اسماعیل ناصری

اختلال روانی استرس پس از سانحه (PTSD) یک اختلال روانی است که در اثر تماس با موقعیت های تهدیدکننده ی حیات به وجود می آید. این نوشتار که به روش توصیفی و تحلیلی نگارش شده است، درصدد پاسخ به این پرسش است که آیا در کشور ایران و آمریکا این اختلال می تواند به عنوان یک دفاع کیفری مطرح شود یا خیر. یافته ها نشان دادند در نظام عدالت قضایی آمریکا، متهمان ممکن است ادعا کنند که این اختلال بر کنترل رفتارشان تأثیر گذاشته است. این ادعا از طریق گواهی کارشناسان مربوط ارزیابی می شود و این دسته از بیماران روانی در صورت اثبات، ممکن است از مجازات معاف شوند و یا در مجازات ایشان تخفیف حاصل گردد. اما در نظام قضایی ایران، مرتکب، با توجه به ماده ی 149ق.م.ا درصورتی که فاقد اراده یا فاقد قوه ی تمییز باشد مجنون محسوب می شود و مسئولیت کیفری ندارد و در صورتی که فاقد این شروط باشد مسئولیت کیفری تام داشته و برخلاف نظام قضایی آمریکا، مسئولیت کیفری نقصان یافته، صراحتاً مورد پذیرش قرار نگرفته است؛ اگرچه در جرایم تعزیری، مقررات عام تخفیف و نهادهای ارفاقی دیگری از جمله مجازات جایگزین حبس، تعویق صدور حکم، تعلیق اجرای مجازات به چشم می خورد؛ اما از این حیث که قضات ملزم به اجرای مفاد این معاذیر نیستند با انتقاد مواجه است.

مصرف مواد روان گردان چالشی رو به گسترش در سالمندان است. هدف از پژوهش حاضر، بررسی و خلاصه کردن اساسی ترین مباحث مرتبط با شیوع شناسی، غربال گری و مداخلات درمانی برای اختلالات مصرف مواد در بین سالمندان است. در این پژوهش از روش مروری استفاده شد. یافته ها نشان دادند الکل، تنباکو، اُپیوئیدها و داروهای تجویزی از شایع ترین مواد روان گردان مصرفی در بین سالمندان هستند. سالمندان، مستعد استفاده از مواد اغلب به دلیل چالش های مرتبط با سن مانند شکایات فیزیکی و درد، بازنشستگی، زیان های مالی، تغییرات وضعیت زندگی یا فقدان های اجتماعی هستند. در حال حاضر ابزارهای غربالگری مصرف مواد برای سالمندان فقط محدود به الکل است. با توجه به شباهت نشانگان مصرف مواد با نشانگان افسردگی، هذیان یا زوال عقل در سالمندان، غربالگری و سنجش همبودی ها از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند. ادبیات پژوهشی مرتبط با اثربخشی و کارآمدی مداخلات درمانی اختلالات مصرف مواد در سالمندان کم و نیازمند پژوهش های بیشتر است. نتایج این پژوهش نشان داد مداخلات درمانی برای سالمندان مبتلا به اختلالات مصرف مواد باید برای آنها مناسب سازی شوند و اینکه شناسایی و مدیریت اختلالات مصرف مواد باید به عنوان بخشی از سنجش اولیه سالمندان در نظر گرفته شود.

همبودی بین ADHD و اختلالات مصرف مواد (SUDs) حوزه ای است که در سال های اخیر موردتوجه بالین گران، پژوهش گران و بهداشت عمومی قرار گرفته است. هدف از انجام این پژوهش بررسی اساسی ترین مباحث مرتبط با شیوع شناسی، غربال گری و مداخلات درمانی برای ADHD همبود با اختلالات مصرف مواد است. با استفاده از روش پژوهش مروری داده های مرتبط با استفاده از کلیدواژه های اختلال بیش فعالی همراه با نقص در توجه، اختلالات مصرف مواد و همبودی در موتورهای جستجوگر Google Scholar و PubMed و همچنین در پایگاه های داده ای NOORMAGS، SID و irandoc مورد جستجو قرار گرفتند. داده ها نشان دادند ADHD یک عامل خطر برای ابتلای به SUDs است و شیوع ADHD در بین نوجوانان و بزرگ سالان مبتلا به SUDs به ویژه در مراکز بستری معنادار است. سنجش جامع ADHD + SUD توسط یک بالین گر آموزش دیده در حوزه های اعتیاد، تشخیص های افتراقی ADHD و جمعیت های خاص، انجام یک مصاحبه تشخیصی استاندارد برای تاریخچه بالینی کامل نشانگان ADHD قبل از شروع مصرف مواد و در طول دوره های پرهیز و همچنین تاریخچه کلی سلامت روانی و جسمی و عملکرد روانی اجتماعی، از دستورالعمل پیشنهادی برای ارزیابی ADHD + SUD هستند. درحالی که درمان دارویی، عمدتاً داروهای محرک روانی، خط اول و مؤثرترین درمان برای ADHD هستند مداخلات روانی-اجتماعی مختلفی را می توان در ترکیب با دارو اجرا کرد ازجمله درمان شناختی رفتاری، آموزش روانی، آموزش فراشناختی، آموزش ذهن آگاهی، مربیگری و اصلاح رفتار و همچنین مصاحبه انگیزشی. درمجموع شواهد نشان می دهند درمان ADHD در اوایل دوران کودکی می تواند خطر مصرف مواد بعدی در سنین بالاتر کاهش دهد.

سوء مصرف مواد یکی از چالش های پیش روی پسران نوجوان است. هدف از این پژوهش، بررسی عوامل خطر و محافظت کننده همبسته با مصرف مواد در پسران نوجوان ایرانی بود. داده ها با استفاده از روش مرور نظام مند در چهار پایگاه داده ای سیویلکا، نورمگز، پایگاه اطلاعات علمی (SID)، و پایگاه اطلاعات علمی ایران مورد جستجو قرار گرفتند و 246 مدرک یافت شد. بیست مطالعه فارسی که با روش همبستگی عوامل خطر و محافظت کننده فردی، خانوادگی، اجتماعی و زیستی مرتبط با مصرف مواد روان گردان در پسران نوجوان را در بیست سال گذشته در جامعه ایرانی مورد بررسی قرار داده بودند واجد معیارهای شمول این پژوهش بودند. 20 متغیر به عنوان عوامل خطر و 26 متغیر به عنوان عوامل حفاظت کننده از مصرف مواد شناسایی و گروه بندی شدند. در بین متغیرهای شناسایی شده، 4 متغیر، همبستگی قوی، 35 متغیر همبستگی متوسط و 7 متغیر همبستگی ضعیف با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. در بین عوامل خطر، خودبیگانگی تحصیلی، هیجان خواهی و هیجان های منفی و در بین عوامل محافظت کننده، رفتار جامعه پسند، تاب آوری و کارکرد خانواده بالاترین همبستگی را با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. تحلیل یافته ها نشان دادند فراوانی و شدت تجارب هیجانی، بویژه هیجانات منفی مثل غم و خشم و راهبرده ای تنظیم آنها همبستگی قوی با متغیر ملاک مصرف مواد در پسران نوجوان ایرانی دارند.

نوجوانی یک دوره حساس برای سوء مصرف مواد است. این پژوهش با هدف شناسایی همبسته های پیش بین سوء مصرف مواد در بین دختران نوجوان ایرانی انجام شد. با استفاده از روش مرور نظام مند مطالعات فارسی که با روش همبستگی عوامل خطر و محافظت کننده مرتبط با مصرف مواد روان گردان در دختران نوجوان را مورد بررسی قرار داده بودند در چهار پایگاه داده ای نورمگز (NOORMAGS)، سیویلکا (civilica)، پایگاه اطلاعات علمی جهاد دانشگاهی (SID)، و پایگاه اطلاعات علمی ایران (irandoc) مورد جستجو قرار گرفتند. در بررسی 6 مطالعه ای که واجد معیارهای شمول این پژوهش بودند، 16 متغیر به عنوان عوامل خطر و 17 متغیر به عنوان عوامل حفاظت کننده از مصرف مواد شناسایی و گروه بندی شدند. در بین متغیرهای شناسایی شده، یک متغیر، همبستگی قوی، 17 متغیر همبستگی متوسط و 15 متغیر همبستگی ضعیف با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند. در بین عوامل خطر، حال گرایی لذت طلب، هیجان خواهی و مقایسه اجتماعی و در بین عوامل محافظت کننده، خود مشاهده گری، خود تنظیمی و هوش اخلاقی بالاترین همبستگی را با متغیر ملاک مصرف مواد داشتند.

The rate of personality disorders among drug users is estimated to be up to 50%. The co-occurrence of personality disorders among drug users can potentially lead to increased symptom severity, resistance to treatment, and increased risk of relapse. Using the systematic review method, in the present study, the efficacy of the dual focus schema therapy (DFST) in the treatment of substance use disorders with personality disorders was investigated. Using two databases, namely ScienceDirect and noormags, five eligible articles were reviewed that evaluated the efficacy of dual focus schema therapy (DFST) using case study and randomized controlled trial (RCT). The results showed that despite the positive and promising therapeutic results in the two case studies, three RCT studies showed the least useful results for the efficacy of the dual focus schema therapy (DFST) and that the dual focus schema therapy (DFST) is not a more effective option compared to the other forms of intervention, and more accurate evaluation requires further RCTs

این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی طرح واره درمانی دو وجهی در درمان مردان وابسته به هروئین مبتلا به اختلال شخصیت ضداجتماعی (ASPD) انجام شده است. در یک طرح تجربی تک موردی از نوع خط پایه چندگانه، سه آزمودنی مرد وابسته به ماده هروئین مبتلا به ASPD، بر اساس پرسشنامه چندمحوری میلون و مصاحبه بالینی ساختاریافته برای اختلالات محور دو و به شیوه نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. مداخله درمانی، در 28 جلسه و در 24 هفته به کار گرفته شد و مرحله پیگیری نیز سه ماه پس از پایان درمان دنبال شد. آزمودنی ها نیمرخ اعتیاد مادزلی و فرم کوتاه پرسشنامه طرحواره های یانگ را تکمیل کردند و داده ها با استفاده از شاخص تغییر پایا و درصد بهبودی تحلیل شدند. نتایجنشان دادند که طرح واره درمانی دو وجهی بطور معناداری، موجب کاهش مصرف مواد و رفتارهای پرخطر و بهبود سلامت جسمانی و روان شناختی و کنش فردی و اجتماعی شد.طرح واره درمانی دو وجهی در درمان مردان وابسته به هروئین مبتلا به ASPD موثر است.