش با رویکردکیفی و با روش پدیدارشناسی انجام شده است. جامعه مورد پژوهش دختران نوجوان و جوان سن 20 تا 30 سال هستند که مادر خود را در دوران نوجوانی از دست دادهاند. مشارکت کنندگان به صورت در دسترس از طریق فضای مجازی انتخاب شدند. روش گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه ساختار یافته بود. یافته ها: از کدگذاری اطلاعات به دست آمده بعد از تحلیل داده ها و انجام کدگذاری ها، 8 مضمون فشار پیامدهای مستقیم فقدان مادر، اضافه بار نقش، فقدان حمایت مادر در نقاط عطف زندگی، آسیب دیدن در روابط بین فردی، فشار مربوط به تشریفات پس از فوت، احساس تنهایی، شکست تحصیلی و فشار احساسات منفی استخراج شد. یافته ها نشان داد تغییرات گسترده ای که در زندگی دختر نوجوان پس از فقدان مادر روی می دهد، به منابع نیرومندی برای مقابله با فشار ناشی از تغییرات نیاز دارد و اثرات فقدان تقریبا مادام العمر است. می توان براساس یافته ها، برنامه ای آموزشی جهت کاهش فشار روانی دختران نوجوان، پس از فقدان مادر تدوین کرد.